2013-11-12 01:54:07
από την Κωστάκη Έλενα, Ψυχολόγος
διατροφικές διαταραχές 1Η φράση Διατροφικές Διαταραχές συχνά φέρνει στο μυαλό την εικόνα αποστεωμένων γυναικών ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται αισθήματα τρόμου και στεναχώριας. Ο τρόμος είναι μεγαλύτερος σε γονείς που τα παιδιά τους βρίσκονται στη μεταβατική περίοδο της εφηβείας.
Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συχνότερα στην εφηβεία και στην αρχή της ενήλικης ζωής , αν και τα τελευταία χρόνια ολοένα και ανεβαίνει ο πήχης ηλικίας. Πλήττουν περισσότερο τις γυναίκες όμως έχει αυξηθεί και ο αριθμός των αντρών που πέφτουν θύματα. Οι διατροφικές διαταραχές που εμφανίζονται πιο συχνά είναι η Νευρική Ανορεξία, η Νευρική Βουλιμία και η Επεισοδιακή Υπερφαγία. Σύμφωνα με στατιστικά του 2012 το 1,0% – 4,2% των γυναικών έχουν εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή τους Νευρική Ανορεξία, το 4,0% Βουλιμία ενώ το 2,8 των ενηλίκων Επεισοδιακή Υπερφαγία.
Η Νευρική Ανορεξία παρά τη λέξη «ανορεξία» δεν εμπεριέχει έλλειψη της όρεξης για φαγητό. Το νεαρό άτομο έχει αισθήματα πείνας όμως ασκεί έλεγχο πάνω στην ορμή του για φαγητό και δεν τρώει. Το σύνηθες είναι η Νευρική Ανορεξία να ξεκινάει στην εφηβεία. Οι έφηβοι που πάσχουν χαρακτηρίζονται από μεγάλη απώλεια βάρους, χωρίς να υπάρχει λόγος, πχ αρρώστια. Μειώνουν σημαντικά την τροφή τους, ενώ προσπαθούν να αρνηθούν την αίσθηση της πείνας. Δεν μπορούν να διατηρήσουν ένα βάρος φυσιολογικό για το ύψος και την ηλικία τους. Επιθυμούν όλο και πιο λεπτό σώμα ενώ έχουν έντονο το φόβο του πάχους. Βλέπουν το σώμα τους πιο γεμάτο από ότι είναι ( διαστρεβλωμένη αντίληψη) ενώ η αυτοεκτίμηση τους επηρεάζεται από το βάρος και την αίσθηση του σώματος. Έχουν μια σημαντική επιθυμία ελέγχου της ζωής τους ώστε να νιώσουν ικανοί. Αυτό πιστεύουν ότι μπορούν να το πετύχουν με το να ελέγχουν τη διατροφή και το βάρος τους. Πολλές φορές τα σημάδια ασιτίας είναι ορατά πάνω τους. Αυτά περιλαμβάνουν λέπτυνση ή απώλεια μαλλιών, εμφάνιση ανοιχτόχρωμου χνουδιού στο σώμα, συχνή αίσθηση πρηξίματος, κίτρινο ή ξηρό δέρμα. Συχνά οι έφηβες έχουν αμηνόρροια ή διαταραχές στον κύκλο.
Η Νευρική Βουλιμία χαρακτηρίζεται από κύκλους υπερφαγίας και κάθαρσης. Όπως και στην ανορεξία , αυτή η συμπεριφορά οδηγείται από την επιθυμία να ρυθμίσουν συναισθήματα και ανησυχίες για το σώμα και το βάρος. Ο κύκλος ξεκινάει με τον έφηβο να καταναλώνει γρήγορα μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρονικό διάστημα. Νιώθει πως δε μπορεί να σταματήσει τη συμπεριφορά που τη χαρακτηρίζει ως αυτόματη. Έπειτα εμφανίζονται δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμός, τύψεις, λύπη και αηδία για τον εαυτό τους. Συγχρόνως προκαλείται σωματική δυσφορία και άγχος ότι θα πάρει βάρος. Έτσι ο έφηβος προσπαθεί να ξεφορτωθεί το φαγητό που κατανάλωσε με το να κάνει εμετό, να χρησιμοποιεί καθαρτικά ή διουρητικά, με το να ασκείται υπερβολικά, με το να παραλείπει γεύματα και να κάνει στερητική δίαιτα. Αυτές οι καθαρτικές μέθοδοι δεν επιτυγχάνουν τους επιθυμητούς στόχους, που είναι να νιώθει πιο άνετα σωματικά και να μην πάρει βάρος, αντίθετα είναι πολύ επιζήμιες και επικίνδυνες για την υγεία. Οι έφηβοι που έχουν Βουλιμία χρησιμοποιούν το βάρος τους ως μέτρο για την αυτοεκτίμηση τους. Συχνά έφηβοι με Βουλιμία έχουν φυσιολογικό βάρος.
