2013-08-18 12:33:04
Της Ελευθερίας Αρλαπάνου
Αυτό σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της ύφεσης και έναρξη έστω μιας αναιμικής ανάκαμψης στο πρώτο εξάμηνο του 2014, την προώθηση σε ικανοποιητικό βαθμό των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων, την έναρξη σταδιακής αποκατάστασης ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και τη διαφύλαξη πολιτικής σταθερότητας, εκτιμάται πως μπορούν να δημιουργήσουν την πλατφόρμα για να αποσπάσει η Ελλάδα ένα νέο «πακέτο» ελάφρυνσης, στη βάση της συμφωνίας του περασμένου Νοεμβρίου. Την ίδια ώρα το ντιμπέιτ κορυφώνεται στο εξωτερικό για τα επίπεδα στα οποία πρέπει να μειωθεί το ελληνικό χρέος για να καταστεί βιώσιμο, διευκολύνοντας τη σταθεροποίηση της οικονομίας και τη δύσκολη διαδικασία ανάκτησης της πρόσβασης στις διεθνείς αγορές, και πληθαίνουν οι φωνές όσων εκτιμούν πως απαιτούνται ριζικές και γενναίες κινήσεις. Σε συνδυασμό, ενδεχομένως, με ένα αναπτυξιακό πακέτο, ώστε να διασφαλιστεί η επιστροφή στην ανάπτυξη και η ανάσχεση της ανεργίας. Όλες οι παράμετροι θα βρεθούν στο επίκεντρο δύσκολων διαπραγματεύσεων το φθινόπωρο μεταξύ Ε.Ε. και ΔΝΤ για την επίτευξη ενός ακόμη πολιτικού συμβιβασμού για το ελληνικό πρόβλημα, σε περιβάλλον εξαιρετικά κρίσιμο για την προοπτική σταθεροποίησης της ανάκαμψης της οικονομίας της Ευρωζώνης.
«Εμείς το χρέος, εσείς το έλλειμμα». Αυτό είναι το μήνυμα της Ε.Ε. στην Ελλάδα και η «πλατφόρμα» του νέου σχεδίου για την ελληνική οικονομία που, υπό κανονικές συνθήκες, θα ξεκινήσει να παίρνει «σάρκα και οστά» έως τα μέσα του 2014, με κεντρικό άξονα μια νέα αναδιάρθρωση του χρέους.
Ο Τσαρλς Νταλάρα
Στο πλαίσιο αυτό και σε μία εξαιρετικά κρίσιμη καμπή για την προοπτική ανάκαμψης της Ευρωζώνης, κλιμακώνεται επιχείρηση εδραίωσης του ελληνικού «success story», με επίκεντρο την έναρξη παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων.
Κάτι που επιδιώκουν μετ' επιτάσεως: Η Αγκ. Μέρκελ για να τηρηθούν τα προσχήματα και να δικαιολογήσει τη, μαθηματικά αναπόφευκτη, παροχή πρόσθετης βοήθειας στην Ελλάδα, και η ελληνική κυβέρνηση καθώς σε λιγότερο από 10 μήνες, το Μάιο του 2014, είναι προγραμματισμένη διπλή εκλογική αναμέτρηση. Ευρωεκλογές και δημοτικές εκλογές.
Παρά τα σαφή σημάδια βελτίωσης που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες -αποκατάσταση των σχέσεων με τα διεθνή κέντρα εξουσίας, επιστροφή καταθέσεων, συνεχής βελτίωση των δημοσίων οικονομικών αλλά και του ελλείμματος ανταγωνιστικότητας, επιβράδυνση της ύφεσης- ο «Έλληνας ασθενής» παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση. Οι αστάθμητοι παράγοντες είναι πολλοί και ο βαθμός δυσκολίας μεγάλος. Στην Ελλάδα επικρατεί μεγάλη κόπωση σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, κοινωνικό και φοροδοτικό, μετά από πεντέμισι χρόνια βαθιάς ύφεσης που οδήγησε περισσότερους από 1 εκατομμύριο πολίτες στην ανεργία και επιδείνωσε, βίαια, το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν χαρακτηριστικά υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, οι πρώτες ενδείξεις δικαιολογούν συγκρατημένη αισιοδοξία, ενώ τονίζουν πως οι συνθήκες πρέπει να ικανοποιηθούν, ώστε φέτος να παρουσιάσουμε, πάση θυσία έστω και οριακό πρωτογενές πλεόνασμα.
Αυτό σε συνδυασμό με μια επιβράδυνση της ύφεσης, έναρξη ισχνής ανάπτυξης το 2014 και σχετικά καλές επιδόσεις στο κρίσιμο σκέλος των μεταρρυθμίσεων, συνιστούν πλέγμα προϋποθέσεων που πρέπει να καλύψει η ελληνική πλευρά για να «ξεκλειδώσει» ένα νέο «πακέτο» για την Ελλάδα.
Κάτι που αυτή τη φορά θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και την πιθανότητα έναρξης ανάκτησης πρόσβασης της ελληνικής οικονομίας στις διεθνείς αγορές, από τις οποίες παραμένει αποκλεισμένη από τις αρχές του 2010.
