2013-02-09 13:25:38
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΚΦΑΣΙΣΜΟΥ, ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Ι. ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΞΟΥ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Συνεπείς στις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει έναντι της κοινωνίας, αλλά και στον εγγυητικό για τη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου ρόλο που αναλογεί στην παράταξή μας, παρουσιάζουμε σήμερα δέσμη ολοκληρωμένων προτάσεων κατά των φαινομένων εκφασισμού. Για να προστατεύσουμε το πολίτευμα και τους θεσμούς από προφανείς κινδύνους αλλά και, ιδίως, τους πολίτες, από τα φαινόμενα της διάχυτης βίας, κάθε είδους, τόσο της ρατσιστικής βίας, όσο και, γενικότερα, της εγκληματικότητας που απειλεί την ασφάλεια όλων μας.
Είναι προφανές ότι, στις σημερινές συνθήκες, απαιτείται να υπάρξει εγγρήγορση όλων των πολιτικών δυνάμεων και μάλιστα των κομμάτων του συνταγματικού τόξου, προκειμένου να διαφυλαχθεί το κύρος αλλά και η ουσιαστική λειτουργία των θεσμών του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Η Δημοκρατία διαθέτει οπλοστάσιο, το οποίο και πρέπει να ενεργοποιήσει, αλλά και να τελειοποιήσει, ώστε να αμυνθεί αποτελεσματικά απέναντι στην εισβολή εντός του Κοινοβουλίου συμπεριφορών και μεθόδων του εγκληματικού περιθωρίου.
Και να διαλυθούν επιτέλους κάποιες συγχύσεις. Να είναι σαφές σε όλους, στους πολίτες ιδίως, ότι όλες οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, ανεξαρτήτως των όποιων, οξύτατων ενδεχομένως, αντιθέσεων στην οικονομική πολιτική, των ιδεολογικών συγκρούσεων, των διαφορών απόψεων για κάθε τομέα πολιτικής, υψώνουν τείχος απέναντι στον κίνδυνο του εκφασισμού.
Αυτό, πρωτίστως, είναι ευθύνη των κοινοβουλευτικών κομμάτων.
1) Η Απομόνωση του Νεοναζισμού. Καλούμε σήμερα τους βουλευτές και τις κοινοβουλευτικές ομάδες να πάρουν μια απόφαση με ειδικό συμβολικό βάρος : να αυτοδεσμευθούν ότι σε καμία διαδικασία νομοθετικής λειτουργίας δεν θα στοιχίζεται καμία δημοκρατική κοινοβουλευτική ομάδα, ούτε μεμονωμένος βουλευτής, με τη Χρυσή Αυγή. Να μη δεχτεί κανείς να παίξει ένα παιχνίδι, υπονομευμένο εξ αρχής. Να μη συνυπογραφεί καμία πρόταση νόμου, να μην αθροιστεί σε καμία ψηφοφορία η ψήφος ενός δημοκράτη με ένα φασίστα. Να αποφύγουμε το όνειδος του σχηματισμού πλειοψηφιών με το συντεταγμένο νεοναζιστικό άγημα. Σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, όπως, γενικότερα, σε κάθε κρατικό συλλογικό όργανο, ιδίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Χρυσή Αυγή πρέπει να είναι πλήρως απομονωμένη.
Τα κόμματα του συνταγματικού τόξου πρέπει να δηλώσουν την απόλυτη αντίθεση τους στις πρακτικές της Χρυσής Αυγής εντός και εκτός Κοινοβουλίου και να καταγγείλουν το σχέδιο της για αλλοίωση του πολιτεύματος. Να αποφασίσουν ότι η Χρυσή Αυγή δεν μπορεί να έχει ρυθμιστικό ρόλο σε κανένα θέμα που αφορά τους θεσμούς και την καθημερινότητα της χώρας, αποδεχόμενοι ότι κάθε πολιτική κίνηση της Χρυσής Αυγής εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο της για αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Να αυτοδεσμευτούν ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αξιοποιούν τις ψήφους της Χρυσής Αυγής για τη διαμόρφωση πλειοψηφιών στη νομοθετική διαδικασία στη Βουλή. Πρακτικά, να μην υποστηρίζεται κανένα νομοσχέδιο αν χρειάζονται οι ψήφοι της ΧΑ για το σχηματισμό πλειοψηφίας.
Και μια αναγκαία διευκρίνιση : είναι προφανές ότι η ανωτέρω αυτοδέσμευση αποτελεί μια καθαρά πολιτική πρόταση, χωρίς μικροκομματικούς υπολογισμούς. Για λόγους πρακτικούς, όσο και συμβολικούς, σαφώς δεν καταλαμβάνει άλλες διαδικασίες από αυτές της κατ’ ακριβολογία νομοθετικής λειτουργίας, πχ ψηφοφορίες για εξεταστικές επιτροπές και επιτροπές προκαταρκτικής εξέτασης.
2) Ο αποκλεισμός του ρατσισμού (και της αλητείας) : Είναι καιρός να τελειώσει κάθε ανοχή σε συμπεριφορές ασύμβατες με τον κοινοβουλευτισμό, συμβατές όμως όπως αποδεικνύεται απολύτως με το φασισμό. Ο Κανονισμός της Βουλής πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα, ιδίως όσον αφορά τις πειθαρχικές κυρώσεις. Η Βουλή είναι χώρος αντιπαράθεσης ιδεών, ακόμα και έντονης, όχι επίδειξης αλητείας.
Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι άσυλο για όσους διαπράττουν αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου, είτε εντός είτε εκτός Βουλής, είτε με ρατσιστικό κίνητρο είτε όχι. Η άμεση, συστηματική άρση της ασυλίας, πρέπει να συνδυαστεί με τη σχετική ευαισθητοποίηση των διωκτικών αρχών. Να εφαρμοστεί ο ποινικός νόμος προς όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Η πάταξη της ανομίας, η κατ’ απόλυτη προτεραιότητα εκδίκαση όλων των υποθέσεων όταν αίρεται η ασυλία, η συστηματική στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων (που περιλαμβάνεται στην πρόταση νόμου, οράτε παρακάτω) είναι απολύτως αναγκαία μέτρα.
Τέλος, ο Κανονισμός της Βουλής πρέπει να συμπληρωθεί με τις κάτωθι τροποποιήσεις, προκειμένου να δοθεί το στίγμα ότι το Κοινοβούλιο, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, αποκλείει νοσηρές ρατσιστικές εκδηλώσεις :
α) Προσθήκη περίπτωσης (θ) στο άρθρο 77§ 4 του Κανονισμού της Βουλής για τα πειθαρχικά μέτρα ώστε να λαμβάνονται για ανάρμοστη συμπεριφορά και στην περίπτωση ρατσιστικών εκδηλώσεων : «Η έκφραση προσβλητικών χαρακτηρισμών κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων λόγω της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών, της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής ή του σεξουαλικού προσανατολισμού τους».
β) Επίσης, χρειάζεται προσθήκη νέου άρθρου 82Α, ώστε να αποκλείονται όσοι διαπράττουν το ανωτέρω παράπτωμα από τη διεθνή εκπροσώπηση του Ελληνικού Κοινοβουλίου: «Ο Πρόεδρος της Βουλής μπορεί κατά την κρίση του να αποκλείσει τον βουλευτή που διέπραξε το παράπτωμα της περίπτωσης (θ) του άρθρου 77§4 του Κανονισμού της Βουλής από τις επιτροπές διεθνών σχέσεων της Βουλής που προβλέπονται στο άρθρο 49§1 του Κανονισμού της Βουλής».
Οι ανωτέρω πρωτοβουλίες, αναγκαίες για τη θωράκιση των πολιτειακών θεσμών, είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται με ένα ολοκληρωμένο νομοθέτημα υπέρ της ασφάλειας των πολιτών και κατά της ρατσιστικής και κοινωνικής βίας.
ΙΙ. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ
1. Εισαγωγικά
Ακρογωνιαίος λίθος της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και ταυτόχρονα θεμελιώδους σημασίας αξία της έννομης τάξης είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το Σύνταγμα αναγορεύει το σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου σε υποχρέωση της Πολιτείας. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία οδηγούν στην εκδήλωση συμπεριφορών που δηλητηριάζουν την κοινωνία και πλήττουν βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ για την καταπολέμηση εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας τόσο σοβαρών, ώστε να καθίσταται αναγκαία η ποινική καταστολή τους.
2. Η ενσωμάτωση των διατάξεων του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην πρόταση νόμου
Η πρόταση επαναφέρει τις ρυθμίσεις του αντίστοιχου σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που είχε επεξεργαστεί αρχικά Νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό την προεδρία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Αθ. Κατσιρώδη και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση επί της προηγούμενης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Το Σ/Ν κατατέθηκε στην προηγούμενη Βουλή από την Κυβέρνηση Παπαδήμου και εγκρίθηκε από την αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, το Δεκέμβριο του 2011, χωρίς ωστόσο να εισαχθεί στην Ολομέλεια προς ψήφιση.
