2012-12-26 19:37:02
Γράφει ο Τσανούσης Στάμος
Στην Ελλάδα σήμερα ακούμε συνεχώς για την φοροδιαφυγή. Για την απάτη δηλαδή που συντελείται εναντίον του δημοσίου όπου εισοδήματα δεν φορολογούνται. Και βέβαια ακούμε συνεχώς... για την ψήφιση νομών και διατάξεων που έχουν σκοπό να πατάξουν την φοροδιαφυγή.
Και ασφαλώς όσοι νόμοι και αν ψηφίζονται η είδηση επανέρχεται κάθε φορά με υψηλότερα ποσοστά και νούμερα.
Είναι όμως τελικά τόσο δύσκολο να παταχθεί η φοροδιαφυγή; Είναι ένα τέρας που ανεξαρτήτως των προσπαθειών της πολιτείας θα διογκώνεται με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που συνεχώς επιβαρύνονται με νέους φόρους , θα είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι;
Η αλήθεια είναι ότι στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι σχεδόν αδύνατη. Και αυτό γιατί το δημόσιο δεν έχει να κάνει μόνο με τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, αλλά με διεθνείς συναλλαγές που είναι αδύνατο να ελέγξει. Επίσης με την είσοδο στην ευρωπαϊκή ένωση και την κατάργηση των ενδοευρωπαικων δασμών η κατάσταση έγινε ακόμα πιο δύσκολη.
Ο μοναδικός τρόπος το δημόσιο να περιορίσει την φοροδιαφυγή είναι να πάψει να λειτουργεί ως δημόσιο και να ακολουθήσει μοντέρνες, πολλές φορές αιρετικές και κάποιες φορές ασύμμετρες τακτικές. Να κατανοήσει τις συναλλαγές που γίνονται και τις οποίες αγνοεί την ύπαρξη τους και να αναγνωρίσει άλλες που τις αγνοεί για να μην τις δικαιώσει.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει μια μελέτη στην βάση.
Ο πρώτος διαχωρισμός ο οποίος πρέπει να γίνει είναι να διαχωρίσει η φοροδιαφυγή σε χρήματα που παράγονται στο εξωτερικό και χρήματα που παράγονται στο εσωτερικό με οποίες επικαλύψεις υπάρχουν. Και αυτό γιατί η φοροδιαφυγή που αφορά χρήματα που παράγονται στο εξωτερικό είναι καλοδεχούμενα! Αν βέβαια το δημόσιο αποφασίσει να έχει την βούληση να τα νομιμοποιήσει. Και για τα χρήματα που παράγονται στο εσωτερικό να τα αντιμετωπίσουμε ως έναν ποταμό που πρέπει να βρεθούμε στην κοίτη του.
Στην κοίτη λοιπόν του ποταμού θα βρούμε τι παράγει φοροδιαφυγή και θα προσπαθήσουμε να την αντιμετωπίσουμε. Σχηματικά και χωρίς να αποκλείσουμε διορθώσεις ή προσθήκες οι κύριοι πυλώνες στήριξης της φοροδιαφυγής είναι οι εξής.
Φοροδιαφυγή κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών.
Φοροδιαφυγή που αφορά την παροχή υπηρεσιών.
Φοροδιαφυγή που αφορά παράνομες συναλλαγές όπως πορνεία και πώληση απαγορευμένων ουσιών και εμπορευμάτων.
Φοροδιαφυγή που προκύπτει έμμεσα από την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών και αποτελεσμάτων των εταιρειών.
Φοροδιαφυγή που προκύπτει από τα τραπεζικά και ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία επηρεάζουν τα αποτελέσματα και την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών των εταιρειών και των εσόδων των φυσικών προσώπων.
Φοροδιαφυγή που νομιμοποιείται από τις αστοχίες, αδυναμίες και πολλές φορές από την συμμετοχή των ελεγκτικών αρχών στην φοροδιαφυγή.
Φοροδιαφυγή κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών.
Την Φοροδιαφυγή που προκύπτει κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών πρέπει να την διαχωρίσουμε σε συναλλαγές που αφορούν εμπορεύματα που παράγονται στο εσωτερικό της Ελλάδας και τα εμπορεύματα που παράγονται στο εξωτερικό και εισάγονται στην Ελλάδα είτε ως έτοιμα είτε ως πρώτες ύλες.
Όσον αφορά τα εμπορεύματα που εισάγονται έτοιμα από το εξωτερικό είναι ένα τεράστιο πεδίο φοροδιαφυγής. Ειδικά για αυτά που εισάγονται από τρίτες χώρες και ειδικά από την Κίνα , δεν υπάρχει κανένα εμπόρευμα που να μην είναι υπερκοστολογημενο. Ειδικά στην αγορά της Κίνας που τα προϊόντα της έχουν κατακλύσει την Ελληνική Αγορά η κατάσταση είναι χαοτική. Οι περισσότερες εταιρείες αγοράζουν σε εξευτελιστικές τιμές προϊόντα όπως ρούχα και στο εσωτερικό της Ελλάδας τα πωλούν σε τιμές πολλαπλάσιες. Αυτό θα έπρεπε να δημιουργεί κέρδη για τις Ελληνικές εταιρείες και άρα φόρους.
Αλλά δυστυχώς.
Με τις ευλογίες της κυβέρνησης της Κίνας που προκειμένου να προωθεί τις εξαγωγές της έχουν βρεθεί διάφοροι τρόποι να αποφεύγεται η απεικόνιση των κερδών. Έτσι μια συνήθης πρακτική είναι οι Έλληνες εισαγωγείς να μην αγοράζουν κατευθείαν από τις παραγωγούς εταιρίες αλλά από μεσάζοντες. Οι μεσάζοντες αυτοί λειτουργούν ως εγγυητές προς τις Ελληνικές εταιρείες και όχι μόνο. Έτσι λόγω της απόστασης αλλά και της χαώδους κατάστασης που επικρατεί στην αγορά της Κίνας αναλαμβάνουν αυτοί να αγοράσουν τα εμπορεύματα για λογαριασμό της Ελληνικής εταιρείας και να τα εξάγουν αυτοί. Έτσι οι Ελληνικές εταιρείες από την μια είναι σίγουρες ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά τους και θα παραλάβουν τα εμπορεύματα που έχουν συμφωνήσει και από την άλλη απολαμβάνουν την υπερτιμολόγηση. Ο μεσάζοντας δηλαδή εκτός από την εγγυημένη ποιότητα και αποστολή των εμπορευμάτων αναλαμβάνει να τιμολογήσει τα είδη σε αξίες μεγαλύτερες από τις πραγματικές. Και όσον αφορά την πληρωμή, το τραπεζικό σύστημα προσφέρει απλόχερα λύσεις ώστε να φαίνεται μια πληρωμή του τιμολογίου , η οποία είναι υποχρεωτική , και τα λεφτά να ξαναγυρίζουν στην Ελληνική εταιρεία , είτε μέσω κυπριακών τραπεζών είτε μέσω του κυπριακού χρηματιστηρίου.
