ΝΕΑ VIDEO NEA PHOTO NEA

 | 

Μπαίνει ο Θεός στο... μικροσκόπιο;

Πώς να αποδείξει κανείς την ύπαρξη ή την ανυπαρξία τουΘεού; Μπορεί η θρησκεία να αποτελέσει «επιστημονική υπόθεση»;Τα επιστημονικάπειράματα δεν έχουν εντοπίσει ως τώρα απτές αποδείξεις για την ύπαρξη ενός θεούΤου Victor Senger Η γραμμή μεταξύ των επιστημόνων – πιστών καιμη πιστών – είναι ότι η επιστήμη και η θρησκεία αποτελούν αυτό που ο ΣτίβενΤζέι Γκουλντ έχει αποκαλέσει «μη επικαλυπτόμενες διδασκαλίες». Το 1998 η ΕθνικήΑκαδημία Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών εξέδωσε μια ανακοίνωση στην οποίαβεβαίωνε ότι «η επιστήμη δεν μπορεί να πει τίποτε για το υπερφυσικό. Το αν οΘεός υπάρχει ή όχι είναι ένα ζήτημα στο οποίο η επιστήμη είναι ουδέτερη».Ωστόσο σύμφωνα με μια έρευνα της ίδιαςχρονιάς το 93% των μελών της Ακαδημίας δεν πίστευε σε κάποιον θεό.