Με τις προερχόμενες από το σχέδιο αυτό διατάξεις επιδιώκεται κατά βάση η εναρμόνιση της εσωτερικής νομοθεσίας με τη νομοθεσία της ΕΕ, η οποία έχει ως αντικείμενο την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Απόφασης-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της ΕΕ της 28ης Νοεμβρίου. Η ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Απόφασης - Πλαίσιο έπρεπε να έχει λάβει χώρα έως το Νοέμβριο του 2010.
Ειδικότερα, οι επιμέρους ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου, που ενσωματώνονται στην παρούσα πρόταση, είναι οι εξής:
• Προβλέπεται κατ’ αρχήν η θέσπιση του ιδιώνυμου εγκλήματος της δημόσιας υποκίνησης βίας ή μίσους κατά ομάδας προσώπων ή προσώπου, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Με τη σχετική ποινική υπόσταση καλύπτεται επίσης και η υποχρέωση ποινικοποίησης των σχετικών συμπεριφορών που προβλέπεται στη Σύμβαση του ΟΗΕ «περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων» του έτους 1966, που έχει κυρώσει η Χώρα μας, και η οποία έως τώρα καλυπτόταν από τις διατάξεις του ν. 927/1979, που δεν έτυχαν όμως παρά ελάχιστης απήχησης στη νομολογία.
• Η ποινικοποίηση των ανωτέρω συμπεριφορών έχει ως προϋπόθεση είτε τη διακινδύνευση της δημόσιας τάξης, είτε την απειλή για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων. Θεσπίζεται επίσης για πρώτη φορά το έγκλημα του δημόσιου εγκωμιασμού, άρνησης ή εκμηδένισης εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου. Και στην περίπτωση αυτή η ποινικοποίηση των πράξεων αυτών προϋποθέτει ότι αυτές στρέφονται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κατά τρόπο που μπορεί να διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος κατά μιας τέτοιας ομάδας ή μέλους της. Οι προϋποθέσεις αυτές διασφαλίζουν πλήρως ότι δεν θα διώκεται κανείς για τη γνώμη, τις ιδέες ή το φρόνημά του, αλλά μόνο για πράξεις που αποτελούν πραγματική και σοβαρή απειλή για άξια ποινικής προστασίας έννομα αγαθά. Οι σχετικές ποινικές υποστάσεις του σχεδίου νόμου συμπληρώνονται με την πρόβλεψη ότι η τέλεση των σχετικών πράξεων από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτούς καθηκόντων συνιστά επιβαρυντική περίσταση.
• Η πρόταση νόμου περιλαμβάνει επίσης τη διάταξη του σχεδίου νόμου τη σχετική με την ευθύνη νομικών προσώπων, που τιμωρούνται με διοικητικές κυρώσεις, όταν οι αξιόποινες πράξεις που τελούνται από φυσικά πρόσωπα μπορούν να αποδοθούν στα νομικά πρόσωπα. Η πρόβλεψη αυτή είναι υποχρέωση με βάση την Απόφαση – Πλαίσιο. Η επιβολή της διοικητικής κύρωσης γίνεται κατόπιν διερεύνησης της υπόθεσης από την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία γνωμοδοτεί σχετικά στον Υπουργό Δικαιοσύνης. Εξαίρεση καθιερώνεται, σε εναρμόνιση με τη σχετική συνταγματική διάταξη (άρ. 15 παρ. 2 Σ), στην περίπτωση τέλεσης των πράξεων σε εκπομπή ραδιοφωνική ή τηλεοπτική, οπότε αρμόδιο όργανο για την επιβολή των σχετικών κυρώσεων είναι το ΕΣΡ.
• Τέλος, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης προέβλεπε την διεύρυνση των επιβαρυντικών περιστάσεων που ορίζονται στο άρθρο 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ. Η διάταξη αυτή, όπως ισχύει, θεσπίζει ως επιβαρυντική περίσταση το λεγόμενο ρατσιστικό κίνητρο, δηλαδή την τέλεση της πράξης από μίσος εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή μίσος λόγω διαφορετικού γενετήσιου προσανατολισμού κατά του παθόντος. Η αντικατάστασή της, όπως προβλέπεται στο σχέδιο, αποσυνδέει το μίσος από το πρόσωπο του παθόντος, καθώς αυτό μπορεί να στρέφεται κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων (ήτοι ενδεχομένως τρίτου σε σχέση με τον παθόντα), και προσθέτει στις πηγές του μίσους την εθνοτική καταγωγή και το χρώμα.
3. Οι καινοτομίες της πρότασης νόμου του ΠΑΣΟΚ
Πέραν των ανωτέρω διατάξεων του ήδη επεξεργασθέντος σχεδίου, τις οποίες θεωρούμε απολύτως απαραίτητες, η πρόταση νόμου περιλαμβάνει μία σειρά καινοτόμων διατάξεων, οι οποίες, όπως δείχνει και η πρόσφατη συγκυρία, με την έξαρση των ρατσιστικών εγκλημάτων βίας, είναι απολύτως απαραίτητες, όχι μόνο για την προστασία των αλλοδαπών και μη θυμάτων τέτοιων εγκλημάτων αλλά για την προστασία τόσο της ασφάλειας του πολίτη από τη βία και την εγκληματικότητα όσο και του ίδιου του πολιτεύματος. Ειδικότερα:
• Προστίθενται στη χορεία των προσώπων που έχουν αυξημένη ποινική ευθύνη σε περίπτωση τέλεσης των αξιόποινων πράξεων που προβλέπονται στην πρόταση και στο σχέδιο, οι βουλευτές και ευρωβουλευτές. Η τέλεση των πράξεων αυτών από τα πρόσωπα αυτά έχει μεγαλύτερη απαξία και επικινδυνότητα για τη δημόσια τάξη και τα έννομα αγαθά των πληττόμενων προσώπων, λόγω της αυξημένης επιρροής που έχει ο δημόσιος λόγος των προσώπων αυτών εκ της ιδιότητάς τους.
• Η διάταξη του σχεδίου νόμου με την οποία προβλεπόταν ως επιβαρυντική περίσταση η τέλεση αξιόποινης πράξης με το διευρυμένο ρατσιστικό κίνητρο, συμπληρώνεται με τις προβλέψεις α) συγκεκριμένου αυξημένου πλαισίου ποινής επί πλημμελημάτων (φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών), β) υποχρεωτικής επιβολής της παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, γ) απαγόρευσης αναστολής και μετατροπής της επιβαλλόμενης ποινής, δ) αυτεπάγγελτης δίωξης και απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου πολιτικής αγωγής και δ) θέσπισης κωλύματος διορισμού στο δημόσιο, τα νπδδ και τους ΟΤΑ σε περίπτωση σχετικής καταδίκης.
Η πρόβλεψη συγκεκριμένου αυξημένου πλαισίου ποινής κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να αποτυπωθεί ρητά και με μετρήσιμο τρόπο η έντονη αποδοκιμασία του ρατσιστικού κινήτρου από το νομοθέτη. Η έντονη αυτή αποδοκιμασία, που και τώρα υπάρχει, δεν αντανακλάται στην πρακτική των διωκτικών και δικαστικών αρχών. Το ρατσιστικό κίνητρο, μολονότι υπαρκτό και φανερό σε αρκετές περιπτώσεις, ουδέποτε διερευνάται κατά την αστυνομική προανάκριση ή την προκαταρκτική εξέταση/προανάκριση/κύρια ανάκριση, ούτε και γίνεται επίκληση της επιβαρυντικής περίστασης κατά την άσκηση των ποινικών διώξεων, ούτε ακόμη στο σκεπτικό των αποφάσεων. Αυτό, εν μέρει τουλάχιστον, οφείλεται στο γεγονός ότι η διάταξη, ως έχει, είναι «ατελής»: ούτε οι προανακριτικοί υπάλληλοι, ούτε οι δικαστικοί λειτουργοί επιχειρούν να διερευνήσουν τα κίνητρα από τη στιγμή που δεν μεταφράζονται αυτομάτως σε επαυξημένο πλαίσιο ποινής. Η προτεινόμενη λοιπόν υποχρεωτική επαύξηση του πλαισίου της ποινής επί πλημμελημάτων, μπορεί να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των διωκτικών και δικαστικών αρχών προς την κατεύθυνση της διερεύνησης και δικαστικής διάγνωσης του ρατσιστικού κινήτρου και στον δικαιότερο κολασμό των εγκλημάτων, ανάλογο με την αυξημένη βαρύτητα της πράξης.
