2013-10-09 19:48:03
Τα τελευταία στοιχεία από την 7η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή της Οδηγίας για την Επεξεργασία και Διάθεση των Αστικών Λυμάτων (91/271/EEC), δείχνουν βελτίωση στη συλλογή και επεξεργασία, αν και παραμένουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.
Πρωτοπόροι όπως η Αυστρία, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες πληρούν σε μεγάλο βαθμό τα ελάχιστα ευρωπαϊκά πρότυπα με αρκετά άλλα μέλη να βρίσκονται πολύ κοντά σε αυτά. Επιπλέον, νεότερα κράτη μέλη, έχοντας ως αφετηρία χαμηλότερο σημείο αναφοράς, έχουν βελτιώσει τη συνολική συλλογή και επεξεργασία, παρά τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης. Η εξέλιξη αυτή σχετίζεται με τη σημαντική υποστήριξη σε επενδύσεις της ΕΕ, που ανήλθε σε 14,3 δις ευρώ την περίοδο 2007-2013.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Janez Potočnik, δήλωσε ότι: «Η επεξεργασία λυμάτων είναι μία από τις θεμελιώδεις δοκιμασίες για την κοινωνία» και διερωτάται: «Καθαρίζουμε το χάος που δημιουργούμε ή καταστρέφουμε το περιβάλλον από το οποίο εξαρτόμαστε;». Δηλώνει ανακουφισμένος διαπιστώνοντας ότι οι διαδικασίες κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και ευτυχής που βλέπει ότι οι ενέργειες της Επιτροπής (μέτρα οικονομικής στήριξης, ισχυρό νομικό πλαίσιο) έχουν αποδώσει οφέλη στους Ευρωπαίους πολίτες.
Η έκθεση δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία (91%) του ρυπαντικού φορτίου από τις μεγάλες πόλεις της ΕΕ υποβάλλεται σε υψηλότερου βαθμού επεξεργασία, γεγονός που αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με την αντίστοιχη κατάσταση στην προηγούμενη έκθεση (77%). Σε ένα όμως παράρτημα της έκθεσης, όπου γίνεται σύγκριση της κατάστασης των 27 ευρωπαϊκών πρωτευουσών, υπάρχει ένα σημαντικό αρνητικό εύρημα: μόνο οι 11 από τις 27 διέθεταν επαρκές δίκτυο αποχέτευσης και σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, παρά το γεγονός ότι τα πρότυπα έχουν θεσπιστεί εδώ και πάνω από 20 χρόνια.
Επιπλέον, η βελτίωση της επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και ο περιορισμός των απορρίψεων ανεπεξέργαστων λυμάτων στο περιβάλλον έχουν αδιαμφισβήτητα βελτιώσει την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης. Στις αρχές του 1990, μόνο το 60% των περιοχών κολύμβησης στην Ευρώπη είχε εξαιρετική ποιότητα υδάτων, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 78%.
Σύμφωνα με τη σχετική κοινοτική νομοθεσία (91/271/EEC), τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διαθέτουν εγκατεστημένα δίκτυα αποχέτευσης για τη συλλογή των αστικών λυμάτων και να εξασφαλίζουν ότι τα υγρά απόβλητα, που εισέρχονται στα συστήματα συλλογής, υποβάλλονται σε κατάλληλη δευτεροβάθμια επεξεργασία για την απομάκρυνση του επιβλαβούς ρυπαντικού φορτίου. Επιπλέον, τα αστικά λύματα που εισρέουν σε ευαίσθητες περιοχές (όπως για παράδειγμα σε περιοχές κολύμβησης ή σε ταμιευτήρες πόσιμου νερού) πρέπει απαραιτήτως να υποβληθούν σε περαιτέρω επεξεργασία.
Η τελευταία έκθεση καλύπτει την περίοδο 2009/2010 με κύρια ευρήματα τα εξής:
• Τα ποσοστά συλλογής λυμάτων βρίσκονταν σε πολύ υψηλό επίπεδο, με τα 15 κράτη μέλη να συλλέγουν το 100% του συνολικού ρυπαντικού τους φορτίου. Όλα τα μέλη είχαν διατηρήσει ή βελτιώσει προηγούμενα αποτελέσματα, αν και τα ποσοστά συμμόρφωσης παρέμειναν κάτω του 30% στη Βουλγαρία, Κύπρο, Εσθονία, Λετονία και Σλοβενία.