Το «success story»
Με το Grexit να μην αποτελεί πια προτιμητέα επιλογή για τους Ευρωπαίους, για την Αθήνα, το στοίχημα οικοδόμησης ενός πειστικού «success story» στο δεύτερο εξάμηνο, περνά από πέντε προϋποθέσεις:
1. Προϋπολογισμός. Τον περιορισμό στο μέγιστο δυνατό των αποκλίσεων στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού και την παραγωγή έστω και οριακού πρωτογενούς πλεονάσματος ήδη από τη φετινή χρονιά. Πρόκειται για δύσκολο στόχο, με δεδομένη κυρίως τη φοροδοτική κόπωση που κυριαρχεί πλέον στην ελληνική κοινωνία, αλλά και τη συνεχιζόμενη άνοδο της ανεργίας, που προκαλεί σοβαρό πλήγμα στα προβληματικά οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων. Το υπουργείο Οικονομικών ευελπιστεί πως οι αποκλίσεις στην υστέρηση των φορολογικών εσόδων θα καλυφθούν καθώς θα ξεκινήσει η πληρωμή των φόρων από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν καθυστερημένα φέτος και τη συνεχιζόμενη συγκράτηση των δαπανών.
2. Αναχαίτιση της ύφεσης. Τα στοιχεία του δευτέρου τριμήνου για την εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ έδειξαν επιβράδυνση της ύφεσης. Αυτή διαμορφώθηκε ωστόσο στο 5,1% σε μέσα επίπεδα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για να επιτευχθεί ο στόχος για μέση ύφεση φέτος στο 4,2%, στο δεύτερο εξάμηνο η ύφεση πρέπει να επιβραδυνθεί στο 3,3%. Καθοριστική ως προς αυτό χαρακτηρίζουν στο οικονομικό επιτελείο τα έσοδα από τη φετινή τουριστική σεζόν, ενώ πολλά επενδύονται και σε δύο ακόμη τομείς: Την επανέναρξη των μεγάλων έργων, ώστε να ξεκινήσει να κινείται πάλι ο κρίσιμος για τη χώρα κατασκευαστικός κλάδος, την πλήρη εξόφληση των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς την αγορά και την αποφυγή δημιουργίας νέων.
3. Τράπεζες. Αυτό σε συνδυασμό με τη σταδιακή έναρξη δανειοδοτήσεων από τις ελληνικές τράπεζες προς τις επιχειρήσεις εκτιμάται πως μπορεί να υποστηρίξει ένα καλύτερο κλίμα γύρω από την προοπτική σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας. Η δύσκολη αυτή διαδικασία περνά από πολλά «κανάλια», όπως η ανάκτηση πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές, με τα πρώτα δείγματα γραφής να αναμένονται το φθινόπωρο, και η επιστροφή των καταθέσεων. Δεν είναι τυχαία παράλληλα η πρόσφατη έκκληση του Γ. Στουρνάρα να επιστρέψουν στις τράπεζες περίπου 20 δισ. ευρώ που υπολογίζεται πως βρίσκονται «κρυμμένα» στα «σεντούκια», με την επισήμανση ότι η ανακεφαλαιοποίηση από μόνη της δεν αρκεί.
4. Μεταρρυθμίσεις. Κρίσιμη παράμετρος παραμένει η προώθηση των μεταρρυθμίσεων, τις οποίες έχει δεσμευθεί να προωθήσει η κυβέρνηση, αλλά και του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, έστω και με βάση τον αναθεωρημένο φετινό στόχο. Στην κορυφή της ατζέντας παραμένουν οι αλλαγές στο Δημόσιο και η προώθηση κρίσιμων ιδιωτικοποιήσεων σε δίκτυα και υποδομές.
5. Αποφυγή «ατυχήματος. Όλα κινούνται γύρω από την παραδοχή της αποφυγής ενός «ατυχήματος» κυρίως στον πολιτικό στίβο της χώρας, που θα μπορούσε να αναζωπυρώσει νέο γύρο αβεβαιότητας στο εξωτερικό. «Μια αποσταθεροποίηση, τώρα, θα ισοδυναμούσε με καταστροφή», εκτιμούν στο κυβερνητικό στρατόπεδο, που αναμένει, ωστόσο, εντάσεις, αφού πλέον το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα ισορροπεί σε επικίνδυνο πλέγμα «κόκκινων γραμμών».
Πολλές είναι οι «κόκκινες γραμμές» που καλείται, όμως, να διαχειριστεί και η τρόικα στη δύσκολη συζήτηση για το ελληνικό χρέος, που θα μπει στην τελική ευθεία την επομένη των γερμανικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Και εδώ απαιτούνται εξαιρετικά προσεκτικοί χειρισμοί, ώστε το «ατύχημα» να μην προκύψει τελικά από το εξωτερικό, διαρρηγνύοντας την εύθραυστη ισορροπία που πασχίζει να δημιουργήσει η Ελλάδα.
