2012-07-07 18:40:12
Σας παρουσιάζουμε την τεχνική διαδικασία που αναμένεται να ακολουθηθεί, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπεραστούν όποια νομικά προβλήματα προκύψουν, σχετικά με την περίπτωση εξόδου μιας χώρας από την Ευρωζώνη.
Γράφει ο Πάνος Παναγιώτου,
Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής,
Διευθυντής GSTA Ltd, WTAEC Ltd
Ισχυροποιείται κάθε μέρα η αίσθηση πως ο «σκληρός πυρήνας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκλίνει στην αποπομπή της χώρας μας από το ευρώ, στην περίπτωση που η νέα ελληνική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν τηρήσει τους συμφωνηθέντες όρους της τελευταίας δανειακής σύμβασης. Η «Ισοτιμία» σας παρουσιάζει βήμα-βήμα την τεχνική διαδικασία που αναμένεται να ακολουθηθεί, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπεραστούν μια σειρά από νομικά προβλήματα, που έχουν να κάνουν κυρίως με την ανυπαρξία κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την περίπτωση εξόδου μιας χώρας από την Ευρωζώνη.
Άρνηση εφαρμογής των όρων του 1ου και 2ου πακέτου στήριξης:
Η άρνηση από την Ελλάδα, και όχι η αδυναμία εφαρμογής των όρων των πακέτων στήριξης, θα αποτελούσε το πρώτο βήμα προς μια έξοδο από την Ευρωζώνη. Οι όροι που τίθενται στην Ελλάδα είναι σε τέτοιο βαθμό σκληροί, που η αποτυχία πιστής εφαρμογής τους, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, θεωρείται δεδομένη τόσο από την τρόικα όσο και από τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε. Και, φυσικά, από την ίδια. Έτσι, μια απλή μερική αποτυχία υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ελλάδας κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποτελέσει λόγο αρκετό για να υποχρεωθεί σε έξοδο από την Ευρωζώνη.
Τόσο για νομικούς, όσο και για πολιτικούς, νομισματικούς και οικονομικούς λόγους, μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα πρέπει να δικαιολογηθεί από την πλευρά της Ε.Ε. ως αποτέλεσμα της μονομερούς απόφασης της Ελλάδας για αποχώρηση, παρά την προσπάθεια της τρόικας για το αντίθετο. Η εγκατάλειψη του ευρώ θα πρέπει να φανεί πως γίνεται εθελοντικά, ασχέτως αν αυτό ισχύει ή όχι. Ας μη λησμονούμε ότι ως εθελοντική προτάσσεται και η διαδικασία αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αλλά στην πράξη δεν είναι. Η Ε.Ε. θα έπρεπε να ωθήσει την Ελλάδα στα όριά της, ζητώντας συνεχώς τη λήψη νέων μέτρων και παράλληλα να υποδείξει «διακριτικά» μία σειρά πλεονεκτημάτων που θα είχε η έξοδός της από το ευρώ και η παραμονή της μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διακοπή παροχής ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα από την ΕΚΤ:
Αν η Ελλάδα φτάσει στο σημείο να αρνηθεί την εφαρμογή των μέτρων που θα της ζητηθούν, τότε το βάρος θα πέσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία μπορεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο σταματώντας τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μέσα από το Ευρωσύστημα.
Διακοπή παροχής δανείων από την τρόικα:
Ευρωπαϊκή Ένωση και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα διακόψουν την παροχή δανείων, αφήνοντας τη χώρα να πτωχεύσει και αναγκάζοντάς τη να ζητήσει η ίδια την αποχώρησή της από το κοινό νόμισμα.
Το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε ευρώ:
Δεδομένου ότι η συμφωνία για το PSI συμπεριλαμβάνει τον απαράβατο όρο της υπαγωγής των νέων ομολόγων που θα αντικαταστήσουν τα παλιά στο Αγγλικό Δίκαιο, μετά την ολοκλήρωσή της και αφού πραγματοποιηθεί και η ανακύκλωση των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ μέσω του EFSF και των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος, σχεδόν το 100% του ελληνικού χρέους θα υπάγεται στο Αγγλικό Δίκαιο. Έτσι, ακόμη και με την αποβολή της Ελλάδας από το ευρώ, το χρέος της δεν θα μπορεί να μετατραπεί σε δραχμές και η χώρα θα μείνει εκτεθειμένη απέναντι σε επίσημους και ιδιώτες δανειστές. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, υπάρχουν νομικές επιλογές για την Ελλάδα, ώστε να επιδιώξει την αποπληρωμή του χρέους σε δραχμές ή τη μερική ή πλήρη διαγραφή του. Αλλά οι δυσκολίες που θα προκύψουν και οι συνέπειες που θα υπάρξουν θα είναι πολλές και επώδυνες.
Εταιρικό, ιδιωτικό χρέος και οφειλές Ελλήνων προς ξένους:
Οι υπαγόμενες σε ελληνικό Δίκαιο υποχρεώσεις ελληνικών εταιρειών και ιδιωτών προς ξένους πιστωτές θα μετατραπούν στο νέο εθνικό νόμισμα. Λύση υπάρχει ακόμη και για τις υπαγόμενες σε διεθνές δίκαιο υποχρεώσεις, η οποία για τις εταιρείες συνδέεται με την κήρυξη πτώχευσης αμέσως μετά την έξοδο από το ευρώ και για τους ιδιώτες με την άρνηση πληρωμής λόγω αδυναμίας.
Κατεπείγουσα ψήφιση μιας σειράς νόμων από το ελληνικό κοινοβούλιο:
Την επομένη της απόφασης για έξοδο από το ευρώ, η Ελλάδα θα ψηφίσει ένα νέο νομισματικό νόμο με κατεπείγουσες διαδικασίες, ορίζοντας μία ισοτιμία ένα προς ένα της νέας δραχμής με το ευρώ. Στη συνέχεια, θα προχωρήσει στην ψήφιση μιας σειράς νόμων όπως περιγράφηκαν νωρίτερα, ρυθμίζοντας μεταξύ άλλων την πληρωμή των δανείων, των υποχρεώσεων ιδιωτών και κράτους στη νέα δραχμή, το πάγωμα των λογαριασμών, τον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων. Η μετατροπή θα ισχύσει για κάθε υποχρέωση που υπάγεται στο ελληνικό Δίκαιο. Για παράδειγμα, ένα στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο σε ευρώ θα μετατραπεί σε δραχμές.
Πιθανές δύο διαφορετικές ισοτιμίες για τη νέα δραχμή:
Σύμφωνα με μελέτη της Citi, η Ελλάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει δύο επίσημες ισοτιμίες για τη νέα δραχμή, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ανατολική Γερμανίας μετά την επανένωσή της με τη Δυτική το 1990, όταν υιοθετήθηκε μία ισοτιμία 1 προς 1 με το μάρκο για την πληρωμή μισθών, συντάξεων και τη μετατροπή των χρημάτων στους τραπεζικούς λογαριασμούς μέχρι του ύψους των 4.000 μάρκων κατ’ άτομο και μία άλλη ισοτιμία 2 προς 1,15 για τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις, όπως επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια και τα χρήματα σε λογαριασμούς πάνω από το ποσό των 4.000 μάρκων (τα πρώτα 4.000 μάρκα μετατράπηκαν με ισοτιμία 1 προς 1).