Η πρόβλεψη ως υποχρεωτικής παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων και η θέσπιση κωλύματος διορισμού βασίζονται στη σκέψη ότι πρόσωπα τα οποία δρουν εγκληματικά λόγω περιφρόνησης της θεμελιώδους για την έννομη τάξη αξίας του ανθρώπου, δεν μπορούν να έχουν λόγο άμεσα ή έμμεσα για τη διακυβέρνηση, ούτε και να ασκούν οποιοδήποτε αξίωμα σε μία χώρα που έχει ως πρωταρχική υποχρέωση εκ του συντάγματός της την προστασία της αξίας του ανθρώπου. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευθεί και το πολίτευμα και η δημόσια εν γένει ζωή της χώρας και το κύρος των δημοσίων αρχών και υπηρεσιών.
Η απαγόρευση αναστολής και μετατροπής της ποινής ενδεικνύει τη βούληση της πολιτείας να αντιμετωπίσει με τη δραστικότερη κύρωση, αυτήν της στερητικής της ελευθερίας ποινής, τους δράστες των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο. Αντίστοιχη πρόβλεψη έχει περιληφθεί ήδη στο άρθρο 68 του σχεδίου νόμου «Νόμος περί ναρκωτικών και άλλες διατάξεις» που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση στη Βουλή στις 24.01.2013.
Η αυτεπάγγελτη δίωξη των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο είναι απόρροια της έντονης αποδοκιμασίας της έννομης τάξης για τις πράξεις αυτές και αποτελεί έκφραση του αυξημένου δημοσίου ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση και κολασμό τους. Η πρόβλεψη αυτή, σε συνδυασμό και με την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου πολιτικής αγωγής διευκολύνει επίσης την καταφυγή στη Δικαιοσύνη των θυμάτων των σχετικών εγκλημάτων.
Ειδικότερα, οι σχετικές διατάξεις της πρότασης νόμου έχουν ως εξής:
«Άρθρο Επιβαρυντική περίσταση
Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 79 ΠΚ, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 23 του ν. 3719/2008 (Α΄ 241), αντικαθίσταται ως εξής:
«Η τέλεση της πράξης λόγω μίσους κατά ομάδας προσώπων ή προσώπου, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή το σεξουαλικό προσανατολισμό συνιστά επιβαρυντική περίσταση. Η επιβαλλόμενη ποινή δεν αναστέλλεται ούτε μετατρέπεται και σε περίπτωση πλημμελήματος επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για ένα έως πέντε έτη. Η ποινική δίωξη χωρεί αυτεπαγγέλτως και ο παθών παρίσταται ως πολιτικώς ενάγων χωρίς καταβολή παραβόλου.».
Άρθρο …
Κώλυμα διορισμού λόγω ποινικής καταδίκης
1. Το στοιχείο α) της παρ. 1 του άρθρου 8 του Κώδικα Κατάστασης δημοσίων πολιτικών διοικητικών υπαλλήλων και υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Όσοι καταδικάσθηκαν για κακούργημα και σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση (κοινή και στην υπηρεσία), απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, απιστία δικηγόρου, δωροδοκία, καταπίεση, απιστία περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, καθ' υποτροπή συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή για οποιοδήποτε πλημμέλημα το οποίο τελέστηκε με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ»
2. Το στοιχείο α) της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Όσοι καταδικάσθηκαν για κακούργημα και σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση (κοινή ή στην υπηρεσία), απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, απιστία δικηγόρου, δωροδοκία, καταπίεση, απιστία περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, καθ' υποτροπή συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή για οποιοδήποτε πλημμέλημα το οποίο τελέστηκε με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ».
ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΚΩΝ
• Μία ακόμη νέα πρόβλεψη σε σχέση με εκείνες του σχεδίου νόμου είναι και η υπαγωγή όλων των κακουργημάτων αρμοδιότητας τριμελούς εφετείου που τελούνται α) από βουλευτές και πριν ακόμη από τη θητεία τους, ή β) με την επιβαρυντική περίσταση του ρατσιστικού κινήτρου, στη διαδικασία του ν. 4022/2011 . Αυτό συνεπάγεται την διεξαγωγή της ανάκρισης από ειδικούς ανακριτές, την κατά προτεραιότητα διεξαγωγή της και εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο σε όλους τους βαθμούς. Οι ρυθμίσεις αυτές αποσκοπούν στην απόκρουση της κατάχρησης της βουλευτικής ασυλίας για την αποτροπή της δίωξης και τιμωρίας των εγκλημάτων που φέρονται ότι τελέστηκαν από βουλευτές πριν την ανάληψη του αξιώματός τους και στην ταχεία δικαστική εκκαθάριση των πιο σοβαρών εγκληματικών πράξεων με ρατσιστικό κίνητρο. Σε συνδυασμό δε με την έκπτωση από τα πολιτικά δικαιώματα που επιφέρει η καταδίκη για τέτοιες πράξεις εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στη διαφύλαξη του κύρους των πολιτικών θεσμών.
Η σχετική διάταξη έχει ως εξής:
Άρθρο …
Ειδικές διατάξεις για την εκδίκαση κακουργημάτων
Το άρθρο 1 του ν. 4022/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«Οι διατάξεις του νόμου αυτού εφαρμόζονται για:
α) κακουργήματα τα οποία δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 86 του Συντάγματος και διαπράττουν υπουργοί ή υφυπουργοί, καθώς και κακουργήματα που διαπράττουν βουλευτές κατά τη διάρκεια της θητείας τους ή πριν από αυτήν, ακόμη και αν οι υπαίτιοι έχουν παύσει να φέρουν την ιδιότητα αυτή, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, β) κακουργήματα τα οποία διαπράττουν, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή επωφελούμενοι από την ιδιότητά τους, γενικοί και ειδικοί γραμματείς Υπουργείων, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων, δημοσίων οργανισμών και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το κράτος, καθώς και αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, γ) κακουργήματα ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος, εφόσον υπάγονται στην καθύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, ο δε χαρακτηρισμός της υπόθεσης ως ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος γίνεται με πράξη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δ) κακουργήματα που έχουν τελεστεί υπό την επιβαρυντική περίσταση του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 79 ΠΚ.»
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΤΥΡΩΝ – ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
• Εξαιρετικά σημαντική καινοτομία, είναι οι διατάξεις με τις οποίες επιδιώκεται η διευκόλυνση της πρόσβασης των αλλοδαπών θυμάτων σοβαρών εγκλημάτων στη Δικαιοσύνη. Αδιαμφισβήτητη διαπίστωση όλων όσοι έχουν ασχοληθεί με το φαινόμενο των ρατσιστικών εγκλημάτων είναι ότι οι διαστάσεις του φαινομένου είναι πολύ ευρύτερες από εκείνες που αποκαλύπτουν οι επίσημες καταγραφές. Μία από τις κυριότερες αιτίες είναι ότι τα θύματα είναι συχνότατα αλλοδαποί κοινωνικά αποκλεισμένοι, με περιορισμένα οικονομικά μέσα, με ή χωρίς νόμιμη διαμονή στη χώρα. Οι παθόντες εύλογα αποφεύγουν να καταγγείλουν τα εις βάρος τους εγκλήματα, διότι η επαφή τους με τις αστυνομικές αρχές θα τα εκθέσει στον κίνδυνο κράτησης και απέλασης / επιστροφής. Για τους ίδιους λόγους η ίδια απροθυμία προσέλευσης στην αστυνομία εκδηλώνεται και από αλλοδαπούς μάρτυρες σοβαρών εγκλημάτων. Με τις προτεινόμενες λοιπόν διατάξεις επιχειρείται η εξισορρόπηση της μειονεκτικής θέσης των θυμάτων. Έτσι, προβλέπεται ότι στους αλλοδαπούς που είναι θύματα ή ουσιώδεις μάρτυρες σοβαρών εγκλημάτων (κακουργήματα κατά της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, εγκληματική οργάνωση, επικίνδυνες και βαριές σωματικές βλάβες) χορηγείται άδεια διαμονής για λόγους δημοσίου συμφέροντος με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και κατόπιν σχετικής πράξης του Εισαγγελέα Πρωτοδικών. Εάν τυχόν έχει διαταχθεί η απέλασή τους, αυτή αναστέλλεται, και τους παρέχεται προστασία από την επιστροφή. Τα θύματα επίσης έχουν δικαίωμα σε δωρεάν νομική βοήθεια.
• Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η πρόταση δεν συνδέεται μόνο με την καταπολέμηση του ρατσισμού αλλά γενικότερα της βίας και της σοβαρής και αθέατης εγκληματικότητας. Η προστασία από την απέλαση παρέχεται για την εξιχνίαση κακουργημάτων, του οργανωμένου εγκλήματος και των πράξεων βίας και συνδέεται με την ασφάλεια των πολιτών καθώς και την πάταξη των κυκλωμάτων που δρουν στο κέντρο της Αθήνας αλλά και σε διάφορες άλλες περιοχές της χώρας. Δεν πρέπει η έννομη τάξη να στερηθεί την ουσιώδη – κατά την κρίση του Εισαγγελέα – μαρτυρία για ένα κύκλωμα διακίνησης όπλων ή ναρκωτικών ή ακόμα και παραεμπορίου ή ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, επειδή ο αλλοδαπός που μπορεί να το αποκαλύψει θα κινδυνεύει με απέλαση. Η χορήγηση τέτοιας δυνατότητας στις διωκτικές και εισαγγελικές αρχές εξάλλου, είναι απολύτως μέσα στο πνεύμα και τις κατευθύνσεις όλων των διεθνών οργανισμών, συμβάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΗΕ, οδηγιών της ΕΕ κλπ για την προστασία των μαρτύρων και τη συνεργασία τους με τις αρχές. Η υφιστάμενη ήδη πρόβλεψη του άρθρου 187 Α του Ποινικού Κώδικα, περιορίζει αυτήν την προστασία μόνο στα θύματα και μόνο στην περίπτωση των εγκληματικών οργανώσεων , ενώ με την προτεινόμενη ρύθμιση καταλαμβάνονται και οι ουσιώδεις μάρτυρες, καθώς και μια σειρά άλλων σοβαρών εγκλημάτων. Επιπλέον, τυποποιείται καλύτερα η ρύθμιση, διότι δίνεται το στίγμα ότι σκοπός είναι η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος,
Ειδικότερα, οι σχετικές διατάξεις έχουν ως εξής:
Άρθρο …
Χορήγηση και ανανέωση άδειας διαμονής
Η παράγραφος 2 του άρθρου 45 του ν. 3386/2005 αναριθμείται σε 3 και προστίθεται παράγραφος 2 ως εξής:
«2. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών χορηγείται άδεια διαμονής για δημόσιο συμφέρον και σε θύματα και ουσιώδεις μάρτυρες εγκληματικών πράξεων οι οποίες προβλέπονται στα άρθρα 187, 309 και 310 ΠΚ ή τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος και τελούνται σε βάρος της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, εφ’ όσον έχει ασκηθεί γι’ αυτές ποινική δίωξη ή έχει διαταχθεί προκαταρκτική εξέταση και μέχρι να εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Η συνδρομή των ως άνω προϋποθέσεων διαπιστώνεται με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών, τόσο πριν όσο και μετά την άσκηση ποινικής δίωξης. Η πράξη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών κοινοποιείται αμελλητί στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών. Εάν τα ανωτέρω πρόσωπα υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή, η άδεια διαμονής εξακολουθεί να χορηγείται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η θεραπεία τους. Η ανωτέρω άδεια διαμονής παρέχει στον υπήκοο τρίτης χώρας δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Οι διατάξεις των παρ.4 και 5 του άρθρου 44 εφαρμόζονται αναλόγως. Για την εξέταση αιτήματος χορήγησης ή ανανέωσης άδειας διαμονής κατά την παράγραφο αυτή δεν καταβάλλεται παράβολο.»
Άρθρο …
Αναστολή διοικητικής απέλασης
Το ισχύον κείμενο του άρθρου 78 του ν. 3386/2005 αριθμείται ως παράγραφος 1 και προστίθεται παράγραφος 2 ως εξής:
«2. Με διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών αναστέλλεται η διοικητική απέλαση αλλοδαπού, που έχει γνωστή διαμονή στη Χώρα, αν η μαρτυρία του είναι ουσιώδης για τη δίωξη των εγκλημάτων του άρθρου 45 παρ. 2, ακόμα και αν η απέλαση έχει ήδη διαταχθεί, αλλά δεν έχει εκτελεστεί. Η αναστολή της απέλασης διαρκεί μέχρι την αμετάκλητη εκδίκαση της πράξεως, οπότε εφαρμόζεται το άρθρο 13 του ν. 3064/2002, όπως ισχύει. Με όμοια διάταξη η αναστολή της απέλασης μπορεί να ανακαλείται, ιδίως αν ο αλλοδαπός κατέστη αγνώστου διαμονής ή ανεπιθύμητος ή χωρίς δικαιολογημένη αιτία αρνείται ή παραλείπει να εμφανισθεί ενώπιον προανακριτικού ή ανακριτικού οργάνου ή Δικαστηρίου.»
Άρθρο …..
Προστασία από την επιστροφή
Στην παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 3907/2011 προστίθεται περίπτωση ζ η οποία έχει ως εξής:
«ζ. Υπάγεται σε κάποια από τις περιπτώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 45 του ν. 3386/2005».
Άρθρο ….
Ενημέρωση Εισαγγελέα
Εάν αλλοδαπός, ο οποίος στερείται νομιμοποιητικών της παραμονής του στη χώρα εγγράφων ή έχει εκδοθεί εις βάρος του απόφαση απέλασης ή επιστροφής, υποβάλλει εγγράφως ή προφορικώς έγκληση, μήνυση, αναφορά ή αναγγελία ή εξετάζεται ως μάρτυρας για οποιοδήποτε έγκλημα από τα αναφερόμενα στο άρθρο 45 παρ. 2 του ν. 3386/2005, κάθε επιλαμβανόμενο ανακριτικό ή προανακριτικό όργανο ενημερώνει αμελλητί τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, προκειμένου ο τελευταίος να κρίνει εάν συντρέχει περίπτωση να εκδώσει την αναφερόμενη στο εν λόγω άρθρο πράξη ή την αναφερόμενη στο άρθρο 78 παρ. 2 του ν. 3386/2005 διάταξη.
Άρθρο …..
Νομική βοήθεια
Η παρ. 3 του άρ. 1 του ν. 3226/2004 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Δικαιούχοι νομικής βοήθειας ως προς τις τυχόν ποινικές και αστικές αξιώσεις τους είναι και τα θύματα των εγκληματικών πράξεων, οι οποίες έχουν τελεστεί με την επιβαρυντική περίσταση του άρ. 79 παρ. 2 εδ τρίτο ΠΚ ή τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος και τελούνται σε βάρος της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, όπως και εγκληματικών πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 187, 309, 310, 323, 323Α, 323Β, εδάφιο α , 324, 339, 342, 348Α, 351 και 351Α του Π.Κ., στα άρθρα 87 παράγραφοι 5 και 6 και 88 του ν. 3386/2005, στην παράγραφο 1 του άρθρου 16 του ν. 3304/2005 (A’ 16) καθώς και τα ανήλικα θύματα των πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 336, 338, 343, 345, 346, 347, 348 και 349 του Π.Κ.»
Η αναγκαιότητα των ανωτέρω νομοθετικών παρεμβάσεων είναι αδιαμφισβήτητη, ενόψει της συνεχιζόμενης κλιμάκωσης τέτοιων σοβαρότατων εγκληματικών συμπεριφορών, οι οποίες στρέφονται κυρίως εις βάρος αδύναμων και κοινωνικά αποκλεισμένων συνανθρώπων μας, ενσταλλάζουν στην ελληνική κοινωνία το μίσος και σπέρνουν τον τρόμο. Ευελπιστούμε ότι οι προτάσεις αυτές θα τύχουν της αποδοχής τόσο της πλειοψηφίας των πολιτών, όσο και των κομμάτων του συνταγματικού τόξου. Η ελληνική κοινωνία, σε όλη τη διαδρομή του εικοστού αιώνα, υπήρξε τόπος υποδοχής προσφύγων και προέλευσης μεταναστών. Αναγκαία προϋπόθεση για να παραμείνει ανοικτή και ανεκτική είναι η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πιο ευάλωτων τμημάτων της. Θεωρούμε ότι η πρόταση νόμου είναι ένα απαραίτητο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. I-Reporter
ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΕΚΦΑΣΙΣΜΟΥ, ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ
Ι. ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΞΟΥ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Συνεπείς στις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει έναντι της κοινωνίας, αλλά και στον εγγυητικό για τη Δημοκρατία και το Κράτος Δικαίου ρόλο που αναλογεί στην παράταξή μας, παρουσιάζουμε σήμερα δέσμη ολοκληρωμένων προτάσεων κατά των φαινομένων εκφασισμού. Για να προστατεύσουμε το πολίτευμα και τους θεσμούς από προφανείς κινδύνους αλλά και, ιδίως, τους πολίτες, από τα φαινόμενα της διάχυτης βίας, κάθε είδους, τόσο της ρατσιστικής βίας, όσο και, γενικότερα, της εγκληματικότητας που απειλεί την ασφάλεια όλων μας.
