2013-08-25 12:20:04
της Κορίνας Καφετζοπούλου
Τον Εμμανουήλ Παπαδάκη του Χαραλάμπους ή αλλιώς τον « Σπιρτοκούτη» τα παιδιά του δεν το χάρηκαν και τα εγγόνια του δεν τον γνώρισαν.
Πέθανε πολεμώντας στη μάχη της Χειμάρας το 1913. Είχε πάει ως εθελοντής στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.
Στη σύντομη ζωή του έκανε πολλά για τον τόπο του, πέρα από την αγωνιστική και ενεργή πορεία του, έκανε και το Λασίθι πλούσιο, καθώς όλη η περιοχή, του οφείλει την μετέπειτα αγροτική και τουριστική της ανάπτυξη.
Ήταν ο εφευρέτης και κατασκευαστής του πρώτου ξύλινου αντλητικού ανεμόμυλου, το 1890 μόλις 20 ετών , τους οποίους εμπνεύστηκε από τους αλευρόμυλους.
Σε όλη την πορεία του είχε πολλές περγαμηνές. Το κυριότερο όλων ίσως είναι ότι έμεινε ζωντανός στις καρδιές των δικών του ανθρώπων αλλά και του τόπου του, που αναγνώρισε απο την αρχή το έργο του.To 1905 θα ασκήσει καθήκοντα ως δημαρχιακός πάρεδρος
Τα παιδιά του μεγάλωσαν τα παιδιά τους με ιστορίες από τη ζωή του «Σπιρτοκούτη», δεν χρειάστηκε καν να τους διαβάσουν παραμύθια.
Έτσι τα εγγόνια του μεγάλωσαν όχι με την ανάμνηση αλλά με την «παρουσία» του.
Και αυτή η λατρεία στο πρόσωπο του, είναι ακόμα ζωντανή ασχέτως αν τα εγγόνια έχουν γίνει τώρα πια παππούδες ή γιαγιάδες.
Όταν αναφέρονται στο πρόσωπό του είναι πάντα παιδιά και νιώθουν ως παιδιά.εμμανουήλ παπαδάκης σπιρτοκούτης ανεμομυλοι οροπεδίου εφευρέτης παρασκευή παπαδάκη
Ένα από αυτά τα εγγόνια, η κ. Παρασκευή Παπαδάκη, έγραψε και ένα βιβλίο, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τον ηρωικό θάνατό του.
Αλλά μάλλον η γραφή της αποτυπώνει ότι θα ήθελαν να του πουν όλα τα εγγόνια μαζί.
Ένα «ευχαριστώ» στον παππού, μέσα από ένα «φιλολογικό μνημόσυνο» , στον πολεμιστή του βαλκανικού πολέμου, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους για την καρποφόρα προσφορά του. Μάλιστα σε κάποιο σημείο του βιβλίου η ίδια αναφέρει μεταξύ άλλων : «Με συγκίνηση και θαυμασμό θα τολμήσω να γράψω λίγες σελίδες για το θάρρος και την αυταπάρνηση αυτού του γενναίου Κρητικού , που έχει παραμείνει στη φαντασία μου ως θρύλος, από τις αφηγήσεις του πατέρα μου, για όλα όσα είχε ακούσει εκείνος από τους μεγαλύτερους»
Με τη βοήθειά της , το MadeinCreta, παρουσιάζει την ιστορία του σε τίτλους
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης του Χαραλάμπους (Σπιρτοκούτης) γεννήθηκε στο Ψυχρό Λασιθίου το 1860. Ορφανός από μητέρα μεγάλωσε κοντά στον ιερέα παππού του, ο οποίος έδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Νεαρός ήλθε στην Αθήνα στον αδελφό της μητέρας του, τον Εμμανουήλ Γαλανάκη, που ήταν γραμματέας του Αντωνίου Φ. Παπαδάκη του μεγάλου ευεργέτη του Πανεπιστημίου Αθήνας και γραμματέας της «Κεντρικής Υπέρ των Κρητών Επιτροπής των Αθηνών». Ο Εμμανουήλ Γαλανάκης ανέλαβε τον νεαρό