Οι ισοτιμίες αυτές θα αλλοιωθούν αμέσως μετά την υιοθέτησή τους σε μία ανεπίσημη αλλά οργανωμένη αγορά συναλλαγματικών ισοτιμιών με τα υπόλοιπα νομίσματα του κόσμου.
Μέτρα ελέγχου της κίνησης κεφαλαίων:
Τα μέτρα ελέγχου της κίνησης κεφαλαίων σε περίπτωση ελληνικής εξόδου από το ευρώ αναμένεται να είναι σκληρά, όπως συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις πτώχευσης όπως στην Αργεντινή και τη Ρωσία. Η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει τα άρθρα 46, 347, 348 και 352 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για να δικαιολογήσει την επιβολή των μέτρων, σύμφωνα με τα οποία κάτω από έκτακτες και αδύνατο να προβλεφθούν συνθήκες και υπό την απειλή σοβαρών εσωτερικών διαταραχών το κράτος μπορεί να επιβάλει ελέγχους στη ροή των κεφαλαίων.
Αυτές θα πάρουν τη μορφή που περιγράφηκε παραπάνω στη σχετική ενότητα για την έξοδο μιας χώρας από το ευρώ.
Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών μόνο στην Ελλάδα ή και στην Ε.Ε.;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στη σχετική ενότητα, μετά από έξοδο από το ευρώ θα υπάρξει πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών. Αυτό θα γίνει και στην Ελλάδα όπου, ωστόσο, κάποιοι νομικοί υποστηρίζουν ότι, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μνημόνιο 1 και το Μνημόνιο 2, η Ελλάδα θα πιεστεί να παγώσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς όλων των Ελλήνων πολιτών εντός της Ευρωζώνης και όχι μόνο εντός της χώρας.
Υπό αυτήν την ερμηνεία, η Ελλάδα θα απαιτήσει από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης τα στοιχεία των καταθετών που έχουν ελληνική υπηκοότητα και αν είναι και κάτοικοι Ελλάδας, θα προχωρήσει στο πάγωμα των λογαριασμών τους.
Δεν υπάρχει σχετική βιβλιογραφία ή μελέτες ως προς τη συγκεκριμένη δυνατότητα της Ελλάδας, αλλά όσα αναφέρονται σε αυτή την παράγραφο αποτελούν εκτιμήσεις νομικών.
Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών και εκτός Ε.Ε.;
Είναι σχεδόν αδύνατο, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, και μάλλον απίθανο να υπάρξει δυνατότητα της ελληνικής κυβέρνησης ή να ασκηθεί πίεση σε αυτήν για πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών σε χώρες εκτός της Ευρωζώνης και πόσο μάλλον εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, για παράδειγμα, λογαριασμοί στις ΗΠΑ ή στην Ελβετία, τον Καναδά κ.λπ. δεν θα μπορούν να παγώσουν.
Υπάρχει κίνδυνος κατάσχεσης θυρίδων;
Στην Ελλάδα έχει κυκλοφορήσει το σενάριο περί κατάσχεσης του περιεχομένου των θυρίδων μετά από μια πτώχευση της χώρας. Αν η ελληνική κυβέρνηση φτάσει σε σημείο να κατασχέσει το περιεχόμενο που φυλάσσεται σε θυρίδες, τότε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο μπορεί να κατασχέσει και άλλα περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών. Σε τέτοια περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να φανταστούμε μια κατάσταση χαοτική, όπου το κράτος θα κατάσχει γενικότερα οτιδήποτε επιθυμεί. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει με τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία. Θα τα πουλήσει για να μειώσει το χρέος ή για να εξασφαλίσει ρευστότητα ή για να καταβάλει μισθούς και συντάξεις. Όπως είναι κατανοητό, τέτοιου είδους σενάρια στερούνται οπωσδήποτε επιχειρηματολογίας και νομικής βάσης.
Αυτό που μπορεί να συμβεί, ωστόσο, είναι να κατασχεθεί το περιεχόμενο θυρίδων στην περίπτωση χρεών προς το Δημόσιο. Έτσι, αν μια κρατική πτώχευση ή μια έξοδος από το ευρώ οδηγήσει σε αδυναμία καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και το θέμα φτάσει στη δικαιοσύνη, τότε υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά πρόκειται για διαφορετική περίπτωση.
Πιθανή η σύνδεση της νέας δραχμής με το δολάριο;
Έχει διαδοθεί ένα σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το ευρώ για να συνδεθεί με το δολάριο, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας ζώνης δολαρίου στα Βαλκάνια. Η επιλογή αυτή εξετάστηκε σε σχετική μελέτη του Strattfor. Ωστόσο, η εγκατάλειψη του ευρώ για την επιστροφή στη δραχμή θα συνεπάγεται την ανάγκη οξείας υποτίμησης του νέου εθνικού νομίσματος και το πιθανότερο είναι να εμποδίσει τα όποια σχέδια για άμεση σύνδεσή του με ένα άλλο νόμισμα, και εν προκειμένω το δολάριο. Η σύνδεση με ένα νόμισμα έχει κάποιες προϋποθέσεις. Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει συναλλαγματικά αποθεματικά, ώστε να μπορεί να προστατεύσει τη νέα σταθερή ισοτιμία της με το δολάριο από επιθέσεις των αγορών, να αντέχει να συνδέσει τη νομισματική της πολιτική με αυτήν των ΗΠΑ κ.λπ.
Αν φτάσει η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. ώστε να γεννηθεί η επιλογή σύνδεσης της νέας δραχμής με το δολάριο, θα συνεπάγεται πως έχει πτωχεύσει και ότι έχει βρεθεί σε δραματική οικονομική θέση. Το τελευταίο πράγμα που θα θέλει σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι άλλη μία σύνδεση με ένα σκληρό νόμισμα.
Με προοπτική πολλών ετών, όμως, η σύνδεση με το δολάριο θα μπορούσε, αν κρινόταν επιθυμητό, να επιτευχθεί, με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσε να επιτευχθεί και η σύνδεση με το ευρώ ή οποιοδήποτε άλλο νόμισμα.
Ο παρασκηνιακός πόλεμος για την νομισματική κυριαρχία
Οι ΗΠΑ ενισχύουν την απειλή διάσπασης του ευρώ, για να αναγκάζουν τη Γερμανία να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος
Το 2012 μας έχει φέρει σε μία δραματική κρίση της Ευρωζώνης που ταλανίζει πρωταρχικά όλες τις ‘φτωχές’ χώρες του Νότου, απειλώντας με διάσπαση το γαλλογερμανικό νομισματικό οικοδόμημα. Μετά από μία αρχή στη νέα χιλιετία, όπου το ευρώ έφτασε να γίνει το δεύτερο σημαντικότερο αποθεματικό διεθνές νόμισμα προσελκύοντας τρισεκατομμύρια σε κρατικό και ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον στη νεοϊδρυθείσα ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων και επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, στη Γερμανία να χρηματοδοτεί με το χαμηλότερο δυνατό κόστος το υπό εξέλιξη πρότζεκτ της επανένωσής της (υπό ολοκλήρωση το 2020), ο στόχος της αντιμετώπισης της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ μέσω της αποκαθήλωσης του δολαρίου από το ρόλο του στο επίκεντρο του διεθνούς νομισματικού συστήματος έφτασε πιο κοντά από ποτέ το 2008.
