2013-06-23 11:43:03
Στο 15% του ΑΕΠ, αντί των προσδοκιών για 25%, θα περιοριστεί το όφελος της μείωσης του δημοσίου χρέους της χώρας, από την αναδρομική εφαρμογή της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας Ειδικότερα, από το πακέτο των 48,7 δισ. ευρώ που έχει δανειστεί η Ελλάδα για τη στήριξη των τραπεζών, το ποσό που διατέθηκε καθαρά για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών είναι 28 δισ. ευρώ (15,1% του ΑΕΠ). Επίσης, ποσό ύψους 14 δισ. ευρώ αφορά σε κεφάλαια που παρασχέθηκαν για την εξυγίανση οκτώ τραπεζών (που δεν θεωρείται ανακεφαλαιοποίηση), ενώ ποσό περίπου 7 δισ. ευρώ (που θα διευρυνθεί προς τα 10 δισ. ευρώ) αποτελούν το αποθεματικό.
Αυτό σημαίνει πως το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης που μπορεί να «φύγει» από το δημόσιο χρέος είναι 28 δισ. ευρώ, που αναλογεί σε 15 μονάδες του ΑΕΠ. Μπορεί να απέχει από το 25% του ΑΕΠ, αλλά δεν παύει να αποτελεί μια σημαντική ελάφρυνση, εφόσον υλοποιηθεί, στη διάρκεια του 2014 και θα συμβάλει στην προσπάθεια να καταστεί βιώσιμο το χρέος, σε συνδυασμό πάντα και με άλλους παράγοντες, βασικότερος των οποίων είναι η επάνοδος της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Οι προσδοκίες για νέα μείωση
Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, έχει δηλώσει πως, το επόμενο καλοκαίρι, θα ζητήσει από το Eurogroup νέα μείωση του δημοσίου χρέους, εφόσον ο προϋπολογισμός του 2013 παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα, ενεργοποιώντας τη σχετική ρήτρα που περιέχεται στη συμφωνία του Eurogroup του περασμένου Νοεμβρίου.
«Σύμμαχος» του υπουργού Οικονομικών είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο κάθε φορά υπενθυμίζει τη σχετική υποχρέωση που έχει αναλάβει η Ευρωζώνη για την περαιτέρω μείωση του ελληνικού χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο. Ειδικότερα, το ΔΝΤ υπενθυμίζει πως το σχέδιο για το ελληνικό χρέος, που αποφασίστηκε στα τέλη Νοεμβρίου του 2012, περιέχει εκτός των άλλων και δεσμεύσεις των χωρών της Ευρωζώνης όπως:
- Να προχωρήσουν σε ελάφρυνση του χρέους κατά 1,4% του ΑΕΠ στις αρχές του 2014, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013.
- Να λάβουν μέτρα το 2015, ώστε να διασφαλίσουν ότι το δημόσιο χρέος θα υποχωρήσει στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και σημαντικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα το 2014. Το ΔΝΤ τονίζει πως, με βάση τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα, οι συγκεκριμένοι στόχοι δεν επιτυγχάνονται, ενώ ανησυχεί πως τυχόν αστοχίες στις εξελίξεις για το ΑΕΠ, στα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων και στα πρωτογενή πλεονάσματα, μπορούν να εκτροχιάσουν εντελώς την πορεία του χρέους. Το δημόσιο χρέος, από το 156,9% του ΑΕΠ το 2012, θα αυξηθεί σε 175,8% του ΑΕΠ το 2013, και θα ξεκινήσει να υποχωρεί από το 2015, που θα διαμορφωθεί στο 168,2% του ΑΕΠ και στο 159,5% το 2016.
Θα είναι δύσκολο χωρίς νέες παρεμβάσεις να μειωθεί το 2020 στο 124% του ΑΕΠ το 2020σε μια τετραετία και αυτή είναι η παράμετρος που ανησυχεί το ΔΝΤ.
Τα «συν» από την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος
Το Eurogroup το Νοέμβριο του 2012 αποφάσισε πως τα μέτρα που έλαβε (επαναγορά, επιστροφή κερδών από τις κεντρικές τράπεζες, μειώσεις επιτοκίων κ.λπ.) θα πλαισιωθούν με νέα μέτρα εάν η Ελλάδα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα. Η τρόικα «βλέπει» πρωτογενή πλεονάσματα από το 2014, ενώ η κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να τα επιτύχει από φέτος, ώστε του χρόνου να ζητήσει την επιπλέον μείωση του χρέους.
