2014-01-17 23:04:07
Γράφει ο Πάνος Μητρονίκας, Ηλ. Μηχανικός Η/Υ και Αυτοματισμού, Μέλος του Π.Σ. των Δημοκρατικών
Το μέλλον των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας ήταν στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας μέχρι πρόσφατα και ακόμα δυστυχώς δεν έχει ξεκαθαρίσει. Ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά για αυτό το θέμα όμως κανένας δεν φάνηκε να λέει τα πράγματα με το όνομα τους και να αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες που έχει αυτός ο χώρος. Να αναφέρει το γιατί αυτός ο χώρος κυριαρχείται από προστατευτισμούς και στρεβλώσεις που το εξαιρούν από τους κανόνες της αγοράς και τις συνήθεις πρακτικές.
Στις επόμενες γραμμές λοιπόν δεν θα ασχοληθούμε με το πώς έφτασε η ελληνική αμυντική βιομηχανία εδώ που έφτασε (υπάρχει πληθώρα πολύ καλών άρθρων για αυτό), ούτε με το ποιοι έφταιγαν για αυτό (είναι οι ίδιοι που φταίνε και για τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα), αλλά με τα πιο βασικά που φαίνεται ότι ξεχνάμε ή πιθανώς ούτε καν γνωρίζουμε.
Πάμε λοιπόν στα πολύ βασικά.
Ακόμα και ο θεμελιωτής της ιδέας του ελεύθερου εμπορίου Adam Smith, εξαιρεί την άμυνα και εισηγείται προστατευτισμό στο έργο του «Πλούτος των Εθνών» όταν μας λέει:
“It is of importance that the kingdom should depend as little as possible upon its neighbours for the manufactures necessary for its defence; and if these cannot otherwise be maintained at home, it is reasonable that all other branches of industry should be taxed in order to support them.
Είναι σημαντικό το Βασίλειο (αναφέρεται στην Βρετανία) να εξαρτάται το λιγότερο δυνατόν για τις ανάγκες της άμυνάς του από τους γείτονες του. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί τότε είναι λογικό όλοι οι άλλοι τομείς της βιομηχανίας να φορολογούνται έτσι ώστε να γίνει δυνατό.”
Οι αμυντικές προμήθειες είναι εκτός της συμφωνίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και μόλις πολύ πρόσφατα μπήκαν και στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου (κακώς, κάκιστα, χωρίς την ύπαρξη Ευρωπαϊκής Άμυνας και Ευρωπαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων. Άλλα δυστυχώς η Ευρωβουλή και το Ευρωπαϊκό «κράτος» δεν είναι καλύτερα από τα Ελληνικά από ότι φαίνεται).
Ακόμα και στις ΗΠΑ, την ψυχή της ελεύθερης αγοράς που ακόμα και η αμυντική βιομηχανία είναι ιδιωτική, συναντάμε το «Buy American Act» που προκρίνει μόνο την αγορά υλικού που παράγεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του εντός ΗΠΑ. Βλέπουμε επίσης ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ είναι αυτές που ορίζουν τα χαρακτηριστικά και καλύπτουν το κόστος της έρευνας για όλα σχεδόν τα προγράμματα.
Επιπροσθέτως, κατά κανόνα ο κύριος αγοραστής της αμυντικής βιομηχανίας μιας χώρας είναι οι ένοπλες δυνάμεις της. Αυτό ισχύει ακόμα και για τις τρεις μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες παγκοσμίως που είναι αμερικανικές.
Συμπέρασμα πρώτο. Παντού και πάντα η άμυνα δεν είναι το ίδιο με τα προϊόντα που αγοράζεις στο σούπερ μάρκετ για να την αντιμετωπίσεις με τους ίδιους όρους και κανόνες.
Συμπέρασμα δεύτερο. Για να έχεις μια βιώσιμη αμυντική βιομηχανία σαν χώρα, πρέπει πρώτα από όλα να έχεις και σημαντικό αμυντικό προϋπολογισμό. Χωρίς επένδυση στην άμυνα και σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα, κάθε κουβέντα για βιώσιμη αμυντική βιομηχανία είναι άνευ ουσίας και δείχνει άγνοια του χώρου.
Για την περίπτωση μας είναι προφανές ότι με την ανυπαρξία εξοπλιστικών προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια (και καμιά πρόβλεψη για τα επόμενα) η αμυντική βιομηχανία δεν μπορεί να είναι βιώσιμη και μια μη βιώσιμη βιομηχανία δεν είναι επίσης και εμπορεύσιμη έτσι ώστε να ιδιωτικοποιηθεί.
Προκρίνεται λοιπόν λογικά η άποψη του να κλείσουν οι αμυντικές βιομηχανίες, και για τους οπαδούς της ψυχρής λογιστικής θα ήταν δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κάποιος ενάντια σε αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι όμως τόσο απλό το όλο θέμα;
Καλώς ή κακώς δεν είναι και δεν νοείται μια χώρα με την θέση της Ελλάδας, στις σημερινές γεωπολιτικές συγκυρίες, να μην διαθέτει αμυντική βιομηχανία. Άσχετα με το αν είναι βιώσιμη ή δημιουργεί τεράστια ελλείμματα, είναι απαραίτητη και δεν θα έπρεπε καν να συζητάμε το κλείσιμο.
Μόνο για το πώς θα μπορέσουμε να τη συντηρήσουμε θα έπρεπε να κουβεντιάζουμε. Κι αν θέλουμε να είμαστε και οραματιστές εκτός από ρεαλιστές, για το πώς θα μπορούσαμε να την χρησιμοποιήσουμε στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδιασμού για την άμυνα σαν μοχλό ανάπτυξης για την Ελλάδα.