Τότε, Γερμανία και Γαλλία, με τη στήριξη της ανασυγκροτημένης Ρωσίας και της αναδυόμενης υπερδύναμης, Κίνας, πέτυχαν την κατάθεση πρότασης από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο, με την αντικατάσταση του δολαρίου ως κύριου νομίσματος του διεθνούς εμπορίου και των χρηματοοικονομικών συναλλαγών από ένα καλάθι νομισμάτων όπου το ευρώ θα διαδραμάτιζε αποφασιστικό ρόλο.
Μετά το Ιράκ, χώρες όπως το Ιράν, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Τουρκία κ.ά. ανακοίνωναν τα σχέδιά τους να προχωρήσουν στη διεξαγωγή του εμπορίου πετρελαίου και άλλων ειδών όχι πλέον σε δολάριο αλλά σε ευρώ, και προχωρούσαν στην υλοποίηση των προθέσεών τους με συγκεκριμένες συμφωνίες.
Κίνδυνος απώλειας της νομισματικής ηγεμονίας από τις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ, γονατισμένες από τη μεγαλύτερη οικονομική τους κρίση από το 1930, με την αξιοπιστία τους καταρρακωμένη, την οικονομία τους διπλά ταλαιπωρημένη από την παρατεταμένη στρατιωτική εμπλοκή τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και με τη διεθνή κοινότητα να τις κατηγορεί για τη μετάδοση του μολυσματικού ιού της κρίσης σε ολόκληρο τον κόσμο και την αποτυχία της οικονομικής τους πολιτικής, βρέθηκαν αντιμέτωπες για δεύτερη φορά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον κίνδυνο απώλειας της νομισματικής τους ηγεμονίας.
Η προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής και νομισματικής τάξης μέσω οικονομικών πακέτων τρισεκατομμυρίων δολαρίων επιδείνωσε αντί να βελτιώσει την κατάσταση, συσπειρώνοντας τον υπόλοιπο κόσμο εναντίον τους σε μία διεθνή αμφισβήτηση της αξίας ενός νομίσματος το οποίο η ιδιοκτήτρια χώρα του τύπωνε κατά δισεκατομμύρια ανά ημέρα.
Φτάνοντας στα τέλη του 2009 οι διεθνείς οικονομικές ισορροπίες έμοιαζαν να έχουν αλλάξει οριστικά και το νέο σκηνικό έφερνε την Ευρώπη σε πλεονεκτική θέση έναντι των ΗΠΑ. Στο τιμόνι της πρώτης η Γερμανία, διεκδικούσε το ρόλο της οικονομικής δύναμης πρότυπο, που με τις πράξεις της προστάτευε αντί να απειλεί τη διεθνή νομισματική και οικονομική σταθερότητα.
Η απειλή μετατόπισης του οικονομικού κέντρου του Δυτικού Πολιτισμού από τον πάλαι ποτέ εκφραστή του ‘Νέο Κόσμο’, τις ΗΠΑ, εκεί όπου δημιουργήθηκε, στην Ευρώπη, έγινε πιο σοβαρή από κάθε άλλη στιγμή στη νεότερη ιστορία.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, όμως, το παιχνίδι στην παγκόσμια σκακιέρα άλλαξε θεαματικά. Οι δραματικές ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης περί κινδύνου επικείμενης πτώχευσής της άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, αποκαλύπτοντας την αδύναμη και μέχρι τότε αθέατη πλευρά του ευρώ. Άξαφνα, η σκιά της νομισματικής κρίσης έπεσε πάνω απ’ τη χώρα που 2.500 χρόνια νωρίτερα είχε δημιουργήσει το Δυτικό Πολιτισμό. Ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος Καν, υπουργός Εμπορίου της Γαλλίας στα κρίσιμα χρόνια των αρχών της δεκαετίας του ‘90 όταν έμπαιναν τα θεμέλια για τη δημιουργία του ευρώ και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Σόιμπλε, υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας κατά τη διάρκεια των μυστικών συμφωνιών της ίδιας περιόδου, αντιλήφθηκαν πως οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν το παράθυρο ευκαιρίας που είχε ανοίξει να πάει χαμένο και πως η Ελλάδα θα γινόταν η γέφυρα για μία επίθεση στην Ευρωζώνη.
Πράγματι, με την πολύτιμη βοήθεια της Βρετανίας, η οποία έβλεπε τη Γερμανική Απειλή να ορθώνεται μπροστά της ισχυρότερη από ποτέ, με τη σύμπραξη των “Θεών των Αγορών” όπως οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης και νομισματικών δολοφόνων όπως του Τζορτζ Σόρος, που αργότερα κατηγορήθηκε από την αμερικανική Δικαιοσύνη, χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα, για ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχτηκε έναν άνευ προηγουμένου χρηματοοικονομικό πόλεμο.
Μετά από ένα διάστημα φαινομενικής αλλά και καθοριστικής αδράνειας, η Γερμανίδα Καγκελάριος Μέρκελ ένωσε τις δυνάμεις της με το διευθυντή του ΔΝΤ, Στρος Καν για να αντιμετωπίσουν από κοινού την αγγλοσαξονική απειλή. Όμως ο Γάλλος πολιτικός, βασικός υποψήφιος αντίπαλος του Νικολά Σαρκοζί για τη θέση του Προέδρου της χώρας στις επερχόμενες, τότε, προεδρικές εκλογές, είχε βρεθεί επικεφαλής του, αμερικανικών συμφερόντων, Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην πιο κρίσιμη για τις ίδιες τις ΗΠΑ, στιγμή.
Άριστος γνώστης του παρασκηνίου του διεθνούς νομισματικού πολέμου, με προσωπικό συμφέρον για το γρήγορο τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης και με τον έλεγχο του ΔΝΤ ως όπλο στα χέρια του προκειμένου να πετύχει το στόχο του, αναδείχθηκε πρόσωπο-κλειδί των διεθνών οικονομικών εξελίξεων και τελικά πρόβλημα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας της ξεκάθαρης φιλοευρωπαϊκής του θέσης, η οποία εξάλλου είχε αναδειχθεί ήδη από το 2008 όταν προσυπέγραψε την πρόταση του ΔΝΤ για αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο. Ο ξαφνικός αφανισμός του Στρος Καν από το διεθνές πολιτικό γίγνεσθαι άλλαξε τις ισορροπίες, λειτουργώντας ανασχετικά στην προσπάθεια ρεαλιστικής και γρήγορης αντιμετώπισης της κρίσης και ευνοώντας την αναζωπύρωσή της.
Η απώλεια ενός απ’ τους βασικούς της συμμάχους έκανε τη Μέρκελ περισσότερο δεκτική στη σκέψη πως η παράταση της κρίσης, αν και συνοδευόταν από μεγάλους κινδύνους και σημαντικά κόστη, αποτελούσε και μία ιστορική ευκαιρία για την προώθηση του Γερμανικού Οράματος της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης κάτω από τη γερμανική επιρροή. Το αποτέλεσμα ήταν οι χώρες στο επίκεντρο της κρίσης και ιδιαίτερα η Ελλάδα που δέχτηκε πρώτη την επίθεση, να βρεθούν σε σύγχυση ως προς το αν είχαν απομείνει και ποιοι ήταν οι σύμμαχοί τους εντός και εκτός Ευρώπης.