διατροφικές διαταραχές 2
Η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας (Δ.Ε.Υ. ) πρόσφατα θεωρήθηκε ξεχωριστή διαταραχή. Διακρίνεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Όσοι αντιμετωπίζουν τη Δ.Ε.Υ. καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού από ότι είναι το φυσιολογικό σε αντίστοιχες περιστάσεις. Τρώνε γρήγορα και πολύ, ακόμα και όταν δεν πεινάνε κυρίως όμως όταν βρίσκονται μόνοι. Τρώνε για να ανακουφίσουν τον εαυτό τους , να αποφύγουν δυσάρεστες καταστάσεις αλλά και να μουδιάσουν τα συναισθήματα τους. Η υπερφαγία είναι μια προσπάθεια να ανακουφιστούν συναισθηματικά. Νιώθουν ντροπή και ενοχή για τη συμπεριφορά τους. Έχουν την τάση να είναι υπέρβαροι από το μέσο όρο. Δεν προσπαθούν όμως να αντισταθμίσουν τη συμπεριφορά τους με καθαρτικές μεθόδους όπως στη νευρική βουλιμία. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε ενήλικες σε σχέση με τις άλλες διατροφικές διαταραχές χωρίς όμως να αποκλείουμε την εμφάνιση της στην εφηβική ηλικία. Τη βλέπουμε συχνά σε εφήβους που έχουν και πρόβλημα παχυσαρκίας ενώ συνδυάζεται με πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση. Περίπου ένας στους πέντε παχύσαρκους έχει συμπεριφορά υπερφαγίας.
Σε σχέση με τις διατροφικές διαταραχές έχουν ακουστεί αρκετές θεωρίες και μύθοι. Ένας μύθος που δεν ισχύει αλλά προκαλεί σημαντικό εμπόδιο στην αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών είναι, ότι οι συγκεκριμένες συμπεριφορές είναι επιλογή των ατόμων που πάσχουν, άρα μόνοι τους το έχουν προκαλέσει στον εαυτό τους ή ότι το κάνουν επίτηδες για να τραβήξουν την προσοχή ή να εκδικηθούν τους γονείς τους. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει μια διατροφική διαταραχή, αρχίζει να παίρνει ζωή από μόνη της και δεν είναι στον έλεγχο του ατόμου. Δεν είναι ρεαλιστικό να πιστέψουμε ότι απλά θα σταματήσουν. Δε χρειάζονται κριτική και κατηγορίες αλλά φροντίδα.
Ένας άλλος μύθος είναι ότι φταίνε οι γονείς για την εμφάνιση των διατροφικών διαταραχών στο παιδί τους. Αυτό, βέβαια δεν ισχύει και αν και δεν προκαλούν οι γονείς τη διαταραχή, μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να προφυλάξουν το παιδί τους, παρέχοντας του ένα ασφαλές, τρυφερό περιβάλλον, ελεύθερο από δίαιτες.
Οι γονείς είναι σημαντικό να προσέχουν για αλλαγές στη διατροφή των παιδιών τους ή στη διατροφική τους συμπεριφορά, (αποκλεισμός συγκεκριμένων τροφίμων ή ομάδων τροφίμων, παραλείψεις γευμάτων, αποφεύγουν να κάθονται με τους γονείς στο τραπέζι, αποφυγή συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων που υπάρχει φαγητό).
Όταν επικοινωνούν με τα παιδιά τους καλό είναι να εστιάζουν στον εσωτερικό κόσμο και το συναίσθημα. Είναι σημαντικό οι γονείς να μην ασχολούνται υπερβολικά με την εμφάνιση, τις επιδόσεις ή με την υγεία και τη διατροφή. Σε όλα χρειάζεται μέτρο. Να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι το ουσιαστικό είναι το συναίσθημα, η ποιότητα που έχουν ως άνθρωποι στο σύνολο, συναισθηματικά, διανοητικά, κοινωνικά και όχι μόνο η εμφάνιση. Να περάσουν στα παιδιά τους το μήνυμα, ότι η τελειότητα είναι ουτοπική και δε σχετίζεται με την αγάπη που θα λάβουν από εκείνους και τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Επίσης θα πρέπει να αποφεύγουν την αρνητική κριτική σε σχέση με την εμφάνιση των παιδιών τους αλλά και των άλλων ανθρώπων. Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν τα παιδιά τους να έχουν κριτική σκέψη σε όσα βλέπουν στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο και στον έντυπο τύπο. Να σιγουρευτούν ότι το παιδί δε θα μάθει να διαχωρίζει τα τρόφιμα ως « καλά» και « κακά». Αυτό επιτυγχάνεται με το να μην διαχωρίζουν οι ίδιοι τα τρόφιμα, να μην υπάρχουν απαγορευμένες τροφές στο σπίτι αλλά το παιδί να μάθει από μικρή ηλικία ότι όλα χρειάζονται στη σωστή ποσότητα και το μέτρο. Καλό είναι επίσης οι γονείς να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν το φαγητό ως ανταμοιβή ή τιμωρία.
