2012-12-13 04:00:08
Μήπως ήλθε η ώρα να ξεκαθαρίσουμε λίγο τα μυστήρια που περιτριγυρίζουν τον κόκκινο πλανήτη (που όλοι ξανά άρχισαν να συζητούν), να τα βάλουμε στη σωστή τους θέση και να συζητήσουμε επιτέλους σοβαρά για αυτά;… ΑΓΝΩΣΤΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΗ: O Πλανήτης Άρης ως πιθανώς κατοικημένος από ευφυή όντα, ήλθε για πρώτη φορά στο προσκήνιο όταν διάφοροι επιστήμονες του 18ου και 19ου αιώνα προσπαθούσαν να βρουν έναν τρόπο για να επικοινωνήσουν με πιθανούς εξωγήινους που ίσως κατοικούσαν στο ηλιακό μας σύστημα, και η πρώτη τους επιλογή στόχου, στις διάφορες προτάσεις τους μεθόδων επικοινωνίας, ήταν ο πλανήτης Άρης.
Ο πρώτος άνθρωπος που πρότεινε να επικοινωνήσουμε με τους πιθανούς κατοίκους άλλων πλανητών με φωτεινά σήματα, ήταν ο Γερμανός μαθηματικός Καρλ Φρήντριχ Γκάους (1777-1855). Αργότερα, αυτήν την ιδέα την εξέτασε ο Γάλλος ποιητής και εφευρέτης Σαρλ Κρο. Πρότειναν να ανάψουν τεράστιες φωτιές στη Σιβηρία και στη Σαχάρα, διευθετημένες σ’ ένα σχέδιο που να απεικονίζει ένα κλασσικό γεωμετρικό θεώρημα –για παράδειγμα, το θεώρημα του Πυθαγόρα. Ευφυή όντα σε άλλους πλανήτες, και πιο πιθανά στον Άρη, τα οποία θα παρατηρούσαν τη Γη, θα έβγαζαν τότε το συμπέρασμα ότι υπάρχουν λογικά όντα στη Γη, και θα απαντούσαν με δικά τους σήματα.
Η θεωρία αυτή βρήκε ισχυρή υποστήριξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν μια βαθύπλουτη Γαλλίδα, που δήλωσε ότι ήταν πρόθυμη να κληροδοτήσει όλη της την περιουσία στον άνθρωπο που θα έβρισκε έναν τρόπο να επικοινωνήσει με τους κατοίκους άλλων πλανητών. Όμως, έγραψε στην διαθήκη της ότι δεν θα πλήρωνε δεκάρα αν ο πλανήτης των εξωγήινων αποδεικνυόταν πως είναι ο Άρης, γιατί αυτό ήταν πολύ εύκολο (!) Τελικά όμως το πείραμα δεν έγινε ποτέ γιατί θεωρήθηκε πολύ παράλογο.
(Πάντως, ενέπνευσε μια ελκυστική ιστορία που έγραψε ο μεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας του Φανταστικού, Λόρδος Ντάνσανυ: χρησιμοποιώντας γιγαντιαίους προβολείς, μερικοί άνθρωποι φτιάχνουν μια αναπαράσταση του Πυθαγόρειου Θεωρήματος στην έρημο Σαχάρα. Οι κάτοικοι του Άρη ανταποκρίθηκαν με το να φτιάξουν ένα δικό τους σήμα που στην αρχή αναπαριστούσε το ίδιο σχήμα, αλλά κατόπιν άρχισαν να μετατοπίζουν τις γραμμές του για να φτιάξουν ένα νέο σχήμα που αντιπροσώπευε μια μαθηματική δύναμη. Στη Γη, η ανθρωπότητα αργότερα κατάλαβε τί σήμαινε αυτό: οι Αρειανοί ανέφεραν καθαρά ότι δεν θέλουν επικοινωνία…)
Σοβαρές επιστημονικές υποθέσεις για εξωγήινη ζωή στον Άρη, εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο βιβλίο του μεγάλου αστρονόμου και συγγραφέα Καμίλ Φλαμαριόν με τίτλο Περί του Πλήθους των Κατοικημένων Κόσμων, που δημοσιεύτηκε το 1862. Ο Άρης ήρθε για πρώτη φορά στο επίκεντρο του μεγάλου ενδιαφέροντος το 1877, όταν ο ιταλός αστρονόμος Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι ανακοίνωσε την ανακάλυψη των Καναλιών που διασχίζουν τον κόκκινο πλανήτη.
Όλα ξεκίνησαν από μια παρεξήγηση, από μια λάθος μετάφραση της ανακοίνωσης του από τα ιταλικά στα αγγλικά, όλα ξεκίνησαν από ένα μεταφραστικό λάθος, όσο παράξενο κι αν ακούγεται αυτό. Στα ιταλικά «Canali» (κανάλι) σημαίνει στα αγγλικά και «Channels» (δηλ. φυσικά κανάλια, ρεύματα ποταμών) αλλά ταυτόχρονα και «Canals» (τεχνητά κανάλια, πορθμοί, κλπ).
Ο Σκιαπαρέλι λοιπόν, λέγοντας «Canali» εννοούσε «Channels», αλλά ο αγγλόφωνος κόσμος το κατάλαβε «Canals» (επειδή είναι σχεδόν ομόηχο με το «Canali») και έπειτα το μετέφρασε ως είδηση στον υπόλοιπο κόσμο ως τέτοιο. Έτσι οι άνθρωποι νόμισαν ότι πρόκειται για ευφυή κατασκευαστική τεχνοτροπία από κάποιον αρχαίο Αρειανό πολιτισμό. Την εποχή εκείνη, πιστευόταν ότι οι σκοτεινές περιοχές του Άρη είναι θάλασσες και οι φωτεινές περιοχές κυρίως έρημοι. Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να θεωρήσουν τα «Canali» ως κανάλια άρδευσης: ένα αρχαίο τεχνητό σύστημα για να τροφοδοτηθούν με νερό οι έρημοι του κόκκινου πλανήτη.
Σήμερα, πλέον, έχει αποδειχθεί αρκετά πειστικά ότι τα «κανάλια» αυτά είναι μια οπτική απάτη, που προκαλείται από πολλές συγκεντρωμένες κουκίδες που το μάτι τις συνδέει και τις εκλαμβάνει ως γραμμές, μια ιδέα που ίσως να επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι είναι πιο εύκολα ορατές από ένα μικρό τηλεσκόπιο απ’ ότι από ένα μεγάλο. Με λίγα λόγια, απ’ ό,τι φαίνεται, ο Σκιαπαρέλι τα έβλεπε με τα τηλεσκόπια της εποχής του που ήταν παλιάς τεχνολογίας και χαμηλής ευκρίνειας, ενώ δεν φαίνονται με τα νέα τηλεσκόπια.
Στην Αμερική, οι ιδέες του Σκιαπαρέλι περί των καναλιών του Άρη, από το 1894 και μετά υιοθετήθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό, κυρίως από τον Πέρσιβαλ Λόουελ, έναν πρώην διπλωμάτη που είχε στραφεί στην Αστρονομία, ο οποίος ίδρυσε το Παρατηρητήριο Λόουελ στην έρημο της Αριζόνα, ειδικά για την «μελέτη του Άρη και των κατοίκων του». Έπειτα από τη συγγραφή δεκάδων επιστημονικών άρθρων και την υποστήριξη πολλών μελών της επιστημονικής κοινότητας, το έργο του Λόουελ συγκεντρώθηκε σε τρία βιβλία: Mars and it’s Canals (1906), Mars as the Abode of Life (1908), Evolution of Worlds (1909).
Ο Λόουελ κατέληξε ότι δεν υπήρχε αρκετό νερό στον Άρη για να είναι θάλασσες οι σκοτεινές περιοχές του, και παρατήρησε ότι ο κόκκινος πλανήτης ήταν ένας αρχαίος κόσμος, πολύ πιο μπροστά από τον δικό μας στο μονοπάτι της πλανητικής εξέλιξης, ο οποίος τώρα έφτανε στο τέλος της φυσικής «ζωής» του.
Περισσότερο από κάθε άλλον, ο Λόουελ ήταν υπεύθυνος για τη δημοφιλή γενική πεποίθηση της εποχής ότι ο Άρης είναι ένας ξερός, αμμώδης, ερημικός κόσμος, και οι καταδικασμένοι αλλά νοήμονες κάτοικοι του ζούσαν τα τελευταία χρόνια τους ανάμεσα στις περασμένες δόξες του παρελθόντος, ζώντας από το λιγοστό νερό των φανταστικά κατασκευασμένων καναλιών τους.
Ήταν αυτό το όραμα του ετοιμοθάνατου χωρίς νερό πλανήτη (και των κατοίκων του που αποφάσισαν να αποικίσουν τη Γη με εισβολή), που παρείχε τη βασική πλοκή του μυθιστορήματος που άφησε την ανεξίτηλη σφραγίδα του στην υπόθεση των Αρειανών: Ο Πόλεμος των Κόσμων (The War of the Worlds) του H. G. Wells, που δημοσιεύτηκε το 1898. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο που διαπραγματεύεται τη γνωστή πια σε όλους μας ιστορία της «εισβολής των Αρειανών».
Η επικοινωνία με τον Άρη, μαγνήτισε επίσης τη φαντασία των πρωτοπόρων του ραδιοτηλεγράφου, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούσαν αυτήν την ιδέα για να εξηγήσουν οτιδήποτε μπορούσε να θεωρηθεί ως ευφυή ραδιο-σινιάλα που εντόπιζε ο νεοεφευρεθής εξοπλισμός τους.
Ο μεγάλος επιστήμονας και εφευρέτης Νίκολα Τέσλα, έγραψε το 1899, έπειτα από ένα ραδιοφωνικό πείραμα στο Κολοράντο: «Αυξάνεται όλο και πιο πολύ η βεβαιότητα μου ότι ήμουν ο πρώτος άνθρωπος που άκουσε τον χαιρετισμό ενός πλανήτη προς έναν άλλον…» Δεν γνωρίζει πολύς κόσμος, ότι ο εφευρέτης του ραδιοτηλεγράφου, ο Μαρκόνι, πίστευε το ίδιο κατά τη λήψη παράξενων ραδιοσημάτων στη δεκαετία του 1910 –και εξέλιξε τον ραδιοτηλέγραφο και την αρχή του ασυρμάτου προσπαθώντας να εντοπίσει ραδιοσήματα από τον Άρη. (Επίσης, ας σημειωθεί ότι ερευνητής Τσαρλς Φορτ ήταν ο πρώτος που μίλησε για UFO, το 1915-20).
Το τελευταίο κεφάλαιο όλης αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης που εμφάνισε την εισαγωγή στο μυστήριο του Άρη, παίχτηκε το 1937, όταν ο μεγάλος σκηνοθέτης Όρσον Γουέλς, που τότε ήταν ακόμη ένας άσημος συγγραφέας και θεατρικός ηθοποιός, ίδρυσε το Mercury Radio Theater παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό το ραδιοφωνικό θέατρο. Ένα θέατρο στο ραδιόφωνο, παρουσιάζοντας κλασσικά έργα του Φανταστικού (Ντράκουλα, Φρανκενστάιν, Το Νησί των Θησαυρών, κ.ά.) όπου οι ηθοποιοί παίζουν τους ρόλους τους με μόνο μέσο τη φωνή τους και τα υπόλοιπα γίνονται με ειδικά ηχητικά εφέ.
Τότε, λοιπόν, ο Όρσον Γουέλς παρουσίασε και τον Πόλεμο των Κόσμων του σχεδόν συνονόματου του, H. G. Wells, με την εισβολή των Αρειανών. Αλλά είχε την εξής ιδέα: το έργο να παρουσιαστεί με τη μορφή ραδιοφωνικών ειδήσεων και ανταποκρίσεων, κάτι που ήταν πολύ ενδιαφέρον σκηνοθετικά.
Φανταστείτε ειδήσεις στο ραδιόφωνο, που μιλούν για εισβολείς από τον Άρη, όπου κάποιος ανταποκριτής σκοτώνεται από τους Αρειανούς την ώρα που μεταδίδει την αναφορά του και οι συνάδελφοι του αδίκως τον καλούν από τον κεντρικό σταθμό, παρουσιαστές να κλαίνε από τρόμο την ώρα που μιλούν, και άλλα τέτοια. Λοιπόν, αν άνοιγε κάποιος το ραδιόφωνο του σε κάποιο προχωρημένο σημείο της εκπομπής, έχοντας χάσει την εισαγωγή του έργου, θα νόμιζε ότι η εισβολή των Αρειανών συνέβαινε στ’ αλήθεια και το ραδιόφωνο μετέδιδε κανονικό δελτίο ειδήσεων! Έτσι κι έγινε Τρεις ολόκληρες πολιτείες των Η.Π.Α. ξεσηκώθηκαν, πανικός σπάρθηκε παντού, «Βοήθεια! Έρχονται οι Αρειανοί!», οι άνθρωποι κατέκλυσαν τους δρόμους ουρλιάζοντας, τροχαία ατυχήματα, πλήθη που τρέχουν στα βουνά για να σωθούν ή κρύβονται στα υπόγεια. Σήμερα βλέπουμε ότι ήταν ένα πολύ καλό πείραμα για τις αντιδράσεις του κόσμου: ελάχιστοι ήταν αυτοί που αμφισβήτησαν την εισβολή των Αρειανών, ακόμη ήταν πάρα πολλοί και αυτοί που αρνούνταν να υπακούσουν στα καλέσματα που διαβεβαίωναν ότι όλα ήταν ένα ραδιοφωνικό σώου. Ο Όρσον Γουέλς έγινε διάσημος από την εκπομπή του έργου αυτού, όπως και ο σχεδόν συνονόματος του στο παρελθόν, το ίδιο και η θρυλική και –πάντοτε αναμενόμενη από τότε– εισβολή από τον Άρη.