Με την κρίση να αυτοτροφοδοτείται και να βαθαίνει παίρνοντας διαστάσεις οικονομικοπολιτικής και κοινωνικής λαίλαπας, η κατάσταση επιδεινώθηκε τόσο ώστε η απόκλιση ΗΠΑ - Ευρώπης που είχε δημιουργηθεί πριν το 2009 να αποκατασταθεί, με το δολάριο να επανακτά, έστω και προσωρινά, τον κυρίαρχο ρόλο του και να επαναφέρει τις ΗΠΑ στη θέση του οδηγού στο διεθνές νομισματικό άρμα.
Ο πόλεμος ΗΠΑ - Γερμανίας για την κυριαρχία
Στη νέα αυτή φάση τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γερμανία αντιμετωπίζουν τα εμπόδια στο δρόμο που οι ίδιες χάραξαν πολεμώντας για την παγκόσμια νομισματική ηγεμονία. Η Γερμανία επιδιώκει τη δημιουργία του πρώτου σταδίου των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης επιδιώκοντας μία αυτοκρατορία του ευρώ και αντιμετωπίζοντας αυτό το εγχείρημα με μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι ΗΠΑ βλέπουν πως ο ‘Πόλεμος των 100 ημερών’ έχει μετατραπεί σε μία πολυετή διεθνή οικονομική σύρραξη με αμφίβολη κατάληξη.
Αν κατόρθωναν να πείσουν τη Γερμανία να αποδεχτεί τη γρήγορη έκδοση ευρωομολόγων χωρίς να έχει εξασφαλίσει πρώτα την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε., τότε η ανάληψη από την πλευρά της του χρηματοπιστωτικού βάρους του ευρωπαϊκού Νότου χωρίς τον έλεγχό του σε δημοσιονομικό και πολιτικό επίπεδο θα ήταν αρκετή για να αλλοιώσει οριστικά την εικόνα του ευρώ ως το εναλλακτικό του αναξιόπιστου δολαρίου νόμισμα και θα το μετέτρεπε σε ένα κακό του αντίγραφο, νικώντας και σε αυτόν το νομισματικό πόλεμο. Γνωρίζοντας αυτήν την κατάληξη, η Γερμανία θα εξακολουθεί να αρνείται κατηγορηματικά τη λύση των ευρωομολόγων και αντίθετα θα χρησιμοποιεί την ελπίδα για την έκδοσή τους ως κίνητρο για την επίτευξη των δικών της στόχων πολιτικής ενοποίησης.
Προσπάθειες απομόνωσης της Γερμανίας
Στην πολιτική αυτή οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να απαντούν με ενορχηστρωμένη πίεση στην ευρωζώνη και προσπάθεια απομόνωσης της Γερμανίας ενισχύοντας την απειλή διάσπασης και κατεδάφισης του ευρώ, προκειμένου να την αναγκάζουν να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος, χωρίς να έχει το χρόνο να αντισταθμίζει τα ρίσκα και τις απώλειές της με κινήσεις για περαιτέρω δημοσιονομική και πολιτική ολοκλήρωση.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολέμου, η Ελλάδα θα πρέπει να αναθεωρήσει το ρόλο και τους στόχους της, να αναγνωρίσει τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα, τους φόβους, τις ανάγκες, τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα των πρωταγωνιστών του, να αποφασίσει αν και ποιο ‘στρατόπεδο’ επιθυμεί να επιλέξει και να χαράξει άμεσα ενιαία πολιτική προκειμένου να αποφύγει να γίνει η ίδια το πρώτο θύμα του πολέμου.
Επειγόντως και χωρίς καθυστέρηση ούτε καν λίγων ημερών, θα πρέπει να σταματήσει την λανθάνουσα ‘εμφύλια΄ εξόντωσή της και να αντιληφθεί πως υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι και εχθροί στο εξωτερικό της ώστε να έχει την πολυτέλεια να κατασπαράζεται από ενδοοικογενειακές διαμάχες. Οργανωμένα και ταχύτατα να κινηθεί ώστε να αποκαταστήσει τη διεθνή της αξιοπιστία και να αποφύγει το γρήγορο ‘θάνατό’ της με το να παραδεχτεί ξεκάθαρα, οριστικά και με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της το δικό της μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την κρίση, παρέχοντας οριστικές και έμπρακτες δεσμεύσεις και κάνοντας άμεσα ό,τι είναι εφικτό για την διόρθωση της πορείας της.
Παράλληλα, έξυπνα και συνετά να χρησιμοποιήσει τη γνώση της πραγματικής οικονομικής και νομισματικής ιστορίας και των ευθυνών των πρωταγωνιστών της για την πορεία που αυτή έχει πάρει, ώστε να αποκαταστήσει την αλήθεια πως δεν είναι αυτή, η εμπνεύστρια και δημιουργός του Δυτικού Πολιτισμού, η κύρια υπεύθυνη για την απειλή του, αλλά, στη χειρότερη περίπτωση, ένας εν αγνοία της συνεργός σε ένα διεθνή πόλεμο, ο οποίος ξύπνησε απ’ το λήθαργό του και αποφάσισε να μην κάνει ποτέ πια τίποτε που θα μπορούσε να τον φέρει ξανά στην κατάσταση που έχει βρεθεί σήμερα.
Η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει γρήγορα πού τη συμφέρει να ανήκει και να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει με το σωστότερο τρόπο ‘εχθρούς’ και ‘φίλους’. Ακόμη νωρίτερα πρέπει να βρει την τόλμη να αντιμετωπίσει τον εαυτό της. Είναι ακόμη εφικτό, πέντε χρόνια από σήμερα η Ελλάδα να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς αποφυγή, έχοντας προ πολλού βρει το δρόμο της για έξοδο απ’ την κρίση. Στα επόμενα δέκα χρόνια μπορεί, ρεαλιστικά, να είναι ισχυρότερη, ωριμότερη, σοφότερη και καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στη σύγχρονη ιστορία της. Δε μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει άλλη επιλογή.
Σημείωση: Για τη συγγραφή του παραπάνω άρθρου, που αποτελεί τμήμα υπό έκδοση βιβλίου από τις εκδόσεις Λιβάνη, χρησιμοποιήθηκαν αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα από 5 πρεσβείες, καθώς και πληροφορίες από βιογραφίες, ομιλίες και συνεντεύξεις πρωταγωνιστών των γεγονότων που περιγράφονται.
kostasxan.blogspot.com
Γράφει ο Πάνος Παναγιώτου,
Χρηματιστηριακός Τεχνικός Αναλυτής,
Διευθυντής GSTA Ltd, WTAEC Ltd
Ισχυροποιείται κάθε μέρα η αίσθηση πως ο «σκληρός πυρήνας» της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκλίνει στην αποπομπή της χώρας μας από το ευρώ, στην περίπτωση που η νέα ελληνική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου δεν τηρήσει τους συμφωνηθέντες όρους της τελευταίας δανειακής σύμβασης. Η «Ισοτιμία» σας παρουσιάζει βήμα-βήμα την τεχνική διαδικασία που αναμένεται να ακολουθηθεί, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα ξεπεραστούν μια σειρά από νομικά προβλήματα, που έχουν να κάνουν κυρίως με την ανυπαρξία κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με την περίπτωση εξόδου μιας χώρας από την Ευρωζώνη.