Νέα μείωση επιτοκίων και γενναίος ετεροχρονισμός του χρέους, μεταξύ των επικρατέστερων σεναρίων για το «new deal» στο χρέοςΤο ελληνικό χρέος παραμένει σε μη βιώσιμα επίπεδα
Το ελληνικό χρέος, που κινείται σήμερα, στο 175% του ελληνικού ΑΕΠ, μετά από τρία χρόνια Μνημονίου, ένα γενναίο «κούρεμα» του χρέους που κατείχαν οι ιδιώτες με το PSI τον Μάρτιο του 2012 και σειρά ήπιων παρεμβάσεων ελάφρυνσης του χρέους από τους εταίρους μας στην Ε.Ε., παραμένει σε μη βιώσιμα επίπεδα. Είναι επίσης αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «κακό χρέος», αφού δημιουργήθηκε όχι για να υποστηρίξει επενδύσεις και να δημιουργήσει μια ισχυρή παραγωγική βάση στην οικονομία, αλλά για να καλύψει μια υπέρμετρη εγχώρια κατανάλωση.
Αυτό το γνωρίζουν καλά οι πιστωτές μας, όπως επίσης και το ότι απαιτείται έμμεσα ή άμεσα γενναία παρέμβαση στο χρέος καθώς ατύπως όλοι παραδέχονται πως χωρίς παρέμβαση θα απαιτηθεί πολυετής ισχυρή ανάπτυξη και παραγωγή υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων για να σταθεροποιηθεί το ελληνικό χρέος. Επισήμως ο στόχος, που πολλοί χαρακτηρίζουν ήδη μη επαρκή και ζητούν ακόμη πιο μεγάλη υποχώρηση έως και στο μισό του υφιστάμενου, είναι αυτό να μειωθεί στο 120% έως το 2020 και να υποχωρήσει σημαντικά κάτω από το 110% έως το 2022, με νέες παρεμβάσεις που μένει να συμφωνηθούν μεταξύ Ε.Ε. και ΔΝΤ τους επόμενους μήνες.
Τα σενάρια
Τα σενάρια είναι πολλά και όπως έχει δείξει η εμπειρία των τελευταίων ετών το πιθανότερο είναι να επιλεχθεί τελικά ένα συνδυαστικό πακέτο λύσεων, προϊόν πολιτικού συμβιβασμού, για να γίνει μια ακόμη ήπια και σταδιακή αναδιάρθρωση στο χρέος από την Ε.Ε., που πρακτικά θα αποτελέσει ένα έμμεσο «κούρεμα»:
1. Ένας νέος, γενναίος, ετεροχρονισμός στην αποπληρωμή των δανείων από την Ε.Ε. στα 50 χρόνια ή και περισσότερο, με παράλληλη μείωση των επιτοκίων και χορήγηση νέου δανείου προς την Ελλάδα, της τάξης των 12-14 δισ. ευρώ για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας έως και τη λήξη του προγράμματος, το 2016.
2. Η αναδρομική εφαρμογή των αποφάσεων για απευθείας ανάληψη των δανείων για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Εάν αυτό δρομολογηθεί θα μπορούσε να ελαφρυνθεί το χρέος έως και κατά 50 δισ. ευρώ, τα οποία έχει δανειστεί η Ελλάδα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της.
3. Υστατη λύση, είναι το λεγόμενο OSI (Official Sector Involvement), δηλαδή κούρεμα στην ονομαστική αξία των δανείων που έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα Ευρωζώνη και κεντρικές τράπεζες. Αυτό αναμφίβολα θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους επίσημους πιστωτές, αφού θα σημάνει απευθείας απώλειες για τους φορολογούμενους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως άλλωστε υπογράμμισε προ ημερών και ο βασικός αντίπαλος της Αγκ. Μέρκελ, Π. Στάινμπρουκ. Πρέπει να σημειωθεί πάντως πως ειδικά για την ΕΚΤ ένα από τα σενάρια που φαίνεται πως έχουν πέσει στο τραπέζι είναι η μεταφορά των τίτλων που κατέχει η ΕΚΤ στον ESM, ώστε να διευκολυνθούν νομικά οι διαδικασίες.
Τέλος χρόνουΗ ώρα του λογαριασμού
Ο Β. Σόιμπλε, δεν έχει πει όλη την αλήθεια για την έκθεση των Γερμανών φορολογουμένων στους κινδύνους της κρίσης υποστήριξε χθες η Frankfurter Allgemeine, εκτιμώντας πως η Ελλάδα παραμένει το μεγαλύτερο δανειακό ρίσκο για τη Γερμανία. Όπως υποστηρίζει ο Σόιμπλε δεν έχει παραθέσει όλα τα στοιχεία για το δανειακό ρίσκο της Γερμανίας. Σύμφωνα με την εφημερίδα εάν συνυπολογιστούν όλες οι παράμετροι, η συνολική ευθύνη των Γερμανών φορολογουμένων αυξάνεται σε 122 δισ. και όχι 95,3 δισ. όπως υπολογίζει το υπουργείο Οικονομικών ενώ εκτιμά πως η Ελλάδα παραμένει το μεγαλύτερο δανειακό ρίσκο.