Όταν ένα παιδί έχει παραπάνω κιλά ή ένας έφηβος και θέλουν να τον βοηθήσουν να χάσει βάρος να μην αναφέρουν τη λέξη δίαιτα αλλά όλη η οικογένεια να αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες σε πιο υγιεινές χωρίς όμως να στερεί τελείως τα φαγητά που αρέσουν στο παιδί. Επίσης οι γονείς δεν πρέπει να αγνοούν το κληρονομικό υπόβαθρο. Όταν στην οικογένεια τους υπάρχουν άτομα που έχουν βιώσει διατροφικές διαταραχές, να είναι προσεχτικοί γιατί είναι πιθανόν να εμφανίσουν και τα παιδιά τους.
Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας πάσχει από μια διατροφική διαταραχή, είναι σημαντικό να μοιραστείτε μαζί του την ανησυχία σας. Όταν πλησιάσετε το παιδί σας, είναι σημαντικό να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με ένα τρυφερό – μη επικριτικό τρόπο. Διαλέξτε μια ώρα που να μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί μόνοι σας που και εκείνο θα έχει χρόνο να σας ακούσει, ώστε να του εξηγήσετε γιατί ανησυχείτε. Να είστε ήρεμοι, θετικοί, συγκεντρωμένοι και με σεβασμό στο παιδί σας και την ιδιωτικότητα του. Προσέξτε να αποφύγετε επικριτικές ή κατηγορικές προτάσεις γιατί αυτές θα κάνουν τον έφηβο επιθετικό. Αντίθετα συγκεντρωθείτε στις συγκεκριμένες συμπεριφορές που σας ανησυχούν.
Εστιαστείτε σε συναισθήματα και σχέσεις και όχι στο βάρος και το φαγητό. Μοιραστείτε με το παιδί σας τις εμπειρίες σας από συγκεκριμένες φορές που ανησυχήσατε για τη διατροφική συμπεριφορά του.
Πείτε του πως ανησυχείτε για την υγεία του, δείχνοντας όμως σεβασμό στην προσωπικότητα του. Συχνά οι διατροφικές διαταραχές είναι μια κραυγή βοήθειας και ο έφηβος θα το εκτιμήσει αν διαπιστώσει ότι οι γονείς του νοιάζονται.
Μη σχολιάσετε το πώς δείχνει εξωτερικά. Το παιδί σας είναι έτσι και αλλιώς πολύ εστιασμένο στο σώμα και την εικόνα του. Ακόμα και αν του κάνετε κομπλιμέντα για την εμφάνιση του, σχόλια για το βάρος και την εμφάνιση μπορούν να δυναμώσουν την εμμονή που έχει με την εικόνα του.
Να είστε σίγουροι ότι δε συνηγορείτε σε προκαταλήψεις βάρους. Αν η κόρη σας, πει ότι νιώθει χοντρή ή ότι θέλει να χάσει βάρος. Μην πείτε « δεν είσαι χοντρή» αντίθετα προτρέψτε τη να ερευνήσετε μαζί ή και μόνη της, τους φόβους που έχει για το πάχος αλλά και τι θα αλλάξει στη ζωή της αν χάσει το βάρος που θέλει.
Αποφύγετε διαμάχες για το φαγητό. Μην απαιτήσετε να αλλάξουν. Μην κριτικάρετε τις διατροφικές συνήθειες. Οι έφηβοι με διατροφικές διαταραχές προσπαθούν να αποκτήσουν έλεγχο. Δε νιώθουν ότι ελέγχουν τη ζωή τους. Προσπαθώντας να τους ξεγελάσετε ή να τους πείσετε, μπορεί μόνο να χειροτερέψει τα πράγματα.