Άρνηση εφαρμογής των όρων του 1ου και 2ου πακέτου στήριξης:
Η άρνηση από την Ελλάδα, και όχι η αδυναμία εφαρμογής των όρων των πακέτων στήριξης, θα αποτελούσε το πρώτο βήμα προς μια έξοδο από την Ευρωζώνη. Οι όροι που τίθενται στην Ελλάδα είναι σε τέτοιο βαθμό σκληροί, που η αποτυχία πιστής εφαρμογής τους, τουλάχιστον σε ένα βαθμό, θεωρείται δεδομένη τόσο από την τρόικα όσο και από τα υπόλοιπα κράτη της Ε.Ε. Και, φυσικά, από την ίδια. Έτσι, μια απλή μερική αποτυχία υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ελλάδας κατά πάσα πιθανότητα δεν θα αποτελέσει λόγο αρκετό για να υποχρεωθεί σε έξοδο από την Ευρωζώνη.
Τόσο για νομικούς, όσο και για πολιτικούς, νομισματικούς και οικονομικούς λόγους, μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα πρέπει να δικαιολογηθεί από την πλευρά της Ε.Ε. ως αποτέλεσμα της μονομερούς απόφασης της Ελλάδας για αποχώρηση, παρά την προσπάθεια της τρόικας για το αντίθετο. Η εγκατάλειψη του ευρώ θα πρέπει να φανεί πως γίνεται εθελοντικά, ασχέτως αν αυτό ισχύει ή όχι. Ας μη λησμονούμε ότι ως εθελοντική προτάσσεται και η διαδικασία αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, αλλά στην πράξη δεν είναι. Η Ε.Ε. θα έπρεπε να ωθήσει την Ελλάδα στα όριά της, ζητώντας συνεχώς τη λήψη νέων μέτρων και παράλληλα να υποδείξει «διακριτικά» μία σειρά πλεονεκτημάτων που θα είχε η έξοδός της από το ευρώ και η παραμονή της μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Διακοπή παροχής ρευστότητας στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα από την ΕΚΤ:
Αν η Ελλάδα φτάσει στο σημείο να αρνηθεί την εφαρμογή των μέτρων που θα της ζητηθούν, τότε το βάρος θα πέσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία μπορεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο σταματώντας τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών μέσα από το Ευρωσύστημα.
Διακοπή παροχής δανείων από την τρόικα:
Ευρωπαϊκή Ένωση και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα διακόψουν την παροχή δανείων, αφήνοντας τη χώρα να πτωχεύσει και αναγκάζοντάς τη να ζητήσει η ίδια την αποχώρησή της από το κοινό νόμισμα.
Το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε ευρώ:
Δεδομένου ότι η συμφωνία για το PSI συμπεριλαμβάνει τον απαράβατο όρο της υπαγωγής των νέων ομολόγων που θα αντικαταστήσουν τα παλιά στο Αγγλικό Δίκαιο, μετά την ολοκλήρωσή της και αφού πραγματοποιηθεί και η ανακύκλωση των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ μέσω του EFSF και των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος, σχεδόν το 100% του ελληνικού χρέους θα υπάγεται στο Αγγλικό Δίκαιο. Έτσι, ακόμη και με την αποβολή της Ελλάδας από το ευρώ, το χρέος της δεν θα μπορεί να μετατραπεί σε δραχμές και η χώρα θα μείνει εκτεθειμένη απέναντι σε επίσημους και ιδιώτες δανειστές. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, υπάρχουν νομικές επιλογές για την Ελλάδα, ώστε να επιδιώξει την αποπληρωμή του χρέους σε δραχμές ή τη μερική ή πλήρη διαγραφή του. Αλλά οι δυσκολίες που θα προκύψουν και οι συνέπειες που θα υπάρξουν θα είναι πολλές και επώδυνες.
Εταιρικό, ιδιωτικό χρέος και οφειλές Ελλήνων προς ξένους:
Οι υπαγόμενες σε ελληνικό Δίκαιο υποχρεώσεις ελληνικών εταιρειών και ιδιωτών προς ξένους πιστωτές θα μετατραπούν στο νέο εθνικό νόμισμα. Λύση υπάρχει ακόμη και για τις υπαγόμενες σε διεθνές δίκαιο υποχρεώσεις, η οποία για τις εταιρείες συνδέεται με την κήρυξη πτώχευσης αμέσως μετά την έξοδο από το ευρώ και για τους ιδιώτες με την άρνηση πληρωμής λόγω αδυναμίας.
Κατεπείγουσα ψήφιση μιας σειράς νόμων από το ελληνικό κοινοβούλιο:
Την επομένη της απόφασης για έξοδο από το ευρώ, η Ελλάδα θα ψηφίσει ένα νέο νομισματικό νόμο με κατεπείγουσες διαδικασίες, ορίζοντας μία ισοτιμία ένα προς ένα της νέας δραχμής με το ευρώ. Στη συνέχεια, θα προχωρήσει στην ψήφιση μιας σειράς νόμων όπως περιγράφηκαν νωρίτερα, ρυθμίζοντας μεταξύ άλλων την πληρωμή των δανείων, των υποχρεώσεων ιδιωτών και κράτους στη νέα δραχμή, το πάγωμα των λογαριασμών, τον έλεγχο της κίνησης των κεφαλαίων. Η μετατροπή θα ισχύσει για κάθε υποχρέωση που υπάγεται στο ελληνικό Δίκαιο. Για παράδειγμα, ένα στεγαστικό ή καταναλωτικό δάνειο σε ευρώ θα μετατραπεί σε δραχμές.
Πιθανές δύο διαφορετικές ισοτιμίες για τη νέα δραχμή:
Σύμφωνα με μελέτη της Citi, η Ελλάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει δύο επίσημες ισοτιμίες για τη νέα δραχμή, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ανατολική Γερμανίας μετά την επανένωσή της με τη Δυτική το 1990, όταν υιοθετήθηκε μία ισοτιμία 1 προς 1 με το μάρκο για την πληρωμή μισθών, συντάξεων και τη μετατροπή των χρημάτων στους τραπεζικούς λογαριασμούς μέχρι του ύψους των 4.000 μάρκων κατ’ άτομο και μία άλλη ισοτιμία 2 προς 1,15 για τις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις, όπως επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια και τα χρήματα σε λογαριασμούς πάνω από το ποσό των 4.000 μάρκων (τα πρώτα 4.000 μάρκα μετατράπηκαν με ισοτιμία 1 προς 1).
Οι ισοτιμίες αυτές θα αλλοιωθούν αμέσως μετά την υιοθέτησή τους σε μία ανεπίσημη αλλά οργανωμένη αγορά συναλλαγματικών ισοτιμιών με τα υπόλοιπα νομίσματα του κόσμου.
