2012-07-13 17:19:22
Το σκάνδαλο Libor ήταν το τελειωτικό χτύπημα στην υπόληψη των τραπεζών. Μετά την τεράστια χρηματοοικονομική κρίση και μία μακρά λίστα σκανδάλων, οι τράπεζες θεωρούνται πλέον ανίκανοι κερδοσκόποι, που διοικούνται από αεριτζήδες. Η αηδία γι' αυτό που ο ίδιος ο Paul Tucker, ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, χαρακτήρισε «λάκκο απορριμμάτων», είναι δικαιολογημένη. Η αηδία, όμως, δεν μπορεί να είναι ο παράγοντας που θα κρίνει τις μεταρρυθμίσεις. Παραθέτω τις επτά δικές μου προτάσεις για τον καλύτερο τρόπο αντίδρασης.
Πρώτον: Να αποδεχθούμε ότι θα υπάρχουν λανθάνουσες συμπεριφορές, ειδικότερα όταν διακυβεύονται τόσο πολλά χρήματα. Είναι θετικό που η κοινή γνώμη αντιδρά τόσο ισχυρά, γιατί αυτή ακριβώς η αντίδραση θα αποθαρρύνει τον εφησυχασμό στις διοικήσεις. Ας είμαστε, όμως, ρεαλιστές: οι τραπεζίτες βρίσκονται εκεί για τα χρήματα και, είτε μας αρέσει είτε όχι, πάντα έτσι θα είναι.
Δεύτερον: Υπάρχουν τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος επανάληψης του σκανδάλου: σκληρά πρόστιμα και μεγαλύτερη διαφάνεια. Για τη διαμόρφωση των επιτοκίων θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται πραγματικά στοιχεία συναλλαγών. Η διαφάνεια δεν είναι πανάκεια για τα δεινά του τραπεζικού κλάδου, αλλά θα βοηθούσε.
Τρίτον: Οι τράπεζες χρειάζονται περισσότερα κεφάλαια. Και αυτό σχετίζεται με το σκάνδαλο Libor. Οι αξιωματούχοι θα ανησυχούσαν πολύ λιγότερο για τα υψηλά επίπεδα του επιτοκίου διατραπεζικής τον Οκτώβριο του 2008, εάν ο κόσμος δεν φοβόταν τόσο ότι οι τράπεζες βρίσκονταν επικίνδυνα κοντά στην κατάρρευση. Η απάντηση σε αυτόν τον φόβο είναι περισσότερα κεφάλαια, όπως υποστήριξε σε πρόσφατη εξαιρετική του ομιλία ο Robert Jenkins, μέλος της νέας Επιτροπής Χρηματοοικονομικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Τέταρτον: Περισσότερο κεφάλαιο δεν σημαίνει 100% κεφάλαιο. Ο Laurence Kotlikoff δεν υποστηρίζει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «τραπεζική περιορισμένου σκοπού», αλλά το τέλος της τραπεζικής. Δέχομαι ότι η μόχλευση 33 προς 1, που επισήμως πλέον προτείνεται, είναι τρομακτικά υψηλή. Αδυνατώ, όμως, να καταλάβω γιατί η απάντηση σε αυτό είναι η μηδενική μόχλευση.
Πέμπτον: Στη διαμόρφωση των κεφαλαιακών προϋποθέσεων είναι ουσιώδες να αναγνωρίσουμε ότι οι αποκαλούμενοι τίτλοι «σταθμισμένου κινδύνου» μπορούν να επηρεαστούν τόσο από τις τράπεζες όσο και από τους αξιωματούχους. Όπως μας υπενθυμίζει τακτικά και ο Per Kurowski, πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι κρίσεις συμβαίνουν όταν αυτό που θεωρούσαμε χαμηλού κινδύνου αποδεικνύεται υψηλού κινδύνου. Για τον λόγο αυτόν, η μη σταθμισμένη μόχλευση έχει σημασία.