Οι γελοιογράφοι της εποχής ζωγράφισαν στις εφημερίδες τους Αρειανούς ως μοχθηρά μικρά πράσινα ανθρωπάκια με κεραίες στο κεφάλι, με τις οποίες παρέμβαλλαν στα ραδιόφωνα μας, κι έτσι –επιτέλους το μάθατε γιατί είχαν τις κεραίες– δημιουργήθηκε και η γνωστή μας αυτή εικόνα…
Τη σκυτάλη πήραν τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας του Έντγκαρ Ράις Μπάρροουζ, που τοποθετούσαν τις πλοκές τους σχεδόν πάντα στον Άρη, δημιουργώντας έτσι ένα ολόκληρο ρεύμα της Φανταστικής Λογοτεχνίας που ασχολούνταν με τον Άρη και τα οράματα του.
Τέλος, τα πράγματα στη λογοτεχνία είπαν την τελευταία τους αξιόλογη κουβέντα (ίσως και την πιο όμορφη) μέσα από την θρυλική συλλογή του μεγάλου Ραίη Μπράντμπερυ Τα Χρονικά του Άρη (The Martian Chronicles, 1946), που τα διηγήματα της διαπραγματεύονται το καθένα τους και από μια αποστολή των Γήινων στον κόκκινο πλανήτη, με όλο και πιο απρόβλεπτες παράδοξες εξελίξεις. Από τότε κι έπειτα, το ζήτημα του Άρη πέρασε στα κόμικς και στο πεδίο των εκατοντάδων υπέροχων B-Movies που κατέκλυσαν τον κινηματογράφο στις δεκαετίες του 1950-60, οι οποίες και είναι υπεύθυνες για την γραφικότητα στην οποία κατέληξε το ζήτημα για πολλά χρόνια…
ΟΙ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΗ
ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Οι Σοβιετικοί ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να στείλουν μικρά μη-επανδρωμένα διαστημόπλοια (probes) στον Άρη, το 1964. Αυτό ήταν το σοβιετικό πρόγραμμα Zond, το οποίο ήταν πλήρως αποτυχημένο, τα σκάφη είτε δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν είτε εξαφανίστηκαν προς τον Άρη.
Την ίδια εποχή, οι Αμερικανοί άρχισαν και αυτοί τις προσπάθειες τους να φτάσουν τα δικά τους probes στον Άρη, με το πρόγραμμα Mariner. To Mariner-3 εξαφανίστηκε κοντά στον Άρη, αλλά το Mariner-4 τα κατάφερε και ήταν το πρώτο γήινο σκάφος που έφτασε στον Άρη στις 14 Ιουλίου 1965. Το Mariner-4 έστειλε πίσω στη NASA τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες ενός άλλου πλανήτη.
Όλα πλέον έδειχναν, με αρκετά μεγάλη βεβαιότητα, ότι ο Άρης ήταν ένας νεκρός έρημος πλανήτης, αφιλόξενος προς τη ζωή, χωρίς καμία από τις συνθήκες που θα μπορούσαν να ευνοήσουν τη ζωή.
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Mariner με νέα διαστημικά σκάφη, ενώ η Σοβιετική Διαστημική Υπηρεσία ξεκίνησε το φιλόδοξο πρόγραμμα Mars. Το 1969-70-71, τα αμερικανικά Mariner 6, 7 και 9, έφτασαν στον Άρη, το ίδιο και τα σοβιετικά Orbiters Mars 2 και 3. Παρατήρησαν μια τιτάνια πλανητική αμμοθύελλα στον Άρη και, περιμένοντας να τελειώσει για να φωτογραφίσουν την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, φωτογράφισαν τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο, κι έτσι αποκτήθηκαν και οι πρώτες φωτογραφίες από τον Φόβο, που δεν φαίνεται να ήταν στο πρόγραμμα.
Έπειτα, το Mariner-9 φωτογράφισε τον Άρη στέλνοντας εικόνες που ήταν περισσότερες και καλύτερες από τις προηγούμενες αποστολές. Αυτές οι εικόνες ήταν οι πρώτες που πρόσφεραν στοιχεία που έδειχναν καθαρά ότι κάποτε στην επιφάνεια του Άρη κυλούσε υγρό νερό. Αυτό το γεγονός η NASA το ήξερε από το 1970, και αυτά τα στοιχεία δεν τα απέκτησε τα τελευταία χρόνια όπως πιστεύεται ή δηλώνεται…
Ήξεραν δηλαδή, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ότι ο Άρης κάποτε είχε νερό στην επιφάνεια του, ότι κάποτε είχε ατμόσφαιρα, και άρα ότι ενδεχομένως κάποτε να φιλοξενούσε ζωή κάποιας μορφής.
Παραδόξως, αυτή την ξεκάθαρη συγκεκριμένη γνώση το κοινό δεν την είχε, δεν την διδασκόταν και άρχισε να τη γνωρίζει και να τη διδάσκεται μονάχα πρόσφατα, και μάλιστα μέχρι πρόσφατα ως κάτι αβέβαιο ή αμφιλεγόμενο, ενώ έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα και από αρκετές άλλες διαστημικές αποστολές από τότε μέχρι σήμερα.
Την εποχή εκείνη, το πρόγραμμα Mariner και το πρόγραμμα Mars συνεχίστηκαν, και κατάφεραν σε αρκετές φάσεις να στείλουν στη Γη πολλές πολύτιμες πληροφορίες για τον Άρη, που, έπειτα και από τα επόμενα διαστημικά προγράμματα, σιγά-σιγά έπαψε πια να μας είναι ένας τελείως ξένος πλανήτης.
Το επόμενο αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα εξερεύνησης του Άρη ήταν το πρόγραμμα Viking. Το 1976 δύο Viking probes έφτασαν στον Άρη και κατάφεραν να στείλουν κάτω στην επιφάνεια του πλανήτη δύο landers, τα οποία προσγειώθηκαν στον Άρη και έστειλαν πίσω τις πρώτες έγχρωμες εικόνες και πολλές επιστημονικές πληροφορίες.
Το συγκλονιστικό είναι το ότι τα landers του προγράμματος Viking, διεξήγαγαν ένα βιολογικό πείραμα το οποίο έδωσε πιθανές ενδείξεις ύπαρξης ζωής στον Άρη! Αυτό έγινε το 1976, αλλά δεν είναι καθόλου ευρύτερα γνωστό!
Τελικά, τα συμπεράσματα του βιολογικού πειράματος δεν συμφώνησαν με κάποια άλλα πειράματα που έγιναν, κι έτσι δημιούργησαν ένα ερωτηματικό που προτιμήθηκε να παραβλεφθεί… Το ζήτημα αφέθηκε στην κρίση των επιστημόνων που παρακολουθούσαν τα πειράματα, και οι γνώμες τους τελικά διχάστηκαν. Αναγκάστηκαν να καταλήξουν σε συμπέρασμα με πλειοψηφία, και οι περισσότεροι κατέληξαν δηλώνοντας ότι δεν πιστεύουν πως υπάρχει αυτή τη στιγμή ζωή στον Άρη. Άλλοι επιστήμονες συνέχισαν να διαφωνούν μαζί τους.
(Το διαστημικό σκάφος Viking-1 έστειλε μερικές πολύ παράξενες φωτογραφίες πίσω στη Γη, για τις οποίες θα συζητήσουμε παρακάτω, στο θέμα του «Προσώπου στον Άρη»).
Το επιτυχημένο αμερικανικό πρόγραμμα Viking είχε αντικαταστήσει το πρόγραμμα Voyager που ακυρώθηκε, ήταν δηλαδή προέκτασή του ή απόγονός του. Το ακυρωμένο πρόγραμμα Voyager έδωσε τελικά το όνομά του στο γνωστό πρόγραμμα Voyager που μεταξύ άλλων είχε και την αποστολή επικοινωνίας με πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς, και στα δύο διαστημικά οχήματα, Voyager-1 και 2, που στάλθηκαν έξω από το ηλιακό μας σύστημα για να χαθούν στον Γαλαξία μεταφέροντας μηνύματα από την ανθρωπότητα –ήχους και εικόνες– προς εξωγήινους πολιτισμούς (όπως έγινε και με τα διαστημικά οχήματα Pioneer), μια ιδέα που προώθησε και πέτυχε ο Carl Sagan.
Δηλαδή –έχει κάποιο ενδιαφέρον αυτό– τα Voyager που μετέφεραν τα μηνύματα της ανθρωπότητας προς κάθε πιθανό εξωγήινο πολιτισμό, πήραν το όνομά τους από διαστημικό πρόγραμμα που προοριζόταν να εξερευνήσει τον Άρη. Τελικά το πρόγραμμα αυτό έγινε το θρυλικό πρόγραμμα Viking (που έστειλε και τις πρώτες φωτογραφίες από το περιβόητο «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Έχει, επίσης, ενδιαφέρον να προσθέσω ότι τα Voyager, που εκτοξεύθηκαν το 1977, μεταξύ άλλων αποστολών, είχαν και την αποστολή να εξετάσουν την ύπαρξη ενός υποθετικού πλανήτη πέρα από τον Πλούτωνα, που ονομαζόταν Planet-X (Πλανήτης-Χ). O Πλανήτης αυτός έχει ανακαλυφθεί επισήμως μόνο πρόσφατα. Επομένως, η NASA γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του νέου αινιγματικού πλανήτη τουλάχιστον από το 1977…
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Viking και οι Σοβιετικοί το πρόγραμμα Mars… Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι Σοβιετικοί έβαλαν μπρος ένα άλλο πρόγραμμα, το Phobos, αφιερωμένο –για κάποιον λόγο– στη μελέτη του δορυφόρου του Άρη, Φόβου (ενώ δεν είχαν καν επαρκείς επιτυχίες στην εξερεύνηση του Άρη). Τα σοβιετικά σκάφη Phobos, εξαφανίστηκαν στον Φόβο…
To 1992 εξαφανίστηκε το φιλόδοξο αμερικανικό διαστημικό όχημα Mars Observer, που μια από τις τελευταίες εντολές του ήταν να φωτογραφίσει ξανά το θρυλικό «Πρόσωπο στον Άρη» (το οποίο, όπως είπα, θα συζητήσω παρακάτω).
Η NASA τότε εκτόξευσε το 1996 το Mars Global Surveyor, κι αυτή ήταν η πιο επιτυχημένη αμερικανική αποστολή ως τότε, στέλνοντας πάρα πολλά στοιχεία, φωτογραφίζοντας από μικρή απόσταση σχεδόν όλη την επιφάνεια του Άρη. Η αποστολή του ήταν να χαρτογραφηθεί ο Άρης. Παρακολούθησε τον πλανήτη για έναν ολόκληρο αρειανό χρόνο (που ισούται με περίπου δύο γήινα χρόνια), από χαμηλό ύψος, μελέτησε όλη την επιφάνεια του Άρη, την ατμόσφαιρα του και το εσωτερικό του πλανήτη (;) στέλνοντας πίσω στη Γη περισσότερα στοιχεία από όλες μαζί τις προηγούμενες αποστολές.
Ο Άρης, λοιπόν, βρίσκεται σε αρκετά στενή παρακολούθηση –με διάφορα προγράμματα– από το 1997, δηλαδή για μία δεκαετία μέχρι σήμερα.
Το Mars Global Surveyor, ήδη από το 1997, έχει φωτογραφίσει κανάλια, ρέματα και κοίτες στον Άρη, μερικά μήκους αρκετών χιλιομέτρων, που αποδεικνύουν ότι είτε κατά το παρελθόν, είτε κατά περιόδους ακόμη και σήμερα, υγρό νερό κυλούσε ή κυλά στον Άρη. Αυτό το γνωρίζει η NASA από το 1997, και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί έχει αρχίσει μόνο τελευταία να ανακοινώνεται ευρύτερα στον κόσμο, ως νέο εύρημα, ενώ το έχουν εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον.
Από τότε και μέχρι σήμερα, πρώτα ανακαλύφθηκε «διστακτικά» μία μικρή ποσότητα πάγου σε έναν Πόλο του Άρη, έπειτα και στους δύο Πόλους, έπειτα με «λίγο περισσότερο θάρρος» ανακαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες πάγου στους Πόλους, ίσως και στο μέγεθος μικρής παγωμένης ηπείρου, κι έπειτα ανακαλύφθηκε εξίσου «διστακτικά», στην αρχή πάγος και έπειτα νερό στο εσωτερικό του Άρη. (Ταυτόχρονα, ανακαλύπτονταν πάγος στη Σελήνη μας, ωκεανοί στην Ευρώπη του Δία, και γενικά παντού νερό σε πολλά μέρη του ηλιακού μας συστήματος. Τελικά δεν ζούσαμε σε ένα άνυδρο και τελείως νεκρό ηλιακό σύστημα όπως μας δίδασκαν στο σχολείο).
Έπειτα, σχετικά πρόσφατα, ανακοινώθηκε ότι ανακαλύφθηκε ένας ολόκληρος υπόγειος ωκεανός στον Άρη, κι έπειτα πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε πιο θαρραλέα ότι αυτός ο ωκεανός είναι τόσο μεγάλος που αν έβγαινε στην επιφάνεια θα κάλυπτε όλον τον πλανήτη με έναν τιτάνιου πλάτους ωκεανό βάθους έντεκα μέτρων!