Τα μέτρα στα οποία μπορεί να προσδοκά είναι:
- Η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ΕΣΜ, ώστε να μειωθεί το χρέος κατά 15 μονάδες του ΑΕΠ.
- Η νέα μείωση των επιτοκίων των δανείων της Ευρωζώνης (σήμερα είναι περίπου στο 1,5%).
- Η νέα επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των δανείων.
- Στα σενάρια δύσκολα θα ενταχθεί το άμεσο «κούρεμα» των δανείων της Ευρωζώνης, γιατί εκτιμάται πως θα προκληθούν σημαντικές αντιδράσεις από τα κοινοβούλια των χωρών.
Πάντως, όλα τα σενάρια έχουν παγώσει, αφενός γιατί μεσολαβεί σχεδόν ένα έτος μέχρι να διαπιστωθεί η επιτυχία του πρωτογενούς πλεονάσματος (Απρίλιο οριστικοποιούνται τα στοιχεία για τον προϋπολογισμό), αφετέρου στη Γερμανία, λίγο πριν από τις εκλογές, δεν επιθυμούν τη διακίνηση σεναρίων που θα επιβαρύνουν το Γερμανό φορολογούμενο.
Εν τω μεταξύ, παρατείνεται μέχρι 30-6-2014 η διάρκεια ισχύος της παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου προς την Τράπεζα της Ελλάδος για κάλυψη πιστώσεων σε τράπεζες που εδρεύουν στην Ελλάδα και η οποία έληξε στις 31-12-2012. Αυτό προβλέπει τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε στη Βουλή, ενώ παράλληλα προβλέπει και τη δυνατότητα μεταφοράς στο Ελληνικό Δημόσιο, εξαιρετικά για τις χρήσεις 2012-2020, των εσόδων που προέρχονται και από ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία κατέχει η Τράπεζα της Ελλάδος για σκοπούς νομισματικής πολιτικής στο πλαίσιο του προγράμματος του Ευρωσυστήματος για τις Αγορές Τίτλων.
Από τη δυνατότητα μεταφοράς στο Δημόσιο των εσόδων που προέρχονται από τα προαναφερόμενα ομόλογα, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προσβλέπει σε συνολική αύξηση των εσόδων του Προϋπολογισμού κατά 265 εκατ. ευρώ.
Τι αναφέρει η απόφαση
Η δεύτερη κατ αρχήν απόφαση του Eurogroup προβλέπει την εμπλοκή του ΕΜΣ σε ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών που έχουν ήδη γίνει με κρατικά χρήματα, στην Ιρλανδία, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ισπανία, στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Είναι προφανές ότι ο ΕΜΣ σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να καλύψει το συνολικό ποσό της αναδρομικής ισχύος, όπως είναι σαφές επίσης ότι δεν θα αφορά όλες τις χώρες και όλες τις τράπεζες. Η απόφαση του Εurogroup αναφέρει ότι η παρέμβαση με αναδρομική ισχύ θα γίνει κατά περίπτωση και κατά τράπεζα.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει δανειστεί 50 δισ. ευρώ, χρήματα που ισοδυναμούν με το σύνολο του ποσού που έχει προβλεφθεί για τις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Αυτό σημαίνει ότι εάν η χώρα μας υποβάλλει τεκμηριωμένο αίτημα, ο ΕΜΣ πιθανότατα θα αναλάβει να πάρει πάνω του ένα μέρος των δανείων που έχουν επιβαρύνει το ελληνικό δημόσιο χρέος.
Το θετικό είναι ότι η Ισπανία δεν θα υποβάλει, κατά πάσα πιθανότητα, αίτημα αναδρομικής συνδρομής, γιατί η Μαδρίτη φαίνεται να έχει πειστεί ότι μια τέτοια κίνηση θα έστελνε λανθασμένο μήνυμα στις αγορές, σε μια περίοδο που η χώρα δανείζεται εύκολα και με σχετικά χαμηλό επιτόκιο (στη ζώνη του 5%). Η Ιρλανδία, επίσης, δεν αναμένεται να κάνει ευρεία χρήση γιατί ήδη βγαίνει στις αγορές και η κατάσταση στη χώρα έχει ομαλοποιηθεί.