Προσπαθήστε να αποφύγετε, να κατηγορήσετε, να ντροπιάσετε ή να ενοχοποιήσετε τον έφηβο σχετικά με τις πράξεις ή τους φόβους του. Μη χρησιμοποιήσετε εκφράσεις όπως «πρέπει να φας» , «φέρσου υπεύθυνα» . Αντίθετα πείτε « ανησυχώ για σένα γιατί αρνιέσαι να φας πρωινό ή μεσημεριανό» ή « Φοβάμαι κάθε φορά που σε ακούω να κάνεις εμετό»
Αποφύγετε να δίνετε απλές λύσεις πχ « Αν σταματούσες αυτή τη συμπεριφορά όλα θα πήγαιναν καλά»
Σημαντικό για ένα γονιό που το παιδί του έχει κάποια διατροφική διαταραχή είναι να σκεφτεί τις δικές του στάσεις για το φαγητό, το βάρος και την εικόνα του σώματος. Αποφύγετε απειλές, τακτικές εκφοβισμού, ξεσπάσματα θυμού. Αρνητική επικοινωνία μπορεί μόνο να κάνει το παιδί πιο ευάλωτο στη διαταραχή. Κάντε ότι μπορείτε για να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση του εφήβου σας. Δώστε του ευκαιρίες και ενθάρρυνση. Μια καλή αυτοεκτίμηση είναι το καλύτερο φάρμακο για την αντιμετώπιση της διαταραχής. Σεβαστείτε την προσωπικότητα του παιδιού σας αλλά και τα όρια που βάζει και προσέξτε τα όρια που βάζετε εσείς στον εαυτό σας. Ενθαρρύνετε το παιδί να βρει υγιείς τρόπους για να διαχειριστεί δυσάρεστα συναισθήματα όπως άγχος, θλίψη, μοναξιά, ενοχή.
Θυμηθείτε ότι δε φταίει κανένας για την εμφάνιση της διαταραχής. Τότε μόνο θα έχετε την ελευθερία να πράξετε με ειλικρίνεια και όχι με το τι θα μπορούσε ή θα έπρεπε να γίνει.
Σημαντικό είναι να επιμείνετε και να ενθαρρύνεται τη θεραπεία. Σίγουρα θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα γιατρό για να κάνει το παιδί σας όλες τις ιατρικές εξετάσεις που χρειάζονται. Ο έφηβος με διατροφική διαταραχή χρειάζεται διατροφολογική υποστήριξη αλλά και υποστήριξη από επαγγελματία ψυχικής υγείας ( ψυχολόγο, ψυχίατρο). Για ένα καλύτερο αποτέλεσμα όλες οι παραπάνω ειδικότητες θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί με τους γονείς και τον έφηβο για πιο ολιστική αντιμετώπιση.
Όταν ο έφηβος είναι πολύ λιποβαρής , όταν τρέφεται υπερβολικά στερητικά , όταν έχει καταθλιπτική διάθεση και αυτοκτονικές σκέψεις , όταν ήδη αντιμετωπίζει διάφορες οργανικές επιπτώσεις των διατροφικών διαταραχών, τότε χρειάζεται οπωσδήποτε εισαγωγή σε νοσοκομείο. Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύ επικίνδυνες τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία. Η νευρική ανορεξία ανήκει στις ψυχοπαθολογικές διαταραχές που ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών που πάσχουν καταλήγει στο θάνατο.
Η οικογενειακή θεραπεία σε περιπτώσεις εφήβων με διατροφικές διαταραχές έχει αποδειχτεί ως μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους ψυχολογικής θεραπείας. Αυτό συμβαίνει γιατί αλλάζοντας τον τρόπο που σχετίζονται τα μέλη της οικογένειας προωθείται η ειλικρινής και εις βάθος επικοινωνία. Τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν πως να επιλύουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις αλλά και πως να στηρίζουν την κατάλληλη για το κάθε άτομο ανεξαρτησία. Επίσης οι γονείς εκπαιδεύονται πώς να αντιμετωπίζουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους αλλά και να τη δέχονται με τον ίδιο τρόπο που θα δέχονταν οποιαδήποτε ιατρική κατάσταση. Τα εφόδια που παίρνει ο έφηβος από την οικογενειακή θεραπεία ξεπερνάνε τα όρια της διατροφής αλλά μαθαίνει να επικοινωνεί, να σχετίζεται, να εκφράζεται και πάνω από όλα να αναγνωρίζει και να αγαπάει τον εαυτό του.
e-goneis.gr
διατροφικές διαταραχές 1Η φράση Διατροφικές Διαταραχές συχνά φέρνει στο μυαλό την εικόνα αποστεωμένων γυναικών ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται αισθήματα τρόμου και στεναχώριας. Ο τρόμος είναι μεγαλύτερος σε γονείς που τα παιδιά τους βρίσκονται στη μεταβατική περίοδο της εφηβείας.
Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζονται συχνότερα στην εφηβεία και στην αρχή της ενήλικης ζωής , αν και τα τελευταία χρόνια ολοένα και ανεβαίνει ο πήχης ηλικίας. Πλήττουν περισσότερο τις γυναίκες όμως έχει αυξηθεί και ο αριθμός των αντρών που πέφτουν θύματα. Οι διατροφικές διαταραχές που εμφανίζονται πιο συχνά είναι η Νευρική Ανορεξία, η Νευρική Βουλιμία και η Επεισοδιακή Υπερφαγία. Σύμφωνα με στατιστικά του 2012 το 1,0% – 4,2% των γυναικών έχουν εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή τους Νευρική Ανορεξία, το 4,0% Βουλιμία ενώ το 2,8 των ενηλίκων Επεισοδιακή Υπερφαγία.
Η Νευρική Ανορεξία παρά τη λέξη «ανορεξία» δεν εμπεριέχει έλλειψη της όρεξης για φαγητό. Το νεαρό άτομο έχει αισθήματα πείνας όμως ασκεί έλεγχο πάνω στην ορμή του για φαγητό και δεν τρώει. Το σύνηθες είναι η Νευρική Ανορεξία να ξεκινάει στην εφηβεία. Οι έφηβοι που πάσχουν χαρακτηρίζονται από μεγάλη απώλεια βάρους, χωρίς να υπάρχει λόγος, πχ αρρώστια. Μειώνουν σημαντικά την τροφή τους, ενώ προσπαθούν να αρνηθούν την αίσθηση της πείνας. Δεν μπορούν να διατηρήσουν ένα βάρος φυσιολογικό για το ύψος και την ηλικία τους. Επιθυμούν όλο και πιο λεπτό σώμα ενώ έχουν έντονο το φόβο του πάχους. Βλέπουν το σώμα τους πιο γεμάτο από ότι είναι ( διαστρεβλωμένη αντίληψη) ενώ η αυτοεκτίμηση τους επηρεάζεται από το βάρος και την αίσθηση του σώματος. Έχουν μια σημαντική επιθυμία ελέγχου της ζωής τους ώστε να νιώσουν ικανοί. Αυτό πιστεύουν ότι μπορούν να το πετύχουν με το να ελέγχουν τη διατροφή και το βάρος τους. Πολλές φορές τα σημάδια ασιτίας είναι ορατά πάνω τους. Αυτά περιλαμβάνουν λέπτυνση ή απώλεια μαλλιών, εμφάνιση ανοιχτόχρωμου χνουδιού στο σώμα, συχνή αίσθηση πρηξίματος, κίτρινο ή ξηρό δέρμα. Συχνά οι έφηβες έχουν αμηνόρροια ή διαταραχές στον κύκλο.
Η Νευρική Βουλιμία χαρακτηρίζεται από κύκλους υπερφαγίας και κάθαρσης. Όπως και στην ανορεξία , αυτή η συμπεριφορά οδηγείται από την επιθυμία να ρυθμίσουν συναισθήματα και ανησυχίες για το σώμα και το βάρος. Ο κύκλος ξεκινάει με τον έφηβο να καταναλώνει γρήγορα μεγάλες ποσότητες φαγητού σε μικρό χρονικό διάστημα. Νιώθει πως δε μπορεί να σταματήσει τη συμπεριφορά που τη χαρακτηρίζει ως αυτόματη. Έπειτα εμφανίζονται δυσάρεστα συναισθήματα όπως θυμός, τύψεις, λύπη και αηδία για τον εαυτό τους. Συγχρόνως προκαλείται σωματική δυσφορία και άγχος ότι θα πάρει βάρος. Έτσι ο έφηβος προσπαθεί να ξεφορτωθεί το φαγητό που κατανάλωσε με το να κάνει εμετό, να χρησιμοποιεί καθαρτικά ή διουρητικά, με το να ασκείται υπερβολικά, με το να παραλείπει γεύματα και να κάνει στερητική δίαιτα. Αυτές οι καθαρτικές μέθοδοι δεν επιτυγχάνουν τους επιθυμητούς στόχους, που είναι να νιώθει πιο άνετα σωματικά και να μην πάρει βάρος, αντίθετα είναι πολύ επιζήμιες και επικίνδυνες για την υγεία. Οι έφηβοι που έχουν Βουλιμία χρησιμοποιούν το βάρος τους ως μέτρο για την αυτοεκτίμηση τους. Συχνά έφηβοι με Βουλιμία έχουν φυσιολογικό βάρος.