Μια άλλη πολύ συνηθισμένη πρακτική είναι η παρεμβολή κυπριακής εταιρείας στην εισαγωγή εμπορευμάτων και πρώτων υλών. Είναι μια πρακτική που ξεκίνησε από τις φαρμακοβιομηχανίες προκειμένου να καλύψουν τα χρήματα που δίνουν στους ιατρικούς επισκέπτες και τα οποία καταλήγουν στους γιατρούς προκειμένου να συνταγογραφούν τα δικά τους φάρμακα. Οι ιατρικοί επισκέπτες και οι γιατροί ασφαλώς έπαιρναν χρήματα προκειμένου να προωθούν τα σκευάσματα συγκεκριμένης βιομηχανίας αλλά τα χρήματα αυτά δεν φαίνονταν πουθενά. Έπρεπε λοιπόν οι φαρμακοβιομηχανίες να προβούν σε έξοδα για τα οποία δεν είχαν παραστατικά για να τα καταχωρήσουν στα βιβλία τους. Για αυτό το λόγο δημιουργούσαν μια κυπριακή εταιρεία η οποία αγόραζε αυτή τα εμπορεύματα ή τις πρώτες ύλες και τα πωλούσε αυτή, η κυπριακή εταιρεία , στην Ελληνική εταιρεία σε τιμή πολλαπλάσια από την πραγματική. Έτσι ένα εμπόρευμα το οποίο από την Κίνα ή από οποιαδήποτε άλλη Τρίτη χώρα είχε κόστος αγοράς ένα ευρώ , το αγόραζε η κυπριακή εταιρεία και το πωλούσε στην Ελληνική εταιρεία εκατό ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο η Ελληνική εταιρεία αύξανε την τιμή αγοράς, άρα μείωνε εικονικά τα κέρδη της, και η κυπριακή εταιρεία έδειχνε υπερκέρδη τα οποία φορολογούνταν με πολύ χαμηλό συντελεστή 3-10%. Αυτή η πρακτική υιοθετήθηκε από όλες σχεδόν τις εισαγωγικές και παραγωγικές εταιρείες με αποτέλεσμα να μειώνουν πάρα πολύ τα φορολογητέα έσοδα.
Αυτά και πολλά αλλά είναι πρακτικές που ακολουθούν εταιρείες που εισάγουν προϊόντα. Εικονική αύξηση της τιμής αγοράς προκειμένου να μειώσουν τα κέρδη τους. Στην ίδια λογική βασίστηκε και η προσπάθεια των εταιρειών που παράγουν προϊόντα στην Ελλάδα. Δεν ελέγχονται για την αποτύπωση του κόστους παραγωγής με αποτέλεσμα να το διογκώνουν και να δείχνουν λιγότερα κέρδη. Μια εταιρεία που παράγει για παράδειγμα χρώματα, δημιουργεί μια τεχνική προδιαγραφή, μια συνταγή όπως λέγεται, η οποία δεν αποτυπώνει το πραγματικό κόστος ενός προϊόντος, αλλά διογκώνεται ώστε να φανεί ότι κοστίζει στην ίδια περισσότερο , άρα ότι έχει λιγότερα κέρδη.
Μια λύση , η καλύτερα η αρχή της κάθε λύσης, για τις παραπάνω πρακτικές, είναι το δημόσιο να καταφέρει να έχει το πραγματικό κόστος ανά προϊόν. Και η πληροφορία αυτή να είναι πραγματική και κυρίως στον χρόνο που απαιτείται. Όσον αφορά τα είδη που εισάγονται θα πρέπει να τροφοδοτείται με στοιχεία και από τις χώρες προέλευσης και από τις τράπεζες. Και τα στοιχεία αυτά να είναι σφαιρικά. Στις χώρες προέλευσης, οι εμπορικοί ακόλουθοι να βρίσκουν τις τιμές και από τις τράπεζες να ζητείται ο πλήρης κύκλος των εμβασμάτων και όχι αυτά να χάνονται στο κυπριακό υποκατάστημα μιας τράπεζας γυρνώντας ξανά στα χέρια των εισαγωγέων.
Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι λύση θα ήταν η θέσπιση δασμών στα προϊόντα που εισάγονται. Θεωρητικά είναι μια λύση αλλά στον καιρό της παγκοσμιοποίησης είναι μη υλοποιήσιμη. Το κράτος της Κίνας ξεκάθαρα εκβιάζει όλες τις άλλες οικονομίες ότι σε περίπτωση εισαγωγής δασμών θα σταματήσει να είναι ο κύριος αγοραστής ομολόγων με τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει.
2. Φοροδιαφυγή που αφορά την παροχή υπηρεσιών.
Εδώ τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και αυτό λόγω του ότι τα επαγγέλματα που αφορούν την παροχή υπηρεσιών είναι ο κορμός της ελληνικής οικονομίας άρα υπάρχει τεράστια δραστηριότητα που δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί. Γιατροί, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι είναι λίγα μόνο από τα επαγγέλματα αυτής της κατηγορίας.
Οι επαγγελματίες αυτοί έρχονται σε άμεση επαφή με τους καταναλωτές και σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία ώστε να μην κοπούν αποδείξεις είναι δύσκολο για το δημόσιο να ελέγξει τι πραγματικά έγινε. Είναι χαρακτηριστική εμπειρία όλων μας να ακούμε 50€ με απόδειξη και 40€ χωρίς απόδειξη.
Για τον λόγο αυτό πρέπει να θεσμοθετηθεί για κάθε επάγγελμα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα το οποίο μάλιστα να αφορά και τον ΦΠΑ και να είναι αρκετά υψηλό. Έγινε μια προσπάθεια με την διαδικασία της αυτοεπίγνωσης όπου οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν φόρο όχι σύμφωνα με αυτά που έχουν δηλώσει στην ετήσια φορολογική δήλωση αλλά με έναν συντελεστή επί του τζίρου τον οποίο έχει θεσμοθετήσει το δημόσιο. Αλλά οι συντελεστές αυτοί εκτός του ότι είναι πολύ χαμηλοί , είναι συνδεδεμένοι με τον τζίρο των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα απλά να δίνουν κίνητρο στους ελεύθερους επαγγελματίες να μην εκδίδουν παραστατικά για τα έσοδα τους.
Πολύ απλά, έστω ότι ένας ελεύθερος επαγγελματίας κατά την σύνταξη της φορολογικής δήλωσης δείχνει ότι έχει:
Έσοδα (τζίρο ) =10.000€
Έξοδα = 4.000€
Υπόλοιπο κερδών =6.000€.
Με την αυτοπεραίωση το δημόσιο έρχεται και το ρωτάει.
Θέλεις να φορολογηθείς για τις 6.000€ η θέλεις να υπολογίσω έναν συντελεστή επί του τζίρου και να μην σε ελέγξω;
Ο ελεύθερος επαγγελματίας προτιμά να φορολογηθεί με συντελεστή επί του τζίρου ώστε να κλείσει και τα βιβλία του. Και για να είναι μικρό το κλάσμα εκδίδει λίγες αποδείξεις ώστε ένας μικρός , υποτυπώδες τζίρος να πολλαπλασιαστεί με τον συντελεστή του.
Μαγική λύση για αυτές τις δραστηριότητες δεν υπάρχει και θα πρέπει να βρεθεί ένα πλαίσιο λύσεων που να πατάξει αυτήν την φοροδιαφυγή.
Ένας υψηλός φόρος επιτηδεύματος θα μπορούσε να είναι μια λύση. Δηλαδή το δημόσιο να λέει τι είσαι Γιατρός ; Θα φορολογηθείς για ελάχιστο εισόδημα 40.000€. Και σε περίπτωση που ο φορολογούμενος διαφωνεί να γίνεται έλεγχος στα οικογενειακά εισοδήματα και ακίνητα για να αποδείξει στην φορολογική αρχή ότι δεν είχε τέτοιο εισόδημα.
Μια άλλη λύση θα ήταν όλες οι αποδείξεις λιανικής και παροχής υπηρεσιών να είναι ονομαστικές. Να εκδίδονται σε ΑΦΜ φορολογικού προσώπου.