• Τα ποσοστά συμμόρφωσης για τη δευτεροβάθμια επεξεργασία ανέρχονται σε 82%, ενώ στην προηγούμενη έκθεση κυμαίνονταν σε ποσοστό 78%. Ωστόσο, παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ΕΕ-15, που τα ποσοστά κυμαίνονταν μεταξύ 90-100%, και στην ΕΕ-12, που ο μέσος όρος συμμόρφωσης ήταν μόλις 39%.
• Τα ποσοστά συμμόρφωσης για υψηλότερου βαθμού επεξεργασία, ώστε να αντιμετωπισθούν φαινόμενα ευτροφισμού ή να μειωθεί η βακτηριακή ρύπανση με πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, ήταν 77%. Στην Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα και Φινλανδία η συμμόρφωση ανήλθε σε 100%, ενώ στην ΕΕ-12 ο μέσος όρος ήταν μόλις 14%.
• Το τμήμα της ΕΕ που χαρακτηρίζεται ως ευαίσθητη περιοχή αυξήθηκε κατά δύο μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, φθάνοντας σχεδόν το 75%. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στη Γαλλία και την Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων, πρέπει απαραιτήτως στη χώρα μας να δημιουργηθεί εφαρμόσιμο και ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο ώστε να επιτευχθεί συστηματική επαναχρησιμοποίηση των εκροών αστικών υγρών αποβλήτων. Πρόσφατα εκδόθηκε τροποποίηση (191002/2013) της υπ’ αριθ. 145116/2011 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων (Β΄ 354) και συναφείς διατάξεις», η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης άδειας επαναχρησιμοποίησης. Ωστόσο, η διαδικασία φαίνεται να περιπλέκεται και να γίνεται αρκετά χρονοβόρα, καθώς παράλληλα γίνεται μεταφορά των αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες ή/και τις Περιφερειακές Ενότητες (αρμόδια τμήματα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας) από τις αντίστοιχες Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι η τελική έγκριση της άδειας εκδίδεται από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και γνωμοδότηση των Περιφερειακών Διευθύνσεων.
Επιπτώσεις από τη διάθεση λυμάτων στο περιβάλλον
Οι προκαλούμενες επιπτώσεις της διάθεσης λυμάτων σε υδάτινους αποδέκτες αφορούν στη μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό με καταστροφικές συνέπειες για τους περισσότερους φυτικούς και ζωικούς υδρόβιους οργανισμούς, καθώς κινδυνεύουν από ασφυξία. Όταν αποβάλλονται θερμά απόβλητα ελαττώνεται επίσης η διαλυτότητα του οξυγόνου με δυσμενείς επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Αποτέλεσμα της ρύπανσης από φώσφορο και άζωτο είναι ο ευτροφισμός των νερών, η υπερβολική δηλαδή ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά από την υπέρμετρη τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά, γεγονός που προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα όπως την υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος όλων των άλλων, τη μείωση ή και εξαφάνιση ειδών, καθώς και την πλήρη ή μερική αποξυγόνωση των νερών. Τα επιπλέοντα αιωρούμενα χρωστικά και αφρίζοντα υλικά προκαλούν μείωση της διαφάνειας, αισθητική όχληση, αλλά και ρύπανση των επιφανειακών νερών. Επιπτώσεις από τη διάθεση λυμάτων προκαλούνται και στα υπόγεια νερά καθώς ως πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση συστήματα παρουσιάζουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού με αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων, βαρέων μετάλλων ή άλλων επικίνδυνων τοξικών ουσιών. Η μόλυνση των νερών είναι επίσης μια άλλη μορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών, δηλαδή η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα νερά.
Η ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων στο έδαφος έχει ως αποτέλεσμα τον εμποτισμό του με ανεπιθύμητα συστατικά, καθιστώντας το ακατάλληλο για καλλιέργεια. Επιπλέον υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης επιπτώσεων στην υγεία από την κατανάλωση προϊόντων, των οποίων τα φυτά αρδεύονται με ανεπεξέργαστα απόβλητα που περιέχουν επιβλαβείς ουσίες.