Απομένουν, δηλαδή, η Ελλάδα και η Κύπρος, η οποία δανείστηκε 2,5 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, εκτός της Τράπεζας Κύπρου όπου η εξυγίανσή της γίνεται με το «κούρεμα» των καταθέσεων. Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η εφαρμογή της αναδρομικής ισχύος για την Ελλάδα θα διευκολύνει τους εταίρους να ανταποκριθούν στη δέσμευση που ανέλαβαν το Δεκέμβριο να επανεξετάσουν το 2014 τρόπους διασφάλισης της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, εφόσον η χώρα μας πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013. Tromaktiko
Αυτό σημαίνει πως το ποσό της ανακεφαλαιοποίησης που μπορεί να «φύγει» από το δημόσιο χρέος είναι 28 δισ. ευρώ, που αναλογεί σε 15 μονάδες του ΑΕΠ. Μπορεί να απέχει από το 25% του ΑΕΠ, αλλά δεν παύει να αποτελεί μια σημαντική ελάφρυνση, εφόσον υλοποιηθεί, στη διάρκεια του 2014 και θα συμβάλει στην προσπάθεια να καταστεί βιώσιμο το χρέος, σε συνδυασμό πάντα και με άλλους παράγοντες, βασικότερος των οποίων είναι η επάνοδος της οικονομίας σε αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Οι προσδοκίες για νέα μείωση
Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, έχει δηλώσει πως, το επόμενο καλοκαίρι, θα ζητήσει από το Eurogroup νέα μείωση του δημοσίου χρέους, εφόσον ο προϋπολογισμός του 2013 παρουσιάσει πρωτογενές πλεόνασμα, ενεργοποιώντας τη σχετική ρήτρα που περιέχεται στη συμφωνία του Eurogroup του περασμένου Νοεμβρίου.
«Σύμμαχος» του υπουργού Οικονομικών είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο κάθε φορά υπενθυμίζει τη σχετική υποχρέωση που έχει αναλάβει η Ευρωζώνη για την περαιτέρω μείωση του ελληνικού χρέους, ώστε να καταστεί βιώσιμο. Ειδικότερα, το ΔΝΤ υπενθυμίζει πως το σχέδιο για το ελληνικό χρέος, που αποφασίστηκε στα τέλη Νοεμβρίου του 2012, περιέχει εκτός των άλλων και δεσμεύσεις των χωρών της Ευρωζώνης όπως:
- Να προχωρήσουν σε ελάφρυνση του χρέους κατά 1,4% του ΑΕΠ στις αρχές του 2014, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013.
- Να λάβουν μέτρα το 2015, ώστε να διασφαλίσουν ότι το δημόσιο χρέος θα υποχωρήσει στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και σημαντικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα το 2014. Το ΔΝΤ τονίζει πως, με βάση τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως τώρα, οι συγκεκριμένοι στόχοι δεν επιτυγχάνονται, ενώ ανησυχεί πως τυχόν αστοχίες στις εξελίξεις για το ΑΕΠ, στα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων και στα πρωτογενή πλεονάσματα, μπορούν να εκτροχιάσουν εντελώς την πορεία του χρέους. Το δημόσιο χρέος, από το 156,9% του ΑΕΠ το 2012, θα αυξηθεί σε 175,8% του ΑΕΠ το 2013, και θα ξεκινήσει να υποχωρεί από το 2015, που θα διαμορφωθεί στο 168,2% του ΑΕΠ και στο 159,5% το 2016.
Θα είναι δύσκολο χωρίς νέες παρεμβάσεις να μειωθεί το 2020 στο 124% του ΑΕΠ το 2020σε μια τετραετία και αυτή είναι η παράμετρος που ανησυχεί το ΔΝΤ.
Τα «συν» από την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος
Το Eurogroup το Νοέμβριο του 2012 αποφάσισε πως τα μέτρα που έλαβε (επαναγορά, επιστροφή κερδών από τις κεντρικές τράπεζες, μειώσεις επιτοκίων κ.λπ.) θα πλαισιωθούν με νέα μέτρα εάν η Ελλάδα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα. Η τρόικα «βλέπει» πρωτογενή πλεονάσματα από το 2014, ενώ η κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να τα επιτύχει από φέτος, ώστε του χρόνου να ζητήσει την επιπλέον μείωση του χρέους.
Τα μέτρα στα οποία μπορεί να προσδοκά είναι:
- Η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ΕΣΜ, ώστε να μειωθεί το χρέος κατά 15 μονάδες του ΑΕΠ.
- Η νέα μείωση των επιτοκίων των δανείων της Ευρωζώνης (σήμερα είναι περίπου στο 1,5%).
- Η νέα επιμήκυνση της διάρκειας αποπληρωμής των δανείων.