Μια άλλη λύση θα ήταν οι ελεύθεροι επαγγελματίες να αποτυπώνουν τα πλήρη οικονομικά τους στοιχειά όπως οι εταιρείες. Έσοδα , έξοδα και υπόλοιπα ταμείου και λογαριασμών.
Καμία όμως από τις παραπάνω δεν θα φέρει αποτέλεσμα μόνη της.
3. Φοροδιαφυγή που αφορά παράνομες συναλλαγές όπως πορνεία και πώληση απαγορευμένων ουσιών και εμπορευμάτων.
Στην Ελλάδα δραστηριότητες όπως η πορνεία αντιμετωπίζονται ως ταμπού ακόμα και για την φορολογική αρχή.
Έτσι οι οίκοι ανοχής είναι οι περισσότεροι παράνομοι διότι το Ελληνικό κράτος έχει αποφασίσει να διαφωνεί με την δραστηριότητα αυτή και να κάνει πως δεν την βλέπει. Υπάρχει ένα παρωχημένο νομικό πλαίσιο για την αδειοδότηση οίκων ανοχής το οποίο στην ουσία δεν επιτρέπει σχεδόν πουθενά να ανοίξει οίκος ανοχής. Έτσι ενώ εφημερίδες , Ιντερνέτ , τελετέξτ, τηλεόραση είναι γεμάτες από αγγελίες ερωτικού περιεχομένου, το Ελληνικό δημόσιο δεν αναγνωρίζει καμία οικονομική δραστηριότητα άρα δεν φορολογεί τα έσοδα που προκύπτουν από αυτήν.
Και μπορεί ηθικά να διαφωνεί κάποιος με την πράξη αυτή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να την αγνοεί. Και με το κάπνισμα προφανώς και διαφωνούμε , αλλά επειδή ξέρουμε ότι υφίσταται ως συνήθεια , το φορολογούμενο , έστω και αποτρεπτικά. Στην Ελλάδα υπάρχουν έρευνες οι οποίες υπολογίζουν ότι ο τζίρος της βιομηχανίας του σεξ ξεπερνά ετησίως τα 2 δις ευρώ. Ο τζίρος αυτός ασφαλώς και δεν φορολογείται και αυτό για ηθικούς λόγους!
Το κράτος με την αγωνία του μήπως κάποιος του προσάψει ότι συναινεί με αυτή τη δραστηριότητα κάνει πως δεν το βλέπει και απλά δεν τους ενοχλεί. Προηγμένα κράτη όπως η Γερμανία αποδέχτηκαν την πορνεία , την αναγνώρισαν και την φορολογούν.
Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες δραστηριότητες όπως το παράνομο στοίχημα. Και αυτό γιατί το δημόσιο αρνείται πεισματικά να δεχθεί πως οι εποχές άλλαξαν και οι δραστηριότητες αυτές θα υπάρχουν ότι και αν κάνει καθώς το Ιντερνέτ έχει κυριαρχήσει.
4. Φοροδιαφυγή που προκύπτει έμμεσα από την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών και αποτελεσμάτων των εταιρειών.
Στους ισολογισμούς των εταιρειών προβλέπονται καταχωρήσεις οι οποίες στην ουσία αποτυπώνουν φοροδιαφυγή.
Αφορολόγητα αποθεματικά , αποθεματικά επισφαλών απαιτήσεων , κέρδη Εις νέον με ταυτόχρονες απολήψεις των εταίρων , δάνεια των εταίρων προς την εταιρεία ή το αντίθετο, έξοδα επιστημονικής έρευνας και πολλά αλλά αντί να χρησιμοποιούνται τεχνοκρατικά από τις εταιρείες χρησιμοποιούνται πολλές φορές ως όπλο φοροδιαφυγής ή τουλάχιστον ως μετάθεση της πληρωμής φόρων στο αβέβαιο μέλλον.
Για τέτοιες συναλλαγές θα έπρεπε οι εταιρείες να είναι υποχρεωμένες να καταθέσουν κατάσταση με το κλείσιμο της χρήσης και την κατάθεση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
5. Φοροδιαφυγή που προκύπτει από τα τραπεζικά και ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία επηρεάζουν τα αποτελέσματα και την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών των εταιρειών και των εσόδων των φυσικών προσώπων.
Ιδιαίτερη συμμετοχή στην φοροδιαφυγή και των εταιρειών και των φυσικών προσώπων έχουν διαδραματίσει και οι τράπεζες.
Στα φυσικά πρόσωπα παρέχουν διευκολύνσεις σχετικά με την αποτύπωση των δανείων και την μεταφορά χρημάτων , ειδικά τώρα με την οικονομική κρίση , στο εξωτερικό. Έτσι είναι ή τουλάχιστον ήταν πριν την καθίζηση της αγοράς ακινήτων , τεράστια η συμβολή των τραπεζών στην φοροδιαφυγή. Συμφωνεί ένα φυσικό πρόσωπο για την αγορά ακινήτου μια αξία 200.000€. Η αντικειμενική αξία όμως του ακινήτου είναι 100.000 € . Άρα το συμβόλαιο θα γίνει για 100.000 και θα πληρωθούν σε αυτήν την αξία οι φόροι. Η τράπεζα στον πελάτη της θα έπρεπε να δώσει στεγαστικό δάνειο 100,000 που είναι και η αξία που δείχνει το συμβόλαιο. Ο πελάτης της όμως για την αγορά του ακινήτου χρειάζεται 200.000. Ε τα υπόλοιπα θα του τα δώσει και θα τα βαφτίσει καταναλωτικό ή επισκευαστικό δάνειο. Και όλοι θα είναι χαρούμενοι. Ο πωλητής διότι θα έχει εισπράξει 100.000 μαύρα , ο αγοραστής γιατί θα έχει πληρώσει λιγότερα έξοδα και φόρους και η τράπεζα διότι θα έχει δώσει ένα δάνειο.
Στις εταιρείες και τους επαγγελματίες , τα προϊόντα - όπλα φοροδιαφυγής είναι πολύ περισσότερα, μοντέρνα και πολλές φορές εξεζητημένα.
Συμβάσεις Leasing αυτοκινήτων οι οποίες βαπτίζοντα "μακροχρόνιες μισθώσεις " και ακολουθούνται με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό το οποίο παραχωρεί το μίσθιο σε κάποιο φυσικό πρόσωπο , συμβάσεις ακινήτων sell and lease back και πολλά αλλά δημιουργούν πλασματικά έξοδα για τις εταιρείες με αποτέλεσμα να μειώνουν λογιστικά τα κέρδη τους και άρα τους φόρους που πληρώνουν.
Η αλήθεια είναι ότι στη σημερινή εποχή δυσπραγίας οι τράπεζες έδειξαν ιδιαίτερη εσωστρέφεια και πούλησαν το σύνολο σχεδόν των πελατών τους κλείνοντας όλες τις ροές χρήματος προς τις εταιρείες καταστρέφοντας τις περισσότερες από αυτές. Επειδή όμως τα όπλα αυτά τα έχουν στην διάθεση τους, είναι στην δική τους ευχέρεια ο χρόνος που θα τα ενεργοποιήσουν πάλι.
Για τον λόγο αυτό χρειάζεται πλήρη εποπτεία του τραπεζικού συστήματος , όχι μόνο για τις συναλλαγές τις οποίες κάνει , αλλά και για τα τραπεζικά προϊόντα τα οποία διοχετεύει στην αγορά. Διότι για περιπτώσεις όπως το sell and lease back ο ελεγκτής που ελέγχει την εταιρεία , αντιλαμβάνεται ότι έχει μειώσει την φορολογική της βάση αλλά καθώς το προϊόν είναι σύννομο δεν μπορεί να απαιτήσει επιπλέον φόρους.