medsos.gr
Πρωτοπόροι όπως η Αυστρία, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες πληρούν σε μεγάλο βαθμό τα ελάχιστα ευρωπαϊκά πρότυπα με αρκετά άλλα μέλη να βρίσκονται πολύ κοντά σε αυτά. Επιπλέον, νεότερα κράτη μέλη, έχοντας ως αφετηρία χαμηλότερο σημείο αναφοράς, έχουν βελτιώσει τη συνολική συλλογή και επεξεργασία, παρά τα χαμηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης. Η εξέλιξη αυτή σχετίζεται με τη σημαντική υποστήριξη σε επενδύσεις της ΕΕ, που ανήλθε σε 14,3 δις ευρώ την περίοδο 2007-2013.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Janez Potočnik, δήλωσε ότι: «Η επεξεργασία λυμάτων είναι μία από τις θεμελιώδεις δοκιμασίες για την κοινωνία» και διερωτάται: «Καθαρίζουμε το χάος που δημιουργούμε ή καταστρέφουμε το περιβάλλον από το οποίο εξαρτόμαστε;». Δηλώνει ανακουφισμένος διαπιστώνοντας ότι οι διαδικασίες κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση και ευτυχής που βλέπει ότι οι ενέργειες της Επιτροπής (μέτρα οικονομικής στήριξης, ισχυρό νομικό πλαίσιο) έχουν αποδώσει οφέλη στους Ευρωπαίους πολίτες.
Η έκθεση δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία (91%) του ρυπαντικού φορτίου από τις μεγάλες πόλεις της ΕΕ υποβάλλεται σε υψηλότερου βαθμού επεξεργασία, γεγονός που αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με την αντίστοιχη κατάσταση στην προηγούμενη έκθεση (77%). Σε ένα όμως παράρτημα της έκθεσης, όπου γίνεται σύγκριση της κατάστασης των 27 ευρωπαϊκών πρωτευουσών, υπάρχει ένα σημαντικό αρνητικό εύρημα: μόνο οι 11 από τις 27 διέθεταν επαρκές δίκτυο αποχέτευσης και σύστημα επεξεργασίας λυμάτων, παρά το γεγονός ότι τα πρότυπα έχουν θεσπιστεί εδώ και πάνω από 20 χρόνια.
Επιπλέον, η βελτίωση της επεξεργασίας υγρών αποβλήτων και ο περιορισμός των απορρίψεων ανεπεξέργαστων λυμάτων στο περιβάλλον έχουν αδιαμφισβήτητα βελτιώσει την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης. Στις αρχές του 1990, μόνο το 60% των περιοχών κολύμβησης στην Ευρώπη είχε εξαιρετική ποιότητα υδάτων, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 78%.
Σύμφωνα με τη σχετική κοινοτική νομοθεσία (91/271/EEC), τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διαθέτουν εγκατεστημένα δίκτυα αποχέτευσης για τη συλλογή των αστικών λυμάτων και να εξασφαλίζουν ότι τα υγρά απόβλητα, που εισέρχονται στα συστήματα συλλογής, υποβάλλονται σε κατάλληλη δευτεροβάθμια επεξεργασία για την απομάκρυνση του επιβλαβούς ρυπαντικού φορτίου. Επιπλέον, τα αστικά λύματα που εισρέουν σε ευαίσθητες περιοχές (όπως για παράδειγμα σε περιοχές κολύμβησης ή σε ταμιευτήρες πόσιμου νερού) πρέπει απαραιτήτως να υποβληθούν σε περαιτέρω επεξεργασία.
Η τελευταία έκθεση καλύπτει την περίοδο 2009/2010 με κύρια ευρήματα τα εξής:
• Τα ποσοστά συλλογής λυμάτων βρίσκονταν σε πολύ υψηλό επίπεδο, με τα 15 κράτη μέλη να συλλέγουν το 100% του συνολικού ρυπαντικού τους φορτίου. Όλα τα μέλη είχαν διατηρήσει ή βελτιώσει προηγούμενα αποτελέσματα, αν και τα ποσοστά συμμόρφωσης παρέμειναν κάτω του 30% στη Βουλγαρία, Κύπρο, Εσθονία, Λετονία και Σλοβενία.
• Τα ποσοστά συμμόρφωσης για τη δευτεροβάθμια επεξεργασία ανέρχονται σε 82%, ενώ στην προηγούμενη έκθεση κυμαίνονταν σε ποσοστό 78%. Ωστόσο, παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ της ΕΕ-15, που τα ποσοστά κυμαίνονταν μεταξύ 90-100%, και στην ΕΕ-12, που ο μέσος όρος συμμόρφωσης ήταν μόλις 39%.