διατροφικές διαταραχές 2
Η Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας (Δ.Ε.Υ. ) πρόσφατα θεωρήθηκε ξεχωριστή διαταραχή. Διακρίνεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας. Όσοι αντιμετωπίζουν τη Δ.Ε.Υ. καταναλώνουν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού από ότι είναι το φυσιολογικό σε αντίστοιχες περιστάσεις. Τρώνε γρήγορα και πολύ, ακόμα και όταν δεν πεινάνε κυρίως όμως όταν βρίσκονται μόνοι. Τρώνε για να ανακουφίσουν τον εαυτό τους , να αποφύγουν δυσάρεστες καταστάσεις αλλά και να μουδιάσουν τα συναισθήματα τους. Η υπερφαγία είναι μια προσπάθεια να ανακουφιστούν συναισθηματικά. Νιώθουν ντροπή και ενοχή για τη συμπεριφορά τους. Έχουν την τάση να είναι υπέρβαροι από το μέσο όρο. Δεν προσπαθούν όμως να αντισταθμίσουν τη συμπεριφορά τους με καθαρτικές μεθόδους όπως στη νευρική βουλιμία. Η διαταραχή αυτή εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε ενήλικες σε σχέση με τις άλλες διατροφικές διαταραχές χωρίς όμως να αποκλείουμε την εμφάνιση της στην εφηβική ηλικία. Τη βλέπουμε συχνά σε εφήβους που έχουν και πρόβλημα παχυσαρκίας ενώ συνδυάζεται με πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση. Περίπου ένας στους πέντε παχύσαρκους έχει συμπεριφορά υπερφαγίας.
Σε σχέση με τις διατροφικές διαταραχές έχουν ακουστεί αρκετές θεωρίες και μύθοι. Ένας μύθος που δεν ισχύει αλλά προκαλεί σημαντικό εμπόδιο στην αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών είναι, ότι οι συγκεκριμένες συμπεριφορές είναι επιλογή των ατόμων που πάσχουν, άρα μόνοι τους το έχουν προκαλέσει στον εαυτό τους ή ότι το κάνουν επίτηδες για να τραβήξουν την προσοχή ή να εκδικηθούν τους γονείς τους. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει μια διατροφική διαταραχή, αρχίζει να παίρνει ζωή από μόνη της και δεν είναι στον έλεγχο του ατόμου. Δεν είναι ρεαλιστικό να πιστέψουμε ότι απλά θα σταματήσουν. Δε χρειάζονται κριτική και κατηγορίες αλλά φροντίδα.
Ένας άλλος μύθος είναι ότι φταίνε οι γονείς για την εμφάνιση των διατροφικών διαταραχών στο παιδί τους. Αυτό, βέβαια δεν ισχύει και αν και δεν προκαλούν οι γονείς τη διαταραχή, μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να προφυλάξουν το παιδί τους, παρέχοντας του ένα ασφαλές, τρυφερό περιβάλλον, ελεύθερο από δίαιτες.
Οι γονείς είναι σημαντικό να προσέχουν για αλλαγές στη διατροφή των παιδιών τους ή στη διατροφική τους συμπεριφορά, (αποκλεισμός συγκεκριμένων τροφίμων ή ομάδων τροφίμων, παραλείψεις γευμάτων, αποφεύγουν να κάθονται με τους γονείς στο τραπέζι, αποφυγή συγκεντρώσεων και εκδηλώσεων που υπάρχει φαγητό).
Όταν επικοινωνούν με τα παιδιά τους καλό είναι να εστιάζουν στον εσωτερικό κόσμο και το συναίσθημα. Είναι σημαντικό οι γονείς να μην ασχολούνται υπερβολικά με την εμφάνιση, τις επιδόσεις ή με την υγεία και τη διατροφή. Σε όλα χρειάζεται μέτρο. Να δώσουν στα παιδιά τους να καταλάβουν ότι το ουσιαστικό είναι το συναίσθημα, η ποιότητα που έχουν ως άνθρωποι στο σύνολο, συναισθηματικά, διανοητικά, κοινωνικά και όχι μόνο η εμφάνιση. Να περάσουν στα παιδιά τους το μήνυμα, ότι η τελειότητα είναι ουτοπική και δε σχετίζεται με την αγάπη που θα λάβουν από εκείνους και τους υπόλοιπους ανθρώπους.