«Το κούρεμα είναι αναπόφευκτο», υποστηρίζει ο καθηγητής Γ. Ρόχολ, μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του υπ. Οικονομικών χαρακτηρίζοντας απαραίτηση μια αναδιάρθρωση «περιλαμβάνοντας τουλάχιστον το ήμισυ των χρεών», που για τη Γερμανία θα μεταφραζόταν σε «διψήφιο νούμερο δισ. ευρώ».Ο Χ. Κλοντ από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου, εκτιμά πως οι δημόσιοι πιστωτές θα ήταν υποχρεωμένοι να παραιτηθούν από το 65% των δανείων τους προς την Ελλάδα, εκτιμώντας πως μετά τις εκλογές θα ανακοινωθεί πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική στο «κούρεμα».
«Φουντώνει» το ντιμπέιτΤελικά, τι χρειάζεται η Ελλάδα;
Εν αναμονή των κρίσιμων διαπραγματεύσεων για το ελληνικό χρέος, που όπως όλα δείχνουν θα μπουν στην τελική ευθεία το φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές και πρώτο χρονικό ορόσημο τη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, Ε.Ε. και ΔΝΤ καλούνται να συμφωνήσουν σε δύο βασικά ζητήματα:
1. Είναι επαρκής η μείωση του χρέους κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022, ώστε η χώρα να μπορέσει να απευθυνθεί ξανά στις διεθνείς αγορές;
2. Ακόμη πιο κρίσιμο, με την υπόσχεση για χρέος κάτω από το 110% του ΑΕΠ σε εννέα χρόνια, θα έλθουν επενδυτές στη χώρα να επενδύσουν, ή παράλληλα με τις παρεμβάσεις στο χρέος απαιτείται και νέο «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Ελλάδα ώστε να ενισχυθεί η ανάκαμψη και οι ουσιαστικές πιθανότητες σταθεροποίησης του χρέους;
Οσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, αναμφίβολα μια ουσιαστική βελτίωση στο προφίλ του ελληνικού χρέους θα είναι ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης για να μπορέσει εν ευθέτω χρόνω να απευθυνθεί ξανά στις διεθνείς αγορές. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, όσο πιο γενναία θα είναι η παρέμβαση τόσο πιο πολύ μειώνεται η επικινδυνότητα για το ελληνικό χρέος. Σε συνδυασμό με την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων και μια συνεχή ροή θετικών ειδήσεων για τη χώρα, μπορεί να επιτρέψει την πραγματοποίηση περιορισμένου ύψους, εκδόσεων ειδικού σκοπού, ίσως και τον επόμενο χρόνο, δηλαδή μια μερική πρόσβαση στις αγορές.
Αυτός φαίνεται πως είναι και ο στόχος του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, ενώ σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις η πραγματοποίηση αυτών των εκδόσεων, ίσως αποτελέσει και μέρος της λύσης για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της χώρας στη διετία 2015 - 2016.
Ωστόσο, όπως εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, η προοπτική πλήρους πρόσβασης στις διεθνείς αγορές είναι ακόμη εξαιρετικά μακρινή. Για να μπορέσει κανείς να μιλήσει για πλήρη επιστροφή, θα πρέπει η χώρα να εκδώσει κανονικά ετήσιο πρόγραμμα δανεισμού, όπως συνέβαινε πριν από τον αποκλεισμό μας από τις διεθνείς αγορές και να προχωρήσει σε προγραμματισμένες, ομολογιακές εκδόσεις μέσα στο έτος.
«Η ανάκτηση πλήρους πρόσβασης στις αγορές θα είναι πολυετής προσπάθεια, που εξαρτάται από πλήθος παραγόντων», εκτιμά τραπεζική πηγή, τονίζοντας πως ότι και αν κάνει κανείς στον αριθμητή, δηλαδή στα καθαρά επίπεδα του χρέους, πρέπει να υπάρξουν θετικές εξελίξεις και στον παρονομαστή, δηλαδή στην ανάπτυξη, ώστε να υπάρξει σταθερή βελτίωση του λόγου του χρέους ως προς το ΑΕΠ, που είναι και το ζητούμενο.
Έτσι, το τελευταίο διάστημα, εισέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, η συζήτηση για παροχή αναπτυξιακού πακέτου στη χώρα, πέραν των παρεμβάσεων στο χρέος, ώστε να δρομολογηθούν επενδύσεις και να διασφαλιστεί ανάπτυξη και αποκλιμάκωση της ανεργίας. Δεν είναι τυχαία η αναφορά του Τσ. Νταλάρα στο θέμα, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση Ομπάμα - Σαμαρά στην Ουάσινγκτον, ούτε όμως και του Π. Στάινμπρουκ την προηγούμενη εβδομάδα, που εκτίμησε πως μόνο με ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ θα μπορέσει να αναχαιτιστεί η καταστροφική πορεία στην οποία κινείται ο ευρωπαϊκός νότος.