Έκτον: Ενισχύονται τώρα τα επιχειρήματα για την εφαρμογή όλων των προτάσεων της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τις Τράπεζες, της οποίας ήμουν μέλος. Συγκεκριμένα, είναι ζωτικό ναμπορεί εύκολα να κλείσει μια τράπεζα σε περίπτωση που αντιμετωπίζει προβλήματα. Η προσάσπιση του retail banking, όπου η συνέχιση της παροχής υπηρεσιών είναι ουσιώδης, θα πρέπει να διευκολύνει αυτήν την ανάγκη. Είναι επίσης ουσιώδες να εξασφαλιστεί ότι τόσο οι θυγατρικές όσο και οι τραπεζικοί όμιλοι στο σύνολό τους έχουν αρκετά κεφάλαια για να είναι αξιόπιστα φερέγγυοι σχεδόν σε όλες τις συνθήκες, αλλά και πως έχουν τη δυνατότητα απορρόφησης ενδεχόμενων ζημιών από δάνεια, ώστε να μπορεί να γίνει λύση της τράπεζας. Εν συντομία, οι τράπεζες χρειάζονται ένα μεγάλο περιθώριο ασφαλείας ανά πάσα στιγμή
Η προάσπιση της λιανικής τραπεζικής θα πρέπει επίσης να οδηγήσει στη μείωση της μόλυνσης από την κουλτούρα του βραχυπρόθεσμου trading στο investment banking. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση θα πρέπει να αναθεωρήσει την απόφασή της να αφήσει τις τράπεζες λιανικής να πουλούν «απλά» παράγωγα. Ας μην είμαστε, όμως, αφελείς ως προς αυτό. Οι τράπεζες λιανικής μπορούν επίσης να ακολουθήσουν ανάρμοστη συμπεριφορά και να χρεοκοπήσουν.
Πράγματι, ένα ερώτημα που αντιμετωπίζει τώρα η Βρετανία είναι εάν υπάρχει υγιές μοντέλο για τη λιανική τραπεζική, στο σημερινό περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων. Θα υποστηρίξω ότι η επώδυνη εμπειρία σκανδάλων στη λιανική τραπεζική αντικατοπτρίζει την έλλειψη ενός υγιούς μοντέλου χρέωσης για το κόστος των τραπεζικών υπηρεσιών.
Τέλος, θεωρώ ότι δεν είναι πλέον πειστικά τα επιχειρήματα για τον πλήρη διαχωρισμό της λιανικής από την επενδυτική τραπεζική, υπό την προϋπόθεση ότι η χρηματοδότηση της επενδυτικής τραπεζικής δεν θα γίνεται από τη βάση καταθέσεων της λιανικής. Οι τράπεζες λιανικής θα πρέπει επίσης να έχουν επαρκή κεφάλαια. Πρέπει να θυμόμαστε ότι και οι εν λόγω τράπεζες ενέχουν κινδύνους. Οι όμιλοι που έχουν και τις δύο δραστηριότητες μπορούν σε καιρό κρίσης να βοηθούν τις θυγατρικές τους. Η προτεινόμενη προάσπιση θα αποδώσει ακριβώς ό,τι και ο πλήρης διαχωρισμός, διατηρώντας όμως τα πλεονεκτήματα των διαφοροποιημένων ομίλων.
Βεβαίως, με υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις και την απώλεια αφενός προθεσμιακών καταθέσεων και αφετέρου των άμεσων επιδοτήσεων από τις κυβερνήσεις, το κόστος για τα κεφάλαια του investment banking θα αυξηθεί. Αυτό, όμως, είναι υγιής εξέλιξη. Εάν οι αμοιβές των τραπεζιτών ευθυγραμμιστούν περισσότερο με το επιτόκιο των ομολογιούχων κατώτερης εξασφάλισης, τότε θα εξαφανιστούν πολλές από τις μορφές ανεύθυνων επενδύσεων.
Είναι κατανοητό ότι τα πρόσφατα σκάνδαλα έχουν εξοργίσει την κοινή γνώμη. Η οργή, όμως, είναι επικίνδυνη βάση για τη χάραξη πολιτικής. Πλέον, ο διευθυντής τραπέζης δεν χαίρει σεβασμού εξίσου με τον γιατρό. Δεν θα καταφέρουμε ποτέ, όμως, να κάνουμε τους τραπεζίτες αγίους. Μπορούμε παρ' όλα αυτά να αλλάξουμε τα κίνητρα που προσφέρονται στους τραπεζίτες, στη δομή του τραπεζικού συστήματος και στην εστίαση των αξιωματούχων.
Εγώ θα προχωρούσα περισσότερο στη σημαντική μείωση της μόχλευσης και στην ουσιώδη βελτίωση της διαφάνειας. Θα έκανα επίσης τα πάντα για να εξαφανίσω την ιδέα ότι το κράτος βρίσκεται πίσω από την επενδυτική τραπεζική. Είναι μία παράλογη έννοια. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο απαιτείται η προάσπιση της λιανικής τραπεζικής.
Δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε θαύματα. Μπορούμε πάντως να κάνουμε τους τραπεζίτες πιο χρήσιμους και λιγότερο επικίνδυνους. Ας εστιάσουμε σε αυτό.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Πρώτον: Να αποδεχθούμε ότι θα υπάρχουν λανθάνουσες συμπεριφορές, ειδικότερα όταν διακυβεύονται τόσο πολλά χρήματα. Είναι θετικό που η κοινή γνώμη αντιδρά τόσο ισχυρά, γιατί αυτή ακριβώς η αντίδραση θα αποθαρρύνει τον εφησυχασμό στις διοικήσεις. Ας είμαστε, όμως, ρεαλιστές: οι τραπεζίτες βρίσκονται εκεί για τα χρήματα και, είτε μας αρέσει είτε όχι, πάντα έτσι θα είναι.
Δεύτερον: Υπάρχουν τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος επανάληψης του σκανδάλου: σκληρά πρόστιμα και μεγαλύτερη διαφάνεια. Για τη διαμόρφωση των επιτοκίων θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται πραγματικά στοιχεία συναλλαγών. Η διαφάνεια δεν είναι πανάκεια για τα δεινά του τραπεζικού κλάδου, αλλά θα βοηθούσε.
Τρίτον: Οι τράπεζες χρειάζονται περισσότερα κεφάλαια. Και αυτό σχετίζεται με το σκάνδαλο Libor. Οι αξιωματούχοι θα ανησυχούσαν πολύ λιγότερο για τα υψηλά επίπεδα του επιτοκίου διατραπεζικής τον Οκτώβριο του 2008, εάν ο κόσμος δεν φοβόταν τόσο ότι οι τράπεζες βρίσκονταν επικίνδυνα κοντά στην κατάρρευση. Η απάντηση σε αυτόν τον φόβο είναι περισσότερα κεφάλαια, όπως υποστήριξε σε πρόσφατη εξαιρετική του ομιλία ο Robert Jenkins, μέλος της νέας Επιτροπής Χρηματοοικονομικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας.
Τέταρτον: Περισσότερο κεφάλαιο δεν σημαίνει 100% κεφάλαιο. Ο Laurence Kotlikoff δεν υποστηρίζει αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «τραπεζική περιορισμένου σκοπού», αλλά το τέλος της τραπεζικής. Δέχομαι ότι η μόχλευση 33 προς 1, που επισήμως πλέον προτείνεται, είναι τρομακτικά υψηλή. Αδυνατώ, όμως, να καταλάβω γιατί η απάντηση σε αυτό είναι η μηδενική μόχλευση.
Πέμπτον: Στη διαμόρφωση των κεφαλαιακών προϋποθέσεων είναι ουσιώδες να αναγνωρίσουμε ότι οι αποκαλούμενοι τίτλοι «σταθμισμένου κινδύνου» μπορούν να επηρεαστούν τόσο από τις τράπεζες όσο και από τους αξιωματούχους. Όπως μας υπενθυμίζει τακτικά και ο Per Kurowski, πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι κρίσεις συμβαίνουν όταν αυτό που θεωρούσαμε χαμηλού κινδύνου αποδεικνύεται υψηλού κινδύνου. Για τον λόγο αυτόν, η μη σταθμισμένη μόχλευση έχει σημασία.
Έκτον: Ενισχύονται τώρα τα επιχειρήματα για την εφαρμογή όλων των προτάσεων της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τις Τράπεζες, της οποίας ήμουν μέλος. Συγκεκριμένα, είναι ζωτικό ναμπορεί εύκολα να κλείσει μια τράπεζα σε περίπτωση που αντιμετωπίζει προβλήματα. Η προσάσπιση του retail banking, όπου η συνέχιση της παροχής υπηρεσιών είναι ουσιώδης, θα πρέπει να διευκολύνει αυτήν την ανάγκη. Είναι επίσης ουσιώδες να εξασφαλιστεί ότι τόσο οι θυγατρικές όσο και οι τραπεζικοί όμιλοι στο σύνολό τους έχουν αρκετά κεφάλαια για να είναι αξιόπιστα φερέγγυοι σχεδόν σε όλες τις συνθήκες, αλλά και πως έχουν τη δυνατότητα απορρόφησης ενδεχόμενων ζημιών από δάνεια, ώστε να μπορεί να γίνει λύση της τράπεζας. Εν συντομία, οι τράπεζες χρειάζονται ένα μεγάλο περιθώριο ασφαλείας ανά πάσα στιγμή
Η προάσπιση της λιανικής τραπεζικής θα πρέπει επίσης να οδηγήσει στη μείωση της μόλυνσης από την κουλτούρα του βραχυπρόθεσμου trading στο investment banking. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση θα πρέπει να αναθεωρήσει την απόφασή της να αφήσει τις τράπεζες λιανικής να πουλούν «απλά» παράγωγα. Ας μην είμαστε, όμως, αφελείς ως προς αυτό. Οι τράπεζες λιανικής μπορούν επίσης να ακολουθήσουν ανάρμοστη συμπεριφορά και να χρεοκοπήσουν.
