2012-07-12 17:49:03
Μοναδική φυσική κληρονομιά και πηγή ζωής για τα ιχθυαποθέματα οι κοραλλιγενείς ύφαλοι ροδοφυκών στην Ελλάδα
Εντυπωσιακά οικοσυστήματα υψηλής βιοποικιλότητας που ανταγωνίζονται και ξεπερνούν σε ομορφιά τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους εντόπισε και χαρτογράφησε πολυεθνική ομάδα επιστημόνων στο ανατολικό Αιγαίο.
Με επίκεντρο το νησιωτικό σύμπλεγμα τωνΦούρνων Κορσεών, επιστήμονες από7 χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Αγγλία, Λίβανος, Τουρκία, Κροατία), ειδικευμένοι σε θαλάσσια ενδιαιτήματα προτεραιότητας, συμμετείχανστο 1ο Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Workshop με θέμα την εφαρμογή τεχνικών καταγραφής των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών στα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας. Η συνάντηση εργασίας επιστημόνων της Μεσογείου οργανώθηκε από το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές (RAC/SPA) του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ και τη συνεργασία του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας, "ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ".
Σε βάθη 40-100μ η επιστημονική ομάδα κατέγραψε με τη χρήση, υποβρύχιας ρομποτικής κάμερας, σόναρ και κατά κύριο λόγο με αυτόνομη κατάδυση, σημαντικούς υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών, (γνωστοί και ως «τραγάνα»). Πρόκειται για περιοχές εξαιρετικά υψηλής βιοποικιλότητας, καθώς υπολογίζεται ότι στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου έχουν καταγραφεί σε υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών περίπου 1666 είδη, συμπεριλαμβανομένων 300 ειδών φυκών, 1200 ειδών ασπόνδυλων και πάνω από 100 είδη ψαριών. Κατά τη διάρκεια της έρευνας καταγράφηκαν 35 είδη ασπόνδυλων και 36 είδη φυκών, ενώ εξαιρετική εντύπωση προκάλεσε η ανακάλυψη κοραλλιών σε μεγάλα βάθη των οποίων η ηλικία εκτιμάται ότι ξεπερνάει τα 700 χρόνια!
Εκτός των άλλων εντοπίστηκαν και αρκετοί ύφαλοι ολοσχερώς κατεστραμμένοι από την αλιεία με μηχανότρατες. Τα συγκεκριμένα αλιευτικά σκάφη σύρουν σε αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα τις λεγόμενες σιδερένιες πόρτες – οι οποίες φτάνουν σε βάρος τον 1 ένα τόνο έκαστη, προκαλώντας καταστροφή που χρειάζεται αιώνες για να ανακάμψει, δεδομένου του πολύ αργού ρυθμού ανάπτυξής των συγκεκριμένων ενδιαιτημάτων (0.006 – 0.83 μμ/χρόνο). Υπογραμμίζεται ότι η Ελλάδα δεσμεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιδιαίτερα παραγωγικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων, όπως οι ύφαλοι ασβεστολιθικών ροδοφυκών, και όφειλε να έχει ήδη ολοκληρώσει σε μεγάλος μέρος τη χαρτογράφηση τους. Ωστόσο, διαχρονικά η χώρα μας αγνοεί παντελώς τη θεμελιώδη σημασία που έχουν αυτά τα σπάνια οικοσυστήματα για το μέλλον της αλιείας. Δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο για την προστασία αυτών των ενδιαιτημάτων, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται καθημερινά και με την ανοχή των αρχών από αλιευτικές πρακτικές (όπως η αλιεία με μηχανότρατες) σε αλιευτικά πεδία τα οποία η πολιτεία όφειλε να προστατεύει.
Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα σχεδιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο των συναντήσεων εργασίας η τυποποίηση κοινών μεθόδων καταγραφής με εφαρμογή στα περιφερειακά οικοσυστήματα της Μεσογείου. Η καινοτομία έγκειται στην αξιοποίηση του ρόλου των αλιευτικών κοινωνιών μέσω της παροχής πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία των ενδιαιτημάτων, τον προσδιορισμό και αντιμετώπιση των παραγόντων υποβάθμισης τους.