ανιψιό υπό την προστασία του, αντιλαμβανόμενος δε, την κλίση του στις τέχνες τον καθοδήγησε στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση. Έγινε άριστος τεχνίτης και επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1890 ο Εμμανουήλ ήλθε σε γάμο με την Μαρία το γένος Χαλαμπαλάκη και απέκτησαν οκτώ παιδιά(3 γιούς και 5 θυγατέρες). Οι γιοί μετά το θάνατό του συνέχισαν το έργο του και τίμησαν τα πιστεύω του. Ο πρωτότοκος Γεώργιος προέβη σε βελτιώσεις του αντλητικού ανεμόμυλου που είχε εφεύρει αρχικά ο πατέρας του. Ο Αριστοφάνης έγινε Στρατιωτικός ιατρός και έτυχε πολλών διακρίσεων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ιωάννης έγινε αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και ήταν ένας από τους ελάχιστους διασωθέντες της καταβύθισης του υποβρυχίου «Κατσώνης» στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εφευρέτης εμμανουήλ παπαδάκης σπιρτοκούτης ανεμομυλοι οροπεδίου εφευρέτης Παρασκευή Παπαδάκη
Στιγμιότυπο από το Πανλασιθιώτικο μνημόσυνο που έγινε στη μνήμη του, πριν μερικές ημέρες. Φωτογραφία Γιώργος Βαρδάκης
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης με τις τεχνικές γνώσεις που είχε αποκτήσει στην Αθήνα και με την ευστροφία που τον διέκρινε (για αυτό τον έλεγαν και Σπιρτοκούτη )εφηύρε και κατασκεύασε περί το 1890 τον πρώτο ξύλινο Λασιθιώτικο αντλητικό ανεμόμυλο, μετατρέποντας την κινητική ενέργεια του ανέμου σε μηχανική για την άντληση των υπογείων υδάτων του κάμπου και το πότισμα των αγρών. Και η εύκολη πλέον ποτιστική καλλιέργεια εξαπλώθηκε, αυξάνοντας το εισόδημα των Λασιθιωτών. Το Οροπέδιο μέσα σε μισό αιώνα γέμισε με χιλιάδες ανεμόμυλους και έγινε το γραφικότερο αιολικό πάρκο της γης με αποτέλεσμα την τουριστική ανάπτυξη του τόπου.
Βουλευτής
Το 1905 η Κρητική Πολιτεία τίμησε τον Εμμανουήλ Παπαδάκη διορίζοντας τον με Ηγεμονικό Διάταγμα Δημαρχιακό Πάρεδρο στον τότε Δήμο Ψυχρού. Και τον επόμενο χρόνο, 1906, οι Λασιθιώτες τον εξέλεξαν Πληρεξούσιο (Βουλευτή) του Νομού τους στην Κρητική Πολιτεία.
Οπλαρχηγός
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης ως οπλαρχηγός είχε πολεμήσει στις μάχες που έγιναν στις Ανατολικές Επαρχίες της Κρήτης το 1897 και είχε διακριθεί στις γενναίες μάχες που δόθηκαν στις Αρχάνες. Με την κήρυξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου 1912-13 ο οπλαρχηγός Εμμανουήλ Παπαδάκης προσήλθε ως εθελοντής να πολεμήσει για την Μητέρα Πατρίδα. Με Αρχηγό τον Σπύρο Σπυρομήλιο-ανώτερο αξιωματικό της Χωροφυλακής και πρώην Μακεδονομάχο-200 Κρήτες εθελοντές συμπεριλαμβανομένου του Εμμανουήλ Παπαδάκη με την ομάδα του αποβιβάστηκαν στην Χειμάρα της Βορείου Ηπείρου στις 5 Νοεμβρίου 1912.΄Εδωσαν πολλές μάχες σε διάφορες περιοχές της Χειμάρας και κατόρθωσαν να απωθήσουν τους Τουρκαλβανούς και να κυριαρχήσουν.