6. Φοροδιαφυγή που νομιμοποιείται από τις αστοχίες , αδυναμίες και πολλές φορές από την συμμετοχή των ελεγκτικών αρχών στην φοροδιαφυγή.
Όσον αφορά τον ελεγκτικό μηχανισμό η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου και είναι επικίνδυνο ακόμα και να προσπαθήσεις να την αποτυπώσεις.
Ένας απλός διαχωρισμός της ελεγκτικής αρχής είναι οι τακτικοί και οι έκτακτοι έλεγχοι.
Οι τακτικοί έλεγχοι είναι αυτοί που εκτελούνται προγραμματισμένα από τις οικονομικές αρχές όπου ειδοποιούν τις εταιρείες είτε να προσκομίσουν τα βιβλία τους είτε να υποδεχτούν τους ελεγκτές οι οποίοι σε ένα διάστημα μήνα θα πραγματοποιήσουν έλεγχο στις παλαιότερες χρήσεις των εταιρειών.
Οι έκτακτοι έλεγχοι που οι περισσότεροι τους ξέρουμε με την φράση "ήρθε το ΣΔΟΕ". Είναι οι επιτόπιοι έλεγχοι όπου το δημόσιο προσπαθεί να ελέγξει συναλλαγές την ώρα που πραγματοποιούνται.
Και οι δύο παρουσιάζουν αδυναμίες "ανθρώπινης φύσης " και όγκου δεδομένων και εργασιών.
Προσφάτως το δημόσιο αναγνώρισε την αδυναμία του να προβεί σε τακτικούς ελέγχους για το σύνολο των επαγγελματιών. Έτσι αναθέσει στους Ορκωτούς λογιστές να εκδίδουν για τις εταιρείες που ελέγχουν φορολογικό πιστοποιητικό. Ανάθεσαν με απλά λόγια στους Ορκωτούς λογιστές να ελέγχουν τις εταιρείες για λογαριασμό του δημοσίου.
Η αλήθεια είναι ότι το σώμα των ορκωτών λογιστών είναι η "προεδρική φρουρά " των λογιστικών οργανισμών του κράτους. Αποτελείται από ανθρώπους με υψηλή μόρφωση , εξειδίκευση και συνεχή ενημέρωση. Ακολουθούν αξιόπιστες μεθόδους επαλήθευσης και γενικά είναι επαγγελματίες που αξίζουν τον σεβασμό όλων για την επαγγελματική τους ποιότητα.
Υπάρχουν όμως δύο δομικές αδυναμίες στο σύστημα του φορολογικού πιστοποιητικού. Η πρώτη είναι ότι η επιλογή του Ορκωτού λογιστή - ελεγκτή είναι στην διακριτική ευχέρεια των εταιρειών. Και η δεύτερη είναι ότι το κόστος του ελέγχου , το οποίο για τα σημερινά οικονομικά δεδομένα , είναι υπερυψηλό.
Άρα λοιπόν οι εταιρείες επιλέγουν οι ίδιες ποιος θα είναι αυτός ο οποίος θα τους ελέγξει και θα συμφωνήσουν μαζί του και την τιμή. Αυτό από μόνο του είναι μια εμπορική πράξη , μια συναλλαγή και αυτό δημιουργεί συνθήκες τέτοιες που επιτρέπουν "αλλά" πράγματα. Και ο ελεγκτής με την περάτωση του ελέγχου θα είναι υποχρεωμένος να ζητήσει από την εταιρεία να τον πληρώσει , ανεξάρτητα από τις φορολογικές παραβάσεις τις οποίες θα έχει καταγράψει.
Αυτό δεν αξίζει στο επίπεδο και το πρεστίζ του Σώματος Ορκωτών Λογιστών και μπορεί πάρα πολύ απλά να λυθεί και να βγουν και οι ίδιοι από την δύσκολη θέση του συναλλασσόμενου αν η επιλογή των ορκωτών γίνεται με κλήρωση για τις εταιρίες που είναι υπόχρεες στο φορολογικό πιστοποιητικό.
Αν συνεχιστεί αυτό το status quo , το σώμα των ορκωτών λογιστών θα διαβρωθεί καθώς θα επικρατήσουν σε αυτό οι καιροσκόποι. Όπως γίνονταν μέχρι πρότινος με τα μεγάλα λογιστικά γραφεία στα οποία όλως τυχαίως τις εταιρείες - πελάτες τις έλεγχαν οι ίδιοι ελεγκτές. Πολύ απλά τα λογιστικά γραφεία είχαν τους δικούς τους ελεγκτές με τους οποίους κανόνιζαν τους ελέγχους των εταιρειών.
Αν ποτέ γίνει διασταύρωση των λογιστών των εταιρειών και κυρίως των μεγάλων λογιστικών γραφείων με τους ελεγκτές που έχουν ελέγξει τις εταιρείες τους θα δούμε ότι υπάρχουν τρομερές... συμπτώσεις.
Όσον αφορά τους επιτόπιους ελέγχους , γύρω από το ΣΔΟΕ , υπάρχουν και εκεί αδυναμίες οι οποίες θα μπορούσαν πολύ εύκολα να περιοριστούν.
Στην πραγματικότητα "βγαίνει " μια ομάδα ελεγκτών οι οποίοι σε κέντρα διασκεδάσεως , σε εταιρείες και καταστήματα ελέγχουν τις συναλλαγές. Συντάσσουν ένα φύλλο ελέγχου το οποίο περιγράφει τις παραβάσεις τις οποίες εντόπισαν και το οποίο καταθέτουν στην υπηρεσία τους.
Το φύλλο ελέγχου είναι ένα απλό έντυπο στο οποίο περιγράφουν τις παραβάσεις. Και αυτό το φύλλο είναι ένα απλό χαρτί , ούτε θεωρημένο ούτε καν αριθμημένο. Άρα αυτό το χαρτί μπορεί να "διορθωθεί " να "αντικατασταθεί" , να "πεταχτεί" και τέλος πάντων να γίνει έρμαιο στις ανθρώπινες αδυναμίες. Θα μπορούσε πολύ απλά ο κάθε ελεγκτής να έχει χρεωθεί με θεωρημένα και αριθμημένα φύλλα ελέγχου τα οποία με την περάτωση του ελέγχου να είναι υποχρεωμένος να τα υποβάλει άμεσα ηλεκτρονικά σε μια βάση δεδομένων την οποία να την ελέγχει το δικαστικό σώμα. Έτσι να είναι υπόλογος και υπεύθυνος ο ελεγκτής για τα φύλλα που συντάσσει και αυτά να μην μπορούν να αλλοιωθούν με κανέναν τρόπο. Άλλωστε αυτή η ηλεκτρονική υποβολή προβλέπεται ήδη για το φορολογικό πιστοποιητικό που εκδίδουν οι ορκωτοί λογιστές.
Τα παραπάνω είναι απλά σκέψεις και σίγουρα άνθρωποι με μεγαλύτερη από εμένα εμπειρία να έχουν ακόμα πιο γόνιμες προτάσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Σε κάθε περίπτωση όμως κάθε πρόβλημα έχει και λύση άρα και στο πρόβλημα της φοροδιαφυγής υπάρχει λύση αρκεί να υπάρχει βούληση.