Είναι προφανές ότι, στις σημερινές συνθήκες, απαιτείται να υπάρξει εγγρήγορση όλων των πολιτικών δυνάμεων και μάλιστα των κομμάτων του συνταγματικού τόξου, προκειμένου να διαφυλαχθεί το κύρος αλλά και η ουσιαστική λειτουργία των θεσμών του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Η Δημοκρατία διαθέτει οπλοστάσιο, το οποίο και πρέπει να ενεργοποιήσει, αλλά και να τελειοποιήσει, ώστε να αμυνθεί αποτελεσματικά απέναντι στην εισβολή εντός του Κοινοβουλίου συμπεριφορών και μεθόδων του εγκληματικού περιθωρίου.
Και να διαλυθούν επιτέλους κάποιες συγχύσεις. Να είναι σαφές σε όλους, στους πολίτες ιδίως, ότι όλες οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, ανεξαρτήτως των όποιων, οξύτατων ενδεχομένως, αντιθέσεων στην οικονομική πολιτική, των ιδεολογικών συγκρούσεων, των διαφορών απόψεων για κάθε τομέα πολιτικής, υψώνουν τείχος απέναντι στον κίνδυνο του εκφασισμού.
Αυτό, πρωτίστως, είναι ευθύνη των κοινοβουλευτικών κομμάτων.
1) Η Απομόνωση του Νεοναζισμού. Καλούμε σήμερα τους βουλευτές και τις κοινοβουλευτικές ομάδες να πάρουν μια απόφαση με ειδικό συμβολικό βάρος : να αυτοδεσμευθούν ότι σε καμία διαδικασία νομοθετικής λειτουργίας δεν θα στοιχίζεται καμία δημοκρατική κοινοβουλευτική ομάδα, ούτε μεμονωμένος βουλευτής, με τη Χρυσή Αυγή. Να μη δεχτεί κανείς να παίξει ένα παιχνίδι, υπονομευμένο εξ αρχής. Να μη συνυπογραφεί καμία πρόταση νόμου, να μην αθροιστεί σε καμία ψηφοφορία η ψήφος ενός δημοκράτη με ένα φασίστα. Να αποφύγουμε το όνειδος του σχηματισμού πλειοψηφιών με το συντεταγμένο νεοναζιστικό άγημα. Σε κοινοβουλευτικό επίπεδο, όπως, γενικότερα, σε κάθε κρατικό συλλογικό όργανο, ιδίως στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, η Χρυσή Αυγή πρέπει να είναι πλήρως απομονωμένη.
Τα κόμματα του συνταγματικού τόξου πρέπει να δηλώσουν την απόλυτη αντίθεση τους στις πρακτικές της Χρυσής Αυγής εντός και εκτός Κοινοβουλίου και να καταγγείλουν το σχέδιο της για αλλοίωση του πολιτεύματος. Να αποφασίσουν ότι η Χρυσή Αυγή δεν μπορεί να έχει ρυθμιστικό ρόλο σε κανένα θέμα που αφορά τους θεσμούς και την καθημερινότητα της χώρας, αποδεχόμενοι ότι κάθε πολιτική κίνηση της Χρυσής Αυγής εντάσσεται στο γενικότερο σχέδιο της για αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Να αυτοδεσμευτούν ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αξιοποιούν τις ψήφους της Χρυσής Αυγής για τη διαμόρφωση πλειοψηφιών στη νομοθετική διαδικασία στη Βουλή. Πρακτικά, να μην υποστηρίζεται κανένα νομοσχέδιο αν χρειάζονται οι ψήφοι της ΧΑ για το σχηματισμό πλειοψηφίας.
Και μια αναγκαία διευκρίνιση : είναι προφανές ότι η ανωτέρω αυτοδέσμευση αποτελεί μια καθαρά πολιτική πρόταση, χωρίς μικροκομματικούς υπολογισμούς. Για λόγους πρακτικούς, όσο και συμβολικούς, σαφώς δεν καταλαμβάνει άλλες διαδικασίες από αυτές της κατ’ ακριβολογία νομοθετικής λειτουργίας, πχ ψηφοφορίες για εξεταστικές επιτροπές και επιτροπές προκαταρκτικής εξέτασης.
2) Ο αποκλεισμός του ρατσισμού (και της αλητείας) : Είναι καιρός να τελειώσει κάθε ανοχή σε συμπεριφορές ασύμβατες με τον κοινοβουλευτισμό, συμβατές όμως όπως αποδεικνύεται απολύτως με το φασισμό. Ο Κανονισμός της Βουλής πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα, ιδίως όσον αφορά τις πειθαρχικές κυρώσεις. Η Βουλή είναι χώρος αντιπαράθεσης ιδεών, ακόμα και έντονης, όχι επίδειξης αλητείας.
Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι άσυλο για όσους διαπράττουν αδικήματα του κοινού ποινικού δικαίου, είτε εντός είτε εκτός Βουλής, είτε με ρατσιστικό κίνητρο είτε όχι. Η άμεση, συστηματική άρση της ασυλίας, πρέπει να συνδυαστεί με τη σχετική ευαισθητοποίηση των διωκτικών αρχών. Να εφαρμοστεί ο ποινικός νόμος προς όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Η πάταξη της ανομίας, η κατ’ απόλυτη προτεραιότητα εκδίκαση όλων των υποθέσεων όταν αίρεται η ασυλία, η συστηματική στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων (που περιλαμβάνεται στην πρόταση νόμου, οράτε παρακάτω) είναι απολύτως αναγκαία μέτρα.
Τέλος, ο Κανονισμός της Βουλής πρέπει να συμπληρωθεί με τις κάτωθι τροποποιήσεις, προκειμένου να δοθεί το στίγμα ότι το Κοινοβούλιο, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, αποκλείει νοσηρές ρατσιστικές εκδηλώσεις :
α) Προσθήκη περίπτωσης (θ) στο άρθρο 77§ 4 του Κανονισμού της Βουλής για τα πειθαρχικά μέτρα ώστε να λαμβάνονται για ανάρμοστη συμπεριφορά και στην περίπτωση ρατσιστικών εκδηλώσεων : «Η έκφραση προσβλητικών χαρακτηρισμών κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων λόγω της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών, της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής ή του σεξουαλικού προσανατολισμού τους».
β) Επίσης, χρειάζεται προσθήκη νέου άρθρου 82Α, ώστε να αποκλείονται όσοι διαπράττουν το ανωτέρω παράπτωμα από τη διεθνή εκπροσώπηση του Ελληνικού Κοινοβουλίου: «Ο Πρόεδρος της Βουλής μπορεί κατά την κρίση του να αποκλείσει τον βουλευτή που διέπραξε το παράπτωμα της περίπτωσης (θ) του άρθρου 77§4 του Κανονισμού της Βουλής από τις επιτροπές διεθνών σχέσεων της Βουλής που προβλέπονται στο άρθρο 49§1 του Κανονισμού της Βουλής».
Οι ανωτέρω πρωτοβουλίες, αναγκαίες για τη θωράκιση των πολιτειακών θεσμών, είναι απαραίτητο να συμπληρώνονται με ένα ολοκληρωμένο νομοθέτημα υπέρ της ασφάλειας των πολιτών και κατά της ρατσιστικής και κοινωνικής βίας.
ΙΙ. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑΣ
1. Εισαγωγικά
Ακρογωνιαίος λίθος της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και ταυτόχρονα θεμελιώδους σημασίας αξία της έννομης τάξης είναι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το Σύνταγμα αναγορεύει το σεβασμό και την προστασία της αξίας του ανθρώπου σε υποχρέωση της Πολιτείας. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία οδηγούν στην εκδήλωση συμπεριφορών που δηλητηριάζουν την κοινωνία και πλήττουν βάναυσα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ για την καταπολέμηση εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και συνεκτικού νομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας τόσο σοβαρών, ώστε να καθίσταται αναγκαία η ποινική καταστολή τους.
2. Η ενσωμάτωση των διατάξεων του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην πρόταση νόμου
Η πρόταση επαναφέρει τις ρυθμίσεις του αντίστοιχου σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που είχε επεξεργαστεί αρχικά Νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό την προεδρία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου κ. Αθ. Κατσιρώδη και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση επί της προηγούμενης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Το Σ/Ν κατατέθηκε στην προηγούμενη Βουλή από την Κυβέρνηση Παπαδήμου και εγκρίθηκε από την αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, το Δεκέμβριο του 2011, χωρίς ωστόσο να εισαχθεί στην Ολομέλεια προς ψήφιση.