Τα «κανάλια» και οι κοίτες ροής που ανακαλύφθηκαν και συνεχίζουν συνέχεια να ανακαλύπτονται στην επιφάνεια του Άρη, άρχισαν να εξηγούνται με το επιχείρημα ότι το υπόγειο νερό ίσως βρίσκει σημεία εκροής στην επιφάνεια, ρέει για μια απόσταση δημιουργώντας μία κοίτη, κι έπειτα παγώνει και εξατμίζεται. (Βέβαια, το πρόβλημα είναι, σύμφωνα με τις αρειανές συνθήκες που ξέρουμε, ότι μάλλον το νερό αυτό θα έπρεπε να εξατμίζεται αμέσως, η ατμόσφαιρα είναι παγωμένη και πολύ λεπτή για να μπορεί να συγκρατήσει υγρό νερό, οπότε η εξήγηση για τα κανάλια δεν είναι παρά μια υπόθεση, και φυσικά μπορούμε να κάνουμε κι άλλες υποθέσεις…αν θέλουμε…αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θέλουμε…)
Το πιο παράξενο απ’ όλα, όμως, που δεν ακούω κανέναν να το σχολιάζει ούτε φευγαλέα, ούτε καν γι’ αστείο, είναι το γεγονός ότι ο Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι (το 1877, όπως ήδη ανέφερα), είχε ανακαλύψει κανάλια να διασχίζουν τον Άρη. Και είπαμε ότι αυτά τα κανάλια υποτίθεται ότι ήταν οφθαλμαπάτες των όχι αρκετά ανεπτυγμένων τηλεσκοπίων. Και ήταν εκείνα τα απατηλά κανάλια που δημιούργησαν την παλιά πεποίθηση ότι ο Άρης κατοικείται, κι ότι είναι ένας πλανήτης που πεθαίνει μαζί με τους αρχαίους κατοίκους του. Τώρα ανακαλύπτουν παντού «κανάλια» στ’ αλήθεια, και κανείς δεν σχολιάζει αυτήν την «σύμπτωση»… Δηλαδή, τελικά τα κανάλια υπάρχουν!
Κι ίσως και κάποια από εκείνα που παρατηρούσε ο Σκιαπαρέλι να υπήρχαν στο παρελθόν, στην εποχή του. Θυμίζω και την ύπαρξη των πλανητικών αμμοθυελλών που έχουν παρατηρηθεί στον Άρη, που θα μπορούσαν να σκεπάζουν και να ξεσκεπάζουν οποιαδήποτε γεωγραφική μορφολογία (όπως θα το δούμε και παρακάτω ως ένα σενάριο που σκέφτηκα για το «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Ένα άλλο παράξενο στοιχείο είναι ότι οι ενδείξεις από τα μαγνητόμετρα του Mars Global Surveyor έδειξαν ότι το πλανητικό μαγνητικό πεδίο του Άρη δεν δημιουργείται παγκόσμια από τον πυρήνα του πλανήτη, όπως θα έπρεπε, αλλά εντοπίζεται σε συγκεκριμένες περιοχές του φλοιού!
Τον Νοέμβριο του 2006, χάθηκε κάθε επικοινωνία με το Mars Global Surveyor και δεν έχει επικοινωνήσει από τότε…
Το γνωστό πια σε όλους Mars Pathfinder προσγειώθηκε στον Άρη στις 4 Ιουλίου 1997 (την ημέρα του εορτασμού της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας), στην περιοχή Ares Vallis, ίσως την πιο πετρώδη περιοχή του Άρη. Το μικρό τηλεκατευθυνόμενο όχημα Sojourner που εξερεύνησε μερικά μέτρα ολόγυρα από το σημείο προσγείωσης, κατέγραψε πολλά νέα στοιχεία, που στάλθηκαν πίσω στη Γη, και οι εικόνες παρακολουθήθηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους σε live σύνδεση στο Ιnternet. Βέβαια, η εξερεύνηση λίγων μέτρων, δεν είναι κάποιο μεγάλο βήμα, όπως και να το κάνουμε, αν και είναι αξιοθαύμαστο επίτευγμα. Το Pathfinder έστειλε στη Γη περίπου 17.000 εικόνες, μαζί με χημικές αναλύσεις πετρωμάτων και εδάφους, πληροφορίες για τους ανέμους, τις θερμοκρασίες, τον καιρό, κλπ.
Από αυτές τις αναλύσεις και τα πειράματα που έγιναν από τα οχήματα αυτά, αποδείχθηκε περίτρανα πλέον ότι ο Άρης κατά το παρελθόν ήταν θερμός και υγρός, με νερό σε υγρή μορφή και πυκνότερη καλή ατμόσφαιρα. Δηλαδή, κάτι που δεν το έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί άνθρωποι, και πολλοί δεν το γνωρίζουν καν. Δηλαδή, ήταν ένας πλανήτης που θα μπορούσε να φιλοξενούσε ζωή χωρίς πρόβλημα. (Για το πώς χάθηκαν τα στοιχεία αυτά από τον πλανήτη, υπάρχουν πολλές θεωρίες, ανάμεσά τους και μία δημοφιλής περί σύγκρουσης με μετεωρίτη).
Ακολούθησαν πολλές αποτυχημένες αποστολές (όχι μόνο αμερικανικές και ρωσικές, αλλά και ευρωπαϊκές, καθώς και μία βρετανική και μία ιαπωνική).
Το 2001, το επιτυχημένο αμερικανικό orbiter Mars Odyssey άρχισε φασματοσκοπικές αναλύσεις στον Άρη, και το 2002 ανακοινώθηκε ότι ανακάλυψε μεγάλες ποσότητες υδρογόνου, σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει πάγος νερού τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, κοντά στον νότιο Πόλο.
Ακολούθησε το αποτυχημένο ευρωπαϊκό Mars Express και το Beagle-2 που επίσης εξαφανίστηκε, αν και το Mars Express επιβεβαίωσε την ύπαρξη παγωμένου νερού στον νότιο Πόλο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πάγος νερού υπάρχει και στους δύο Πόλους του Άρη.
Το 2003 η NASA εκτόξευσε τα δίδυμα σκάφη του προγράμματος Mars Exploration Rover Mission. Το όχημα Spirit προσγειώθηκε μέσα στον κρατήρα Gusev, που πιστεύεται ότι κάποτε ήταν μία λίμνη, αναζητώντας την ιστορία του νερού της περιοχής. Το όχημα Opportunity προσγειώθηκε στο Planum Meridiani, όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αιματίτη, που επίσης αποδεικνύουν την ύπαρξη νερού στην επιφάνεια κατά το παρελθόν. Όλες οι έρευνες των οχημάτων αυτών επιβεβαίωσαν πέρα από κάθε αμφιβολία την ύπαρξη πολύ μεγάλων ποσοτήτων υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη κατά το παρελθόν, καθώς και την παλαιά ύπαρξη αλμυρής θάλασσας όπως στη Γη.
Τα δύο αυτά Rovers, το Spirit και το Opportunity, συνεχίζουν να λειτουργούν στον Άρη, κατά το 2007. Πριν από λίγο καιρό έκαναν μία μεγάλη ανακάλυψη: βρήκαν τον πρώτο μετεωρίτη που ανακαλύφθηκε σε έναν άλλον πλανήτη…
Τον Μάρτιο του 2006 έφτασε στον Άρη το αμερικανικό Mars Reconnaissance Orbiter με σκοπό να παραμείνει σε τροχιά και να παρακολουθεί τον Άρη. Διαθέτει πολύ αναπτυγμένες τεχνολογικά συσκευές που μπορούν να φωτογραφίσουν και να αναλύσουν τη μορφολογία περιοχών του Άρη, και να εντοπίσουν νερό, πάγο, ορυκτά, πάνω και κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη.
Επίσης, ερευνά για μελλοντικά σημεία προσγείωσης και καταγράφει συνεχώς όλες τις εναλλασσόμενες καιρικές συνθήκες. Η νέα τεχνολογία που διαθέτει του επιτρέπει να στέλνει πληροφορίες και εικόνες πίσω στη Γη με πολύ μεγάλη ταχύτητα, πολύ πιο γρήγορα από όλες τις άλλες αποστολές μέχρι σήμερα, και σε πολύ μεγαλύτερη ανάλυση. Δηλαδή, πλέον, ο Άρης διαθέτει έναν μόνιμο γήινο υπερ-τεχνολογικό κατασκοπευτικό δορυφόρο…
Το διαστημικό σκάφος Rosetta της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας ESA, που έχει ως αποστολή να ερευνήσει τον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko, πέρασε από τον Άρη τον Φεβρουάριο του 2007, διεξάγοντας κάποια επιστημονικά πειράματα με την ευκαιρία αυτή. (Υπενθυμίζω ότι Rosetta Stone ονομαζόταν η αρχαία πλάκα από την οποία αποκρυπτογραφήθηκαν για πρώτη φορά τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά…)
Το 2009 περαστικό από τον Άρη θα είναι και το σκάφος Dawn της NASA, το οποίο θα διεξάγει επίσης κάποια πειράματα.
Η επόμενη διαστημική αποστολή στον Άρη θα είναι το Phoenix Mars Lander που θα εκτοξευτεί από τη NASA μέσα στο 2007 (μάλλον τον Αύγουστο). Ίσως να ονομάστηκε έτσι επειδή υπάρχει η ελπίδα να αναγεννηθεί με κάποιο τρόπο ο Άρης από τις στάχτες του. Ίσως και όχι…
ΤΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΗ
«Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΡΗ» ΚΑΙ ΤΟ «ΓΑΛΑΞΙΑΚΟ ΤΕΡΑΣ»
Υπό το πρίσμα των εξαφανισμένων διαστημοπλοίων στην περιοχή του, ο Άρης έχει μετατραπεί σε ένα διαστημικό «Τρίγωνο των Βερμούδων»! Για κάποιους παράξενους λόγους, από το ξεκίνημα των διαστημικών αποστολών μέχρι σήμερα, εξαφανίζονται συνεχώς τα διαστημόπλοια στον –και προς τον– Άρη.
Το φαινόμενο είναι πάρα πολύ παράξενο και, κατά τη γνώμη μου, ιδιαίτερα αινιγματικό, ίσως και ανησυχητικό. Πουθενά αλλού δεν έχουν χαθεί τόσα πολλά διαστημόπλοια, (αλλά και δεν έχουν καταστραφεί ή ακυρωθεί τόσα πολλά διαστημικά προγράμματα, δεν έχουν γίνει τόσα ατυχήματα κατά τις εκτοξεύσεις και τόσες εξαφανίσεις στον στόχο ή κοντά στον στόχο).
Από τα 40 (ή και παραπάνω) διαστημόπλοια που έχουν σταλεί στον Άρη μέχρι σήμερα, τα 22 έχουν εξαφανιστεί. Επίσης, αρκετά έχουν καταστραφεί κατά την εκτόξευσή τους ή λίγο μετά από αυτήν, (ενώ ακόμη και οι επιτυχημένες αποστολές, πολλές από αυτές, χάνονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αφού έχουν εκτελέσει την αποστολή τους).
Παρακάτω, παραθέτω μία λίστα από τα διαστημόπλοια που έχουν εξαφανιστεί κοντά στον Άρη και στον Άρη:
Mars 1 (1962, σοβιετικό)
Mariner 2 (1963, σοβιετικό)
Mariner 3 (1964, αμερικανικό)
Mariner 4 (1964, αμερικανικό)
Mariner 9 (1969, αμερικανικό)
Zond 2 (1965, σοβιετικό)
Mars 2, rover (1971, σοβιετικό)
Mars 3, rover (1971, σοβιετικό)
Mars 4 (1974, σοβιετικό)
Mars 5 (1974, σοβιετικό)
Mars 6 (1974, σοβιετικό)
Mars 7 (1974, σοβιετικό)
Phobos 1 (1988, σοβιετικό)
Phobos 2 (1988-89, σοβιετικό)
Mars Observer (1993, αμερικανικό)
Mars 96 (1996, ρωσικό)
Mars Climate Orbiter (1999, αμερικανικό)
Mars Polar Lander (1999, αμερικανικό)
Deep Space 2 (1999, αμερικανικό)
Nozomi (2003, ιαπωνικό)
ESA Beagle 2 (2003, βρετανικό)
Αλλά, όπως είπα, και πολλά επιτυχημένα διαστημόπλοια έχουν εξαφανιστεί μετά από κάποιο καιρό λειτουργίας, αφότου εκτέλεσαν την αποστολή τους –ενδεικτικά αναφέρω το αμερικανικό Mars Global Surveyor που στις 5 Νοεμβρίου 2006 έχασε κάθε επαφή με τη Γη…
Επιπλέον, εποπτικά, σχεδόν τα δύο-τρίτα των διαστημικών αποστολών για τον Άρη έχουν χαθεί πριν καν αρχίσουν ή πριν εκτελέσουν την αποστολή τους. Το κόστος και η ζημιά σε χρηματικά ποσά είναι σχεδόν ανυπολόγιστα…
Αυτό έχει οδηγήσει πολλούς επιστήμονες και ερευνητές να μιλούν –μάλλον αστειευόμενοι– για το «Μεγάλο Γαλαξιακό Τέρας» (The Great Galactic Ghoul) που τρώει τα διαστημόπλοια στον Άρη. Η ονομασία αυτή για το «Γαλαξιακό Τέρας» που η δίαιτα του αποτελείται από διαστημόπλοια, ως υπόθεση-χαριτολόγημα για τις εξαφανίσεις των διαστημοπλοίων στον Άρη, πρωτοεμφανίστηκε το 1997 στο περιοδικό Time.
Επίσης, αυτό το φαινόμενο των εξαφανίσεων είναι γνωστό στους επιστημονικούς και ερευνητικούς κύκλους και ως «Η Κατάρα του Άρη» (The Mars Curse).
Πολλοί είναι εκείνοι που προτείνουν ότι υπάρχει στ’ αλήθεια κάποια δύναμη που προσπαθεί να εμποδίσει ή να τιμωρήσει τις προσπάθειες για την εξερεύνηση του Άρη. Ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι που θεωρούν ότι «κάτι» υπάρχει στον Άρη που δεν θέλει να τον εξερευνήσουμε, και που τις περισσότερες φορές παρεμβαίνει για να καταστρέψει ή να εξαφανίσει τα διαστημόπλοια που πλησιάζουν.