Ο συνδυασμός εμπειρικής πληροφορίας και εφαρμογής σύγχρονων και οικονομικών μεθόδων καταγραφής μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος καταγραφής, καθώς μέχρι σήμερα και στις περισσότερες των περιπτώσεων η μέθοδος που χρησιμοποιούταν για την καταγραφή αυτών των ενδιαιτημάτων ήταν εξαιρετικά δαπανηρή και χρονοβόρα. Αυτό το μοντέλο πρόκειται να λειτουργήσει πιλοτικά με πρωτοβουλία του RAC/SPA αρχικά στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην περιοχή των Φούρνων Κορσεών, και έπειτα σε άλλες χώρες της Μεσογείου. Στόχος μας η άμεση χαρτογράφηση των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών και η υποβολή δεδομένων και χαρτών στις υπεύθυνες διοικητικές υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων διαχειριστικής προστασίας, όπως ο καθορισμός αλιευτικών πεδίων όπου θα απαγορευτεί η αλιεία με συρόμενα εργαλεία στις περιοχές με αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του συγκεκριμένου μοντέλου είναι η ανάπτυξη ουσιαστικής συνεργασίας με τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες και η σωστή ενημέρωση για την αξία των συγκεκριμένων ενδιαιτημάτων και τον ρόλο που διαδραματίζουν στη βιωσιμότητα των ιχθυαποθεμάτων και τη βιωσιμότητα της αλιείας. Η περίπτωση των Φούρνων Κορσεών θεωρήθηκε από το σύνολο της επιστημονικής ομάδας ιδανική για την εφαρμογή του σχεδίου. Αποτελεί μία από τις πλέον παραδοσιακές αλιευτικές κοινωνίες της Ελλάδας, ενώ η παρουσία της ερευνητικής ομάδας του Αρχιπελάγους στην περιοχή και η πρόσφατη λειτουργία του Κέντρου Αλιευτικής Έρευνας έχει ήδη ενεργοποιήσει τους παράκτιους αλιείς στην κατεύθυνση της συν-διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων και του αυτοελέγχου έναντι των καταστροφικών αλιευτικών πρακτικών.
Το ερευνητικό workshop πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του τοπικού αλιευτικού συλλόγου, τη συνεργασία του δήμου Φούρνων Κορσεών και τη διαρκή και ενεργή συμμετοχή των παράκτιων αλιέων.
archipelago.gr
Εντυπωσιακά οικοσυστήματα υψηλής βιοποικιλότητας που ανταγωνίζονται και ξεπερνούν σε ομορφιά τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους εντόπισε και χαρτογράφησε πολυεθνική ομάδα επιστημόνων στο ανατολικό Αιγαίο.
Με επίκεντρο το νησιωτικό σύμπλεγμα τωνΦούρνων Κορσεών, επιστήμονες από7 χώρες (Ισπανία, Ελλάδα, Αγγλία, Λίβανος, Τουρκία, Κροατία), ειδικευμένοι σε θαλάσσια ενδιαιτήματα προτεραιότητας, συμμετείχανστο 1ο Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Workshop με θέμα την εφαρμογή τεχνικών καταγραφής των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών στα θαλάσσια οικοσυστήματα της Ελλάδας. Η συνάντηση εργασίας επιστημόνων της Μεσογείου οργανώθηκε από το Περιφερειακό Κέντρο Δράσης για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές (RAC/SPA) του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ και τη συνεργασία του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας, "ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ".
Σε βάθη 40-100μ η επιστημονική ομάδα κατέγραψε με τη χρήση, υποβρύχιας ρομποτικής κάμερας, σόναρ και κατά κύριο λόγο με αυτόνομη κατάδυση, σημαντικούς υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών, (γνωστοί και ως «τραγάνα»). Πρόκειται για περιοχές εξαιρετικά υψηλής βιοποικιλότητας, καθώς υπολογίζεται ότι στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου έχουν καταγραφεί σε υφάλους ασβεστολιθικών ροδοφυκών περίπου 1666 είδη, συμπεριλαμβανομένων 300 ειδών φυκών, 1200 ειδών ασπόνδυλων και πάνω από 100 είδη ψαριών. Κατά τη διάρκεια της έρευνας καταγράφηκαν 35 είδη ασπόνδυλων και 36 είδη φυκών, ενώ εξαιρετική εντύπωση προκάλεσε η ανακάλυψη κοραλλιών σε μεγάλα βάθη των οποίων η ηλικία εκτιμάται ότι ξεπερνάει τα 700 χρόνια!