Ημερησία
InfoGnomon
Αυτό σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της ύφεσης και έναρξη έστω μιας αναιμικής ανάκαμψης στο πρώτο εξάμηνο του 2014, την προώθηση σε ικανοποιητικό βαθμό των μεταρρυθμίσεων και των αποκρατικοποιήσεων, την έναρξη σταδιακής αποκατάστασης ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και τη διαφύλαξη πολιτικής σταθερότητας, εκτιμάται πως μπορούν να δημιουργήσουν την πλατφόρμα για να αποσπάσει η Ελλάδα ένα νέο «πακέτο» ελάφρυνσης, στη βάση της συμφωνίας του περασμένου Νοεμβρίου. Την ίδια ώρα το ντιμπέιτ κορυφώνεται στο εξωτερικό για τα επίπεδα στα οποία πρέπει να μειωθεί το ελληνικό χρέος για να καταστεί βιώσιμο, διευκολύνοντας τη σταθεροποίηση της οικονομίας και τη δύσκολη διαδικασία ανάκτησης της πρόσβασης στις διεθνείς αγορές, και πληθαίνουν οι φωνές όσων εκτιμούν πως απαιτούνται ριζικές και γενναίες κινήσεις. Σε συνδυασμό, ενδεχομένως, με ένα αναπτυξιακό πακέτο, ώστε να διασφαλιστεί η επιστροφή στην ανάπτυξη και η ανάσχεση της ανεργίας. Όλες οι παράμετροι θα βρεθούν στο επίκεντρο δύσκολων διαπραγματεύσεων το φθινόπωρο μεταξύ Ε.Ε. και ΔΝΤ για την επίτευξη ενός ακόμη πολιτικού συμβιβασμού για το ελληνικό πρόβλημα, σε περιβάλλον εξαιρετικά κρίσιμο για την προοπτική σταθεροποίησης της ανάκαμψης της οικονομίας της Ευρωζώνης.
«Εμείς το χρέος, εσείς το έλλειμμα». Αυτό είναι το μήνυμα της Ε.Ε. στην Ελλάδα και η «πλατφόρμα» του νέου σχεδίου για την ελληνική οικονομία που, υπό κανονικές συνθήκες, θα ξεκινήσει να παίρνει «σάρκα και οστά» έως τα μέσα του 2014, με κεντρικό άξονα μια νέα αναδιάρθρωση του χρέους.
Ο Τσαρλς Νταλάρα
Στο πλαίσιο αυτό και σε μία εξαιρετικά κρίσιμη καμπή για την προοπτική ανάκαμψης της Ευρωζώνης, κλιμακώνεται επιχείρηση εδραίωσης του ελληνικού «success story», με επίκεντρο την έναρξη παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων.
Κάτι που επιδιώκουν μετ' επιτάσεως: Η Αγκ. Μέρκελ για να τηρηθούν τα προσχήματα και να δικαιολογήσει τη, μαθηματικά αναπόφευκτη, παροχή πρόσθετης βοήθειας στην Ελλάδα, και η ελληνική κυβέρνηση καθώς σε λιγότερο από 10 μήνες, το Μάιο του 2014, είναι προγραμματισμένη διπλή εκλογική αναμέτρηση. Ευρωεκλογές και δημοτικές εκλογές.
Παρά τα σαφή σημάδια βελτίωσης που καταγράφονται τους τελευταίους μήνες -αποκατάσταση των σχέσεων με τα διεθνή κέντρα εξουσίας, επιστροφή καταθέσεων, συνεχής βελτίωση των δημοσίων οικονομικών αλλά και του ελλείμματος ανταγωνιστικότητας, επιβράδυνση της ύφεσης- ο «Έλληνας ασθενής» παραμένει σε κρίσιμη κατάσταση. Οι αστάθμητοι παράγοντες είναι πολλοί και ο βαθμός δυσκολίας μεγάλος. Στην Ελλάδα επικρατεί μεγάλη κόπωση σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, κοινωνικό και φοροδοτικό, μετά από πεντέμισι χρόνια βαθιάς ύφεσης που οδήγησε περισσότερους από 1 εκατομμύριο πολίτες στην ανεργία και επιδείνωσε, βίαια, το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων.
Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν χαρακτηριστικά υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη, οι πρώτες ενδείξεις δικαιολογούν συγκρατημένη αισιοδοξία, ενώ τονίζουν πως οι συνθήκες πρέπει να ικανοποιηθούν, ώστε φέτος να παρουσιάσουμε, πάση θυσία έστω και οριακό πρωτογενές πλεόνασμα.
Αυτό σε συνδυασμό με μια επιβράδυνση της ύφεσης, έναρξη ισχνής ανάπτυξης το 2014 και σχετικά καλές επιδόσεις στο κρίσιμο σκέλος των μεταρρυθμίσεων, συνιστούν πλέγμα προϋποθέσεων που πρέπει να καλύψει η ελληνική πλευρά για να «ξεκλειδώσει» ένα νέο «πακέτο» για την Ελλάδα.
Κάτι που αυτή τη φορά θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και την πιθανότητα έναρξης ανάκτησης πρόσβασης της ελληνικής οικονομίας στις διεθνείς αγορές, από τις οποίες παραμένει αποκλεισμένη από τις αρχές του 2010.