Τι μπορεί να είναι αυτό; Εξωγήινοι; Κάποιο παράξενο «σύστημα ασφαλείας» που υπάρχει στον Άρη; Οι «Φύλακες» του Άρη; Κάποιο «πεδίο»; Μια πλανητική ανωμαλία; Μια συνωμοσία συγκάλυψης που επινοεί ή προκαλεί τις εξαφανίσεις; Κάποια κατάρα; Αξιοπερίεργες συμπτώσεις; Ή απλά μεγάλη γρουσουζιά;…
ΟΙ ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΟ PHOBOS-2, ΠΡΙΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΕΙ
Όπως ήδη ανέφερα, δύο σοβιετικά διαστημόπλοια στάλθηκαν στον Άρη και στον Φόβο, το 1988, στα πλαίσια του προγράμματος Phobos. Το Phobos-1 λειτουργούσε κανονικότατα, ώσπου ξαφνικά η επικοινωνία του διακόπηκε και εξαφανίστηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1988. Το Phobos-2, που μπήκε στην τροχιά του Άρη και περισυνέλεγε πληροφορίες για τον Άρη και τον δορυφόρο του Φόβο, στις αρχές του 1989, λίγο πριν μπει στη φάση κατά την οποία θα πλησίαζε πολύ κοντά στον Φόβο και θα προσγείωνε εκεί δύο οχήματα, διέκοψε επίσης την επικοινωνία μυστηριωδώς και εξαφανίστηκε.
Όλα πήγαιναν καλά μέχρι που το –άψογο ως τότε και πολύ αναπτυγμένο τεχνολογικά– Phobos-2 ευθυγραμμίστηκε με τον Φόβο. (Ο Φόβος είναι ένας σχετικά μικρός και παράξενος δορυφόρος του Άρη, όχι σφαιρικός αλλά με ακανόνιστο σχήμα που θυμίζει πατάτα). Ξαφνικά, το γήινο κέντρο ελέγχου της αποστολής άρχισε να έχει μυστηριώδη προβλήματα επικοινωνίας με το διαστημόπλοιο, και το TASS, το επίσημο σοβιετικό πρακτορείο ειδήσεων, ανακοίνωσε ότι «το Phobos-2 απέτυχε να επικοινωνήσει με τη Γη όπως ήταν προγραμματισμένο, καθώς είχε μπει στην ολοκλήρωση σημαντικής αποστολής προς τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο. Οι επιστήμονες στο κέντρο ελέγχου δεν μπόρεσαν να αποκαταστήσουν την επικοινωνία…» Σε λίγο κατάλαβαν ότι το Phobos-2 είχε εξαφανιστεί…
Τι ήταν αυτό που προκάλεσε την εξαφάνιση του Phobos-2;
Ο πρώτος που ανακοίνωσε την ύπαρξη των παράξενων εικόνων που είχε στείλει το διαστημόπλοιο λίγο πριν εξαφανιστεί, ήταν ο Boris Bolitsky, επιστημονικός ανταποκριτής του Radio Μοscow, του κρατικού ραδιοφώνου της Μόσχας. «Κάποιες πολύ ασυνήθιστες εικόνες εκπέμφθηκαν πίσω στη Γη από το Phobos-2 που αμέσως μετά διέκοψε την επικοινωνία και εξαφανίστηκε. Εικόνες με εκπληκτικά παράξενα χαρακτηριστικά…» Αυτό ανακοίνωσε το Radio Moscow.
Η μία εικόνα έδειχνε μια πολύ παράξενη τεράστια ελλειπτική σκιά πάνω στην επιφάνεια του Άρη, και η άλλη ένα πολύ παράξενο αντικείμενο σε σχήμα μακριού τσιγάρου κοντά στον Φόβο…
Την ίδια εποχή, ένα ρεπορτάζ του περιοδικού New Scientist (8 Απριλίου 1989), έγραφε: «Τα σχήματα αυτά ήταν είτε πάνω στην επιφάνεια του Άρη ή στην χαμηλότερη ατμόσφαιρα. Έχουν μέγεθος 20 με 25 χιλιόμετρα, και δεν μοιάζουν με κανέναν γνωστό γεωλογικό σχηματισμό. Η σκιά αυτή είναι ιδιαίτερα αινιγματική…»
Η εικόνα που έστειλε το Phobos-2 λίγο πριν εξαφανιστεί, από μια ελλειπτική σκιά πάνω στην επιφάνεια του Άρη, παρουσιάστηκε και στη ρωσική τηλεόραση. Οι Ρώσοι επιστήμονες την περιέγραψαν ως εξής: «Πρόκειται ξεκάθαρα για κάτι που βρίσκεται ανάμεσα στο διαστημόπλοιο και στην επιφάνεια του Άρη, γιατί μπορούμε να δούμε την επιφάνεια του Άρη από κάτω του. Επίσης, η εικόνα καταγράφηκε και από την οπτική κάμερα και από την infra-red (θερμική) κάμερα του διαστημοπλοίου…»
Άλλοι ειδικοί συμπέραναν (κατά τη γνώμη μου, πιο σωστά) ότι πρόκειται για «κάτι» που βρίσκεται πίσω και πάνω από το διαστημόπλοιο και ρίχνει τη σκιά του κάτω στον Άρη. Εγώ νομίζω ότι πρόκειται για τη σκιά του αντικειμένου σε σχήμα μακρόστενου τσιγάρου που φωτογραφήθηκε από το Phobos-2 κάτω από τον Φόβο, που ήταν και η τελευταία εικόνα που έστειλε το διαστημόπλοιο πριν εξαφανιστεί.
Φαντάζομαι ότι είναι αρκετά λογικό να υποθέσει κανείς ότι το διαστημόπλοιο εξαφανίστηκε εξαιτίας αυτού του αντικειμένου, αλλιώς θα πρέπει να είναι μια ιδιαίτερα διαβολική σύμπτωση. Μάλιστα, η εικόνα με τη σκιά (εφόσον όντως είναι η σκιά ενός αντικειμένου πάνω από το διαστημόπλοιο που το υπερκαλύπτει και ρίχνει τη σκιά του στην επιφάνεια του Άρη) μοιάζει να πρόκειται για κάτι που είτε «κατάπιε» το διαστημόπλοιο, είτε συγκρούστηκε με αυτό, είτε το «εξαφάνισε».
(Έχει θεωρηθεί με βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται για τη σκιά του Φόβου, που έχει φωτογραφηθεί επανειλημμένα στην επιφάνεια του Άρη και δεν έχει καμία απολύτως ομοιότητα με αυτήν την εικόνα. Ας σημειωθεί, όμως, ότι κατά τα τελευταία χρόνια, η σκιά του Φόβου στον Άρη κατά περιόδους είχε παρουσιάσει κάποιες «απουσίες», με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν πολλές παράξενες φήμες ότι ακόμη και ο ίδιος ο Φόβος είχε εξαφανιστεί, και μία από αυτές υποστήριζε ότι είχε συγκρουστεί με τον κομήτη 76P, που έβγαλε τον Φόβο από την τροχιά του ή τον έριξε πάνω στον Άρη προκαλώντας την περιβόητη μεγάλη πλανητική θύελλα του 2001. Η φήμη της εξαφάνισης του δορυφόρου του Άρη, Φόβου, έχει διαψευστεί και ακυρωθεί, αν και για κάποιους παραμένει αμφιλεγόμενο ζήτημα).
Ο πρόεδρος της Σοβιετικής Διαστημικής Υπηρεσίας αναφέρθηκε στην επίμαχη εικόνα δηλώνοντας λακωνικά: «Μία από τις τελευταίες εικόνες που λάβαμε από το Phobos-2 φαίνεται να περιλαμβάνει ένα αντικείμενο παράξενου σχήματος ανάμεσα στο διαστημόπλοιο και στον Άρη…»
Πριν από όλες αυτές τις δηλώσεις, η «μυστική» αυτή εικόνα δόθηκε στον δυτικό τύπο από τη ρωσίδα αστροναύτη συνταγματάρχη Dr. Marina Popovich (που κατέχει και πολλά παγκόσμια ρεκόρ ως πιλότος) που της δόθηκε από τον ανώτερο αξιωματούχο του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, κοσμοναύτη Alexei Leonov (τον πρώτο άνθρωπο που περπάτησε στο διάστημα). Η ίδια δήλωσε ότι πρόκειται για «την πρώτη διαρροή αναφοράς ενός μεγάλου εξωγήινου μητρικού σκάφους στο ηλιακό μας σύστημα» και ότι «πρόκειται ολοφάνερα για την αιτία της εξαφάνισης του Phobos-2»…
Πριν από αυτές τις δηλώσεις η πληροφορία είχε ήδη υποκλαπεί από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, και υπάρχει μια ιστορία που διηγείται ότι εκείνη την εποχή, κατά την διάσκεψη κορυφής της Μάλτας στην οποία συναντήθηκε ο πατέρας Τζωρτζ Μπους με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, οι Αμερικανοί κατηγόρησαν τους Σοβιετικούς ότι είχαν έρθει σε επαφή με εξωγήινα όντα στον Άρη και το απέκρυπταν. Και ότι τελικά οι Σοβιετικοί αναγκάστηκαν να παρουσιάσουν τα στοιχεία στους Αμερικανούς, για να αποδείξουν την εξαφάνιση του Phobos-2, και ότι δεν γνώριζαν τίποτε άλλο πέρα από τις αινιγματικές αυτές εικόνες…
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΟΝ ΑΡΗ»
ΚΑΙ ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΟΛΟΣ Ο ΘΟΡΥΒΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ «ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ» ΣΤΟΝ ΑΡΗ
Το 1976, τα σκάφη του διαστημικού προγράμματος Viking έφτασαν στον Άρη και έστειλαν πίσω στη Γη χιλιάδες φωτογραφίες της επιφάνειας του κόκκινου πλανήτη. Το Viking-1 orbiter, φωτογραφίζοντας και ψάχνοντας για ένα κατάλληλο σημείο προσγείωσης για το lander του Viking-2, φωτογράφισε για πρώτη φορά το περιβόητο «Πρόσωπο στον Άρη» στις 25 Ιουλίου 1976, στην περιοχή Κυδωνία (Cydonia) του Άρη.
O αστρονόμος Dr. Tobias Owen, σήμερα καθηγητής αστρονομίας στο πανεπιστήμιο της Χαβάης, αναγνώρισε πρώτος το «Πρόσωπο στον Άρη» στην εικόνα του Viking-1 με αριθμό 35-Α-72. Το καρέ αυτό, που κάλυπτε μια περιοχή περίπου 34Χ31 μίλια, έδειχνε επίσης και άλλα μορφολογικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να είναι τεχνητά. Η εικόνα είχε φωτογραφηθεί από υψόμετρο πάνω από 1.000 μίλια, και ήταν σχετικά χαμηλού resolution.
Ο Dr. Owen, που προβληματίστηκε πολύ με την παράξενη εικόνα, την κατέδειξε σε μία από τις επιστημονικές ομάδες της NASA, που υποτίθεται ότι τη μελέτησαν λίγο, δεν κατέληξαν σε κάποιο συμπέρασμα και την τοποθέτησαν στο αρχείο των αναλυμένων εικόνων. (Παίρνοντας πολλές δεκάδες χιλιάδες εικόνες από τα διαστημόπλοια στον Άρη, είναι πολύ δύσκολο να εξεταστούν όλες σε όλες τους τις λεπτομέρειες, και αν ακόμη γίνει αυτό, απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η λεπτομέρεια της συγκεκριμένης εικόνας θα μπορούσε κάλλιστα να μην παρατηρηθεί, όπως ίσως έχει συμβεί και με άλλες εικόνες που θα μπορούσαν να περιέχουν κάποια παράξενα στοιχεία, για τις οποίες δεν γνωρίζουμε τίποτε).
Λίγο αργότερα, στη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου κατά την οποία εικόνες του Viking-1 από τον Άρη παρουσιάζονταν στο κοινό, ένας υπάλληλος της NASA ανέφερε, μεταξύ σοβαρού και αστείου, ότι από μια περιοχή του Άρη πάρθηκε μια φωτογραφία που έμοιαζε με ανθρώπινο πρόσωπο. Πρόσθεσε ότι προφανώς δεν ήταν παρά ένα παιχνίδι των φωτοσκιάσεων, κι έτσι δεν δόθηκε καμία συνέχεια στο θέμα κατά την παρουσίαση.
Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΝASA, Vince DiPietro και Greg Molenaar, όμως, που ήταν παρόντες στην παρουσίαση, δεν άφησαν αυτό το γεγονός να περάσει έτσι και δεν το ξέχασαν. Εντόπισαν με τη σειρά τους το πρωτότυπο καρέ με το πρόσωπο, αλλά και ένα ακόμη (και δεν είναι πολύ γνωστό αυτό) με τον αριθμό 70-Α-13, και άρχισαν να τα εξετάζουν και να τα επεξεργάζονται σε κομπιούτερ, χρησιμοποιώντας τεχνικές computer imaging για να το καθαρίσουν (ανάμεσά τους και μία τεχνική που ανέπτυξαν τότε ειδικά για αυτές τις εικόνες, που ονομάστηκε Starburst Pixel Interleaving Technique).