Μέτρα ελέγχου της κίνησης κεφαλαίων:
Τα μέτρα ελέγχου της κίνησης κεφαλαίων σε περίπτωση ελληνικής εξόδου από το ευρώ αναμένεται να είναι σκληρά, όπως συνέβη και σε άλλες περιπτώσεις πτώχευσης όπως στην Αργεντινή και τη Ρωσία. Η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει τα άρθρα 46, 347, 348 και 352 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης για να δικαιολογήσει την επιβολή των μέτρων, σύμφωνα με τα οποία κάτω από έκτακτες και αδύνατο να προβλεφθούν συνθήκες και υπό την απειλή σοβαρών εσωτερικών διαταραχών το κράτος μπορεί να επιβάλει ελέγχους στη ροή των κεφαλαίων.
Αυτές θα πάρουν τη μορφή που περιγράφηκε παραπάνω στη σχετική ενότητα για την έξοδο μιας χώρας από το ευρώ.
Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών μόνο στην Ελλάδα ή και στην Ε.Ε.;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω στη σχετική ενότητα, μετά από έξοδο από το ευρώ θα υπάρξει πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών. Αυτό θα γίνει και στην Ελλάδα όπου, ωστόσο, κάποιοι νομικοί υποστηρίζουν ότι, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Μνημόνιο 1 και το Μνημόνιο 2, η Ελλάδα θα πιεστεί να παγώσει τους τραπεζικούς λογαριασμούς όλων των Ελλήνων πολιτών εντός της Ευρωζώνης και όχι μόνο εντός της χώρας.
Υπό αυτήν την ερμηνεία, η Ελλάδα θα απαιτήσει από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρωζώνης τα στοιχεία των καταθετών που έχουν ελληνική υπηκοότητα και αν είναι και κάτοικοι Ελλάδας, θα προχωρήσει στο πάγωμα των λογαριασμών τους.
Δεν υπάρχει σχετική βιβλιογραφία ή μελέτες ως προς τη συγκεκριμένη δυνατότητα της Ελλάδας, αλλά όσα αναφέρονται σε αυτή την παράγραφο αποτελούν εκτιμήσεις νομικών.
Πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών και εκτός Ε.Ε.;
Είναι σχεδόν αδύνατο, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, και μάλλον απίθανο να υπάρξει δυνατότητα της ελληνικής κυβέρνησης ή να ασκηθεί πίεση σε αυτήν για πάγωμα λογαριασμών Ελλήνων καταθετών σε χώρες εκτός της Ευρωζώνης και πόσο μάλλον εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, για παράδειγμα, λογαριασμοί στις ΗΠΑ ή στην Ελβετία, τον Καναδά κ.λπ. δεν θα μπορούν να παγώσουν.
Υπάρχει κίνδυνος κατάσχεσης θυρίδων;
Στην Ελλάδα έχει κυκλοφορήσει το σενάριο περί κατάσχεσης του περιεχομένου των θυρίδων μετά από μια πτώχευση της χώρας. Αν η ελληνική κυβέρνηση φτάσει σε σημείο να κατασχέσει το περιεχόμενο που φυλάσσεται σε θυρίδες, τότε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο μπορεί να κατασχέσει και άλλα περιουσιακά στοιχεία των ιδιωτών. Σε τέτοια περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να φανταστούμε μια κατάσταση χαοτική, όπου το κράτος θα κατάσχει γενικότερα οτιδήποτε επιθυμεί. Το ερώτημα είναι τι θα κάνει με τα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία. Θα τα πουλήσει για να μειώσει το χρέος ή για να εξασφαλίσει ρευστότητα ή για να καταβάλει μισθούς και συντάξεις. Όπως είναι κατανοητό, τέτοιου είδους σενάρια στερούνται οπωσδήποτε επιχειρηματολογίας και νομικής βάσης.
Αυτό που μπορεί να συμβεί, ωστόσο, είναι να κατασχεθεί το περιεχόμενο θυρίδων στην περίπτωση χρεών προς το Δημόσιο. Έτσι, αν μια κρατική πτώχευση ή μια έξοδος από το ευρώ οδηγήσει σε αδυναμία καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και το θέμα φτάσει στη δικαιοσύνη, τότε υπάρχει αυτή η πιθανότητα, αλλά πρόκειται για διαφορετική περίπτωση.
Πιθανή η σύνδεση της νέας δραχμής με το δολάριο;
Έχει διαδοθεί ένα σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα εγκαταλείψει το ευρώ για να συνδεθεί με το δολάριο, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας ζώνης δολαρίου στα Βαλκάνια. Η επιλογή αυτή εξετάστηκε σε σχετική μελέτη του Strattfor. Ωστόσο, η εγκατάλειψη του ευρώ για την επιστροφή στη δραχμή θα συνεπάγεται την ανάγκη οξείας υποτίμησης του νέου εθνικού νομίσματος και το πιθανότερο είναι να εμποδίσει τα όποια σχέδια για άμεση σύνδεσή του με ένα άλλο νόμισμα, και εν προκειμένω το δολάριο. Η σύνδεση με ένα νόμισμα έχει κάποιες προϋποθέσεις. Η Ελλάδα θα έπρεπε να έχει συναλλαγματικά αποθεματικά, ώστε να μπορεί να προστατεύσει τη νέα σταθερή ισοτιμία της με το δολάριο από επιθέσεις των αγορών, να αντέχει να συνδέσει τη νομισματική της πολιτική με αυτήν των ΗΠΑ κ.λπ.
Αν φτάσει η Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. ώστε να γεννηθεί η επιλογή σύνδεσης της νέας δραχμής με το δολάριο, θα συνεπάγεται πως έχει πτωχεύσει και ότι έχει βρεθεί σε δραματική οικονομική θέση. Το τελευταίο πράγμα που θα θέλει σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι άλλη μία σύνδεση με ένα σκληρό νόμισμα.
Με προοπτική πολλών ετών, όμως, η σύνδεση με το δολάριο θα μπορούσε, αν κρινόταν επιθυμητό, να επιτευχθεί, με τον ίδιο τρόπο που θα μπορούσε να επιτευχθεί και η σύνδεση με το ευρώ ή οποιοδήποτε άλλο νόμισμα.
Ο παρασκηνιακός πόλεμος για την νομισματική κυριαρχία
Οι ΗΠΑ ενισχύουν την απειλή διάσπασης του ευρώ, για να αναγκάζουν τη Γερμανία να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος
Το 2012 μας έχει φέρει σε μία δραματική κρίση της Ευρωζώνης που ταλανίζει πρωταρχικά όλες τις ‘φτωχές’ χώρες του Νότου, απειλώντας με διάσπαση το γαλλογερμανικό νομισματικό οικοδόμημα. Μετά από μία αρχή στη νέα χιλιετία, όπου το ευρώ έφτασε να γίνει το δεύτερο σημαντικότερο αποθεματικό διεθνές νόμισμα προσελκύοντας τρισεκατομμύρια σε κρατικό και ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον στη νεοϊδρυθείσα ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων και επιτρέποντας, μεταξύ άλλων, στη Γερμανία να χρηματοδοτεί με το χαμηλότερο δυνατό κόστος το υπό εξέλιξη πρότζεκτ της επανένωσής της (υπό ολοκλήρωση το 2020), ο στόχος της αντιμετώπισης της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ μέσω της αποκαθήλωσης του δολαρίου από το ρόλο του στο επίκεντρο του διεθνούς νομισματικού συστήματος έφτασε πιο κοντά από ποτέ το 2008.