Επίσης θα πρέπει να αποφεύγουν την αρνητική κριτική σε σχέση με την εμφάνιση των παιδιών τους αλλά και των άλλων ανθρώπων. Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν τα παιδιά τους να έχουν κριτική σκέψη σε όσα βλέπουν στην τηλεόραση, στο διαδίκτυο και στον έντυπο τύπο. Να σιγουρευτούν ότι το παιδί δε θα μάθει να διαχωρίζει τα τρόφιμα ως « καλά» και « κακά». Αυτό επιτυγχάνεται με το να μην διαχωρίζουν οι ίδιοι τα τρόφιμα, να μην υπάρχουν απαγορευμένες τροφές στο σπίτι αλλά το παιδί να μάθει από μικρή ηλικία ότι όλα χρειάζονται στη σωστή ποσότητα και το μέτρο. Καλό είναι επίσης οι γονείς να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν το φαγητό ως ανταμοιβή ή τιμωρία.
Όταν ένα παιδί έχει παραπάνω κιλά ή ένας έφηβος και θέλουν να τον βοηθήσουν να χάσει βάρος να μην αναφέρουν τη λέξη δίαιτα αλλά όλη η οικογένεια να αλλάξει τις διατροφικές συνήθειες σε πιο υγιεινές χωρίς όμως να στερεί τελείως τα φαγητά που αρέσουν στο παιδί. Επίσης οι γονείς δεν πρέπει να αγνοούν το κληρονομικό υπόβαθρο. Όταν στην οικογένεια τους υπάρχουν άτομα που έχουν βιώσει διατροφικές διαταραχές, να είναι προσεχτικοί γιατί είναι πιθανόν να εμφανίσουν και τα παιδιά τους.
Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας πάσχει από μια διατροφική διαταραχή, είναι σημαντικό να μοιραστείτε μαζί του την ανησυχία σας. Όταν πλησιάσετε το παιδί σας, είναι σημαντικό να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με ένα τρυφερό – μη επικριτικό τρόπο. Διαλέξτε μια ώρα που να μπορείτε να μιλήσετε στο παιδί μόνοι σας που και εκείνο θα έχει χρόνο να σας ακούσει, ώστε να του εξηγήσετε γιατί ανησυχείτε. Να είστε ήρεμοι, θετικοί, συγκεντρωμένοι και με σεβασμό στο παιδί σας και την ιδιωτικότητα του. Προσέξτε να αποφύγετε επικριτικές ή κατηγορικές προτάσεις γιατί αυτές θα κάνουν τον έφηβο επιθετικό. Αντίθετα συγκεντρωθείτε στις συγκεκριμένες συμπεριφορές που σας ανησυχούν.
Εστιαστείτε σε συναισθήματα και σχέσεις και όχι στο βάρος και το φαγητό. Μοιραστείτε με το παιδί σας τις εμπειρίες σας από συγκεκριμένες φορές που ανησυχήσατε για τη διατροφική συμπεριφορά του.
Πείτε του πως ανησυχείτε για την υγεία του, δείχνοντας όμως σεβασμό στην προσωπικότητα του. Συχνά οι διατροφικές διαταραχές είναι μια κραυγή βοήθειας και ο έφηβος θα το εκτιμήσει αν διαπιστώσει ότι οι γονείς του νοιάζονται.
Μη σχολιάσετε το πώς δείχνει εξωτερικά. Το παιδί σας είναι έτσι και αλλιώς πολύ εστιασμένο στο σώμα και την εικόνα του. Ακόμα και αν του κάνετε κομπλιμέντα για την εμφάνιση του, σχόλια για το βάρος και την εμφάνιση μπορούν να δυναμώσουν την εμμονή που έχει με την εικόνα του.
Να είστε σίγουροι ότι δε συνηγορείτε σε προκαταλήψεις βάρους. Αν η κόρη σας, πει ότι νιώθει χοντρή ή ότι θέλει να χάσει βάρος. Μην πείτε « δεν είσαι χοντρή» αντίθετα προτρέψτε τη να ερευνήσετε μαζί ή και μόνη της, τους φόβους που έχει για το πάχος αλλά και τι θα αλλάξει στη ζωή της αν χάσει το βάρος που θέλει.
Αποφύγετε διαμάχες για το φαγητό. Μην απαιτήσετε να αλλάξουν. Μην κριτικάρετε τις διατροφικές συνήθειες. Οι έφηβοι με διατροφικές διαταραχές προσπαθούν να αποκτήσουν έλεγχο. Δε νιώθουν ότι ελέγχουν τη ζωή τους. Προσπαθώντας να τους ξεγελάσετε ή να τους πείσετε, μπορεί μόνο να χειροτερέψει τα πράγματα.