Στις 27 Ιανουαρίου 1913 σε μια από τις δυσκολότερες μάχες, στην οποία έλαβε μέρος και ο ίδιος ο Αρχηγός Σπυρομήλιος, την μάχη του Πήλιουρι της Χειμάρας ο Εμμανουήλ Παπαδάκης πληγώθηκε θανάσιμα και έπεσε ηρωικά μαχόμενος υπέρ της Πατρίδας. Ο Ταγματάρχης Θ. Σπανοβαγγέλης, ο οποίος έλαβε μέρος στην ίδια μάχη, περιγράφει τον ηρωικό θάνατο του Εμμανουήλ Παπαδάκη ως εξής: «…Περί τας Μεσημβρινάς ώρας εκ του συστάδην εφονεύθη ηρωικώτατα μαχόμενος ο Κρής οπλαρχηγός Εμμανουήλ Παπαδάκης. Οι Τουρκαλβανοί ηθέλησαν ν΄ αρπάσωσι το πτώμα του και εγένετο πέριξ φοβερά πάλη. Εν τέλει κατώρθωσαν οι Πυλιουρίται και απέσυραν προς τα οπίσω το πτώμα του όπερ παραλαβούσα γυνή εκ του χωρίου Πύλιουρι της Χειμάρας το έρριψεν επί των ώμων της και το μετέφερε με πολλούς κόπους και κινδύνους υπό τα βλήματα των Τουρκαλβανών, εις το χωρίον Πύλιουρι και ήτις την επομένην ησθένησεν από την μεγάλην κόπωσιν…».
Οι απόγονοι του Εμμανουήλ Παπαδάκη ή Σπιρτοκούτη , τιμούν τον παππού και προπάππου τους
Τελικά, ο Εμμανουήλ Παπαδάκης δεν πρόλαβε να ζήσει την πολυπόθητη ένωση της Κρήτης με την Μητέρα Ελλάδα που έγινε λίγους μήνες μετά τον θάνατό του. Έμεινε όμως αιώνια στο πάνθεον των ηρώων της Ελλάδας. Και με τον αντλητικό ανεμόμυλο, τη σπουδαία αυτή εφεύρεση-δώρο στους συντοπίτες του-έμεινε για πάντα στις καρδιές των Λασιθιωτών. Εμείς τώρα, κληρονόμοι αυτού του θησαυρού οφείλουμε να ξαναζωντανέψουμε το ομορφότερο αιολικό πάρκο της γης και να το παραδώσουμε στις επόμενες γενεές, ως ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
madeincreta.gr
Τον Εμμανουήλ Παπαδάκη του Χαραλάμπους ή αλλιώς τον « Σπιρτοκούτη» τα παιδιά του δεν το χάρηκαν και τα εγγόνια του δεν τον γνώρισαν.
Πέθανε πολεμώντας στη μάχη της Χειμάρας το 1913. Είχε πάει ως εθελοντής στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο.
Στη σύντομη ζωή του έκανε πολλά για τον τόπο του, πέρα από την αγωνιστική και ενεργή πορεία του, έκανε και το Λασίθι πλούσιο, καθώς όλη η περιοχή, του οφείλει την μετέπειτα αγροτική και τουριστική της ανάπτυξη.
Ήταν ο εφευρέτης και κατασκευαστής του πρώτου ξύλινου αντλητικού ανεμόμυλου, το 1890 μόλις 20 ετών , τους οποίους εμπνεύστηκε από τους αλευρόμυλους.
Σε όλη την πορεία του είχε πολλές περγαμηνές. Το κυριότερο όλων ίσως είναι ότι έμεινε ζωντανός στις καρδιές των δικών του ανθρώπων αλλά και του τόπου του, που αναγνώρισε απο την αρχή το έργο του.To 1905 θα ασκήσει καθήκοντα ως δημαρχιακός πάρεδρος
Τα παιδιά του μεγάλωσαν τα παιδιά τους με ιστορίες από τη ζωή του «Σπιρτοκούτη», δεν χρειάστηκε καν να τους διαβάσουν παραμύθια.
Έτσι τα εγγόνια του μεγάλωσαν όχι με την ανάμνηση αλλά με την «παρουσία» του.
Και αυτή η λατρεία στο πρόσωπο του, είναι ακόμα ζωντανή ασχέτως αν τα εγγόνια έχουν γίνει τώρα πια παππούδες ή γιαγιάδες.
Όταν αναφέρονται στο πρόσωπό του είναι πάντα παιδιά και νιώθουν ως παιδιά.εμμανουήλ παπαδάκης σπιρτοκούτης ανεμομυλοι οροπεδίου εφευρέτης παρασκευή παπαδάκη
Ένα από αυτά τα εγγόνια, η κ. Παρασκευή Παπαδάκη, έγραψε και ένα βιβλίο, με αφορμή τη συμπλήρωση εκατό ετών από τον ηρωικό θάνατό του.