Το «success story»
Με το Grexit να μην αποτελεί πια προτιμητέα επιλογή για τους Ευρωπαίους, για την Αθήνα, το στοίχημα οικοδόμησης ενός πειστικού «success story» στο δεύτερο εξάμηνο, περνά από πέντε προϋποθέσεις:
1. Προϋπολογισμός. Τον περιορισμό στο μέγιστο δυνατό των αποκλίσεων στην εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού και την παραγωγή έστω και οριακού πρωτογενούς πλεονάσματος ήδη από τη φετινή χρονιά. Πρόκειται για δύσκολο στόχο, με δεδομένη κυρίως τη φοροδοτική κόπωση που κυριαρχεί πλέον στην ελληνική κοινωνία, αλλά και τη συνεχιζόμενη άνοδο της ανεργίας, που προκαλεί σοβαρό πλήγμα στα προβληματικά οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων. Το υπουργείο Οικονομικών ευελπιστεί πως οι αποκλίσεις στην υστέρηση των φορολογικών εσόδων θα καλυφθούν καθώς θα ξεκινήσει η πληρωμή των φόρων από την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων που υποβλήθηκαν καθυστερημένα φέτος και τη συνεχιζόμενη συγκράτηση των δαπανών.
2. Αναχαίτιση της ύφεσης. Τα στοιχεία του δευτέρου τριμήνου για την εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ έδειξαν επιβράδυνση της ύφεσης. Αυτή διαμορφώθηκε ωστόσο στο 5,1% σε μέσα επίπεδα στο πρώτο εξάμηνο του έτους. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για να επιτευχθεί ο στόχος για μέση ύφεση φέτος στο 4,2%, στο δεύτερο εξάμηνο η ύφεση πρέπει να επιβραδυνθεί στο 3,3%. Καθοριστική ως προς αυτό χαρακτηρίζουν στο οικονομικό επιτελείο τα έσοδα από τη φετινή τουριστική σεζόν, ενώ πολλά επενδύονται και σε δύο ακόμη τομείς: Την επανέναρξη των μεγάλων έργων, ώστε να ξεκινήσει να κινείται πάλι ο κρίσιμος για τη χώρα κατασκευαστικός κλάδος, την πλήρη εξόφληση των συσσωρευμένων ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς την αγορά και την αποφυγή δημιουργίας νέων.
3. Τράπεζες. Αυτό σε συνδυασμό με τη σταδιακή έναρξη δανειοδοτήσεων από τις ελληνικές τράπεζες προς τις επιχειρήσεις εκτιμάται πως μπορεί να υποστηρίξει ένα καλύτερο κλίμα γύρω από την προοπτική σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας. Η δύσκολη αυτή διαδικασία περνά από πολλά «κανάλια», όπως η ανάκτηση πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στις διεθνείς αγορές, με τα πρώτα δείγματα γραφής να αναμένονται το φθινόπωρο, και η επιστροφή των καταθέσεων. Δεν είναι τυχαία παράλληλα η πρόσφατη έκκληση του Γ. Στουρνάρα να επιστρέψουν στις τράπεζες περίπου 20 δισ. ευρώ που υπολογίζεται πως βρίσκονται «κρυμμένα» στα «σεντούκια», με την επισήμανση ότι η ανακεφαλαιοποίηση από μόνη της δεν αρκεί.
4. Μεταρρυθμίσεις. Κρίσιμη παράμετρος παραμένει η προώθηση των μεταρρυθμίσεων, τις οποίες έχει δεσμευθεί να προωθήσει η κυβέρνηση, αλλά και του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, έστω και με βάση τον αναθεωρημένο φετινό στόχο. Στην κορυφή της ατζέντας παραμένουν οι αλλαγές στο Δημόσιο και η προώθηση κρίσιμων ιδιωτικοποιήσεων σε δίκτυα και υποδομές.
5. Αποφυγή «ατυχήματος. Όλα κινούνται γύρω από την παραδοχή της αποφυγής ενός «ατυχήματος» κυρίως στον πολιτικό στίβο της χώρας, που θα μπορούσε να αναζωπυρώσει νέο γύρο αβεβαιότητας στο εξωτερικό. «Μια αποσταθεροποίηση, τώρα, θα ισοδυναμούσε με καταστροφή», εκτιμούν στο κυβερνητικό στρατόπεδο, που αναμένει, ωστόσο, εντάσεις, αφού πλέον το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα ισορροπεί σε επικίνδυνο πλέγμα «κόκκινων γραμμών».
Πολλές είναι οι «κόκκινες γραμμές» που καλείται, όμως, να διαχειριστεί και η τρόικα στη δύσκολη συζήτηση για το ελληνικό χρέος, που θα μπει στην τελική ευθεία την επομένη των γερμανικών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Και εδώ απαιτούνται εξαιρετικά προσεκτικοί χειρισμοί, ώστε το «ατύχημα» να μην προκύψει τελικά από το εξωτερικό, διαρρηγνύοντας την εύθραυστη ισορροπία που πασχίζει να δημιουργήσει η Ελλάδα.