Κατά τη διάρκεια αυτών των εξετάσεων και ειδικών αναλύσεων, έκαναν μία άλλη μεγάλη ανακάλυψη. Εντόπισαν στην εικόνα μία τεράστια πεντάπλευρη πυραμίδα, μερικά μίλια νοτιοδυτικά του Προσώπου. Αυτή η πυραμίδα logioshermes
Ο πρώτος άνθρωπος που πρότεινε να επικοινωνήσουμε με τους πιθανούς κατοίκους άλλων πλανητών με φωτεινά σήματα, ήταν ο Γερμανός μαθηματικός Καρλ Φρήντριχ Γκάους (1777-1855). Αργότερα, αυτήν την ιδέα την εξέτασε ο Γάλλος ποιητής και εφευρέτης Σαρλ Κρο. Πρότειναν να ανάψουν τεράστιες φωτιές στη Σιβηρία και στη Σαχάρα, διευθετημένες σ’ ένα σχέδιο που να απεικονίζει ένα κλασσικό γεωμετρικό θεώρημα –για παράδειγμα, το θεώρημα του Πυθαγόρα. Ευφυή όντα σε άλλους πλανήτες, και πιο πιθανά στον Άρη, τα οποία θα παρατηρούσαν τη Γη, θα έβγαζαν τότε το συμπέρασμα ότι υπάρχουν λογικά όντα στη Γη, και θα απαντούσαν με δικά τους σήματα.
Η θεωρία αυτή βρήκε ισχυρή υποστήριξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν μια βαθύπλουτη Γαλλίδα, που δήλωσε ότι ήταν πρόθυμη να κληροδοτήσει όλη της την περιουσία στον άνθρωπο που θα έβρισκε έναν τρόπο να επικοινωνήσει με τους κατοίκους άλλων πλανητών. Όμως, έγραψε στην διαθήκη της ότι δεν θα πλήρωνε δεκάρα αν ο πλανήτης των εξωγήινων αποδεικνυόταν πως είναι ο Άρης, γιατί αυτό ήταν πολύ εύκολο (!) Τελικά όμως το πείραμα δεν έγινε ποτέ γιατί θεωρήθηκε πολύ παράλογο.
(Πάντως, ενέπνευσε μια ελκυστική ιστορία που έγραψε ο μεγάλος Ιρλανδός συγγραφέας του Φανταστικού, Λόρδος Ντάνσανυ: χρησιμοποιώντας γιγαντιαίους προβολείς, μερικοί άνθρωποι φτιάχνουν μια αναπαράσταση του Πυθαγόρειου Θεωρήματος στην έρημο Σαχάρα. Οι κάτοικοι του Άρη ανταποκρίθηκαν με το να φτιάξουν ένα δικό τους σήμα που στην αρχή αναπαριστούσε το ίδιο σχήμα, αλλά κατόπιν άρχισαν να μετατοπίζουν τις γραμμές του για να φτιάξουν ένα νέο σχήμα που αντιπροσώπευε μια μαθηματική δύναμη. Στη Γη, η ανθρωπότητα αργότερα κατάλαβε τί σήμαινε αυτό: οι Αρειανοί ανέφεραν καθαρά ότι δεν θέλουν επικοινωνία…)
Σοβαρές επιστημονικές υποθέσεις για εξωγήινη ζωή στον Άρη, εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο βιβλίο του μεγάλου αστρονόμου και συγγραφέα Καμίλ Φλαμαριόν με τίτλο Περί του Πλήθους των Κατοικημένων Κόσμων, που δημοσιεύτηκε το 1862. Ο Άρης ήρθε για πρώτη φορά στο επίκεντρο του μεγάλου ενδιαφέροντος το 1877, όταν ο ιταλός αστρονόμος Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι ανακοίνωσε την ανακάλυψη των Καναλιών που διασχίζουν τον κόκκινο πλανήτη.
Όλα ξεκίνησαν από μια παρεξήγηση, από μια λάθος μετάφραση της ανακοίνωσης του από τα ιταλικά στα αγγλικά, όλα ξεκίνησαν από ένα μεταφραστικό λάθος, όσο παράξενο κι αν ακούγεται αυτό. Στα ιταλικά «Canali» (κανάλι) σημαίνει στα αγγλικά και «Channels» (δηλ. φυσικά κανάλια, ρεύματα ποταμών) αλλά ταυτόχρονα και «Canals» (τεχνητά κανάλια, πορθμοί, κλπ).
Ο Σκιαπαρέλι λοιπόν, λέγοντας «Canali» εννοούσε «Channels», αλλά ο αγγλόφωνος κόσμος το κατάλαβε «Canals» (επειδή είναι σχεδόν ομόηχο με το «Canali») και έπειτα το μετέφρασε ως είδηση στον υπόλοιπο κόσμο ως τέτοιο. Έτσι οι άνθρωποι νόμισαν ότι πρόκειται για ευφυή κατασκευαστική τεχνοτροπία από κάποιον αρχαίο Αρειανό πολιτισμό. Την εποχή εκείνη, πιστευόταν ότι οι σκοτεινές περιοχές του Άρη είναι θάλασσες και οι φωτεινές περιοχές κυρίως έρημοι. Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να θεωρήσουν τα «Canali» ως κανάλια άρδευσης: ένα αρχαίο τεχνητό σύστημα για να τροφοδοτηθούν με νερό οι έρημοι του κόκκινου πλανήτη.
Σήμερα, πλέον, έχει αποδειχθεί αρκετά πειστικά ότι τα «κανάλια» αυτά είναι μια οπτική απάτη, που προκαλείται από πολλές συγκεντρωμένες κουκίδες που το μάτι τις συνδέει και τις εκλαμβάνει ως γραμμές, μια ιδέα που ίσως να επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι είναι πιο εύκολα ορατές από ένα μικρό τηλεσκόπιο απ’ ότι από ένα μεγάλο. Με λίγα λόγια, απ’ ό,τι φαίνεται, ο Σκιαπαρέλι τα έβλεπε με τα τηλεσκόπια της εποχής του που ήταν παλιάς τεχνολογίας και χαμηλής ευκρίνειας, ενώ δεν φαίνονται με τα νέα τηλεσκόπια.
Στην Αμερική, οι ιδέες του Σκιαπαρέλι περί των καναλιών του Άρη, από το 1894 και μετά υιοθετήθηκαν με μεγάλο ενθουσιασμό, κυρίως από τον Πέρσιβαλ Λόουελ, έναν πρώην διπλωμάτη που είχε στραφεί στην Αστρονομία, ο οποίος ίδρυσε το Παρατηρητήριο Λόουελ στην έρημο της Αριζόνα, ειδικά για την «μελέτη του Άρη και των κατοίκων του». Έπειτα από τη συγγραφή δεκάδων επιστημονικών άρθρων και την υποστήριξη πολλών μελών της επιστημονικής κοινότητας, το έργο του Λόουελ συγκεντρώθηκε σε τρία βιβλία: Mars and it’s Canals (1906), Mars as the Abode of Life (1908), Evolution of Worlds (1909).
Ο Λόουελ κατέληξε ότι δεν υπήρχε αρκετό νερό στον Άρη για να είναι θάλασσες οι σκοτεινές περιοχές του, και παρατήρησε ότι ο κόκκινος πλανήτης ήταν ένας αρχαίος κόσμος, πολύ πιο μπροστά από τον δικό μας στο μονοπάτι της πλανητικής εξέλιξης, ο οποίος τώρα έφτανε στο τέλος της φυσικής «ζωής» του.
Περισσότερο από κάθε άλλον, ο Λόουελ ήταν υπεύθυνος για τη δημοφιλή γενική πεποίθηση της εποχής ότι ο Άρης είναι ένας ξερός, αμμώδης, ερημικός κόσμος, και οι καταδικασμένοι αλλά νοήμονες κάτοικοι του ζούσαν τα τελευταία χρόνια τους ανάμεσα στις περασμένες δόξες του παρελθόντος, ζώντας από το λιγοστό νερό των φανταστικά κατασκευασμένων καναλιών τους.
Ήταν αυτό το όραμα του ετοιμοθάνατου χωρίς νερό πλανήτη (και των κατοίκων του που αποφάσισαν να αποικίσουν τη Γη με εισβολή), που παρείχε τη βασική πλοκή του μυθιστορήματος που άφησε την ανεξίτηλη σφραγίδα του στην υπόθεση των Αρειανών: Ο Πόλεμος των Κόσμων (The War of the Worlds) του H. G. Wells, που δημοσιεύτηκε το 1898. Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο που διαπραγματεύεται τη γνωστή πια σε όλους μας ιστορία της «εισβολής των Αρειανών».
Η επικοινωνία με τον Άρη, μαγνήτισε επίσης τη φαντασία των πρωτοπόρων του ραδιοτηλεγράφου, οι οποίοι συχνά χρησιμοποιούσαν αυτήν την ιδέα για να εξηγήσουν οτιδήποτε μπορούσε να θεωρηθεί ως ευφυή ραδιο-σινιάλα που εντόπιζε ο νεοεφευρεθής εξοπλισμός τους.
Ο μεγάλος επιστήμονας και εφευρέτης Νίκολα Τέσλα, έγραψε το 1899, έπειτα από ένα ραδιοφωνικό πείραμα στο Κολοράντο: «Αυξάνεται όλο και πιο πολύ η βεβαιότητα μου ότι ήμουν ο πρώτος άνθρωπος που άκουσε τον χαιρετισμό ενός πλανήτη προς έναν άλλον…» Δεν γνωρίζει πολύς κόσμος, ότι ο εφευρέτης του ραδιοτηλεγράφου, ο Μαρκόνι, πίστευε το ίδιο κατά τη λήψη παράξενων ραδιοσημάτων στη δεκαετία του 1910 –και εξέλιξε τον ραδιοτηλέγραφο και την αρχή του ασυρμάτου προσπαθώντας να εντοπίσει ραδιοσήματα από τον Άρη. (Επίσης, ας σημειωθεί ότι ερευνητής Τσαρλς Φορτ ήταν ο πρώτος που μίλησε για UFO, το 1915-20).
Το τελευταίο κεφάλαιο όλης αυτής της αλυσιδωτής αντίδρασης που εμφάνισε την εισαγωγή στο μυστήριο του Άρη, παίχτηκε το 1937, όταν ο μεγάλος σκηνοθέτης Όρσον Γουέλς, που τότε ήταν ακόμη ένας άσημος συγγραφέας και θεατρικός ηθοποιός, ίδρυσε το Mercury Radio Theater παρουσιάζοντας για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό το ραδιοφωνικό θέατρο. Ένα θέατρο στο ραδιόφωνο, παρουσιάζοντας κλασσικά έργα του Φανταστικού (Ντράκουλα, Φρανκενστάιν, Το Νησί των Θησαυρών, κ.ά.) όπου οι ηθοποιοί παίζουν τους ρόλους τους με μόνο μέσο τη φωνή τους και τα υπόλοιπα γίνονται με ειδικά ηχητικά εφέ.
Τότε, λοιπόν, ο Όρσον Γουέλς παρουσίασε και τον Πόλεμο των Κόσμων του σχεδόν συνονόματου του, H. G. Wells, με την εισβολή των Αρειανών. Αλλά είχε την εξής ιδέα: το έργο να παρουσιαστεί με τη μορφή ραδιοφωνικών ειδήσεων και ανταποκρίσεων, κάτι που ήταν πολύ ενδιαφέρον σκηνοθετικά.
Φανταστείτε ειδήσεις στο ραδιόφωνο, που μιλούν για εισβολείς από τον Άρη, όπου κάποιος ανταποκριτής σκοτώνεται από τους Αρειανούς την ώρα που μεταδίδει την αναφορά του και οι συνάδελφοι του αδίκως τον καλούν από τον κεντρικό σταθμό, παρουσιαστές να κλαίνε από τρόμο την ώρα που μιλούν, και άλλα τέτοια. Λοιπόν, αν άνοιγε κάποιος το ραδιόφωνο του σε κάποιο προχωρημένο σημείο της εκπομπής, έχοντας χάσει την εισαγωγή του έργου, θα νόμιζε ότι η εισβολή των Αρειανών συνέβαινε στ’ αλήθεια και το ραδιόφωνο μετέδιδε κανονικό δελτίο ειδήσεων! Έτσι κι έγινε Τρεις ολόκληρες πολιτείες των Η.Π.Α. ξεσηκώθηκαν, πανικός σπάρθηκε παντού, «Βοήθεια! Έρχονται οι Αρειανοί!», οι άνθρωποι κατέκλυσαν τους δρόμους ουρλιάζοντας, τροχαία ατυχήματα, πλήθη που τρέχουν στα βουνά για να σωθούν ή κρύβονται στα υπόγεια. Σήμερα βλέπουμε ότι ήταν ένα πολύ καλό πείραμα για τις αντιδράσεις του κόσμου: ελάχιστοι ήταν αυτοί που αμφισβήτησαν την εισβολή των Αρειανών, ακόμη ήταν πάρα πολλοί και αυτοί που αρνούνταν να υπακούσουν στα καλέσματα που διαβεβαίωναν ότι όλα ήταν ένα ραδιοφωνικό σώου. Ο Όρσον Γουέλς έγινε διάσημος από την εκπομπή του έργου αυτού, όπως και ο σχεδόν συνονόματος του στο παρελθόν, το ίδιο και η θρυλική και –πάντοτε αναμενόμενη από τότε– εισβολή από τον Άρη.
Οι γελοιογράφοι της εποχής ζωγράφισαν στις εφημερίδες τους Αρειανούς ως μοχθηρά μικρά πράσινα ανθρωπάκια με κεραίες στο κεφάλι, με τις οποίες παρέμβαλλαν στα ραδιόφωνα μας, κι έτσι –επιτέλους το μάθατε γιατί είχαν τις κεραίες– δημιουργήθηκε και η γνωστή μας αυτή εικόνα…
Τη σκυτάλη πήραν τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας του Έντγκαρ Ράις Μπάρροουζ, που τοποθετούσαν τις πλοκές τους σχεδόν πάντα στον Άρη, δημιουργώντας έτσι ένα ολόκληρο ρεύμα της Φανταστικής Λογοτεχνίας που ασχολούνταν με τον Άρη και τα οράματα του.