Αλλά μάλλον η γραφή της αποτυπώνει ότι θα ήθελαν να του πουν όλα τα εγγόνια μαζί.
Ένα «ευχαριστώ» στον παππού, μέσα από ένα «φιλολογικό μνημόσυνο» , στον πολεμιστή του βαλκανικού πολέμου, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους για την καρποφόρα προσφορά του. Μάλιστα σε κάποιο σημείο του βιβλίου η ίδια αναφέρει μεταξύ άλλων : «Με συγκίνηση και θαυμασμό θα τολμήσω να γράψω λίγες σελίδες για το θάρρος και την αυταπάρνηση αυτού του γενναίου Κρητικού , που έχει παραμείνει στη φαντασία μου ως θρύλος, από τις αφηγήσεις του πατέρα μου, για όλα όσα είχε ακούσει εκείνος από τους μεγαλύτερους»
Με τη βοήθειά της , το MadeinCreta, παρουσιάζει την ιστορία του σε τίτλους
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης του Χαραλάμπους (Σπιρτοκούτης) γεννήθηκε στο Ψυχρό Λασιθίου το 1860. Ορφανός από μητέρα μεγάλωσε κοντά στον ιερέα παππού του, ο οποίος έδρασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Νεαρός ήλθε στην Αθήνα στον αδελφό της μητέρας του, τον Εμμανουήλ Γαλανάκη, που ήταν γραμματέας του Αντωνίου Φ. Παπαδάκη του μεγάλου ευεργέτη του Πανεπιστημίου Αθήνας και γραμματέας της «Κεντρικής Υπέρ των Κρητών Επιτροπής των Αθηνών». Ο Εμμανουήλ Γαλανάκης ανέλαβε τον νεαρό ανιψιό υπό την προστασία του, αντιλαμβανόμενος δε, την κλίση του στις τέχνες τον καθοδήγησε στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση. Έγινε άριστος τεχνίτης και επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1890 ο Εμμανουήλ ήλθε σε γάμο με την Μαρία το γένος Χαλαμπαλάκη και απέκτησαν οκτώ παιδιά(3 γιούς και 5 θυγατέρες). Οι γιοί μετά το θάνατό του συνέχισαν το έργο του και τίμησαν τα πιστεύω του. Ο πρωτότοκος Γεώργιος προέβη σε βελτιώσεις του αντλητικού ανεμόμυλου που είχε εφεύρει αρχικά ο πατέρας του. Ο Αριστοφάνης έγινε Στρατιωτικός ιατρός και έτυχε πολλών διακρίσεων στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Ιωάννης έγινε αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και ήταν ένας από τους ελάχιστους διασωθέντες της καταβύθισης του υποβρυχίου «Κατσώνης» στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εφευρέτης εμμανουήλ παπαδάκης σπιρτοκούτης ανεμομυλοι οροπεδίου εφευρέτης Παρασκευή Παπαδάκη
Στιγμιότυπο από το Πανλασιθιώτικο μνημόσυνο που έγινε στη μνήμη του, πριν μερικές ημέρες. Φωτογραφία Γιώργος Βαρδάκης
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης με τις τεχνικές γνώσεις που είχε αποκτήσει στην Αθήνα και με την ευστροφία που τον διέκρινε (για αυτό τον έλεγαν και Σπιρτοκούτη )εφηύρε και κατασκεύασε περί το 1890 τον πρώτο ξύλινο Λασιθιώτικο αντλητικό ανεμόμυλο, μετατρέποντας την κινητική ενέργεια του ανέμου σε μηχανική για την άντληση των υπογείων υδάτων του κάμπου και το πότισμα των αγρών. Και η εύκολη πλέον ποτιστική καλλιέργεια εξαπλώθηκε, αυξάνοντας το εισόδημα των Λασιθιωτών. Το Οροπέδιο μέσα σε μισό αιώνα γέμισε με χιλιάδες ανεμόμυλους και έγινε το γραφικότερο αιολικό πάρκο της γης με αποτέλεσμα την τουριστική ανάπτυξη του τόπου.