Με τις προερχόμενες από το σχέδιο αυτό διατάξεις επιδιώκεται κατά βάση η εναρμόνιση της εσωτερικής νομοθεσίας με τη νομοθεσία της ΕΕ, η οποία έχει ως αντικείμενο την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Απόφασης-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου της ΕΕ της 28ης Νοεμβρίου. Η ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία της Απόφασης - Πλαίσιο έπρεπε να έχει λάβει χώρα έως το Νοέμβριο του 2010.
Ειδικότερα, οι επιμέρους ρυθμίσεις του σχεδίου νόμου, που ενσωματώνονται στην παρούσα πρόταση, είναι οι εξής:
• Προβλέπεται κατ’ αρχήν η θέσπιση του ιδιώνυμου εγκλήματος της δημόσιας υποκίνησης βίας ή μίσους κατά ομάδας προσώπων ή προσώπου, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Με τη σχετική ποινική υπόσταση καλύπτεται επίσης και η υποχρέωση ποινικοποίησης των σχετικών συμπεριφορών που προβλέπεται στη Σύμβαση του ΟΗΕ «περί καταργήσεως πάσης μορφής φυλετικών διακρίσεων» του έτους 1966, που έχει κυρώσει η Χώρα μας, και η οποία έως τώρα καλυπτόταν από τις διατάξεις του ν. 927/1979, που δεν έτυχαν όμως παρά ελάχιστης απήχησης στη νομολογία.
• Η ποινικοποίηση των ανωτέρω συμπεριφορών έχει ως προϋπόθεση είτε τη διακινδύνευση της δημόσιας τάξης, είτε την απειλή για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων. Θεσπίζεται επίσης για πρώτη φορά το έγκλημα του δημόσιου εγκωμιασμού, άρνησης ή εκμηδένισης εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου. Και στην περίπτωση αυτή η ποινικοποίηση των πράξεων αυτών προϋποθέτει ότι αυτές στρέφονται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό, κατά τρόπο που μπορεί να διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή μίσος κατά μιας τέτοιας ομάδας ή μέλους της. Οι προϋποθέσεις αυτές διασφαλίζουν πλήρως ότι δεν θα διώκεται κανείς για τη γνώμη, τις ιδέες ή το φρόνημά του, αλλά μόνο για πράξεις που αποτελούν πραγματική και σοβαρή απειλή για άξια ποινικής προστασίας έννομα αγαθά. Οι σχετικές ποινικές υποστάσεις του σχεδίου νόμου συμπληρώνονται με την πρόβλεψη ότι η τέλεση των σχετικών πράξεων από δημόσιο λειτουργό ή υπάλληλο κατά την άσκηση των ανατεθειμένων σε αυτούς καθηκόντων συνιστά επιβαρυντική περίσταση.
• Η πρόταση νόμου περιλαμβάνει επίσης τη διάταξη του σχεδίου νόμου τη σχετική με την ευθύνη νομικών προσώπων, που τιμωρούνται με διοικητικές κυρώσεις, όταν οι αξιόποινες πράξεις που τελούνται από φυσικά πρόσωπα μπορούν να αποδοθούν στα νομικά πρόσωπα. Η πρόβλεψη αυτή είναι υποχρέωση με βάση την Απόφαση – Πλαίσιο. Η επιβολή της διοικητικής κύρωσης γίνεται κατόπιν διερεύνησης της υπόθεσης από την Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία γνωμοδοτεί σχετικά στον Υπουργό Δικαιοσύνης. Εξαίρεση καθιερώνεται, σε εναρμόνιση με τη σχετική συνταγματική διάταξη (άρ. 15 παρ. 2 Σ), στην περίπτωση τέλεσης των πράξεων σε εκπομπή ραδιοφωνική ή τηλεοπτική, οπότε αρμόδιο όργανο για την επιβολή των σχετικών κυρώσεων είναι το ΕΣΡ.
• Τέλος, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης προέβλεπε την διεύρυνση των επιβαρυντικών περιστάσεων που ορίζονται στο άρθρο 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ. Η διάταξη αυτή, όπως ισχύει, θεσπίζει ως επιβαρυντική περίσταση το λεγόμενο ρατσιστικό κίνητρο, δηλαδή την τέλεση της πράξης από μίσος εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή μίσος λόγω διαφορετικού γενετήσιου προσανατολισμού κατά του παθόντος. Η αντικατάστασή της, όπως προβλέπεται στο σχέδιο, αποσυνδέει το μίσος από το πρόσωπο του παθόντος, καθώς αυτό μπορεί να στρέφεται κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων (ήτοι ενδεχομένως τρίτου σε σχέση με τον παθόντα), και προσθέτει στις πηγές του μίσους την εθνοτική καταγωγή και το χρώμα.
3. Οι καινοτομίες της πρότασης νόμου του ΠΑΣΟΚ
Πέραν των ανωτέρω διατάξεων του ήδη επεξεργασθέντος σχεδίου, τις οποίες θεωρούμε απολύτως απαραίτητες, η πρόταση νόμου περιλαμβάνει μία σειρά καινοτόμων διατάξεων, οι οποίες, όπως δείχνει και η πρόσφατη συγκυρία, με την έξαρση των ρατσιστικών εγκλημάτων βίας, είναι απολύτως απαραίτητες, όχι μόνο για την προστασία των αλλοδαπών και μη θυμάτων τέτοιων εγκλημάτων αλλά για την προστασία τόσο της ασφάλειας του πολίτη από τη βία και την εγκληματικότητα όσο και του ίδιου του πολιτεύματος. Ειδικότερα:
• Προστίθενται στη χορεία των προσώπων που έχουν αυξημένη ποινική ευθύνη σε περίπτωση τέλεσης των αξιόποινων πράξεων που προβλέπονται στην πρόταση και στο σχέδιο, οι βουλευτές και ευρωβουλευτές. Η τέλεση των πράξεων αυτών από τα πρόσωπα αυτά έχει μεγαλύτερη απαξία και επικινδυνότητα για τη δημόσια τάξη και τα έννομα αγαθά των πληττόμενων προσώπων, λόγω της αυξημένης επιρροής που έχει ο δημόσιος λόγος των προσώπων αυτών εκ της ιδιότητάς τους.
• Η διάταξη του σχεδίου νόμου με την οποία προβλεπόταν ως επιβαρυντική περίσταση η τέλεση αξιόποινης πράξης με το διευρυμένο ρατσιστικό κίνητρο, συμπληρώνεται με τις προβλέψεις α) συγκεκριμένου αυξημένου πλαισίου ποινής επί πλημμελημάτων (φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών), β) υποχρεωτικής επιβολής της παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης πολιτικών δικαιωμάτων, γ) απαγόρευσης αναστολής και μετατροπής της επιβαλλόμενης ποινής, δ) αυτεπάγγελτης δίωξης και απαλλαγής από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου πολιτικής αγωγής και δ) θέσπισης κωλύματος διορισμού στο δημόσιο, τα νπδδ και τους ΟΤΑ σε περίπτωση σχετικής καταδίκης.
Η πρόβλεψη συγκεκριμένου αυξημένου πλαισίου ποινής κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να αποτυπωθεί ρητά και με μετρήσιμο τρόπο η έντονη αποδοκιμασία του ρατσιστικού κινήτρου από το νομοθέτη. Η έντονη αυτή αποδοκιμασία, που και τώρα υπάρχει, δεν αντανακλάται στην πρακτική των διωκτικών και δικαστικών αρχών. Το ρατσιστικό κίνητρο, μολονότι υπαρκτό και φανερό σε αρκετές περιπτώσεις, ουδέποτε διερευνάται κατά την αστυνομική προανάκριση ή την προκαταρκτική εξέταση/προανάκριση/κύρια ανάκριση, ούτε και γίνεται επίκληση της επιβαρυντικής περίστασης κατά την άσκηση των ποινικών διώξεων, ούτε ακόμη στο σκεπτικό των αποφάσεων. Αυτό, εν μέρει τουλάχιστον, οφείλεται στο γεγονός ότι η διάταξη, ως έχει, είναι «ατελής»: ούτε οι προανακριτικοί υπάλληλοι, ούτε οι δικαστικοί λειτουργοί επιχειρούν να διερευνήσουν τα κίνητρα από τη στιγμή που δεν μεταφράζονται αυτομάτως σε επαυξημένο πλαίσιο ποινής. Η προτεινόμενη λοιπόν υποχρεωτική επαύξηση του πλαισίου της ποινής επί πλημμελημάτων, μπορεί να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των διωκτικών και δικαστικών αρχών προς την κατεύθυνση της διερεύνησης και δικαστικής διάγνωσης του ρατσιστικού κινήτρου και στον δικαιότερο κολασμό των εγκλημάτων, ανάλογο με την αυξημένη βαρύτητα της πράξης.