Αν κάποιος νιώθει προσβεβλημένος από τα γραφόμενα ας παρουσιάσει την πραγματικότητα.
stsanoussis.blogspot.gr
Στην Ελλάδα σήμερα ακούμε συνεχώς για την φοροδιαφυγή. Για την απάτη δηλαδή που συντελείται εναντίον του δημοσίου όπου εισοδήματα δεν φορολογούνται. Και βέβαια ακούμε συνεχώς... για την ψήφιση νομών και διατάξεων που έχουν σκοπό να πατάξουν την φοροδιαφυγή.
Και ασφαλώς όσοι νόμοι και αν ψηφίζονται η είδηση επανέρχεται κάθε φορά με υψηλότερα ποσοστά και νούμερα.
Είναι όμως τελικά τόσο δύσκολο να παταχθεί η φοροδιαφυγή; Είναι ένα τέρας που ανεξαρτήτως των προσπαθειών της πολιτείας θα διογκώνεται με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που συνεχώς επιβαρύνονται με νέους φόρους , θα είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι;
Η αλήθεια είναι ότι στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι σχεδόν αδύνατη. Και αυτό γιατί το δημόσιο δεν έχει να κάνει μόνο με τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, αλλά με διεθνείς συναλλαγές που είναι αδύνατο να ελέγξει. Επίσης με την είσοδο στην ευρωπαϊκή ένωση και την κατάργηση των ενδοευρωπαικων δασμών η κατάσταση έγινε ακόμα πιο δύσκολη.
Ο μοναδικός τρόπος το δημόσιο να περιορίσει την φοροδιαφυγή είναι να πάψει να λειτουργεί ως δημόσιο και να ακολουθήσει μοντέρνες, πολλές φορές αιρετικές και κάποιες φορές ασύμμετρες τακτικές. Να κατανοήσει τις συναλλαγές που γίνονται και τις οποίες αγνοεί την ύπαρξη τους και να αναγνωρίσει άλλες που τις αγνοεί για να μην τις δικαιώσει.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνει μια μελέτη στην βάση.
Ο πρώτος διαχωρισμός ο οποίος πρέπει να γίνει είναι να διαχωρίσει η φοροδιαφυγή σε χρήματα που παράγονται στο εξωτερικό και χρήματα που παράγονται στο εσωτερικό με οποίες επικαλύψεις υπάρχουν. Και αυτό γιατί η φοροδιαφυγή που αφορά χρήματα που παράγονται στο εξωτερικό είναι καλοδεχούμενα! Αν βέβαια το δημόσιο αποφασίσει να έχει την βούληση να τα νομιμοποιήσει. Και για τα χρήματα που παράγονται στο εσωτερικό να τα αντιμετωπίσουμε ως έναν ποταμό που πρέπει να βρεθούμε στην κοίτη του.
Στην κοίτη λοιπόν του ποταμού θα βρούμε τι παράγει φοροδιαφυγή και θα προσπαθήσουμε να την αντιμετωπίσουμε. Σχηματικά και χωρίς να αποκλείσουμε διορθώσεις ή προσθήκες οι κύριοι πυλώνες στήριξης της φοροδιαφυγής είναι οι εξής.
Φοροδιαφυγή κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών.
Φοροδιαφυγή που αφορά την παροχή υπηρεσιών.
Φοροδιαφυγή που αφορά παράνομες συναλλαγές όπως πορνεία και πώληση απαγορευμένων ουσιών και εμπορευμάτων.
Φοροδιαφυγή που προκύπτει έμμεσα από την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών και αποτελεσμάτων των εταιρειών.
Φοροδιαφυγή που προκύπτει από τα τραπεζικά και ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία επηρεάζουν τα αποτελέσματα και την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών των εταιρειών και των εσόδων των φυσικών προσώπων.
Φοροδιαφυγή που νομιμοποιείται από τις αστοχίες, αδυναμίες και πολλές φορές από την συμμετοχή των ελεγκτικών αρχών στην φοροδιαφυγή.
Φοροδιαφυγή κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών.
Την Φοροδιαφυγή που προκύπτει κατά την συναλλαγή πώλησης και αγοράς εμπορευμάτων και πρώτων υλών πρέπει να την διαχωρίσουμε σε συναλλαγές που αφορούν εμπορεύματα που παράγονται στο εσωτερικό της Ελλάδας και τα εμπορεύματα που παράγονται στο εξωτερικό και εισάγονται στην Ελλάδα είτε ως έτοιμα είτε ως πρώτες ύλες.
Όσον αφορά τα εμπορεύματα που εισάγονται έτοιμα από το εξωτερικό είναι ένα τεράστιο πεδίο φοροδιαφυγής. Ειδικά για αυτά που εισάγονται από τρίτες χώρες και ειδικά από την Κίνα , δεν υπάρχει κανένα εμπόρευμα που να μην είναι υπερκοστολογημενο. Ειδικά στην αγορά της Κίνας που τα προϊόντα της έχουν κατακλύσει την Ελληνική Αγορά η κατάσταση είναι χαοτική. Οι περισσότερες εταιρείες αγοράζουν σε εξευτελιστικές τιμές προϊόντα όπως ρούχα και στο εσωτερικό της Ελλάδας τα πωλούν σε τιμές πολλαπλάσιες. Αυτό θα έπρεπε να δημιουργεί κέρδη για τις Ελληνικές εταιρείες και άρα φόρους.
Αλλά δυστυχώς.
Με τις ευλογίες της κυβέρνησης της Κίνας που προκειμένου να προωθεί τις εξαγωγές της έχουν βρεθεί διάφοροι τρόποι να αποφεύγεται η απεικόνιση των κερδών. Έτσι μια συνήθης πρακτική είναι οι Έλληνες εισαγωγείς να μην αγοράζουν κατευθείαν από τις παραγωγούς εταιρίες αλλά από μεσάζοντες. Οι μεσάζοντες αυτοί λειτουργούν ως εγγυητές προς τις Ελληνικές εταιρείες και όχι μόνο. Έτσι λόγω της απόστασης αλλά και της χαώδους κατάστασης που επικρατεί στην αγορά της Κίνας αναλαμβάνουν αυτοί να αγοράσουν τα εμπορεύματα για λογαριασμό της Ελληνικής εταιρείας και να τα εξάγουν αυτοί. Έτσι οι Ελληνικές εταιρείες από την μια είναι σίγουρες ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά τους και θα παραλάβουν τα εμπορεύματα που έχουν συμφωνήσει και από την άλλη απολαμβάνουν την υπερτιμολόγηση. Ο μεσάζοντας δηλαδή εκτός από την εγγυημένη ποιότητα και αποστολή των εμπορευμάτων αναλαμβάνει να τιμολογήσει τα είδη σε αξίες μεγαλύτερες από τις πραγματικές. Και όσον αφορά την πληρωμή, το τραπεζικό σύστημα προσφέρει απλόχερα λύσεις ώστε να φαίνεται μια πληρωμή του τιμολογίου , η οποία είναι υποχρεωτική , και τα λεφτά να ξαναγυρίζουν στην Ελληνική εταιρεία , είτε μέσω κυπριακών τραπεζών είτε μέσω του κυπριακού χρηματιστηρίου.