Τέλος, τα πράγματα στη λογοτεχνία είπαν την τελευταία τους αξιόλογη κουβέντα (ίσως και την πιο όμορφη) μέσα από την θρυλική συλλογή του μεγάλου Ραίη Μπράντμπερυ Τα Χρονικά του Άρη (The Martian Chronicles, 1946), που τα διηγήματα της διαπραγματεύονται το καθένα τους και από μια αποστολή των Γήινων στον κόκκινο πλανήτη, με όλο και πιο απρόβλεπτες παράδοξες εξελίξεις. Από τότε κι έπειτα, το ζήτημα του Άρη πέρασε στα κόμικς και στο πεδίο των εκατοντάδων υπέροχων B-Movies που κατέκλυσαν τον κινηματογράφο στις δεκαετίες του 1950-60, οι οποίες και είναι υπεύθυνες για την γραφικότητα στην οποία κατέληξε το ζήτημα για πολλά χρόνια…
ΟΙ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΕΣ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΗ
ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Οι Σοβιετικοί ήταν οι πρώτοι που προσπάθησαν να στείλουν μικρά μη-επανδρωμένα διαστημόπλοια (probes) στον Άρη, το 1964. Αυτό ήταν το σοβιετικό πρόγραμμα Zond, το οποίο ήταν πλήρως αποτυχημένο, τα σκάφη είτε δεν κατάφεραν να ταξιδέψουν είτε εξαφανίστηκαν προς τον Άρη.
Την ίδια εποχή, οι Αμερικανοί άρχισαν και αυτοί τις προσπάθειες τους να φτάσουν τα δικά τους probes στον Άρη, με το πρόγραμμα Mariner. To Mariner-3 εξαφανίστηκε κοντά στον Άρη, αλλά το Mariner-4 τα κατάφερε και ήταν το πρώτο γήινο σκάφος που έφτασε στον Άρη στις 14 Ιουλίου 1965. Το Mariner-4 έστειλε πίσω στη NASA τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες ενός άλλου πλανήτη.
Όλα πλέον έδειχναν, με αρκετά μεγάλη βεβαιότητα, ότι ο Άρης ήταν ένας νεκρός έρημος πλανήτης, αφιλόξενος προς τη ζωή, χωρίς καμία από τις συνθήκες που θα μπορούσαν να ευνοήσουν τη ζωή.
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Mariner με νέα διαστημικά σκάφη, ενώ η Σοβιετική Διαστημική Υπηρεσία ξεκίνησε το φιλόδοξο πρόγραμμα Mars. Το 1969-70-71, τα αμερικανικά Mariner 6, 7 και 9, έφτασαν στον Άρη, το ίδιο και τα σοβιετικά Orbiters Mars 2 και 3. Παρατήρησαν μια τιτάνια πλανητική αμμοθύελλα στον Άρη και, περιμένοντας να τελειώσει για να φωτογραφίσουν την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη, φωτογράφισαν τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο, κι έτσι αποκτήθηκαν και οι πρώτες φωτογραφίες από τον Φόβο, που δεν φαίνεται να ήταν στο πρόγραμμα.
Έπειτα, το Mariner-9 φωτογράφισε τον Άρη στέλνοντας εικόνες που ήταν περισσότερες και καλύτερες από τις προηγούμενες αποστολές. Αυτές οι εικόνες ήταν οι πρώτες που πρόσφεραν στοιχεία που έδειχναν καθαρά ότι κάποτε στην επιφάνεια του Άρη κυλούσε υγρό νερό. Αυτό το γεγονός η NASA το ήξερε από το 1970, και αυτά τα στοιχεία δεν τα απέκτησε τα τελευταία χρόνια όπως πιστεύεται ή δηλώνεται…
Ήξεραν δηλαδή, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ότι ο Άρης κάποτε είχε νερό στην επιφάνεια του, ότι κάποτε είχε ατμόσφαιρα, και άρα ότι ενδεχομένως κάποτε να φιλοξενούσε ζωή κάποιας μορφής.
Παραδόξως, αυτή την ξεκάθαρη συγκεκριμένη γνώση το κοινό δεν την είχε, δεν την διδασκόταν και άρχισε να τη γνωρίζει και να τη διδάσκεται μονάχα πρόσφατα, και μάλιστα μέχρι πρόσφατα ως κάτι αβέβαιο ή αμφιλεγόμενο, ενώ έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα και από αρκετές άλλες διαστημικές αποστολές από τότε μέχρι σήμερα.
Την εποχή εκείνη, το πρόγραμμα Mariner και το πρόγραμμα Mars συνεχίστηκαν, και κατάφεραν σε αρκετές φάσεις να στείλουν στη Γη πολλές πολύτιμες πληροφορίες για τον Άρη, που, έπειτα και από τα επόμενα διαστημικά προγράμματα, σιγά-σιγά έπαψε πια να μας είναι ένας τελείως ξένος πλανήτης.
Το επόμενο αμερικανικό διαστημικό πρόγραμμα εξερεύνησης του Άρη ήταν το πρόγραμμα Viking. Το 1976 δύο Viking probes έφτασαν στον Άρη και κατάφεραν να στείλουν κάτω στην επιφάνεια του πλανήτη δύο landers, τα οποία προσγειώθηκαν στον Άρη και έστειλαν πίσω τις πρώτες έγχρωμες εικόνες και πολλές επιστημονικές πληροφορίες.
Το συγκλονιστικό είναι το ότι τα landers του προγράμματος Viking, διεξήγαγαν ένα βιολογικό πείραμα το οποίο έδωσε πιθανές ενδείξεις ύπαρξης ζωής στον Άρη! Αυτό έγινε το 1976, αλλά δεν είναι καθόλου ευρύτερα γνωστό!
Τελικά, τα συμπεράσματα του βιολογικού πειράματος δεν συμφώνησαν με κάποια άλλα πειράματα που έγιναν, κι έτσι δημιούργησαν ένα ερωτηματικό που προτιμήθηκε να παραβλεφθεί… Το ζήτημα αφέθηκε στην κρίση των επιστημόνων που παρακολουθούσαν τα πειράματα, και οι γνώμες τους τελικά διχάστηκαν. Αναγκάστηκαν να καταλήξουν σε συμπέρασμα με πλειοψηφία, και οι περισσότεροι κατέληξαν δηλώνοντας ότι δεν πιστεύουν πως υπάρχει αυτή τη στιγμή ζωή στον Άρη. Άλλοι επιστήμονες συνέχισαν να διαφωνούν μαζί τους.
(Το διαστημικό σκάφος Viking-1 έστειλε μερικές πολύ παράξενες φωτογραφίες πίσω στη Γη, για τις οποίες θα συζητήσουμε παρακάτω, στο θέμα του «Προσώπου στον Άρη»).
Το επιτυχημένο αμερικανικό πρόγραμμα Viking είχε αντικαταστήσει το πρόγραμμα Voyager που ακυρώθηκε, ήταν δηλαδή προέκτασή του ή απόγονός του. Το ακυρωμένο πρόγραμμα Voyager έδωσε τελικά το όνομά του στο γνωστό πρόγραμμα Voyager που μεταξύ άλλων είχε και την αποστολή επικοινωνίας με πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς, και στα δύο διαστημικά οχήματα, Voyager-1 και 2, που στάλθηκαν έξω από το ηλιακό μας σύστημα για να χαθούν στον Γαλαξία μεταφέροντας μηνύματα από την ανθρωπότητα –ήχους και εικόνες– προς εξωγήινους πολιτισμούς (όπως έγινε και με τα διαστημικά οχήματα Pioneer), μια ιδέα που προώθησε και πέτυχε ο Carl Sagan.
Δηλαδή –έχει κάποιο ενδιαφέρον αυτό– τα Voyager που μετέφεραν τα μηνύματα της ανθρωπότητας προς κάθε πιθανό εξωγήινο πολιτισμό, πήραν το όνομά τους από διαστημικό πρόγραμμα που προοριζόταν να εξερευνήσει τον Άρη. Τελικά το πρόγραμμα αυτό έγινε το θρυλικό πρόγραμμα Viking (που έστειλε και τις πρώτες φωτογραφίες από το περιβόητο «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Έχει, επίσης, ενδιαφέρον να προσθέσω ότι τα Voyager, που εκτοξεύθηκαν το 1977, μεταξύ άλλων αποστολών, είχαν και την αποστολή να εξετάσουν την ύπαρξη ενός υποθετικού πλανήτη πέρα από τον Πλούτωνα, που ονομαζόταν Planet-X (Πλανήτης-Χ). O Πλανήτης αυτός έχει ανακαλυφθεί επισήμως μόνο πρόσφατα. Επομένως, η NASA γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του νέου αινιγματικού πλανήτη τουλάχιστον από το 1977…
Η NASA συνέχισε το πρόγραμμα Viking και οι Σοβιετικοί το πρόγραμμα Mars… Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι Σοβιετικοί έβαλαν μπρος ένα άλλο πρόγραμμα, το Phobos, αφιερωμένο –για κάποιον λόγο– στη μελέτη του δορυφόρου του Άρη, Φόβου (ενώ δεν είχαν καν επαρκείς επιτυχίες στην εξερεύνηση του Άρη). Τα σοβιετικά σκάφη Phobos, εξαφανίστηκαν στον Φόβο…
To 1992 εξαφανίστηκε το φιλόδοξο αμερικανικό διαστημικό όχημα Mars Observer, που μια από τις τελευταίες εντολές του ήταν να φωτογραφίσει ξανά το θρυλικό «Πρόσωπο στον Άρη» (το οποίο, όπως είπα, θα συζητήσω παρακάτω).
Η NASA τότε εκτόξευσε το 1996 το Mars Global Surveyor, κι αυτή ήταν η πιο επιτυχημένη αμερικανική αποστολή ως τότε, στέλνοντας πάρα πολλά στοιχεία, φωτογραφίζοντας από μικρή απόσταση σχεδόν όλη την επιφάνεια του Άρη. Η αποστολή του ήταν να χαρτογραφηθεί ο Άρης. Παρακολούθησε τον πλανήτη για έναν ολόκληρο αρειανό χρόνο (που ισούται με περίπου δύο γήινα χρόνια), από χαμηλό ύψος, μελέτησε όλη την επιφάνεια του Άρη, την ατμόσφαιρα του και το εσωτερικό του πλανήτη (;) στέλνοντας πίσω στη Γη περισσότερα στοιχεία από όλες μαζί τις προηγούμενες αποστολές.
Ο Άρης, λοιπόν, βρίσκεται σε αρκετά στενή παρακολούθηση –με διάφορα προγράμματα– από το 1997, δηλαδή για μία δεκαετία μέχρι σήμερα.
Το Mars Global Surveyor, ήδη από το 1997, έχει φωτογραφίσει κανάλια, ρέματα και κοίτες στον Άρη, μερικά μήκους αρκετών χιλιομέτρων, που αποδεικνύουν ότι είτε κατά το παρελθόν, είτε κατά περιόδους ακόμη και σήμερα, υγρό νερό κυλούσε ή κυλά στον Άρη. Αυτό το γνωρίζει η NASA από το 1997, και δεν μπορώ να καταλάβω γιατί έχει αρχίσει μόνο τελευταία να ανακοινώνεται ευρύτερα στον κόσμο, ως νέο εύρημα, ενώ το έχουν εδώ και μία δεκαετία τουλάχιστον.
Από τότε και μέχρι σήμερα, πρώτα ανακαλύφθηκε «διστακτικά» μία μικρή ποσότητα πάγου σε έναν Πόλο του Άρη, έπειτα και στους δύο Πόλους, έπειτα με «λίγο περισσότερο θάρρος» ανακαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες πάγου στους Πόλους, ίσως και στο μέγεθος μικρής παγωμένης ηπείρου, κι έπειτα ανακαλύφθηκε εξίσου «διστακτικά», στην αρχή πάγος και έπειτα νερό στο εσωτερικό του Άρη. (Ταυτόχρονα, ανακαλύπτονταν πάγος στη Σελήνη μας, ωκεανοί στην Ευρώπη του Δία, και γενικά παντού νερό σε πολλά μέρη του ηλιακού μας συστήματος. Τελικά δεν ζούσαμε σε ένα άνυδρο και τελείως νεκρό ηλιακό σύστημα όπως μας δίδασκαν στο σχολείο).
Έπειτα, σχετικά πρόσφατα, ανακοινώθηκε ότι ανακαλύφθηκε ένας ολόκληρος υπόγειος ωκεανός στον Άρη, κι έπειτα πολύ πρόσφατα ανακοινώθηκε πιο θαρραλέα ότι αυτός ο ωκεανός είναι τόσο μεγάλος που αν έβγαινε στην επιφάνεια θα κάλυπτε όλον τον πλανήτη με έναν τιτάνιου πλάτους ωκεανό βάθους έντεκα μέτρων!