Τότε, Γερμανία και Γαλλία, με τη στήριξη της ανασυγκροτημένης Ρωσίας και της αναδυόμενης υπερδύναμης, Κίνας, πέτυχαν την κατάθεση πρότασης από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο, με την αντικατάσταση του δολαρίου ως κύριου νομίσματος του διεθνούς εμπορίου και των χρηματοοικονομικών συναλλαγών από ένα καλάθι νομισμάτων όπου το ευρώ θα διαδραμάτιζε αποφασιστικό ρόλο.
Μετά το Ιράκ, χώρες όπως το Ιράν, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία, η Τουρκία κ.ά. ανακοίνωναν τα σχέδιά τους να προχωρήσουν στη διεξαγωγή του εμπορίου πετρελαίου και άλλων ειδών όχι πλέον σε δολάριο αλλά σε ευρώ, και προχωρούσαν στην υλοποίηση των προθέσεών τους με συγκεκριμένες συμφωνίες.
Κίνδυνος απώλειας της νομισματικής ηγεμονίας από τις ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ, γονατισμένες από τη μεγαλύτερη οικονομική τους κρίση από το 1930, με την αξιοπιστία τους καταρρακωμένη, την οικονομία τους διπλά ταλαιπωρημένη από την παρατεταμένη στρατιωτική εμπλοκή τους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν και με τη διεθνή κοινότητα να τις κατηγορεί για τη μετάδοση του μολυσματικού ιού της κρίσης σε ολόκληρο τον κόσμο και την αποτυχία της οικονομικής τους πολιτικής, βρέθηκαν αντιμέτωπες για δεύτερη φορά από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τον κίνδυνο απώλειας της νομισματικής τους ηγεμονίας.
Η προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής και νομισματικής τάξης μέσω οικονομικών πακέτων τρισεκατομμυρίων δολαρίων επιδείνωσε αντί να βελτιώσει την κατάσταση, συσπειρώνοντας τον υπόλοιπο κόσμο εναντίον τους σε μία διεθνή αμφισβήτηση της αξίας ενός νομίσματος το οποίο η ιδιοκτήτρια χώρα του τύπωνε κατά δισεκατομμύρια ανά ημέρα.
Φτάνοντας στα τέλη του 2009 οι διεθνείς οικονομικές ισορροπίες έμοιαζαν να έχουν αλλάξει οριστικά και το νέο σκηνικό έφερνε την Ευρώπη σε πλεονεκτική θέση έναντι των ΗΠΑ. Στο τιμόνι της πρώτης η Γερμανία, διεκδικούσε το ρόλο της οικονομικής δύναμης πρότυπο, που με τις πράξεις της προστάτευε αντί να απειλεί τη διεθνή νομισματική και οικονομική σταθερότητα.
Η απειλή μετατόπισης του οικονομικού κέντρου του Δυτικού Πολιτισμού από τον πάλαι ποτέ εκφραστή του ‘Νέο Κόσμο’, τις ΗΠΑ, εκεί όπου δημιουργήθηκε, στην Ευρώπη, έγινε πιο σοβαρή από κάθε άλλη στιγμή στη νεότερη ιστορία.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες, όμως, το παιχνίδι στην παγκόσμια σκακιέρα άλλαξε θεαματικά. Οι δραματικές ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης περί κινδύνου επικείμενης πτώχευσής της άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου, αποκαλύπτοντας την αδύναμη και μέχρι τότε αθέατη πλευρά του ευρώ. Άξαφνα, η σκιά της νομισματικής κρίσης έπεσε πάνω απ’ τη χώρα που 2.500 χρόνια νωρίτερα είχε δημιουργήσει το Δυτικό Πολιτισμό. Ο διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Ντομινίκ Στρος Καν, υπουργός Εμπορίου της Γαλλίας στα κρίσιμα χρόνια των αρχών της δεκαετίας του ‘90 όταν έμπαιναν τα θεμέλια για τη δημιουργία του ευρώ και ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Σόιμπλε, υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας κατά τη διάρκεια των μυστικών συμφωνιών της ίδιας περιόδου, αντιλήφθηκαν πως οι ΗΠΑ δεν θα άφηναν το παράθυρο ευκαιρίας που είχε ανοίξει να πάει χαμένο και πως η Ελλάδα θα γινόταν η γέφυρα για μία επίθεση στην Ευρωζώνη.
Πράγματι, με την πολύτιμη βοήθεια της Βρετανίας, η οποία έβλεπε τη Γερμανική Απειλή να ορθώνεται μπροστά της ισχυρότερη από ποτέ, με τη σύμπραξη των “Θεών των Αγορών” όπως οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης και νομισματικών δολοφόνων όπως του Τζορτζ Σόρος, που αργότερα κατηγορήθηκε από την αμερικανική Δικαιοσύνη, χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα, για ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχτηκε έναν άνευ προηγουμένου χρηματοοικονομικό πόλεμο.
Μετά από ένα διάστημα φαινομενικής αλλά και καθοριστικής αδράνειας, η Γερμανίδα Καγκελάριος Μέρκελ ένωσε τις δυνάμεις της με το διευθυντή του ΔΝΤ, Στρος Καν για να αντιμετωπίσουν από κοινού την αγγλοσαξονική απειλή. Όμως ο Γάλλος πολιτικός, βασικός υποψήφιος αντίπαλος του Νικολά Σαρκοζί για τη θέση του Προέδρου της χώρας στις επερχόμενες, τότε, προεδρικές εκλογές, είχε βρεθεί επικεφαλής του, αμερικανικών συμφερόντων, Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην πιο κρίσιμη για τις ίδιες τις ΗΠΑ, στιγμή.
Άριστος γνώστης του παρασκηνίου του διεθνούς νομισματικού πολέμου, με προσωπικό συμφέρον για το γρήγορο τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης και με τον έλεγχο του ΔΝΤ ως όπλο στα χέρια του προκειμένου να πετύχει το στόχο του, αναδείχθηκε πρόσωπο-κλειδί των διεθνών οικονομικών εξελίξεων και τελικά πρόβλημα για τις ΗΠΑ, εξαιτίας της ξεκάθαρης φιλοευρωπαϊκής του θέσης, η οποία εξάλλου είχε αναδειχθεί ήδη από το 2008 όταν προσυπέγραψε την πρόταση του ΔΝΤ για αλλαγή του διεθνούς νομισματικού στάτους κβο. Ο ξαφνικός αφανισμός του Στρος Καν από το διεθνές πολιτικό γίγνεσθαι άλλαξε τις ισορροπίες, λειτουργώντας ανασχετικά στην προσπάθεια ρεαλιστικής και γρήγορης αντιμετώπισης της κρίσης και ευνοώντας την αναζωπύρωσή της.