Η πρόβλεψη ως υποχρεωτικής παρεπόμενης ποινής της αποστέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων και η θέσπιση κωλύματος διορισμού βασίζονται στη σκέψη ότι πρόσωπα τα οποία δρουν εγκληματικά λόγω περιφρόνησης της θεμελιώδους για την έννομη τάξη αξίας του ανθρώπου, δεν μπορούν να έχουν λόγο άμεσα ή έμμεσα για τη διακυβέρνηση, ούτε και να ασκούν οποιοδήποτε αξίωμα σε μία χώρα που έχει ως πρωταρχική υποχρέωση εκ του συντάγματός της την προστασία της αξίας του ανθρώπου. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευθεί και το πολίτευμα και η δημόσια εν γένει ζωή της χώρας και το κύρος των δημοσίων αρχών και υπηρεσιών.
Η απαγόρευση αναστολής και μετατροπής της ποινής ενδεικνύει τη βούληση της πολιτείας να αντιμετωπίσει με τη δραστικότερη κύρωση, αυτήν της στερητικής της ελευθερίας ποινής, τους δράστες των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο. Αντίστοιχη πρόβλεψη έχει περιληφθεί ήδη στο άρθρο 68 του σχεδίου νόμου «Νόμος περί ναρκωτικών και άλλες διατάξεις» που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση στη Βουλή στις 24.01.2013.
Η αυτεπάγγελτη δίωξη των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο είναι απόρροια της έντονης αποδοκιμασίας της έννομης τάξης για τις πράξεις αυτές και αποτελεί έκφραση του αυξημένου δημοσίου ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση και κολασμό τους. Η πρόβλεψη αυτή, σε συνδυασμό και με την απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου πολιτικής αγωγής διευκολύνει επίσης την καταφυγή στη Δικαιοσύνη των θυμάτων των σχετικών εγκλημάτων.
Ειδικότερα, οι σχετικές διατάξεις της πρότασης νόμου έχουν ως εξής:
«Άρθρο Επιβαρυντική περίσταση
Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 79 ΠΚ, όπως προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 23 του ν. 3719/2008 (Α΄ 241), αντικαθίσταται ως εξής:
«Η τέλεση της πράξης λόγω μίσους κατά ομάδας προσώπων ή προσώπου, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή το σεξουαλικό προσανατολισμό συνιστά επιβαρυντική περίσταση. Η επιβαλλόμενη ποινή δεν αναστέλλεται ούτε μετατρέπεται και σε περίπτωση πλημμελήματος επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων για ένα έως πέντε έτη. Η ποινική δίωξη χωρεί αυτεπαγγέλτως και ο παθών παρίσταται ως πολιτικώς ενάγων χωρίς καταβολή παραβόλου.».
Άρθρο …
Κώλυμα διορισμού λόγω ποινικής καταδίκης
1. Το στοιχείο α) της παρ. 1 του άρθρου 8 του Κώδικα Κατάστασης δημοσίων πολιτικών διοικητικών υπαλλήλων και υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Όσοι καταδικάσθηκαν για κακούργημα και σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση (κοινή και στην υπηρεσία), απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, απιστία δικηγόρου, δωροδοκία, καταπίεση, απιστία περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, καθ' υποτροπή συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή για οποιοδήποτε πλημμέλημα το οποίο τελέστηκε με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ»
2. Το στοιχείο α) της παρ. 1 του άρθρου 16 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Όσοι καταδικάσθηκαν για κακούργημα και σε οποιαδήποτε ποινή για κλοπή, υπεξαίρεση (κοινή ή στην υπηρεσία), απάτη, εκβίαση, πλαστογραφία, απιστία δικηγόρου, δωροδοκία, καταπίεση, απιστία περί την υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, καθ' υποτροπή συκοφαντική δυσφήμηση, καθώς και για οποιοδήποτε έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ή έγκλημα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή για οποιοδήποτε πλημμέλημα το οποίο τελέστηκε με την επιβαρυντική περίσταση του άρθρου 79 παρ. 2 εδάφιο τρίτο ΠΚ».
ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΔΙΚΩΝ
• Μία ακόμη νέα πρόβλεψη σε σχέση με εκείνες του σχεδίου νόμου είναι και η υπαγωγή όλων των κακουργημάτων αρμοδιότητας τριμελούς εφετείου που τελούνται α) από βουλευτές και πριν ακόμη από τη θητεία τους, ή β) με την επιβαρυντική περίσταση του ρατσιστικού κινήτρου, στη διαδικασία του ν. 4022/2011 . Αυτό συνεπάγεται την διεξαγωγή της ανάκρισης από ειδικούς ανακριτές, την κατά προτεραιότητα διεξαγωγή της και εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο σε όλους τους βαθμούς. Οι ρυθμίσεις αυτές αποσκοπούν στην απόκρουση της κατάχρησης της βουλευτικής ασυλίας για την αποτροπή της δίωξης και τιμωρίας των εγκλημάτων που φέρονται ότι τελέστηκαν από βουλευτές πριν την ανάληψη του αξιώματός τους και στην ταχεία δικαστική εκκαθάριση των πιο σοβαρών εγκληματικών πράξεων με ρατσιστικό κίνητρο. Σε συνδυασμό δε με την έκπτωση από τα πολιτικά δικαιώματα που επιφέρει η καταδίκη για τέτοιες πράξεις εκτιμάται ότι θα συμβάλλουν στη διαφύλαξη του κύρους των πολιτικών θεσμών.
Η σχετική διάταξη έχει ως εξής:
Άρθρο …
Ειδικές διατάξεις για την εκδίκαση κακουργημάτων
Το άρθρο 1 του ν. 4022/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«Οι διατάξεις του νόμου αυτού εφαρμόζονται για:
α) κακουργήματα τα οποία δεν υπάγονται στις ρυθμίσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 86 του Συντάγματος και διαπράττουν υπουργοί ή υφυπουργοί, καθώς και κακουργήματα που διαπράττουν βουλευτές κατά τη διάρκεια της θητείας τους ή πριν από αυτήν, ακόμη και αν οι υπαίτιοι έχουν παύσει να φέρουν την ιδιότητα αυτή, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, β) κακουργήματα τα οποία διαπράττουν, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους ή επωφελούμενοι από την ιδιότητά τους, γενικοί και ειδικοί γραμματείς Υπουργείων, διοικητές, υποδιοικητές ή πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων ή διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων, δημοσίων οργανισμών και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το κράτος, καθώς και αιρετά μονοπρόσωπα όργανα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον αυτά υπάγονται στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, γ) κακουργήματα ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος, εφόσον υπάγονται στην καθύλην αρμοδιότητα του τριμελούς εφετείου, ο δε χαρακτηρισμός της υπόθεσης ως ιδιαίτερα μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος ή μείζονος δημοσίου συμφέροντος γίνεται με πράξη από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δ) κακουργήματα που έχουν τελεστεί υπό την επιβαρυντική περίσταση του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 79 ΠΚ.»
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΤΥΡΩΝ – ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
• Εξαιρετικά σημαντική καινοτομία, είναι οι διατάξεις με τις οποίες επιδιώκεται η διευκόλυνση της πρόσβασης των αλλοδαπών θυμάτων σοβαρών εγκλημάτων στη Δικαιοσύνη. Αδιαμφισβήτητη διαπίστωση όλων όσοι έχουν ασχοληθεί με το φαινόμενο των ρατσιστικών εγκλημάτων είναι ότι οι διαστάσεις του φαινομένου είναι πολύ ευρύτερες από εκείνες που αποκαλύπτουν οι επίσημες καταγραφές. Μία από τις κυριότερες αιτίες είναι ότι τα θύματα είναι συχνότατα αλλοδαποί κοινωνικά αποκλεισμένοι, με περιορισμένα οικονομικά μέσα, με ή χωρίς νόμιμη διαμονή στη χώρα. Οι παθόντες εύλογα αποφεύγουν να καταγγείλουν τα εις βάρος τους εγκλήματα, διότι η επαφή τους με τις αστυνομικές αρχές θα τα εκθέσει στον κίνδυνο κράτησης και απέλασης / επιστροφής. Για τους ίδιους λόγους η ίδια απροθυμία προσέλευσης στην αστυνομία εκδηλώνεται και από αλλοδαπούς μάρτυρες σοβαρών εγκλημάτων. Με τις προτεινόμενες λοιπόν διατάξεις επιχειρείται η εξισορρόπηση της μειονεκτικής θέσης των θυμάτων. Έτσι, προβλέπεται ότι στους αλλοδαπούς που είναι θύματα ή ουσιώδεις μάρτυρες σοβαρών εγκλημάτων (κακουργήματα κατά της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, εγκληματική οργάνωση, επικίνδυνες και βαριές σωματικές βλάβες) χορηγείται άδεια διαμονής για λόγους δημοσίου συμφέροντος με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και κατόπιν σχετικής πράξης του Εισαγγελέα Πρωτοδικών. Εάν τυχόν έχει διαταχθεί η απέλασή τους, αυτή αναστέλλεται, και τους παρέχεται προστασία από την επιστροφή. Τα θύματα επίσης έχουν δικαίωμα σε δωρεάν νομική βοήθεια.
• Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η πρόταση δεν συνδέεται μόνο με την καταπολέμηση του ρατσισμού αλλά γενικότερα της βίας και της σοβαρής και αθέατης εγκληματικότητας. Η προστασία από την απέλαση παρέχεται για την εξιχνίαση κακουργημάτων, του οργανωμένου εγκλήματος και των πράξεων βίας και συνδέεται με την ασφάλεια των πολιτών καθώς και την πάταξη των κυκλωμάτων που δρουν στο κέντρο της Αθήνας αλλά και σε διάφορες άλλες περιοχές της χώρας. Δεν πρέπει η έννομη τάξη να στερηθεί την ουσιώδη – κατά την κρίση του Εισαγγελέα – μαρτυρία για ένα κύκλωμα διακίνησης όπλων ή ναρκωτικών ή ακόμα και παραεμπορίου ή ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, επειδή ο αλλοδαπός που μπορεί να το αποκαλύψει θα κινδυνεύει με απέλαση. Η χορήγηση τέτοιας δυνατότητας στις διωκτικές και εισαγγελικές αρχές εξάλλου, είναι απολύτως μέσα στο πνεύμα και τις κατευθύνσεις όλων των διεθνών οργανισμών, συμβάσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΗΕ, οδηγιών της ΕΕ κλπ για την προστασία των μαρτύρων και τη συνεργασία τους με τις αρχές. Η υφιστάμενη ήδη πρόβλεψη του άρθρου 187 Α του Ποινικού Κώδικα, περιορίζει αυτήν την προστασία μόνο στα θύματα και μόνο στην περίπτωση των εγκληματικών οργανώσεων , ενώ με την προτεινόμενη ρύθμιση καταλαμβάνονται και οι ουσιώδεις μάρτυρες, καθώς και μια σειρά άλλων σοβαρών εγκλημάτων. Επιπλέον, τυποποιείται καλύτερα η ρύθμιση, διότι δίνεται το στίγμα ότι σκοπός είναι η εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος,
Ειδικότερα, οι σχετικές διατάξεις έχουν ως εξής:
Άρθρο …
Χορήγηση και ανανέωση άδειας διαμονής
Η παράγραφος 2 του άρθρου 45 του ν. 3386/2005 αναριθμείται σε 3 και προστίθεται παράγραφος 2 ως εξής:
«2. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών χορηγείται άδεια διαμονής για δημόσιο συμφέρον και σε θύματα και ουσιώδεις μάρτυρες εγκληματικών πράξεων οι οποίες προβλέπονται στα άρθρα 187, 309 και 310 ΠΚ ή τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος και τελούνται σε βάρος της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, εφ’ όσον έχει ασκηθεί γι’ αυτές ποινική δίωξη ή έχει διαταχθεί προκαταρκτική εξέταση και μέχρι να εκδοθεί αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Η συνδρομή των ως άνω προϋποθέσεων διαπιστώνεται με πράξη του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών, τόσο πριν όσο και μετά την άσκηση ποινικής δίωξης. Η πράξη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών κοινοποιείται αμελλητί στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών. Εάν τα ανωτέρω πρόσωπα υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή, η άδεια διαμονής εξακολουθεί να χορηγείται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η θεραπεία τους. Η ανωτέρω άδεια διαμονής παρέχει στον υπήκοο τρίτης χώρας δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Οι διατάξεις των παρ.4 και 5 του άρθρου 44 εφαρμόζονται αναλόγως. Για την εξέταση αιτήματος χορήγησης ή ανανέωσης άδειας διαμονής κατά την παράγραφο αυτή δεν καταβάλλεται παράβολο.»
Άρθρο …
Αναστολή διοικητικής απέλασης
Το ισχύον κείμενο του άρθρου 78 του ν. 3386/2005 αριθμείται ως παράγραφος 1 και προστίθεται παράγραφος 2 ως εξής:
«2. Με διάταξη του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών αναστέλλεται η διοικητική απέλαση αλλοδαπού, που έχει γνωστή διαμονή στη Χώρα, αν η μαρτυρία του είναι ουσιώδης για τη δίωξη των εγκλημάτων του άρθρου 45 παρ. 2, ακόμα και αν η απέλαση έχει ήδη διαταχθεί, αλλά δεν έχει εκτελεστεί. Η αναστολή της απέλασης διαρκεί μέχρι την αμετάκλητη εκδίκαση της πράξεως, οπότε εφαρμόζεται το άρθρο 13 του ν. 3064/2002, όπως ισχύει. Με όμοια διάταξη η αναστολή της απέλασης μπορεί να ανακαλείται, ιδίως αν ο αλλοδαπός κατέστη αγνώστου διαμονής ή ανεπιθύμητος ή χωρίς δικαιολογημένη αιτία αρνείται ή παραλείπει να εμφανισθεί ενώπιον προανακριτικού ή ανακριτικού οργάνου ή Δικαστηρίου.»
Άρθρο …..
Προστασία από την επιστροφή
Στην παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 3907/2011 προστίθεται περίπτωση ζ η οποία έχει ως εξής:
«ζ. Υπάγεται σε κάποια από τις περιπτώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 45 του ν. 3386/2005».
Άρθρο ….
Ενημέρωση Εισαγγελέα
Εάν αλλοδαπός, ο οποίος στερείται νομιμοποιητικών της παραμονής του στη χώρα εγγράφων ή έχει εκδοθεί εις βάρος του απόφαση απέλασης ή επιστροφής, υποβάλλει εγγράφως ή προφορικώς έγκληση, μήνυση, αναφορά ή αναγγελία ή εξετάζεται ως μάρτυρας για οποιοδήποτε έγκλημα από τα αναφερόμενα στο άρθρο 45 παρ. 2 του ν. 3386/2005, κάθε επιλαμβανόμενο ανακριτικό ή προανακριτικό όργανο ενημερώνει αμελλητί τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών, προκειμένου ο τελευταίος να κρίνει εάν συντρέχει περίπτωση να εκδώσει την αναφερόμενη στο εν λόγω άρθρο πράξη ή την αναφερόμενη στο άρθρο 78 παρ. 2 του ν. 3386/2005 διάταξη.
Άρθρο …..
Νομική βοήθεια
Η παρ. 3 του άρ. 1 του ν. 3226/2004 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Δικαιούχοι νομικής βοήθειας ως προς τις τυχόν ποινικές και αστικές αξιώσεις τους είναι και τα θύματα των εγκληματικών πράξεων, οι οποίες έχουν τελεστεί με την επιβαρυντική περίσταση του άρ. 79 παρ. 2 εδ τρίτο ΠΚ ή τιμωρούνται σε βαθμό κακουργήματος και τελούνται σε βάρος της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας και της προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας, όπως και εγκληματικών πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 187, 309, 310, 323, 323Α, 323Β, εδάφιο α , 324, 339, 342, 348Α, 351 και 351Α του Π.Κ., στα άρθρα 87 παράγραφοι 5 και 6 και 88 του ν. 3386/2005, στην παράγραφο 1 του άρθρου 16 του ν. 3304/2005 (A’ 16) καθώς και τα ανήλικα θύματα των πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 336, 338, 343, 345, 346, 347, 348 και 349 του Π.Κ.»
Η αναγκαιότητα των ανωτέρω νομοθετικών παρεμβάσεων είναι αδιαμφισβήτητη, ενόψει της συνεχιζόμενης κλιμάκωσης τέτοιων σοβαρότατων εγκληματικών συμπεριφορών, οι οποίες στρέφονται κυρίως εις βάρος αδύναμων και κοινωνικά αποκλεισμένων συνανθρώπων μας, ενσταλλάζουν στην ελληνική κοινωνία το μίσος και σπέρνουν τον τρόμο. Ευελπιστούμε ότι οι προτάσεις αυτές θα τύχουν της αποδοχής τόσο της πλειοψηφίας των πολιτών, όσο και των κομμάτων του συνταγματικού τόξου. Η ελληνική κοινωνία, σε όλη τη διαδρομή του εικοστού αιώνα, υπήρξε τόπος υποδοχής προσφύγων και προέλευσης μεταναστών. Αναγκαία προϋπόθεση για να παραμείνει ανοικτή και ανεκτική είναι η διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πιο ευάλωτων τμημάτων της. Θεωρούμε ότι η πρόταση νόμου είναι ένα απαραίτητο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. I-Reporter
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Δεν συμφώνησαν για Παιανία
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