Τα «κανάλια» και οι κοίτες ροής που ανακαλύφθηκαν και συνεχίζουν συνέχεια να ανακαλύπτονται στην επιφάνεια του Άρη, άρχισαν να εξηγούνται με το επιχείρημα ότι το υπόγειο νερό ίσως βρίσκει σημεία εκροής στην επιφάνεια, ρέει για μια απόσταση δημιουργώντας μία κοίτη, κι έπειτα παγώνει και εξατμίζεται. (Βέβαια, το πρόβλημα είναι, σύμφωνα με τις αρειανές συνθήκες που ξέρουμε, ότι μάλλον το νερό αυτό θα έπρεπε να εξατμίζεται αμέσως, η ατμόσφαιρα είναι παγωμένη και πολύ λεπτή για να μπορεί να συγκρατήσει υγρό νερό, οπότε η εξήγηση για τα κανάλια δεν είναι παρά μια υπόθεση, και φυσικά μπορούμε να κάνουμε κι άλλες υποθέσεις…αν θέλουμε…αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν θέλουμε…)
Το πιο παράξενο απ’ όλα, όμως, που δεν ακούω κανέναν να το σχολιάζει ούτε φευγαλέα, ούτε καν γι’ αστείο, είναι το γεγονός ότι ο Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι (το 1877, όπως ήδη ανέφερα), είχε ανακαλύψει κανάλια να διασχίζουν τον Άρη. Και είπαμε ότι αυτά τα κανάλια υποτίθεται ότι ήταν οφθαλμαπάτες των όχι αρκετά ανεπτυγμένων τηλεσκοπίων. Και ήταν εκείνα τα απατηλά κανάλια που δημιούργησαν την παλιά πεποίθηση ότι ο Άρης κατοικείται, κι ότι είναι ένας πλανήτης που πεθαίνει μαζί με τους αρχαίους κατοίκους του. Τώρα ανακαλύπτουν παντού «κανάλια» στ’ αλήθεια, και κανείς δεν σχολιάζει αυτήν την «σύμπτωση»… Δηλαδή, τελικά τα κανάλια υπάρχουν!
Κι ίσως και κάποια από εκείνα που παρατηρούσε ο Σκιαπαρέλι να υπήρχαν στο παρελθόν, στην εποχή του. Θυμίζω και την ύπαρξη των πλανητικών αμμοθυελλών που έχουν παρατηρηθεί στον Άρη, που θα μπορούσαν να σκεπάζουν και να ξεσκεπάζουν οποιαδήποτε γεωγραφική μορφολογία (όπως θα το δούμε και παρακάτω ως ένα σενάριο που σκέφτηκα για το «Πρόσωπο στον Άρη»)…
Ένα άλλο παράξενο στοιχείο είναι ότι οι ενδείξεις από τα μαγνητόμετρα του Mars Global Surveyor έδειξαν ότι το πλανητικό μαγνητικό πεδίο του Άρη δεν δημιουργείται παγκόσμια από τον πυρήνα του πλανήτη, όπως θα έπρεπε, αλλά εντοπίζεται σε συγκεκριμένες περιοχές του φλοιού!
Τον Νοέμβριο του 2006, χάθηκε κάθε επικοινωνία με το Mars Global Surveyor και δεν έχει επικοινωνήσει από τότε…
Το γνωστό πια σε όλους Mars Pathfinder προσγειώθηκε στον Άρη στις 4 Ιουλίου 1997 (την ημέρα του εορτασμού της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας), στην περιοχή Ares Vallis, ίσως την πιο πετρώδη περιοχή του Άρη. Το μικρό τηλεκατευθυνόμενο όχημα Sojourner που εξερεύνησε μερικά μέτρα ολόγυρα από το σημείο προσγείωσης, κατέγραψε πολλά νέα στοιχεία, που στάλθηκαν πίσω στη Γη, και οι εικόνες παρακολουθήθηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους σε live σύνδεση στο Ιnternet. Βέβαια, η εξερεύνηση λίγων μέτρων, δεν είναι κάποιο μεγάλο βήμα, όπως και να το κάνουμε, αν και είναι αξιοθαύμαστο επίτευγμα. Το Pathfinder έστειλε στη Γη περίπου 17.000 εικόνες, μαζί με χημικές αναλύσεις πετρωμάτων και εδάφους, πληροφορίες για τους ανέμους, τις θερμοκρασίες, τον καιρό, κλπ.
Από αυτές τις αναλύσεις και τα πειράματα που έγιναν από τα οχήματα αυτά, αποδείχθηκε περίτρανα πλέον ότι ο Άρης κατά το παρελθόν ήταν θερμός και υγρός, με νερό σε υγρή μορφή και πυκνότερη καλή ατμόσφαιρα. Δηλαδή, κάτι που δεν το έχουν συνειδητοποιήσει πολλοί άνθρωποι, και πολλοί δεν το γνωρίζουν καν. Δηλαδή, ήταν ένας πλανήτης που θα μπορούσε να φιλοξενούσε ζωή χωρίς πρόβλημα. (Για το πώς χάθηκαν τα στοιχεία αυτά από τον πλανήτη, υπάρχουν πολλές θεωρίες, ανάμεσά τους και μία δημοφιλής περί σύγκρουσης με μετεωρίτη).
Ακολούθησαν πολλές αποτυχημένες αποστολές (όχι μόνο αμερικανικές και ρωσικές, αλλά και ευρωπαϊκές, καθώς και μία βρετανική και μία ιαπωνική).
Το 2001, το επιτυχημένο αμερικανικό orbiter Mars Odyssey άρχισε φασματοσκοπικές αναλύσεις στον Άρη, και το 2002 ανακοινώθηκε ότι ανακάλυψε μεγάλες ποσότητες υδρογόνου, σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει πάγος νερού τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, κοντά στον νότιο Πόλο.
Ακολούθησε το αποτυχημένο ευρωπαϊκό Mars Express και το Beagle-2 που επίσης εξαφανίστηκε, αν και το Mars Express επιβεβαίωσε την ύπαρξη παγωμένου νερού στον νότιο Πόλο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πάγος νερού υπάρχει και στους δύο Πόλους του Άρη.
Το 2003 η NASA εκτόξευσε τα δίδυμα σκάφη του προγράμματος Mars Exploration Rover Mission. Το όχημα Spirit προσγειώθηκε μέσα στον κρατήρα Gusev, που πιστεύεται ότι κάποτε ήταν μία λίμνη, αναζητώντας την ιστορία του νερού της περιοχής. Το όχημα Opportunity προσγειώθηκε στο Planum Meridiani, όπου υπάρχουν μεγάλες ποσότητες αιματίτη, που επίσης αποδεικνύουν την ύπαρξη νερού στην επιφάνεια κατά το παρελθόν. Όλες οι έρευνες των οχημάτων αυτών επιβεβαίωσαν πέρα από κάθε αμφιβολία την ύπαρξη πολύ μεγάλων ποσοτήτων υγρού νερού στην επιφάνεια του Άρη κατά το παρελθόν, καθώς και την παλαιά ύπαρξη αλμυρής θάλασσας όπως στη Γη.
Τα δύο αυτά Rovers, το Spirit και το Opportunity, συνεχίζουν να λειτουργούν στον Άρη, κατά το 2007. Πριν από λίγο καιρό έκαναν μία μεγάλη ανακάλυψη: βρήκαν τον πρώτο μετεωρίτη που ανακαλύφθηκε σε έναν άλλον πλανήτη…
Τον Μάρτιο του 2006 έφτασε στον Άρη το αμερικανικό Mars Reconnaissance Orbiter με σκοπό να παραμείνει σε τροχιά και να παρακολουθεί τον Άρη. Διαθέτει πολύ αναπτυγμένες τεχνολογικά συσκευές που μπορούν να φωτογραφίσουν και να αναλύσουν τη μορφολογία περιοχών του Άρη, και να εντοπίσουν νερό, πάγο, ορυκτά, πάνω και κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη.
Επίσης, ερευνά για μελλοντικά σημεία προσγείωσης και καταγράφει συνεχώς όλες τις εναλλασσόμενες καιρικές συνθήκες. Η νέα τεχνολογία που διαθέτει του επιτρέπει να στέλνει πληροφορίες και εικόνες πίσω στη Γη με πολύ μεγάλη ταχύτητα, πολύ πιο γρήγορα από όλες τις άλλες αποστολές μέχρι σήμερα, και σε πολύ μεγαλύτερη ανάλυση. Δηλαδή, πλέον, ο Άρης διαθέτει έναν μόνιμο γήινο υπερ-τεχνολογικό κατασκοπευτικό δορυφόρο…
Το διαστημικό σκάφος Rosetta της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας ESA, που έχει ως αποστολή να ερευνήσει τον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko, πέρασε από τον Άρη τον Φεβρουάριο του 2007, διεξάγοντας κάποια επιστημονικά πειράματα με την ευκαιρία αυτή. (Υπενθυμίζω ότι Rosetta Stone ονομαζόταν η αρχαία πλάκα από την οποία αποκρυπτογραφήθηκαν για πρώτη φορά τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά…)
Το 2009 περαστικό από τον Άρη θα είναι και το σκάφος Dawn της NASA, το οποίο θα διεξάγει επίσης κάποια πειράματα.
Η επόμενη διαστημική αποστολή στον Άρη θα είναι το Phoenix Mars Lander που θα εκτοξευτεί από τη NASA μέσα στο 2007 (μάλλον τον Αύγουστο). Ίσως να ονομάστηκε έτσι επειδή υπάρχει η ελπίδα να αναγεννηθεί με κάποιο τρόπο ο Άρης από τις στάχτες του. Ίσως και όχι…
ΤΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΜΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΗ
«Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΟΥ ΑΡΗ» ΚΑΙ ΤΟ «ΓΑΛΑΞΙΑΚΟ ΤΕΡΑΣ»
Υπό το πρίσμα των εξαφανισμένων διαστημοπλοίων στην περιοχή του, ο Άρης έχει μετατραπεί σε ένα διαστημικό «Τρίγωνο των Βερμούδων»! Για κάποιους παράξενους λόγους, από το ξεκίνημα των διαστημικών αποστολών μέχρι σήμερα, εξαφανίζονται συνεχώς τα διαστημόπλοια στον –και προς τον– Άρη.
Το φαινόμενο είναι πάρα πολύ παράξενο και, κατά τη γνώμη μου, ιδιαίτερα αινιγματικό, ίσως και ανησυχητικό. Πουθενά αλλού δεν έχουν χαθεί τόσα πολλά διαστημόπλοια, (αλλά και δεν έχουν καταστραφεί ή ακυρωθεί τόσα πολλά διαστημικά προγράμματα, δεν έχουν γίνει τόσα ατυχήματα κατά τις εκτοξεύσεις και τόσες εξαφανίσεις στον στόχο ή κοντά στον στόχο).
Από τα 40 (ή και παραπάνω) διαστημόπλοια που έχουν σταλεί στον Άρη μέχρι σήμερα, τα 22 έχουν εξαφανιστεί. Επίσης, αρκετά έχουν καταστραφεί κατά την εκτόξευσή τους ή λίγο μετά από αυτήν, (ενώ ακόμη και οι επιτυχημένες αποστολές, πολλές από αυτές, χάνονται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα αφού έχουν εκτελέσει την αποστολή τους).
Παρακάτω, παραθέτω μία λίστα από τα διαστημόπλοια που έχουν εξαφανιστεί κοντά στον Άρη και στον Άρη:
Mars 1 (1962, σοβιετικό)
Mariner 2 (1963, σοβιετικό)
Mariner 3 (1964, αμερικανικό)
Mariner 4 (1964, αμερικανικό)
Mariner 9 (1969, αμερικανικό)
Zond 2 (1965, σοβιετικό)
Mars 2, rover (1971, σοβιετικό)
Mars 3, rover (1971, σοβιετικό)
Mars 4 (1974, σοβιετικό)
Mars 5 (1974, σοβιετικό)
Mars 6 (1974, σοβιετικό)
Mars 7 (1974, σοβιετικό)
Phobos 1 (1988, σοβιετικό)
Phobos 2 (1988-89, σοβιετικό)
Mars Observer (1993, αμερικανικό)
Mars 96 (1996, ρωσικό)
Mars Climate Orbiter (1999, αμερικανικό)
Mars Polar Lander (1999, αμερικανικό)
Deep Space 2 (1999, αμερικανικό)
Nozomi (2003, ιαπωνικό)
ESA Beagle 2 (2003, βρετανικό)
Αλλά, όπως είπα, και πολλά επιτυχημένα διαστημόπλοια έχουν εξαφανιστεί μετά από κάποιο καιρό λειτουργίας, αφότου εκτέλεσαν την αποστολή τους –ενδεικτικά αναφέρω το αμερικανικό Mars Global Surveyor που στις 5 Νοεμβρίου 2006 έχασε κάθε επαφή με τη Γη…
Επιπλέον, εποπτικά, σχεδόν τα δύο-τρίτα των διαστημικών αποστολών για τον Άρη έχουν χαθεί πριν καν αρχίσουν ή πριν εκτελέσουν την αποστολή τους. Το κόστος και η ζημιά σε χρηματικά ποσά είναι σχεδόν ανυπολόγιστα…
Αυτό έχει οδηγήσει πολλούς επιστήμονες και ερευνητές να μιλούν –μάλλον αστειευόμενοι– για το «Μεγάλο Γαλαξιακό Τέρας» (The Great Galactic Ghoul) που τρώει τα διαστημόπλοια στον Άρη. Η ονομασία αυτή για το «Γαλαξιακό Τέρας» που η δίαιτα του αποτελείται από διαστημόπλοια, ως υπόθεση-χαριτολόγημα για τις εξαφανίσεις των διαστημοπλοίων στον Άρη, πρωτοεμφανίστηκε το 1997 στο περιοδικό Time.
Επίσης, αυτό το φαινόμενο των εξαφανίσεων είναι γνωστό στους επιστημονικούς και ερευνητικούς κύκλους και ως «Η Κατάρα του Άρη» (The Mars Curse).
Πολλοί είναι εκείνοι που προτείνουν ότι υπάρχει στ’ αλήθεια κάποια δύναμη που προσπαθεί να εμποδίσει ή να τιμωρήσει τις προσπάθειες για την εξερεύνηση του Άρη. Ενώ δεν είναι λίγοι και εκείνοι που θεωρούν ότι «κάτι» υπάρχει στον Άρη που δεν θέλει να τον εξερευνήσουμε, και που τις περισσότερες φορές παρεμβαίνει για να καταστρέψει ή να εξαφανίσει τα διαστημόπλοια που πλησιάζουν.