Η απώλεια ενός απ’ τους βασικούς της συμμάχους έκανε τη Μέρκελ περισσότερο δεκτική στη σκέψη πως η παράταση της κρίσης, αν και συνοδευόταν από μεγάλους κινδύνους και σημαντικά κόστη, αποτελούσε και μία ιστορική ευκαιρία για την προώθηση του Γερμανικού Οράματος της πολιτικής ενοποίησης της Ευρώπης κάτω από τη γερμανική επιρροή. Το αποτέλεσμα ήταν οι χώρες στο επίκεντρο της κρίσης και ιδιαίτερα η Ελλάδα που δέχτηκε πρώτη την επίθεση, να βρεθούν σε σύγχυση ως προς το αν είχαν απομείνει και ποιοι ήταν οι σύμμαχοί τους εντός και εκτός Ευρώπης.
Με την κρίση να αυτοτροφοδοτείται και να βαθαίνει παίρνοντας διαστάσεις οικονομικοπολιτικής και κοινωνικής λαίλαπας, η κατάσταση επιδεινώθηκε τόσο ώστε η απόκλιση ΗΠΑ - Ευρώπης που είχε δημιουργηθεί πριν το 2009 να αποκατασταθεί, με το δολάριο να επανακτά, έστω και προσωρινά, τον κυρίαρχο ρόλο του και να επαναφέρει τις ΗΠΑ στη θέση του οδηγού στο διεθνές νομισματικό άρμα.
Ο πόλεμος ΗΠΑ - Γερμανίας για την κυριαρχία
Στη νέα αυτή φάση τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Γερμανία αντιμετωπίζουν τα εμπόδια στο δρόμο που οι ίδιες χάραξαν πολεμώντας για την παγκόσμια νομισματική ηγεμονία. Η Γερμανία επιδιώκει τη δημιουργία του πρώτου σταδίου των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης επιδιώκοντας μία αυτοκρατορία του ευρώ και αντιμετωπίζοντας αυτό το εγχείρημα με μακροπρόθεσμη προοπτική. Οι ΗΠΑ βλέπουν πως ο ‘Πόλεμος των 100 ημερών’ έχει μετατραπεί σε μία πολυετή διεθνή οικονομική σύρραξη με αμφίβολη κατάληξη.
Αν κατόρθωναν να πείσουν τη Γερμανία να αποδεχτεί τη γρήγορη έκδοση ευρωομολόγων χωρίς να έχει εξασφαλίσει πρώτα την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε., τότε η ανάληψη από την πλευρά της του χρηματοπιστωτικού βάρους του ευρωπαϊκού Νότου χωρίς τον έλεγχό του σε δημοσιονομικό και πολιτικό επίπεδο θα ήταν αρκετή για να αλλοιώσει οριστικά την εικόνα του ευρώ ως το εναλλακτικό του αναξιόπιστου δολαρίου νόμισμα και θα το μετέτρεπε σε ένα κακό του αντίγραφο, νικώντας και σε αυτόν το νομισματικό πόλεμο. Γνωρίζοντας αυτήν την κατάληξη, η Γερμανία θα εξακολουθεί να αρνείται κατηγορηματικά τη λύση των ευρωομολόγων και αντίθετα θα χρησιμοποιεί την ελπίδα για την έκδοσή τους ως κίνητρο για την επίτευξη των δικών της στόχων πολιτικής ενοποίησης.
Προσπάθειες απομόνωσης της Γερμανίας
Στην πολιτική αυτή οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να απαντούν με ενορχηστρωμένη πίεση στην ευρωζώνη και προσπάθεια απομόνωσης της Γερμανίας ενισχύοντας την απειλή διάσπασης και κατεδάφισης του ευρώ, προκειμένου να την αναγκάζουν να αποδέχεται όλο και περισσότερο από το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό βάρος, χωρίς να έχει το χρόνο να αντισταθμίζει τα ρίσκα και τις απώλειές της με κινήσεις για περαιτέρω δημοσιονομική και πολιτική ολοκλήρωση.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό πολέμου, η Ελλάδα θα πρέπει να αναθεωρήσει το ρόλο και τους στόχους της, να αναγνωρίσει τα πλεονεκτήματα, τα μειονεκτήματα, τους φόβους, τις ανάγκες, τις επιδιώξεις και τα συμφέροντα των πρωταγωνιστών του, να αποφασίσει αν και ποιο ‘στρατόπεδο’ επιθυμεί να επιλέξει και να χαράξει άμεσα ενιαία πολιτική προκειμένου να αποφύγει να γίνει η ίδια το πρώτο θύμα του πολέμου.
Επειγόντως και χωρίς καθυστέρηση ούτε καν λίγων ημερών, θα πρέπει να σταματήσει την λανθάνουσα ‘εμφύλια΄ εξόντωσή της και να αντιληφθεί πως υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι και εχθροί στο εξωτερικό της ώστε να έχει την πολυτέλεια να κατασπαράζεται από ενδοοικογενειακές διαμάχες. Οργανωμένα και ταχύτατα να κινηθεί ώστε να αποκαταστήσει τη διεθνή της αξιοπιστία και να αποφύγει το γρήγορο ‘θάνατό’ της με το να παραδεχτεί ξεκάθαρα, οριστικά και με τρόπο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντά της το δικό της μερίδιο ευθύνης σε αυτήν την κρίση, παρέχοντας οριστικές και έμπρακτες δεσμεύσεις και κάνοντας άμεσα ό,τι είναι εφικτό για την διόρθωση της πορείας της.
Παράλληλα, έξυπνα και συνετά να χρησιμοποιήσει τη γνώση της πραγματικής οικονομικής και νομισματικής ιστορίας και των ευθυνών των πρωταγωνιστών της για την πορεία που αυτή έχει πάρει, ώστε να αποκαταστήσει την αλήθεια πως δεν είναι αυτή, η εμπνεύστρια και δημιουργός του Δυτικού Πολιτισμού, η κύρια υπεύθυνη για την απειλή του, αλλά, στη χειρότερη περίπτωση, ένας εν αγνοία της συνεργός σε ένα διεθνή πόλεμο, ο οποίος ξύπνησε απ’ το λήθαργό του και αποφάσισε να μην κάνει ποτέ πια τίποτε που θα μπορούσε να τον φέρει ξανά στην κατάσταση που έχει βρεθεί σήμερα.
Η Ελλάδα πρέπει να αποφασίσει γρήγορα πού τη συμφέρει να ανήκει και να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει με το σωστότερο τρόπο ‘εχθρούς’ και ‘φίλους’. Ακόμη νωρίτερα πρέπει να βρει την τόλμη να αντιμετωπίσει τον εαυτό της. Είναι ακόμη εφικτό, πέντε χρόνια από σήμερα η Ελλάδα να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς αποφυγή, έχοντας προ πολλού βρει το δρόμο της για έξοδο απ’ την κρίση. Στα επόμενα δέκα χρόνια μπορεί, ρεαλιστικά, να είναι ισχυρότερη, ωριμότερη, σοφότερη και καλύτερη από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στη σύγχρονη ιστορία της. Δε μπορεί και δεν πρέπει να υπάρξει άλλη επιλογή.
Σημείωση: Για τη συγγραφή του παραπάνω άρθρου, που αποτελεί τμήμα υπό έκδοση βιβλίου από τις εκδόσεις Λιβάνη, χρησιμοποιήθηκαν αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα από 5 πρεσβείες, καθώς και πληροφορίες από βιογραφίες, ομιλίες και συνεντεύξεις πρωταγωνιστών των γεγονότων που περιγράφονται.
kostasxan.blogspot.com
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
2770 τα διαρκείας!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