Νέα μείωση επιτοκίων και γενναίος ετεροχρονισμός του χρέους, μεταξύ των επικρατέστερων σεναρίων για το «new deal» στο χρέοςΤο ελληνικό χρέος παραμένει σε μη βιώσιμα επίπεδα
Το ελληνικό χρέος, που κινείται σήμερα, στο 175% του ελληνικού ΑΕΠ, μετά από τρία χρόνια Μνημονίου, ένα γενναίο «κούρεμα» του χρέους που κατείχαν οι ιδιώτες με το PSI τον Μάρτιο του 2012 και σειρά ήπιων παρεμβάσεων ελάφρυνσης του χρέους από τους εταίρους μας στην Ε.Ε., παραμένει σε μη βιώσιμα επίπεδα. Είναι επίσης αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «κακό χρέος», αφού δημιουργήθηκε όχι για να υποστηρίξει επενδύσεις και να δημιουργήσει μια ισχυρή παραγωγική βάση στην οικονομία, αλλά για να καλύψει μια υπέρμετρη εγχώρια κατανάλωση.
Αυτό το γνωρίζουν καλά οι πιστωτές μας, όπως επίσης και το ότι απαιτείται έμμεσα ή άμεσα γενναία παρέμβαση στο χρέος καθώς ατύπως όλοι παραδέχονται πως χωρίς παρέμβαση θα απαιτηθεί πολυετής ισχυρή ανάπτυξη και παραγωγή υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων για να σταθεροποιηθεί το ελληνικό χρέος. Επισήμως ο στόχος, που πολλοί χαρακτηρίζουν ήδη μη επαρκή και ζητούν ακόμη πιο μεγάλη υποχώρηση έως και στο μισό του υφιστάμενου, είναι αυτό να μειωθεί στο 120% έως το 2020 και να υποχωρήσει σημαντικά κάτω από το 110% έως το 2022, με νέες παρεμβάσεις που μένει να συμφωνηθούν μεταξύ Ε.Ε. και ΔΝΤ τους επόμενους μήνες.
Τα σενάρια
Τα σενάρια είναι πολλά και όπως έχει δείξει η εμπειρία των τελευταίων ετών το πιθανότερο είναι να επιλεχθεί τελικά ένα συνδυαστικό πακέτο λύσεων, προϊόν πολιτικού συμβιβασμού, για να γίνει μια ακόμη ήπια και σταδιακή αναδιάρθρωση στο χρέος από την Ε.Ε., που πρακτικά θα αποτελέσει ένα έμμεσο «κούρεμα»:
1. Ένας νέος, γενναίος, ετεροχρονισμός στην αποπληρωμή των δανείων από την Ε.Ε. στα 50 χρόνια ή και περισσότερο, με παράλληλη μείωση των επιτοκίων και χορήγηση νέου δανείου προς την Ελλάδα, της τάξης των 12-14 δισ. ευρώ για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας έως και τη λήξη του προγράμματος, το 2016.
2. Η αναδρομική εφαρμογή των αποφάσεων για απευθείας ανάληψη των δανείων για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης. Εάν αυτό δρομολογηθεί θα μπορούσε να ελαφρυνθεί το χρέος έως και κατά 50 δισ. ευρώ, τα οποία έχει δανειστεί η Ελλάδα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της.
3. Υστατη λύση, είναι το λεγόμενο OSI (Official Sector Involvement), δηλαδή κούρεμα στην ονομαστική αξία των δανείων που έχουν χορηγήσει στην Ελλάδα Ευρωζώνη και κεντρικές τράπεζες. Αυτό αναμφίβολα θα φέρει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους επίσημους πιστωτές, αφού θα σημάνει απευθείας απώλειες για τους φορολογούμενους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως άλλωστε υπογράμμισε προ ημερών και ο βασικός αντίπαλος της Αγκ. Μέρκελ, Π. Στάινμπρουκ. Πρέπει να σημειωθεί πάντως πως ειδικά για την ΕΚΤ ένα από τα σενάρια που φαίνεται πως έχουν πέσει στο τραπέζι είναι η μεταφορά των τίτλων που κατέχει η ΕΚΤ στον ESM, ώστε να διευκολυνθούν νομικά οι διαδικασίες.
Τέλος χρόνουΗ ώρα του λογαριασμού
Ο Β. Σόιμπλε, δεν έχει πει όλη την αλήθεια για την έκθεση των Γερμανών φορολογουμένων στους κινδύνους της κρίσης υποστήριξε χθες η Frankfurter Allgemeine, εκτιμώντας πως η Ελλάδα παραμένει το μεγαλύτερο δανειακό ρίσκο για τη Γερμανία. Όπως υποστηρίζει ο Σόιμπλε δεν έχει παραθέσει όλα τα στοιχεία για το δανειακό ρίσκο της Γερμανίας. Σύμφωνα με την εφημερίδα εάν συνυπολογιστούν όλες οι παράμετροι, η συνολική ευθύνη των Γερμανών φορολογουμένων αυξάνεται σε 122 δισ. και όχι 95,3 δισ. όπως υπολογίζει το υπουργείο Οικονομικών ενώ εκτιμά πως η Ελλάδα παραμένει το μεγαλύτερο δανειακό ρίσκο.