Τι μπορεί να είναι αυτό; Εξωγήινοι; Κάποιο παράξενο «σύστημα ασφαλείας» που υπάρχει στον Άρη; Οι «Φύλακες» του Άρη; Κάποιο «πεδίο»; Μια πλανητική ανωμαλία; Μια συνωμοσία συγκάλυψης που επινοεί ή προκαλεί τις εξαφανίσεις; Κάποια κατάρα; Αξιοπερίεργες συμπτώσεις; Ή απλά μεγάλη γρουσουζιά;…
ΟΙ ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΟ PHOBOS-2, ΠΡΙΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΕΙ
Όπως ήδη ανέφερα, δύο σοβιετικά διαστημόπλοια στάλθηκαν στον Άρη και στον Φόβο, το 1988, στα πλαίσια του προγράμματος Phobos. Το Phobos-1 λειτουργούσε κανονικότατα, ώσπου ξαφνικά η επικοινωνία του διακόπηκε και εξαφανίστηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1988. Το Phobos-2, που μπήκε στην τροχιά του Άρη και περισυνέλεγε πληροφορίες για τον Άρη και τον δορυφόρο του Φόβο, στις αρχές του 1989, λίγο πριν μπει στη φάση κατά την οποία θα πλησίαζε πολύ κοντά στον Φόβο και θα προσγείωνε εκεί δύο οχήματα, διέκοψε επίσης την επικοινωνία μυστηριωδώς και εξαφανίστηκε.
Όλα πήγαιναν καλά μέχρι που το –άψογο ως τότε και πολύ αναπτυγμένο τεχνολογικά– Phobos-2 ευθυγραμμίστηκε με τον Φόβο. (Ο Φόβος είναι ένας σχετικά μικρός και παράξενος δορυφόρος του Άρη, όχι σφαιρικός αλλά με ακανόνιστο σχήμα που θυμίζει πατάτα). Ξαφνικά, το γήινο κέντρο ελέγχου της αποστολής άρχισε να έχει μυστηριώδη προβλήματα επικοινωνίας με το διαστημόπλοιο, και το TASS, το επίσημο σοβιετικό πρακτορείο ειδήσεων, ανακοίνωσε ότι «το Phobos-2 απέτυχε να επικοινωνήσει με τη Γη όπως ήταν προγραμματισμένο, καθώς είχε μπει στην ολοκλήρωση σημαντικής αποστολής προς τον δορυφόρο του Άρη, Φόβο. Οι επιστήμονες στο κέντρο ελέγχου δεν μπόρεσαν να αποκαταστήσουν την επικοινωνία…» Σε λίγο κατάλαβαν ότι το Phobos-2 είχε εξαφανιστεί…
Τι ήταν αυτό που προκάλεσε την εξαφάνιση του Phobos-2;
Ο πρώτος που ανακοίνωσε την ύπαρξη των παράξενων εικόνων που είχε στείλει το διαστημόπλοιο λίγο πριν εξαφανιστεί, ήταν ο Boris Bolitsky, επιστημονικός ανταποκριτής του Radio Μοscow, του κρατικού ραδιοφώνου της Μόσχας. «Κάποιες πολύ ασυνήθιστες εικόνες εκπέμφθηκαν πίσω στη Γη από το Phobos-2 που αμέσως μετά διέκοψε την επικοινωνία και εξαφανίστηκε. Εικόνες με εκπληκτικά παράξενα χαρακτηριστικά…» Αυτό ανακοίνωσε το Radio Moscow.
Η μία εικόνα έδειχνε μια πολύ παράξενη τεράστια ελλειπτική σκιά πάνω στην επιφάνεια του Άρη, και η άλλη ένα πολύ παράξενο αντικείμενο σε σχήμα μακριού τσιγάρου κοντά στον Φόβο…
Την ίδια εποχή, ένα ρεπορτάζ του περιοδικού New Scientist (8 Απριλίου 1989), έγραφε: «Τα σχήματα αυτά ήταν είτε πάνω στην επιφάνεια του Άρη ή στην χαμηλότερη ατμόσφαιρα. Έχουν μέγεθος 20 με 25 χιλιόμετρα, και δεν μοιάζουν με κανέναν γνωστό γεωλογικό σχηματισμό. Η σκιά αυτή είναι ιδιαίτερα αινιγματική…»
Η εικόνα που έστειλε το Phobos-2 λίγο πριν εξαφανιστεί, από μια ελλειπτική σκιά πάνω στην επιφάνεια του Άρη, παρουσιάστηκε και στη ρωσική τηλεόραση. Οι Ρώσοι επιστήμονες την περιέγραψαν ως εξής: «Πρόκειται ξεκάθαρα για κάτι που βρίσκεται ανάμεσα στο διαστημόπλοιο και στην επιφάνεια του Άρη, γιατί μπορούμε να δούμε την επιφάνεια του Άρη από κάτω του. Επίσης, η εικόνα καταγράφηκε και από την οπτική κάμερα και από την infra-red (θερμική) κάμερα του διαστημοπλοίου…»
Άλλοι ειδικοί συμπέραναν (κατά τη γνώμη μου, πιο σωστά) ότι πρόκειται για «κάτι» που βρίσκεται πίσω και πάνω από το διαστημόπλοιο και ρίχνει τη σκιά του κάτω στον Άρη. Εγώ νομίζω ότι πρόκειται για τη σκιά του αντικειμένου σε σχήμα μακρόστενου τσιγάρου που φωτογραφήθηκε από το Phobos-2 κάτω από τον Φόβο, που ήταν και η τελευταία εικόνα που έστειλε το διαστημόπλοιο πριν εξαφανιστεί.
Φαντάζομαι ότι είναι αρκετά λογικό να υποθέσει κανείς ότι το διαστημόπλοιο εξαφανίστηκε εξαιτίας αυτού του αντικειμένου, αλλιώς θα πρέπει να είναι μια ιδιαίτερα διαβολική σύμπτωση. Μάλιστα, η εικόνα με τη σκιά (εφόσον όντως είναι η σκιά ενός αντικειμένου πάνω από το διαστημόπλοιο που το υπερκαλύπτει και ρίχνει τη σκιά του στην επιφάνεια του Άρη) μοιάζει να πρόκειται για κάτι που είτε «κατάπιε» το διαστημόπλοιο, είτε συγκρούστηκε με αυτό, είτε το «εξαφάνισε».
(Έχει θεωρηθεί με βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται για τη σκιά του Φόβου, που έχει φωτογραφηθεί επανειλημμένα στην επιφάνεια του Άρη και δεν έχει καμία απολύτως ομοιότητα με αυτήν την εικόνα. Ας σημειωθεί, όμως, ότι κατά τα τελευταία χρόνια, η σκιά του Φόβου στον Άρη κατά περιόδους είχε παρουσιάσει κάποιες «απουσίες», με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν πολλές παράξενες φήμες ότι ακόμη και ο ίδιος ο Φόβος είχε εξαφανιστεί, και μία από αυτές υποστήριζε ότι είχε συγκρουστεί με τον κομήτη 76P, που έβγαλε τον Φόβο από την τροχιά του ή τον έριξε πάνω στον Άρη προκαλώντας την περιβόητη μεγάλη πλανητική θύελλα του 2001. Η φήμη της εξαφάνισης του δορυφόρου του Άρη, Φόβου, έχει διαψευστεί και ακυρωθεί, αν και για κάποιους παραμένει αμφιλεγόμενο ζήτημα).
Ο πρόεδρος της Σοβιετικής Διαστημικής Υπηρεσίας αναφέρθηκε στην επίμαχη εικόνα δηλώνοντας λακωνικά: «Μία από τις τελευταίες εικόνες που λάβαμε από το Phobos-2 φαίνεται να περιλαμβάνει ένα αντικείμενο παράξενου σχήματος ανάμεσα στο διαστημόπλοιο και στον Άρη…»
Πριν από όλες αυτές τις δηλώσεις, η «μυστική» αυτή εικόνα δόθηκε στον δυτικό τύπο από τη ρωσίδα αστροναύτη συνταγματάρχη Dr. Marina Popovich (που κατέχει και πολλά παγκόσμια ρεκόρ ως πιλότος) που της δόθηκε από τον ανώτερο αξιωματούχο του σοβιετικού διαστημικού προγράμματος, κοσμοναύτη Alexei Leonov (τον πρώτο άνθρωπο που περπάτησε στο διάστημα). Η ίδια δήλωσε ότι πρόκειται για «την πρώτη διαρροή αναφοράς ενός μεγάλου εξωγήινου μητρικού σκάφους στο ηλιακό μας σύστημα» και ότι «πρόκειται ολοφάνερα για την αιτία της εξαφάνισης του Phobos-2»…
Πριν από αυτές τις δηλώσεις η πληροφορία είχε ήδη υποκλαπεί από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών, και υπάρχει μια ιστορία που διηγείται ότι εκείνη την εποχή, κατά την διάσκεψη κορυφής της Μάλτας στην οποία συναντήθηκε ο πατέρας Τζωρτζ Μπους με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, οι Αμερικανοί κατηγόρησαν τους Σοβιετικούς ότι είχαν έρθει σε επαφή με εξωγήινα όντα στον Άρη και το απέκρυπταν. Και ότι τελικά οι Σοβιετικοί αναγκάστηκαν να παρουσιάσουν τα στοιχεία στους Αμερικανούς, για να αποδείξουν την εξαφάνιση του Phobos-2, και ότι δεν γνώριζαν τίποτε άλλο πέρα από τις αινιγματικές αυτές εικόνες…
Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΣΤΟΝ ΑΡΗ»
ΚΑΙ ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΟΛΟΣ Ο ΘΟΡΥΒΟΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ «ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ» ΣΤΟΝ ΑΡΗ
Το 1976, τα σκάφη του διαστημικού προγράμματος Viking έφτασαν στον Άρη και έστειλαν πίσω στη Γη χιλιάδες φωτογραφίες της επιφάνειας του κόκκινου πλανήτη. Το Viking-1 orbiter, φωτογραφίζοντας και ψάχνοντας για ένα κατάλληλο σημείο προσγείωσης για το lander του Viking-2, φωτογράφισε για πρώτη φορά το περιβόητο «Πρόσωπο στον Άρη» στις 25 Ιουλίου 1976, στην περιοχή Κυδωνία (Cydonia) του Άρη.
O αστρονόμος Dr. Tobias Owen, σήμερα καθηγητής αστρονομίας στο πανεπιστήμιο της Χαβάης, αναγνώρισε πρώτος το «Πρόσωπο στον Άρη» στην εικόνα του Viking-1 με αριθμό 35-Α-72. Το καρέ αυτό, που κάλυπτε μια περιοχή περίπου 34Χ31 μίλια, έδειχνε επίσης και άλλα μορφολογικά χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να είναι τεχνητά. Η εικόνα είχε φωτογραφηθεί από υψόμετρο πάνω από 1.000 μίλια, και ήταν σχετικά χαμηλού resolution.
Ο Dr. Owen, που προβληματίστηκε πολύ με την παράξενη εικόνα, την κατέδειξε σε μία από τις επιστημονικές ομάδες της NASA, που υποτίθεται ότι τη μελέτησαν λίγο, δεν κατέληξαν σε κάποιο συμπέρασμα και την τοποθέτησαν στο αρχείο των αναλυμένων εικόνων. (Παίρνοντας πολλές δεκάδες χιλιάδες εικόνες από τα διαστημόπλοια στον Άρη, είναι πολύ δύσκολο να εξεταστούν όλες σε όλες τους τις λεπτομέρειες, και αν ακόμη γίνει αυτό, απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα. Η λεπτομέρεια της συγκεκριμένης εικόνας θα μπορούσε κάλλιστα να μην παρατηρηθεί, όπως ίσως έχει συμβεί και με άλλες εικόνες που θα μπορούσαν να περιέχουν κάποια παράξενα στοιχεία, για τις οποίες δεν γνωρίζουμε τίποτε).
Λίγο αργότερα, στη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου κατά την οποία εικόνες του Viking-1 από τον Άρη παρουσιάζονταν στο κοινό, ένας υπάλληλος της NASA ανέφερε, μεταξύ σοβαρού και αστείου, ότι από μια περιοχή του Άρη πάρθηκε μια φωτογραφία που έμοιαζε με ανθρώπινο πρόσωπο. Πρόσθεσε ότι προφανώς δεν ήταν παρά ένα παιχνίδι των φωτοσκιάσεων, κι έτσι δεν δόθηκε καμία συνέχεια στο θέμα κατά την παρουσίαση.
Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΝASA, Vince DiPietro και Greg Molenaar, όμως, που ήταν παρόντες στην παρουσίαση, δεν άφησαν αυτό το γεγονός να περάσει έτσι και δεν το ξέχασαν. Εντόπισαν με τη σειρά τους το πρωτότυπο καρέ με το πρόσωπο, αλλά και ένα ακόμη (και δεν είναι πολύ γνωστό αυτό) με τον αριθμό 70-Α-13, και άρχισαν να τα εξετάζουν και να τα επεξεργάζονται σε κομπιούτερ, χρησιμοποιώντας τεχνικές computer imaging για να το καθαρίσουν (ανάμεσά τους και μία τεχνική που ανέπτυξαν τότε ειδικά για αυτές τις εικόνες, που ονομάστηκε Starburst Pixel Interleaving Technique).
Κατά τη διάρκεια αυτών των εξετάσεων και ειδικών αναλύσεων, έκαναν μία άλλη μεγάλη ανακάλυψη. Εντόπισαν στην εικόνα μία τεράστια πεντάπλευρη πυραμίδα, μερικά μίλια νοτιοδυτικά του Προσώπου. Αυτή η πυραμίδα logioshermes
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Διαβεβαίωση Βρούτση για τις συντάξεις
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