• Τα ποσοστά συμμόρφωσης για υψηλότερου βαθμού επεξεργασία, ώστε να αντιμετωπισθούν φαινόμενα ευτροφισμού ή να μειωθεί η βακτηριακή ρύπανση με πιθανές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, ήταν 77%. Στην Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα και Φινλανδία η συμμόρφωση ανήλθε σε 100%, ενώ στην ΕΕ-12 ο μέσος όρος ήταν μόλις 14%.
• Το τμήμα της ΕΕ που χαρακτηρίζεται ως ευαίσθητη περιοχή αυξήθηκε κατά δύο μονάδες σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, φθάνοντας σχεδόν το 75%. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις παρατηρήθηκαν στη Γαλλία και την Ελλάδα.
Στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης των υδατικών πόρων, πρέπει απαραιτήτως στη χώρα μας να δημιουργηθεί εφαρμόσιμο και ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο ώστε να επιτευχθεί συστηματική επαναχρησιμοποίηση των εκροών αστικών υγρών αποβλήτων. Πρόσφατα εκδόθηκε τροποποίηση (191002/2013) της υπ’ αριθ. 145116/2011 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων (Β΄ 354) και συναφείς διατάξεις», η οποία μεταξύ άλλων προβλέπει απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης άδειας επαναχρησιμοποίησης. Ωστόσο, η διαδικασία φαίνεται να περιπλέκεται και να γίνεται αρκετά χρονοβόρα, καθώς παράλληλα γίνεται μεταφορά των αρμοδιοτήτων στις Περιφέρειες ή/και τις Περιφερειακές Ενότητες (αρμόδια τμήματα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας) από τις αντίστοιχες Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Χαρακτηριστικό είναι ότι η τελική έγκριση της άδειας εκδίδεται από το Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από εισήγηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και γνωμοδότηση των Περιφερειακών Διευθύνσεων.
Επιπτώσεις από τη διάθεση λυμάτων στο περιβάλλον
Οι προκαλούμενες επιπτώσεις της διάθεσης λυμάτων σε υδάτινους αποδέκτες αφορούν στη μείωση του οξυγόνου που είναι διαλυμένο στο νερό με καταστροφικές συνέπειες για τους περισσότερους φυτικούς και ζωικούς υδρόβιους οργανισμούς, καθώς κινδυνεύουν από ασφυξία. Όταν αποβάλλονται θερμά απόβλητα ελαττώνεται επίσης η διαλυτότητα του οξυγόνου με δυσμενείς επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Αποτέλεσμα της ρύπανσης από φώσφορο και άζωτο είναι ο ευτροφισμός των νερών, η υπερβολική δηλαδή ανάπτυξη αλγών (φυτοπλαγκτόν) στα επιφανειακά νερά από την υπέρμετρη τροφοδοσία των νερών με θρεπτικά συστατικά, γεγονός που προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στο οικοσύστημα όπως την υπερβολική ανάπτυξη ορισμένων ειδών σε βάρος όλων των άλλων, τη μείωση ή και εξαφάνιση ειδών, καθώς και την πλήρη ή μερική αποξυγόνωση των νερών. Τα επιπλέοντα αιωρούμενα χρωστικά και αφρίζοντα υλικά προκαλούν μείωση της διαφάνειας, αισθητική όχληση, αλλά και ρύπανση των επιφανειακών νερών. Επιπτώσεις από τη διάθεση λυμάτων προκαλούνται και στα υπόγεια νερά καθώς ως πολύ ευαίσθητα στη ρύπανση συστήματα παρουσιάζουν περιορισμένη ικανότητα αυτοκαθαρισμού με αύξηση της συγκέντρωσης των νιτρικών αλάτων, βαρέων μετάλλων ή άλλων επικίνδυνων τοξικών ουσιών. Η μόλυνση των νερών είναι επίσης μια άλλη μορφή επιβάρυνσης των επιφανειακών και των υπόγειων νερών, δηλαδή η παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών στα νερά.
Η ανεξέλεγκτη διάθεση των αποβλήτων στο έδαφος έχει ως αποτέλεσμα τον εμποτισμό του με ανεπιθύμητα συστατικά, καθιστώντας το ακατάλληλο για καλλιέργεια. Επιπλέον υπάρχει κίνδυνος πρόκλησης επιπτώσεων στην υγεία από την κατανάλωση προϊόντων, των οποίων τα φυτά αρδεύονται με ανεπεξέργαστα απόβλητα που περιέχουν επιβλαβείς ουσίες.
medsos.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