Από τη στιγμή που περίπου το ίδιο ποσοστό τωναμερικανών πολιτών δηλώνει ότι πιστεύει σε κάποιον θεό, διερωτάται κανείς τι,αν όχι η επιστήμη τους, κάνει την ελίτ των αμερικανών επιστημόνων να διαφέρειτόσο πολύ από τον γενικό πληθυσμό.Η πλειονότητα των επιστημόνων σε όλα ταεπίπεδα δεν πιστεύει σε κάποιον θεό. Παρ’ όλα αυτά οι περισσότεροι είναιαπρόθυμοι να αμφισβητήσουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των άλλων. Είμαι έναςφυσικός ο οποίος, μαζί με άλλους τους οποίους αποκαλούν «οι νέοι άθεοι», είναιπρόθυμος να αμφισβητήσει τη θρησκευτική πίστη. Οι θεοί που λατρεύονται απόδισεκατομμύρια είτε υπάρχουν είτε δεν υπάρχουν. Και αυτοί οι θεοί, αν υπάρχουν,πρέπει να έχουν παρατηρήσιμες συνειδήσεις. Ετσι, το ερώτημα της ύπαρξής τουςαποτελεί ένα θεμιτό επιστημονικό ζήτημα το οποίο έχει βαθιά σημασία για τηνανθρωπότητα.Παρατήρηση και πείραμαΜπορείτε να θεωρήσετε την ύπαρξη του Θεού μιαεπιστημονική υπόθεση και να αναζητήσετε τα επακόλουθά της εμπειρικά στοιχεία.Πολλές από τις ιδιότητες που συνδέονται με τον ιουδαϊκο-χριστιανικο-ισλαμικόθεό έχουν συγκεκριμένες συνέπειες οι οποίες μπορούν να εξεταστούν εμπειρικά.Ενας τέτοιος θεός θεωρείται ότι παίζει κεντρικό ρόλο στη λειτουργία τουΣύμπαντος και στις ζωές των ανθρώπων. Ως εκ τούτου οι υπέρ του αποδείξεις θαέπρεπε να είναι εύκολα ανιχνεύσιμες με επιστημονικά μέσα.Αν ένα κατάλληλα ελεγχόμενο πείραμα κατέληγεσε μια παρατήρηση η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί με φυσικά μέσα, τότε ηεπιστήμη θα έπρεπε να πάρει στα σοβαρά την πιθανότητα ενός κόσμου πέρα από τηνύλη.Απόπειρες για τέτοια πειράματα έχουν γίνει.Οι επιστήμονες έχουν εξετάσει εμπειρικά την αποτελεσματικότητα τηςμεσολαβητικής προσευχής – της προσευχής που λέγεται προς όφελος άλλων. Οιμελέτες αυτές, θεωρητικά, θα μπορούσαν να έχουν αποδείξει επιστημονικά ότιυπάρχει κάποιος θεός. Αν είχαν διαπιστώσει σαφώς, σε μια διπλά τυφλή καιελεγχόμενη για το φαινόμενο placebo δοκιμή, ότι οι μεσολαβητικές προσευχέςγιατρεύουν τον άρρωστο, θα ήταν δύσκολο να βρεθεί μια φυσική εξήγηση. Δεν τοδιεπίστωσαν όμως.Παρόμοιες δοκιμές έχουν γίνει σε επιθανάτιεςεμπειρίες. Ορισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι είχαν μια επιθανάτια εμπειρία κατά τηδιάρκεια κάποιας χειρουργικής επέμβασης, έχουν αναφέρει ότι ίπταντο επάνω απότο χειρουργικό τραπέζι παρακολουθώντας όλα όσα γίνονταν κάτω. Το αν αυτό είναιμια πραγματική εμπειρία ή μια παραίσθηση μπορεί να εξεταστεί εύκολατοποθετώντας ένα μυστικό μήνυμα σε ένα ράφι που βρίσκεται ψηλά και δεν μπορούννα το δουν ο ασθενής και το προσωπικό του νοσοκομείου. Αυτό έχειδοκιμαστεί και κανείς απ’ όσους έχουν αναφέρει μια επιθανάτια εμπειρία δεν έχειδιαβάσει το μήνυμα.Σύμπαν και ψυχήΑκριβώς όπως η επιστήμη μπορεί να σχεδιάσειπειράματα για να ελέγξει την ύπαρξη του Θεού, μπορεί επίσης να αναζητήσειαποδείξεις εναντίον της ύπαρξης του Θεού στον κόσμο γύρω μας. Εδώ πρέπει ναξεκαθαρίσουμε ότι δεν μιλάμε εναντίον της ύπαρξης οποιουδήποτε θεού ή κάθεέννοιας θεού που θα μπορούσε να υπάρχει. Για παράδειγμα, ένας θεός ο οποίοςδημιουργεί το Σύμπαν και μετά το αφήνει να λειτουργεί από μόνο του θα ήταν πολύδύσκολο να καταρριφθεί. Κανείς όμως δεν λατρεύει έναν θεό ο οποίος δεν κάνειτίποτε.Σχεδιασμός και βιολογίαΑν ο Θεός είναι ο ευφυής σχεδιαστής της ζωήςστη Γη, τότε θα έπρεπε να βρούμε ενδείξεις γι’ αυτή την ευφυΐα σε παρατηρήσειςτης δομής της ζωής. Δεν βρίσκουμε. Το κίνημα του Ευφυούς Σχεδιασμού απέτυχεστην προσπάθειά του να αποδείξει ότι η πολυπλοκότητα που συναντάμε σε ορισμέναβιολογικά συστήματα δεν επιδέχεται απλούστευση και δεν μπορεί να ερμηνευθεί μετην εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου. Η ζωή στη Γη φαίνεται ακριβώς όπως θαέπρεπε να φαίνεται αν είχε προκύψει από τη φυσική επιλογή.