Προσπαθήστε να αποφύγετε, να κατηγορήσετε, να ντροπιάσετε ή να ενοχοποιήσετε τον έφηβο σχετικά με τις πράξεις ή τους φόβους του. Μη χρησιμοποιήσετε εκφράσεις όπως «πρέπει να φας» , «φέρσου υπεύθυνα» . Αντίθετα πείτε « ανησυχώ για σένα γιατί αρνιέσαι να φας πρωινό ή μεσημεριανό» ή « Φοβάμαι κάθε φορά που σε ακούω να κάνεις εμετό»
Αποφύγετε να δίνετε απλές λύσεις πχ « Αν σταματούσες αυτή τη συμπεριφορά όλα θα πήγαιναν καλά»
Σημαντικό για ένα γονιό που το παιδί του έχει κάποια διατροφική διαταραχή είναι να σκεφτεί τις δικές του στάσεις για το φαγητό, το βάρος και την εικόνα του σώματος. Αποφύγετε απειλές, τακτικές εκφοβισμού, ξεσπάσματα θυμού. Αρνητική επικοινωνία μπορεί μόνο να κάνει το παιδί πιο ευάλωτο στη διαταραχή. Κάντε ότι μπορείτε για να ενισχύσετε την αυτοεκτίμηση του εφήβου σας. Δώστε του ευκαιρίες και ενθάρρυνση. Μια καλή αυτοεκτίμηση είναι το καλύτερο φάρμακο για την αντιμετώπιση της διαταραχής. Σεβαστείτε την προσωπικότητα του παιδιού σας αλλά και τα όρια που βάζει και προσέξτε τα όρια που βάζετε εσείς στον εαυτό σας. Ενθαρρύνετε το παιδί να βρει υγιείς τρόπους για να διαχειριστεί δυσάρεστα συναισθήματα όπως άγχος, θλίψη, μοναξιά, ενοχή.
Θυμηθείτε ότι δε φταίει κανένας για την εμφάνιση της διαταραχής. Τότε μόνο θα έχετε την ελευθερία να πράξετε με ειλικρίνεια και όχι με το τι θα μπορούσε ή θα έπρεπε να γίνει.
Σημαντικό είναι να επιμείνετε και να ενθαρρύνεται τη θεραπεία. Σίγουρα θα πρέπει να επισκεφτείτε ένα γιατρό για να κάνει το παιδί σας όλες τις ιατρικές εξετάσεις που χρειάζονται. Ο έφηβος με διατροφική διαταραχή χρειάζεται διατροφολογική υποστήριξη αλλά και υποστήριξη από επαγγελματία ψυχικής υγείας ( ψυχολόγο, ψυχίατρο). Για ένα καλύτερο αποτέλεσμα όλες οι παραπάνω ειδικότητες θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί με τους γονείς και τον έφηβο για πιο ολιστική αντιμετώπιση.
Όταν ο έφηβος είναι πολύ λιποβαρής , όταν τρέφεται υπερβολικά στερητικά , όταν έχει καταθλιπτική διάθεση και αυτοκτονικές σκέψεις , όταν ήδη αντιμετωπίζει διάφορες οργανικές επιπτώσεις των διατροφικών διαταραχών, τότε χρειάζεται οπωσδήποτε εισαγωγή σε νοσοκομείο. Οι διατροφικές διαταραχές είναι πολύ επικίνδυνες τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική υγεία. Η νευρική ανορεξία ανήκει στις ψυχοπαθολογικές διαταραχές που ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών που πάσχουν καταλήγει στο θάνατο.
Η οικογενειακή θεραπεία σε περιπτώσεις εφήβων με διατροφικές διαταραχές έχει αποδειχτεί ως μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους ψυχολογικής θεραπείας. Αυτό συμβαίνει γιατί αλλάζοντας τον τρόπο που σχετίζονται τα μέλη της οικογένειας προωθείται η ειλικρινής και εις βάθος επικοινωνία. Τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν πως να επιλύουν τις μεταξύ τους συγκρούσεις αλλά και πως να στηρίζουν την κατάλληλη για το κάθε άτομο ανεξαρτησία. Επίσης οι γονείς εκπαιδεύονται πώς να αντιμετωπίζουν τη συμπεριφορά του παιδιού τους αλλά και να τη δέχονται με τον ίδιο τρόπο που θα δέχονταν οποιαδήποτε ιατρική κατάσταση. Τα εφόδια που παίρνει ο έφηβος από την οικογενειακή θεραπεία ξεπερνάνε τα όρια της διατροφής αλλά μαθαίνει να επικοινωνεί, να σχετίζεται, να εκφράζεται και πάνω από όλα να αναγνωρίζει και να αγαπάει τον εαυτό του.
e-goneis.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Κάντε το παλιό σας πηγμένο μανό σαν καινούργιο
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
«Τέλος» και επίσημα ο Τεννές
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