- Στα σενάρια δύσκολα θα ενταχθεί το άμεσο «κούρεμα» των δανείων της Ευρωζώνης, γιατί εκτιμάται πως θα προκληθούν σημαντικές αντιδράσεις από τα κοινοβούλια των χωρών.
Πάντως, όλα τα σενάρια έχουν παγώσει, αφενός γιατί μεσολαβεί σχεδόν ένα έτος μέχρι να διαπιστωθεί η επιτυχία του πρωτογενούς πλεονάσματος (Απρίλιο οριστικοποιούνται τα στοιχεία για τον προϋπολογισμό), αφετέρου στη Γερμανία, λίγο πριν από τις εκλογές, δεν επιθυμούν τη διακίνηση σεναρίων που θα επιβαρύνουν το Γερμανό φορολογούμενο.
Εν τω μεταξύ, παρατείνεται μέχρι 30-6-2014 η διάρκεια ισχύος της παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου προς την Τράπεζα της Ελλάδος για κάλυψη πιστώσεων σε τράπεζες που εδρεύουν στην Ελλάδα και η οποία έληξε στις 31-12-2012. Αυτό προβλέπει τροπολογία του υπουργείου Οικονομικών που κατατέθηκε στη Βουλή, ενώ παράλληλα προβλέπει και τη δυνατότητα μεταφοράς στο Ελληνικό Δημόσιο, εξαιρετικά για τις χρήσεις 2012-2020, των εσόδων που προέρχονται και από ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία κατέχει η Τράπεζα της Ελλάδος για σκοπούς νομισματικής πολιτικής στο πλαίσιο του προγράμματος του Ευρωσυστήματος για τις Αγορές Τίτλων.
Από τη δυνατότητα μεταφοράς στο Δημόσιο των εσόδων που προέρχονται από τα προαναφερόμενα ομόλογα, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους προσβλέπει σε συνολική αύξηση των εσόδων του Προϋπολογισμού κατά 265 εκατ. ευρώ.
Τι αναφέρει η απόφαση
Η δεύτερη κατ αρχήν απόφαση του Eurogroup προβλέπει την εμπλοκή του ΕΜΣ σε ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών που έχουν ήδη γίνει με κρατικά χρήματα, στην Ιρλανδία, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ισπανία, στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Είναι προφανές ότι ο ΕΜΣ σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να καλύψει το συνολικό ποσό της αναδρομικής ισχύος, όπως είναι σαφές επίσης ότι δεν θα αφορά όλες τις χώρες και όλες τις τράπεζες. Η απόφαση του Εurogroup αναφέρει ότι η παρέμβαση με αναδρομική ισχύ θα γίνει κατά περίπτωση και κατά τράπεζα.
Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει δανειστεί 50 δισ. ευρώ, χρήματα που ισοδυναμούν με το σύνολο του ποσού που έχει προβλεφθεί για τις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Αυτό σημαίνει ότι εάν η χώρα μας υποβάλλει τεκμηριωμένο αίτημα, ο ΕΜΣ πιθανότατα θα αναλάβει να πάρει πάνω του ένα μέρος των δανείων που έχουν επιβαρύνει το ελληνικό δημόσιο χρέος.
Το θετικό είναι ότι η Ισπανία δεν θα υποβάλει, κατά πάσα πιθανότητα, αίτημα αναδρομικής συνδρομής, γιατί η Μαδρίτη φαίνεται να έχει πειστεί ότι μια τέτοια κίνηση θα έστελνε λανθασμένο μήνυμα στις αγορές, σε μια περίοδο που η χώρα δανείζεται εύκολα και με σχετικά χαμηλό επιτόκιο (στη ζώνη του 5%). Η Ιρλανδία, επίσης, δεν αναμένεται να κάνει ευρεία χρήση γιατί ήδη βγαίνει στις αγορές και η κατάσταση στη χώρα έχει ομαλοποιηθεί.
Απομένουν, δηλαδή, η Ελλάδα και η Κύπρος, η οποία δανείστηκε 2,5 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, εκτός της Τράπεζας Κύπρου όπου η εξυγίανσή της γίνεται με το «κούρεμα» των καταθέσεων. Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η εφαρμογή της αναδρομικής ισχύος για την Ελλάδα θα διευκολύνει τους εταίρους να ανταποκριθούν στη δέσμευση που ανέλαβαν το Δεκέμβριο να επανεξετάσουν το 2014 τρόπους διασφάλισης της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, εφόσον η χώρα μας πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2013. Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Focus: Να γιατί έφυγε ο Κουβέλης απ την Κυβέρνηση
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