Βουλευτής
Το 1905 η Κρητική Πολιτεία τίμησε τον Εμμανουήλ Παπαδάκη διορίζοντας τον με Ηγεμονικό Διάταγμα Δημαρχιακό Πάρεδρο στον τότε Δήμο Ψυχρού. Και τον επόμενο χρόνο, 1906, οι Λασιθιώτες τον εξέλεξαν Πληρεξούσιο (Βουλευτή) του Νομού τους στην Κρητική Πολιτεία.
Οπλαρχηγός
Ο Εμμανουήλ Παπαδάκης ως οπλαρχηγός είχε πολεμήσει στις μάχες που έγιναν στις Ανατολικές Επαρχίες της Κρήτης το 1897 και είχε διακριθεί στις γενναίες μάχες που δόθηκαν στις Αρχάνες. Με την κήρυξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου 1912-13 ο οπλαρχηγός Εμμανουήλ Παπαδάκης προσήλθε ως εθελοντής να πολεμήσει για την Μητέρα Πατρίδα. Με Αρχηγό τον Σπύρο Σπυρομήλιο-ανώτερο αξιωματικό της Χωροφυλακής και πρώην Μακεδονομάχο-200 Κρήτες εθελοντές συμπεριλαμβανομένου του Εμμανουήλ Παπαδάκη με την ομάδα του αποβιβάστηκαν στην Χειμάρα της Βορείου Ηπείρου στις 5 Νοεμβρίου 1912.΄Εδωσαν πολλές μάχες σε διάφορες περιοχές της Χειμάρας και κατόρθωσαν να απωθήσουν τους Τουρκαλβανούς και να κυριαρχήσουν.
Στις 27 Ιανουαρίου 1913 σε μια από τις δυσκολότερες μάχες, στην οποία έλαβε μέρος και ο ίδιος ο Αρχηγός Σπυρομήλιος, την μάχη του Πήλιουρι της Χειμάρας ο Εμμανουήλ Παπαδάκης πληγώθηκε θανάσιμα και έπεσε ηρωικά μαχόμενος υπέρ της Πατρίδας. Ο Ταγματάρχης Θ. Σπανοβαγγέλης, ο οποίος έλαβε μέρος στην ίδια μάχη, περιγράφει τον ηρωικό θάνατο του Εμμανουήλ Παπαδάκη ως εξής: «…Περί τας Μεσημβρινάς ώρας εκ του συστάδην εφονεύθη ηρωικώτατα μαχόμενος ο Κρής οπλαρχηγός Εμμανουήλ Παπαδάκης. Οι Τουρκαλβανοί ηθέλησαν ν΄ αρπάσωσι το πτώμα του και εγένετο πέριξ φοβερά πάλη. Εν τέλει κατώρθωσαν οι Πυλιουρίται και απέσυραν προς τα οπίσω το πτώμα του όπερ παραλαβούσα γυνή εκ του χωρίου Πύλιουρι της Χειμάρας το έρριψεν επί των ώμων της και το μετέφερε με πολλούς κόπους και κινδύνους υπό τα βλήματα των Τουρκαλβανών, εις το χωρίον Πύλιουρι και ήτις την επομένην ησθένησεν από την μεγάλην κόπωσιν…».
Οι απόγονοι του Εμμανουήλ Παπαδάκη ή Σπιρτοκούτη , τιμούν τον παππού και προπάππου τους
Τελικά, ο Εμμανουήλ Παπαδάκης δεν πρόλαβε να ζήσει την πολυπόθητη ένωση της Κρήτης με την Μητέρα Ελλάδα που έγινε λίγους μήνες μετά τον θάνατό του. Έμεινε όμως αιώνια στο πάνθεον των ηρώων της Ελλάδας. Και με τον αντλητικό ανεμόμυλο, τη σπουδαία αυτή εφεύρεση-δώρο στους συντοπίτες του-έμεινε για πάντα στις καρδιές των Λασιθιωτών. Εμείς τώρα, κληρονόμοι αυτού του θησαυρού οφείλουμε να ξαναζωντανέψουμε το ομορφότερο αιολικό πάρκο της γης και να το παραδώσουμε στις επόμενες γενεές, ως ένα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
madeincreta.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Στα δίχτυα της Στικούδη ο Τζιμπούρ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αποκαλυπτική φώτο: Ο Λάκης σερβίρει...πορτοκαλάδες!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