Μια άλλη πολύ συνηθισμένη πρακτική είναι η παρεμβολή κυπριακής εταιρείας στην εισαγωγή εμπορευμάτων και πρώτων υλών. Είναι μια πρακτική που ξεκίνησε από τις φαρμακοβιομηχανίες προκειμένου να καλύψουν τα χρήματα που δίνουν στους ιατρικούς επισκέπτες και τα οποία καταλήγουν στους γιατρούς προκειμένου να συνταγογραφούν τα δικά τους φάρμακα. Οι ιατρικοί επισκέπτες και οι γιατροί ασφαλώς έπαιρναν χρήματα προκειμένου να προωθούν τα σκευάσματα συγκεκριμένης βιομηχανίας αλλά τα χρήματα αυτά δεν φαίνονταν πουθενά. Έπρεπε λοιπόν οι φαρμακοβιομηχανίες να προβούν σε έξοδα για τα οποία δεν είχαν παραστατικά για να τα καταχωρήσουν στα βιβλία τους. Για αυτό το λόγο δημιουργούσαν μια κυπριακή εταιρεία η οποία αγόραζε αυτή τα εμπορεύματα ή τις πρώτες ύλες και τα πωλούσε αυτή, η κυπριακή εταιρεία , στην Ελληνική εταιρεία σε τιμή πολλαπλάσια από την πραγματική. Έτσι ένα εμπόρευμα το οποίο από την Κίνα ή από οποιαδήποτε άλλη Τρίτη χώρα είχε κόστος αγοράς ένα ευρώ , το αγόραζε η κυπριακή εταιρεία και το πωλούσε στην Ελληνική εταιρεία εκατό ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο η Ελληνική εταιρεία αύξανε την τιμή αγοράς, άρα μείωνε εικονικά τα κέρδη της, και η κυπριακή εταιρεία έδειχνε υπερκέρδη τα οποία φορολογούνταν με πολύ χαμηλό συντελεστή 3-10%. Αυτή η πρακτική υιοθετήθηκε από όλες σχεδόν τις εισαγωγικές και παραγωγικές εταιρείες με αποτέλεσμα να μειώνουν πάρα πολύ τα φορολογητέα έσοδα.
Αυτά και πολλά αλλά είναι πρακτικές που ακολουθούν εταιρείες που εισάγουν προϊόντα. Εικονική αύξηση της τιμής αγοράς προκειμένου να μειώσουν τα κέρδη τους. Στην ίδια λογική βασίστηκε και η προσπάθεια των εταιρειών που παράγουν προϊόντα στην Ελλάδα. Δεν ελέγχονται για την αποτύπωση του κόστους παραγωγής με αποτέλεσμα να το διογκώνουν και να δείχνουν λιγότερα κέρδη. Μια εταιρεία που παράγει για παράδειγμα χρώματα, δημιουργεί μια τεχνική προδιαγραφή, μια συνταγή όπως λέγεται, η οποία δεν αποτυπώνει το πραγματικό κόστος ενός προϊόντος, αλλά διογκώνεται ώστε να φανεί ότι κοστίζει στην ίδια περισσότερο , άρα ότι έχει λιγότερα κέρδη.
Μια λύση , η καλύτερα η αρχή της κάθε λύσης, για τις παραπάνω πρακτικές, είναι το δημόσιο να καταφέρει να έχει το πραγματικό κόστος ανά προϊόν. Και η πληροφορία αυτή να είναι πραγματική και κυρίως στον χρόνο που απαιτείται. Όσον αφορά τα είδη που εισάγονται θα πρέπει να τροφοδοτείται με στοιχεία και από τις χώρες προέλευσης και από τις τράπεζες. Και τα στοιχεία αυτά να είναι σφαιρικά. Στις χώρες προέλευσης, οι εμπορικοί ακόλουθοι να βρίσκουν τις τιμές και από τις τράπεζες να ζητείται ο πλήρης κύκλος των εμβασμάτων και όχι αυτά να χάνονται στο κυπριακό υποκατάστημα μιας τράπεζας γυρνώντας ξανά στα χέρια των εισαγωγέων.
Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι λύση θα ήταν η θέσπιση δασμών στα προϊόντα που εισάγονται. Θεωρητικά είναι μια λύση αλλά στον καιρό της παγκοσμιοποίησης είναι μη υλοποιήσιμη. Το κράτος της Κίνας ξεκάθαρα εκβιάζει όλες τις άλλες οικονομίες ότι σε περίπτωση εισαγωγής δασμών θα σταματήσει να είναι ο κύριος αγοραστής ομολόγων με τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει.
2. Φοροδιαφυγή που αφορά την παροχή υπηρεσιών.
Εδώ τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και αυτό λόγω του ότι τα επαγγέλματα που αφορούν την παροχή υπηρεσιών είναι ο κορμός της ελληνικής οικονομίας άρα υπάρχει τεράστια δραστηριότητα που δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί. Γιατροί, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι είναι λίγα μόνο από τα επαγγέλματα αυτής της κατηγορίας.
Οι επαγγελματίες αυτοί έρχονται σε άμεση επαφή με τους καταναλωτές και σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία ώστε να μην κοπούν αποδείξεις είναι δύσκολο για το δημόσιο να ελέγξει τι πραγματικά έγινε. Είναι χαρακτηριστική εμπειρία όλων μας να ακούμε 50€ με απόδειξη και 40€ χωρίς απόδειξη.
Για τον λόγο αυτό πρέπει να θεσμοθετηθεί για κάθε επάγγελμα ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα το οποίο μάλιστα να αφορά και τον ΦΠΑ και να είναι αρκετά υψηλό. Έγινε μια προσπάθεια με την διαδικασία της αυτοεπίγνωσης όπου οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν την δυνατότητα να πληρώνουν φόρο όχι σύμφωνα με αυτά που έχουν δηλώσει στην ετήσια φορολογική δήλωση αλλά με έναν συντελεστή επί του τζίρου τον οποίο έχει θεσμοθετήσει το δημόσιο. Αλλά οι συντελεστές αυτοί εκτός του ότι είναι πολύ χαμηλοί , είναι συνδεδεμένοι με τον τζίρο των επιχειρήσεων με αποτέλεσμα απλά να δίνουν κίνητρο στους ελεύθερους επαγγελματίες να μην εκδίδουν παραστατικά για τα έσοδα τους.
Πολύ απλά, έστω ότι ένας ελεύθερος επαγγελματίας κατά την σύνταξη της φορολογικής δήλωσης δείχνει ότι έχει:
Έσοδα (τζίρο ) =10.000€
Έξοδα = 4.000€
Υπόλοιπο κερδών =6.000€.
Με την αυτοπεραίωση το δημόσιο έρχεται και το ρωτάει.
Θέλεις να φορολογηθείς για τις 6.000€ η θέλεις να υπολογίσω έναν συντελεστή επί του τζίρου και να μην σε ελέγξω;
Ο ελεύθερος επαγγελματίας προτιμά να φορολογηθεί με συντελεστή επί του τζίρου ώστε να κλείσει και τα βιβλία του. Και για να είναι μικρό το κλάσμα εκδίδει λίγες αποδείξεις ώστε ένας μικρός , υποτυπώδες τζίρος να πολλαπλασιαστεί με τον συντελεστή του.
Μαγική λύση για αυτές τις δραστηριότητες δεν υπάρχει και θα πρέπει να βρεθεί ένα πλαίσιο λύσεων που να πατάξει αυτήν την φοροδιαφυγή.
Ένας υψηλός φόρος επιτηδεύματος θα μπορούσε να είναι μια λύση. Δηλαδή το δημόσιο να λέει τι είσαι Γιατρός ; Θα φορολογηθείς για ελάχιστο εισόδημα 40.000€. Και σε περίπτωση που ο φορολογούμενος διαφωνεί να γίνεται έλεγχος στα οικογενειακά εισοδήματα και ακίνητα για να αποδείξει στην φορολογική αρχή ότι δεν είχε τέτοιο εισόδημα.
Μια άλλη λύση θα ήταν όλες οι αποδείξεις λιανικής και παροχής υπηρεσιών να είναι ονομαστικές. Να εκδίδονται σε ΑΦΜ φορολογικού προσώπου.