«Το κούρεμα είναι αναπόφευκτο», υποστηρίζει ο καθηγητής Γ. Ρόχολ, μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του υπ. Οικονομικών χαρακτηρίζοντας απαραίτηση μια αναδιάρθρωση «περιλαμβάνοντας τουλάχιστον το ήμισυ των χρεών», που για τη Γερμανία θα μεταφραζόταν σε «διψήφιο νούμερο δισ. ευρώ».Ο Χ. Κλοντ από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου, εκτιμά πως οι δημόσιοι πιστωτές θα ήταν υποχρεωμένοι να παραιτηθούν από το 65% των δανείων τους προς την Ελλάδα, εκτιμώντας πως μετά τις εκλογές θα ανακοινωθεί πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική στο «κούρεμα».
«Φουντώνει» το ντιμπέιτΤελικά, τι χρειάζεται η Ελλάδα;
Εν αναμονή των κρίσιμων διαπραγματεύσεων για το ελληνικό χρέος, που όπως όλα δείχνουν θα μπουν στην τελική ευθεία το φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές και πρώτο χρονικό ορόσημο τη Σύνοδο Κορυφής του Οκτωβρίου, Ε.Ε. και ΔΝΤ καλούνται να συμφωνήσουν σε δύο βασικά ζητήματα:
1. Είναι επαρκής η μείωση του χρέους κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022, ώστε η χώρα να μπορέσει να απευθυνθεί ξανά στις διεθνείς αγορές;
2. Ακόμη πιο κρίσιμο, με την υπόσχεση για χρέος κάτω από το 110% του ΑΕΠ σε εννέα χρόνια, θα έλθουν επενδυτές στη χώρα να επενδύσουν, ή παράλληλα με τις παρεμβάσεις στο χρέος απαιτείται και νέο «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Ελλάδα ώστε να ενισχυθεί η ανάκαμψη και οι ουσιαστικές πιθανότητες σταθεροποίησης του χρέους;
Οσον αφορά στο πρώτο ερώτημα, αναμφίβολα μια ουσιαστική βελτίωση στο προφίλ του ελληνικού χρέους θα είναι ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης για να μπορέσει εν ευθέτω χρόνω να απευθυνθεί ξανά στις διεθνείς αγορές. Όπως επισημαίνουν αναλυτές, όσο πιο γενναία θα είναι η παρέμβαση τόσο πιο πολύ μειώνεται η επικινδυνότητα για το ελληνικό χρέος. Σε συνδυασμό με την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων και μια συνεχή ροή θετικών ειδήσεων για τη χώρα, μπορεί να επιτρέψει την πραγματοποίηση περιορισμένου ύψους, εκδόσεων ειδικού σκοπού, ίσως και τον επόμενο χρόνο, δηλαδή μια μερική πρόσβαση στις αγορές.
Αυτός φαίνεται πως είναι και ο στόχος του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, ενώ σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις η πραγματοποίηση αυτών των εκδόσεων, ίσως αποτελέσει και μέρος της λύσης για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού της χώρας στη διετία 2015 - 2016.
Ωστόσο, όπως εκτιμούν τραπεζικά στελέχη, η προοπτική πλήρους πρόσβασης στις διεθνείς αγορές είναι ακόμη εξαιρετικά μακρινή. Για να μπορέσει κανείς να μιλήσει για πλήρη επιστροφή, θα πρέπει η χώρα να εκδώσει κανονικά ετήσιο πρόγραμμα δανεισμού, όπως συνέβαινε πριν από τον αποκλεισμό μας από τις διεθνείς αγορές και να προχωρήσει σε προγραμματισμένες, ομολογιακές εκδόσεις μέσα στο έτος.
«Η ανάκτηση πλήρους πρόσβασης στις αγορές θα είναι πολυετής προσπάθεια, που εξαρτάται από πλήθος παραγόντων», εκτιμά τραπεζική πηγή, τονίζοντας πως ότι και αν κάνει κανείς στον αριθμητή, δηλαδή στα καθαρά επίπεδα του χρέους, πρέπει να υπάρξουν θετικές εξελίξεις και στον παρονομαστή, δηλαδή στην ανάπτυξη, ώστε να υπάρξει σταθερή βελτίωση του λόγου του χρέους ως προς το ΑΕΠ, που είναι και το ζητούμενο.
Έτσι, το τελευταίο διάστημα, εισέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο, η συζήτηση για παροχή αναπτυξιακού πακέτου στη χώρα, πέραν των παρεμβάσεων στο χρέος, ώστε να δρομολογηθούν επενδύσεις και να διασφαλιστεί ανάπτυξη και αποκλιμάκωση της ανεργίας. Δεν είναι τυχαία η αναφορά του Τσ. Νταλάρα στο θέμα, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση Ομπάμα - Σαμαρά στην Ουάσινγκτον, ούτε όμως και του Π. Στάινμπρουκ την προηγούμενη εβδομάδα, που εκτίμησε πως μόνο με ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ θα μπορέσει να αναχαιτιστεί η καταστροφική πορεία στην οποία κινείται ο ευρωπαϊκός νότος.
Ημερησία
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
LockBar Pro: Cydia tweak new.. από το ios 7
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