Εκτός των άλλων εντοπίστηκαν και αρκετοί ύφαλοι ολοσχερώς κατεστραμμένοι από την αλιεία με μηχανότρατες. Τα συγκεκριμένα αλιευτικά σκάφη σύρουν σε αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα τις λεγόμενες σιδερένιες πόρτες – οι οποίες φτάνουν σε βάρος τον 1 ένα τόνο έκαστη, προκαλώντας καταστροφή που χρειάζεται αιώνες για να ανακάμψει, δεδομένου του πολύ αργού ρυθμού ανάπτυξής των συγκεκριμένων ενδιαιτημάτων (0.006 – 0.83 μμ/χρόνο). Υπογραμμίζεται ότι η Ελλάδα δεσμεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία και διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιδιαίτερα παραγωγικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων, όπως οι ύφαλοι ασβεστολιθικών ροδοφυκών, και όφειλε να έχει ήδη ολοκληρώσει σε μεγάλος μέρος τη χαρτογράφηση τους. Ωστόσο, διαχρονικά η χώρα μας αγνοεί παντελώς τη θεμελιώδη σημασία που έχουν αυτά τα σπάνια οικοσυστήματα για το μέλλον της αλιείας. Δεν εφαρμόζεται κανένα μέτρο για την προστασία αυτών των ενδιαιτημάτων, με αποτέλεσμα να καταστρέφονται καθημερινά και με την ανοχή των αρχών από αλιευτικές πρακτικές (όπως η αλιεία με μηχανότρατες) σε αλιευτικά πεδία τα οποία η πολιτεία όφειλε να προστατεύει.
Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα σχεδιάστηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο των συναντήσεων εργασίας η τυποποίηση κοινών μεθόδων καταγραφής με εφαρμογή στα περιφερειακά οικοσυστήματα της Μεσογείου. Η καινοτομία έγκειται στην αξιοποίηση του ρόλου των αλιευτικών κοινωνιών μέσω της παροχής πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία των ενδιαιτημάτων, τον προσδιορισμό και αντιμετώπιση των παραγόντων υποβάθμισης τους.
Ο συνδυασμός εμπειρικής πληροφορίας και εφαρμογής σύγχρονων και οικονομικών μεθόδων καταγραφής μπορεί να μειώσει σημαντικά το κόστος καταγραφής, καθώς μέχρι σήμερα και στις περισσότερες των περιπτώσεων η μέθοδος που χρησιμοποιούταν για την καταγραφή αυτών των ενδιαιτημάτων ήταν εξαιρετικά δαπανηρή και χρονοβόρα. Αυτό το μοντέλο πρόκειται να λειτουργήσει πιλοτικά με πρωτοβουλία του RAC/SPA αρχικά στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα στην περιοχή των Φούρνων Κορσεών, και έπειτα σε άλλες χώρες της Μεσογείου. Στόχος μας η άμεση χαρτογράφηση των υφάλων ασβεστολιθικών ροδοφυκών και η υποβολή δεδομένων και χαρτών στις υπεύθυνες διοικητικές υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων διαχειριστικής προστασίας, όπως ο καθορισμός αλιευτικών πεδίων όπου θα απαγορευτεί η αλιεία με συρόμενα εργαλεία στις περιοχές με αυτά τα ευαίσθητα οικοσυστήματα.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία του συγκεκριμένου μοντέλου είναι η ανάπτυξη ουσιαστικής συνεργασίας με τις νησιωτικές και παράκτιες κοινωνίες και η σωστή ενημέρωση για την αξία των συγκεκριμένων ενδιαιτημάτων και τον ρόλο που διαδραματίζουν στη βιωσιμότητα των ιχθυαποθεμάτων και τη βιωσιμότητα της αλιείας. Η περίπτωση των Φούρνων Κορσεών θεωρήθηκε από το σύνολο της επιστημονικής ομάδας ιδανική για την εφαρμογή του σχεδίου. Αποτελεί μία από τις πλέον παραδοσιακές αλιευτικές κοινωνίες της Ελλάδας, ενώ η παρουσία της ερευνητικής ομάδας του Αρχιπελάγους στην περιοχή και η πρόσφατη λειτουργία του Κέντρου Αλιευτικής Έρευνας έχει ήδη ενεργοποιήσει τους παράκτιους αλιείς στην κατεύθυνση της συν-διαχείρισης των ιχθυαποθεμάτων και του αυτοελέγχου έναντι των καταστροφικών αλιευτικών πρακτικών.
Το ερευνητικό workshop πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του τοπικού αλιευτικού συλλόγου, τη συνεργασία του δήμου Φούρνων Κορσεών και τη διαρκή και ενεργή συμμετοχή των παράκτιων αλιέων.
archipelago.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Δεύτερο χαστούκι της Χρυσής Αυγής στην «αριστερα»
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Βόμβες διασποράς στη Συρία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