Μια άλλη λύση θα ήταν οι ελεύθεροι επαγγελματίες να αποτυπώνουν τα πλήρη οικονομικά τους στοιχειά όπως οι εταιρείες. Έσοδα , έξοδα και υπόλοιπα ταμείου και λογαριασμών.
Καμία όμως από τις παραπάνω δεν θα φέρει αποτέλεσμα μόνη της.
3. Φοροδιαφυγή που αφορά παράνομες συναλλαγές όπως πορνεία και πώληση απαγορευμένων ουσιών και εμπορευμάτων.
Στην Ελλάδα δραστηριότητες όπως η πορνεία αντιμετωπίζονται ως ταμπού ακόμα και για την φορολογική αρχή.
Έτσι οι οίκοι ανοχής είναι οι περισσότεροι παράνομοι διότι το Ελληνικό κράτος έχει αποφασίσει να διαφωνεί με την δραστηριότητα αυτή και να κάνει πως δεν την βλέπει. Υπάρχει ένα παρωχημένο νομικό πλαίσιο για την αδειοδότηση οίκων ανοχής το οποίο στην ουσία δεν επιτρέπει σχεδόν πουθενά να ανοίξει οίκος ανοχής. Έτσι ενώ εφημερίδες , Ιντερνέτ , τελετέξτ, τηλεόραση είναι γεμάτες από αγγελίες ερωτικού περιεχομένου, το Ελληνικό δημόσιο δεν αναγνωρίζει καμία οικονομική δραστηριότητα άρα δεν φορολογεί τα έσοδα που προκύπτουν από αυτήν.
Και μπορεί ηθικά να διαφωνεί κάποιος με την πράξη αυτή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να την αγνοεί. Και με το κάπνισμα προφανώς και διαφωνούμε , αλλά επειδή ξέρουμε ότι υφίσταται ως συνήθεια , το φορολογούμενο , έστω και αποτρεπτικά. Στην Ελλάδα υπάρχουν έρευνες οι οποίες υπολογίζουν ότι ο τζίρος της βιομηχανίας του σεξ ξεπερνά ετησίως τα 2 δις ευρώ. Ο τζίρος αυτός ασφαλώς και δεν φορολογείται και αυτό για ηθικούς λόγους!
Το κράτος με την αγωνία του μήπως κάποιος του προσάψει ότι συναινεί με αυτή τη δραστηριότητα κάνει πως δεν το βλέπει και απλά δεν τους ενοχλεί. Προηγμένα κράτη όπως η Γερμανία αποδέχτηκαν την πορνεία , την αναγνώρισαν και την φορολογούν.
Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες δραστηριότητες όπως το παράνομο στοίχημα. Και αυτό γιατί το δημόσιο αρνείται πεισματικά να δεχθεί πως οι εποχές άλλαξαν και οι δραστηριότητες αυτές θα υπάρχουν ότι και αν κάνει καθώς το Ιντερνέτ έχει κυριαρχήσει.
4. Φοροδιαφυγή που προκύπτει έμμεσα από την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών και αποτελεσμάτων των εταιρειών.
Στους ισολογισμούς των εταιρειών προβλέπονται καταχωρήσεις οι οποίες στην ουσία αποτυπώνουν φοροδιαφυγή.
Αφορολόγητα αποθεματικά , αποθεματικά επισφαλών απαιτήσεων , κέρδη Εις νέον με ταυτόχρονες απολήψεις των εταίρων , δάνεια των εταίρων προς την εταιρεία ή το αντίθετο, έξοδα επιστημονικής έρευνας και πολλά αλλά αντί να χρησιμοποιούνται τεχνοκρατικά από τις εταιρείες χρησιμοποιούνται πολλές φορές ως όπλο φοροδιαφυγής ή τουλάχιστον ως μετάθεση της πληρωμής φόρων στο αβέβαιο μέλλον.
Για τέτοιες συναλλαγές θα έπρεπε οι εταιρείες να είναι υποχρεωμένες να καταθέσουν κατάσταση με το κλείσιμο της χρήσης και την κατάθεση της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
5. Φοροδιαφυγή που προκύπτει από τα τραπεζικά και ασφαλιστικά προϊόντα τα οποία επηρεάζουν τα αποτελέσματα και την Λογιστική απεικόνιση των ισολογισμών των εταιρειών και των εσόδων των φυσικών προσώπων.
Ιδιαίτερη συμμετοχή στην φοροδιαφυγή και των εταιρειών και των φυσικών προσώπων έχουν διαδραματίσει και οι τράπεζες.
Στα φυσικά πρόσωπα παρέχουν διευκολύνσεις σχετικά με την αποτύπωση των δανείων και την μεταφορά χρημάτων , ειδικά τώρα με την οικονομική κρίση , στο εξωτερικό. Έτσι είναι ή τουλάχιστον ήταν πριν την καθίζηση της αγοράς ακινήτων , τεράστια η συμβολή των τραπεζών στην φοροδιαφυγή. Συμφωνεί ένα φυσικό πρόσωπο για την αγορά ακινήτου μια αξία 200.000€. Η αντικειμενική αξία όμως του ακινήτου είναι 100.000 € . Άρα το συμβόλαιο θα γίνει για 100.000 και θα πληρωθούν σε αυτήν την αξία οι φόροι. Η τράπεζα στον πελάτη της θα έπρεπε να δώσει στεγαστικό δάνειο 100,000 που είναι και η αξία που δείχνει το συμβόλαιο. Ο πελάτης της όμως για την αγορά του ακινήτου χρειάζεται 200.000. Ε τα υπόλοιπα θα του τα δώσει και θα τα βαφτίσει καταναλωτικό ή επισκευαστικό δάνειο. Και όλοι θα είναι χαρούμενοι. Ο πωλητής διότι θα έχει εισπράξει 100.000 μαύρα , ο αγοραστής γιατί θα έχει πληρώσει λιγότερα έξοδα και φόρους και η τράπεζα διότι θα έχει δώσει ένα δάνειο.
Στις εταιρείες και τους επαγγελματίες , τα προϊόντα - όπλα φοροδιαφυγής είναι πολύ περισσότερα, μοντέρνα και πολλές φορές εξεζητημένα.
Συμβάσεις Leasing αυτοκινήτων οι οποίες βαπτίζοντα "μακροχρόνιες μισθώσεις " και ακολουθούνται με ένα ιδιωτικό συμφωνητικό το οποίο παραχωρεί το μίσθιο σε κάποιο φυσικό πρόσωπο , συμβάσεις ακινήτων sell and lease back και πολλά αλλά δημιουργούν πλασματικά έξοδα για τις εταιρείες με αποτέλεσμα να μειώνουν λογιστικά τα κέρδη τους και άρα τους φόρους που πληρώνουν.
Η αλήθεια είναι ότι στη σημερινή εποχή δυσπραγίας οι τράπεζες έδειξαν ιδιαίτερη εσωστρέφεια και πούλησαν το σύνολο σχεδόν των πελατών τους κλείνοντας όλες τις ροές χρήματος προς τις εταιρείες καταστρέφοντας τις περισσότερες από αυτές. Επειδή όμως τα όπλα αυτά τα έχουν στην διάθεση τους, είναι στην δική τους ευχέρεια ο χρόνος που θα τα ενεργοποιήσουν πάλι.
Για τον λόγο αυτό χρειάζεται πλήρη εποπτεία του τραπεζικού συστήματος , όχι μόνο για τις συναλλαγές τις οποίες κάνει , αλλά και για τα τραπεζικά προϊόντα τα οποία διοχετεύει στην αγορά. Διότι για περιπτώσεις όπως το sell and lease back ο ελεγκτής που ελέγχει την εταιρεία , αντιλαμβάνεται ότι έχει μειώσει την φορολογική της βάση αλλά καθώς το προϊόν είναι σύννομο δεν μπορεί να απαιτήσει επιπλέον φόρους.