Πράγματι, ένα ερώτημα που αντιμετωπίζει τώρα η Βρετανία είναι εάν υπάρχει υγιές μοντέλο για τη λιανική τραπεζική, στο σημερινό περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων. Θα υποστηρίξω ότι η επώδυνη εμπειρία σκανδάλων στη λιανική τραπεζική αντικατοπτρίζει την έλλειψη ενός υγιούς μοντέλου χρέωσης για το κόστος των τραπεζικών υπηρεσιών.
Τέλος, θεωρώ ότι δεν είναι πλέον πειστικά τα επιχειρήματα για τον πλήρη διαχωρισμό της λιανικής από την επενδυτική τραπεζική, υπό την προϋπόθεση ότι η χρηματοδότηση της επενδυτικής τραπεζικής δεν θα γίνεται από τη βάση καταθέσεων της λιανικής. Οι τράπεζες λιανικής θα πρέπει επίσης να έχουν επαρκή κεφάλαια. Πρέπει να θυμόμαστε ότι και οι εν λόγω τράπεζες ενέχουν κινδύνους. Οι όμιλοι που έχουν και τις δύο δραστηριότητες μπορούν σε καιρό κρίσης να βοηθούν τις θυγατρικές τους. Η προτεινόμενη προάσπιση θα αποδώσει ακριβώς ό,τι και ο πλήρης διαχωρισμός, διατηρώντας όμως τα πλεονεκτήματα των διαφοροποιημένων ομίλων.
Βεβαίως, με υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις και την απώλεια αφενός προθεσμιακών καταθέσεων και αφετέρου των άμεσων επιδοτήσεων από τις κυβερνήσεις, το κόστος για τα κεφάλαια του investment banking θα αυξηθεί. Αυτό, όμως, είναι υγιής εξέλιξη. Εάν οι αμοιβές των τραπεζιτών ευθυγραμμιστούν περισσότερο με το επιτόκιο των ομολογιούχων κατώτερης εξασφάλισης, τότε θα εξαφανιστούν πολλές από τις μορφές ανεύθυνων επενδύσεων.
Είναι κατανοητό ότι τα πρόσφατα σκάνδαλα έχουν εξοργίσει την κοινή γνώμη. Η οργή, όμως, είναι επικίνδυνη βάση για τη χάραξη πολιτικής. Πλέον, ο διευθυντής τραπέζης δεν χαίρει σεβασμού εξίσου με τον γιατρό. Δεν θα καταφέρουμε ποτέ, όμως, να κάνουμε τους τραπεζίτες αγίους. Μπορούμε παρ' όλα αυτά να αλλάξουμε τα κίνητρα που προσφέρονται στους τραπεζίτες, στη δομή του τραπεζικού συστήματος και στην εστίαση των αξιωματούχων.
Εγώ θα προχωρούσα περισσότερο στη σημαντική μείωση της μόχλευσης και στην ουσιώδη βελτίωση της διαφάνειας. Θα έκανα επίσης τα πάντα για να εξαφανίσω την ιδέα ότι το κράτος βρίσκεται πίσω από την επενδυτική τραπεζική. Είναι μία παράλογη έννοια. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο απαιτείται η προάσπιση της λιανικής τραπεζικής.
Δεν μπορούμε να ελπίζουμε σε θαύματα. Μπορούμε πάντως να κάνουμε τους τραπεζίτες πιο χρήσιμους και λιγότερο επικίνδυνους. Ας εστιάσουμε σε αυτό.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η... κομμένη, Αθηνά Δρέττα!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΜΚΟ Γραμμή Ζωής - Κακοποίηση ηλικιωμένων
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