Οι περισσότερες θρησκείες υποστηρίζουν ότι οιάνθρωποι έχουν άυλες ψυχές οι οποίες ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τις νοητικέςδιεργασίες μας. Αν αυτό ίσχυε, θα έπρεπε να μπορούμε να παρατηρήσουμε νοητικάπαραγόμενα φαινόμενα τα οποία δεν εξαρτώνται από τη χημεία του εγκεφάλου. Δενπαρατηρούμε όμως.Πίστη και συμπεριφοράΑν ο Θεός είναι η πηγή της ηθικής, τότε θαέπρεπε να βρίσκουμε ενδείξεις για μια υπερφυσική προέλευση στην ανθρώπινησυμπεριφορά. Δεν βρίσκουμε όμως. Οι άνθρωποι της πίστης δεν συμπεριφέρονται σεγενικές γραμμές καλύτερα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις συμπεριφέρονταιχειρότερα από τους ανθρώπους που δεν έχουν πίστη. Η Ιστορία δείχνει ότι οιηθικές επιταγές με τις οποίες ζούμε οι περισσότεροι δεν γεννήθηκαν με τιςμονοθεϊστικές θρησκείες, όπως οι υπέρμαχοι αυτών των θρησκειών θέλουν να μαςκάνουν να πιστεύουμε. Αντιθέτως, η ηθική συμπεριφορά φαίνεται να έχει εξελιχθείκοινωνικά.Επίσης, αν ο Θεός απαντά στις προσευχές θαέπρεπε να δούμε θαυματουργάαποτελέσματα στην προσευχή. Με τα εκατομμύρια προσευχώνπου έχουν ειπωθεί καθημερινά επί χιλιάδες χρόνια, θα περιμέναμε κάποια απόαυτές να είχε απαντηθεί ως τώρα με έναν επαληθεύσιμο τρόπο. Δεν έχει γίνει όμωςκάτι τέτοιο.Αν ο Θεός έχει αποκαλύψει αλήθειες στην ανθρωπότητα,τότε οι αλήθειες αυτές θα έπρεπε να είναι εξετάσιμες. Ανά τις χιλιετίες πολλοίάνθρωποι έχουν αναφέρει θρησκευτικές ή μυστικές εμπειρίες στις οποίεςεπικοινώνησαν με τον Θεό ή με κάποιον άλλον. Ως τώρα θα έπρεπε να είχαμε δεικάποια ένδειξη που να το επιβεβαιώνει, όπως ένα επαληθεύσιμο γεγονός το οποίοδεν θα μπορούσε να «βγει» από το μυαλό κάποιου παρά μόνον αν του είχεαποκαλυφθεί. Δεν έχουμε δει όμως.Είναι το Σύμπαν στα μέτρα μας;Αν ο Θεός είναι ο δημιουργός του Σύμπαντος,τότε θα έπρεπε να βρίσκουμε στοιχεία γι’ αυτό στην Αστρονομία και στη Φυσική.Δεν βρίσκουμε όμως. Η γέννηση του Σύμπαντός μας δεν χρειάστηκε θαύματα.Επιπλέον, η σύγχρονη Κοσμολογία προτείνει ένα αέναο «πολυσύμπαν» μέσα στο οποίοπολλά άλλα σύμπαντα έρχονται και φεύγουν.Αν οι άνθρωποι είναι ένα ξεχωριστόδημιούργημα του Θεού, τότε το Σύμπαν θα έπρεπε να είναι φιλόξενο για τηνανθρώπινη ζωή. Δεν είναι όμως. Οι υπέρμαχοι του Θεού υποστηρίζουν ότι οιπαράμετροι του Σύμπαντος είναι συντονισμένες για την ανθρώπινη ζωή. Δεν είναι όμως.Το Σύμπαν δεν είναι συντονισμένο για εμάς. Εμείς είμαστε συντονισμένοι στοΣύμπαν. Αφού εξετάσαμε όλα τα στοιχεία, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το Σύμπανκαι η ζωή φαίνονται ακριβώς όπως θα περιμέναμε να φαίνονται αν δεν υπήρχε Θεός.Τέλος, θα ήθελα να σχολιάσω την αφροσύνη τηςπίστης. Οταν η πίστη επικρατεί έναντι των γεγονότων, η μαγική σκέψη ριζώνειβαθιά και στρεβλώνει όλους τους τομείς της ζωής. Παράγει ένα νοητικό πλαίσιοστο οποίο οι έννοιες διατυπώνονται με βαθύ πάθος αλλά χωρίς την παραμικρή προσοχήστα στοιχεία. Πουθενά αυτό δεν είναι περισσότερο εμφανές απ’ ό,τι σήμερα στιςΗνωμένες Πολιτείες, όπου χριστιανοί οι οποίοι επιζητούν να μετατρέψουν τοκράτος σε θεοκρατία κυριαρχούν στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η τυφλή πίστη δενείναι τρόπος για να κυβερνά κάποιος έναν κόσμο.

Ο κ. Βίκτορ Σένγκερ είναι επίτιμος καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο τηςΧαβάης και συνεργαζόμενος καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντοστο Μπόλντερ.πηγη:tovima