6. Φοροδιαφυγή που νομιμοποιείται από τις αστοχίες , αδυναμίες και πολλές φορές από την συμμετοχή των ελεγκτικών αρχών στην φοροδιαφυγή.
Όσον αφορά τον ελεγκτικό μηχανισμό η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου και είναι επικίνδυνο ακόμα και να προσπαθήσεις να την αποτυπώσεις.
Ένας απλός διαχωρισμός της ελεγκτικής αρχής είναι οι τακτικοί και οι έκτακτοι έλεγχοι.
Οι τακτικοί έλεγχοι είναι αυτοί που εκτελούνται προγραμματισμένα από τις οικονομικές αρχές όπου ειδοποιούν τις εταιρείες είτε να προσκομίσουν τα βιβλία τους είτε να υποδεχτούν τους ελεγκτές οι οποίοι σε ένα διάστημα μήνα θα πραγματοποιήσουν έλεγχο στις παλαιότερες χρήσεις των εταιρειών.
Οι έκτακτοι έλεγχοι που οι περισσότεροι τους ξέρουμε με την φράση "ήρθε το ΣΔΟΕ". Είναι οι επιτόπιοι έλεγχοι όπου το δημόσιο προσπαθεί να ελέγξει συναλλαγές την ώρα που πραγματοποιούνται.
Και οι δύο παρουσιάζουν αδυναμίες "ανθρώπινης φύσης " και όγκου δεδομένων και εργασιών.
Προσφάτως το δημόσιο αναγνώρισε την αδυναμία του να προβεί σε τακτικούς ελέγχους για το σύνολο των επαγγελματιών. Έτσι αναθέσει στους Ορκωτούς λογιστές να εκδίδουν για τις εταιρείες που ελέγχουν φορολογικό πιστοποιητικό. Ανάθεσαν με απλά λόγια στους Ορκωτούς λογιστές να ελέγχουν τις εταιρείες για λογαριασμό του δημοσίου.
Η αλήθεια είναι ότι το σώμα των ορκωτών λογιστών είναι η "προεδρική φρουρά " των λογιστικών οργανισμών του κράτους. Αποτελείται από ανθρώπους με υψηλή μόρφωση , εξειδίκευση και συνεχή ενημέρωση. Ακολουθούν αξιόπιστες μεθόδους επαλήθευσης και γενικά είναι επαγγελματίες που αξίζουν τον σεβασμό όλων για την επαγγελματική τους ποιότητα.
Υπάρχουν όμως δύο δομικές αδυναμίες στο σύστημα του φορολογικού πιστοποιητικού. Η πρώτη είναι ότι η επιλογή του Ορκωτού λογιστή - ελεγκτή είναι στην διακριτική ευχέρεια των εταιρειών. Και η δεύτερη είναι ότι το κόστος του ελέγχου , το οποίο για τα σημερινά οικονομικά δεδομένα , είναι υπερυψηλό.
Άρα λοιπόν οι εταιρείες επιλέγουν οι ίδιες ποιος θα είναι αυτός ο οποίος θα τους ελέγξει και θα συμφωνήσουν μαζί του και την τιμή. Αυτό από μόνο του είναι μια εμπορική πράξη , μια συναλλαγή και αυτό δημιουργεί συνθήκες τέτοιες που επιτρέπουν "αλλά" πράγματα. Και ο ελεγκτής με την περάτωση του ελέγχου θα είναι υποχρεωμένος να ζητήσει από την εταιρεία να τον πληρώσει , ανεξάρτητα από τις φορολογικές παραβάσεις τις οποίες θα έχει καταγράψει.
Αυτό δεν αξίζει στο επίπεδο και το πρεστίζ του Σώματος Ορκωτών Λογιστών και μπορεί πάρα πολύ απλά να λυθεί και να βγουν και οι ίδιοι από την δύσκολη θέση του συναλλασσόμενου αν η επιλογή των ορκωτών γίνεται με κλήρωση για τις εταιρίες που είναι υπόχρεες στο φορολογικό πιστοποιητικό.
Αν συνεχιστεί αυτό το status quo , το σώμα των ορκωτών λογιστών θα διαβρωθεί καθώς θα επικρατήσουν σε αυτό οι καιροσκόποι. Όπως γίνονταν μέχρι πρότινος με τα μεγάλα λογιστικά γραφεία στα οποία όλως τυχαίως τις εταιρείες - πελάτες τις έλεγχαν οι ίδιοι ελεγκτές. Πολύ απλά τα λογιστικά γραφεία είχαν τους δικούς τους ελεγκτές με τους οποίους κανόνιζαν τους ελέγχους των εταιρειών.
Αν ποτέ γίνει διασταύρωση των λογιστών των εταιρειών και κυρίως των μεγάλων λογιστικών γραφείων με τους ελεγκτές που έχουν ελέγξει τις εταιρείες τους θα δούμε ότι υπάρχουν τρομερές... συμπτώσεις.
Όσον αφορά τους επιτόπιους ελέγχους , γύρω από το ΣΔΟΕ , υπάρχουν και εκεί αδυναμίες οι οποίες θα μπορούσαν πολύ εύκολα να περιοριστούν.
Στην πραγματικότητα "βγαίνει " μια ομάδα ελεγκτών οι οποίοι σε κέντρα διασκεδάσεως , σε εταιρείες και καταστήματα ελέγχουν τις συναλλαγές. Συντάσσουν ένα φύλλο ελέγχου το οποίο περιγράφει τις παραβάσεις τις οποίες εντόπισαν και το οποίο καταθέτουν στην υπηρεσία τους.
Το φύλλο ελέγχου είναι ένα απλό έντυπο στο οποίο περιγράφουν τις παραβάσεις. Και αυτό το φύλλο είναι ένα απλό χαρτί , ούτε θεωρημένο ούτε καν αριθμημένο. Άρα αυτό το χαρτί μπορεί να "διορθωθεί " να "αντικατασταθεί" , να "πεταχτεί" και τέλος πάντων να γίνει έρμαιο στις ανθρώπινες αδυναμίες. Θα μπορούσε πολύ απλά ο κάθε ελεγκτής να έχει χρεωθεί με θεωρημένα και αριθμημένα φύλλα ελέγχου τα οποία με την περάτωση του ελέγχου να είναι υποχρεωμένος να τα υποβάλει άμεσα ηλεκτρονικά σε μια βάση δεδομένων την οποία να την ελέγχει το δικαστικό σώμα. Έτσι να είναι υπόλογος και υπεύθυνος ο ελεγκτής για τα φύλλα που συντάσσει και αυτά να μην μπορούν να αλλοιωθούν με κανέναν τρόπο. Άλλωστε αυτή η ηλεκτρονική υποβολή προβλέπεται ήδη για το φορολογικό πιστοποιητικό που εκδίδουν οι ορκωτοί λογιστές.
Τα παραπάνω είναι απλά σκέψεις και σίγουρα άνθρωποι με μεγαλύτερη από εμένα εμπειρία να έχουν ακόμα πιο γόνιμες προτάσεις για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Σε κάθε περίπτωση όμως κάθε πρόβλημα έχει και λύση άρα και στο πρόβλημα της φοροδιαφυγής υπάρχει λύση αρκεί να υπάρχει βούληση.
Αν κάποιος νιώθει προσβεβλημένος από τα γραφόμενα ας παρουσιάσει την πραγματικότητα.
stsanoussis.blogspot.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