Η άμυνα, όπως και η παιδεία ή η υγεία, υπάρχουν όχι για να είναι κερδοφόρες, ούτε καν για να είναι οικονομικά βιώσιμες. Υπάρχουν για να εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς που είναι απαραίτητοι για την καλή και εύρυθμη λειτουργία της χώρας και της κοινωνίας.
Όταν κάποιος βάζει πόρτες και παράθυρα στο σπίτι του τα κριτήρια επιλογής είναι η προστασία από τον καιρό, η θερμομόνωση, η ηχομόνωση και η ασφάλεια. Το κόστος ορίζεται από αυτά, δεν τα ορίζει, γιατί αν πας να πάρεις πόρτες με στόχο να ξοδέψεις 100 ευρώ τότε θα γυρίσεις με μια «έξυπνη» σίτα και ένα ρολόι δώρο σαν αντισταθμιστικό.
Ο πρώτος στόχος λοιπόν και της παιδείας και της υγείας και της άμυνας είναι να παράγουν ένα έργο, όχι να έχουν ένα συγκεκριμένο κόστος. Αυτό έπεται του βασικού τους ρόλου και είναι θέμα μελέτης και σχεδιασμού. Και με καλό σχεδιασμό είναι εύκολο να είναι και βιώσιμες αλλά ακόμα και κερδοφόρες.
Ο δρόμος λοιπόν που θα πρέπει να εξετάζουμε όχι μόνο για την αμυντική βιομηχανία αλλά και για την άμυνα μας γενικότερα είναι το πώς η Ελλάδα θα μπορούσε αντί να τα αντιμετωπίζει σαν πρόβλημα να επενδύσει σε αυτά.
Αν θέλεις να έχεις άμυνα και αμυντική βιομηχανία πρέπει να αυξήσεις τις δαπάνες για την άμυνα και να εκπονήσεις ένα μεγάλο και καλά μελετημένο εξοπλιστικό πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια με έναν παράλληλο σχεδιασμό για την αμυντική βιομηχανία σε βάθος 5ετίας, 10ετίας και 20ετίας. Το οποίο βέβαια πρέπει και να τηρήσεις (έχοντας αναπτύξει τους κατάλληλους μηχανισμούς υλοποίησης και παρακολούθησης των συμβάσεων), φροντίζοντας παράλληλα με στρατηγικές συνεργασίες να αυξάνεις συνεχώς την τεχνογνωσία της βιομηχανίας αυτής.
Ακούγεται εξωφρενικό στις μέρες μας κάτι τέτοιο, αλλά σε επόμενες αναλύσεις θα δούμε ότι όχι μόνο υπάρχουν λύσεις αν θελήσουμε να τις βρούμε, αλλά αυτές οι λύσεις θα μπορούσαν να μετατρέψουμε γενικότερα την άμυνα σε έναν πολύ ισχυρό μοχλό ανάπτυξης για την χώρα αλλά ακόμα και όλη την Ευρώπη.
Το πρόβλημα μας δεν είναι η έλλειψη πόρων, αλλά η έλλειψη επινοητικότητας.
Ή όπως πολύ σωστά λένε και οι Αγγλοσάξονες σε μια φράση που χαρακτηρίζει γενικότερα τον χώρο της άμυνας, αλλά και της μηχανικής από την οποία προέρχεται ο γράφων: Ιt’s not about resources, it’s about resourcefulness.
defence-point.gr
Το μέλλον των αμυντικών βιομηχανιών της χώρας ήταν στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας μέχρι πρόσφατα και ακόμα δυστυχώς δεν έχει ξεκαθαρίσει. Ακούστηκαν και γράφτηκαν πολλά για αυτό το θέμα όμως κανένας δεν φάνηκε να λέει τα πράγματα με το όνομα τους και να αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες που έχει αυτός ο χώρος. Να αναφέρει το γιατί αυτός ο χώρος κυριαρχείται από προστατευτισμούς και στρεβλώσεις που το εξαιρούν από τους κανόνες της αγοράς και τις συνήθεις πρακτικές.
Στις επόμενες γραμμές λοιπόν δεν θα ασχοληθούμε με το πώς έφτασε η ελληνική αμυντική βιομηχανία εδώ που έφτασε (υπάρχει πληθώρα πολύ καλών άρθρων για αυτό), ούτε με το ποιοι έφταιγαν για αυτό (είναι οι ίδιοι που φταίνε και για τον υπόλοιπο δημόσιο τομέα), αλλά με τα πιο βασικά που φαίνεται ότι ξεχνάμε ή πιθανώς ούτε καν γνωρίζουμε.
Πάμε λοιπόν στα πολύ βασικά.
Ακόμα και ο θεμελιωτής της ιδέας του ελεύθερου εμπορίου Adam Smith, εξαιρεί την άμυνα και εισηγείται προστατευτισμό στο έργο του «Πλούτος των Εθνών» όταν μας λέει:
“It is of importance that the kingdom should depend as little as possible upon its neighbours for the manufactures necessary for its defence; and if these cannot otherwise be maintained at home, it is reasonable that all other branches of industry should be taxed in order to support them.
Είναι σημαντικό το Βασίλειο (αναφέρεται στην Βρετανία) να εξαρτάται το λιγότερο δυνατόν για τις ανάγκες της άμυνάς του από τους γείτονες του. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί τότε είναι λογικό όλοι οι άλλοι τομείς της βιομηχανίας να φορολογούνται έτσι ώστε να γίνει δυνατό.”
Οι αμυντικές προμήθειες είναι εκτός της συμφωνίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και μόλις πολύ πρόσφατα μπήκαν και στο πεδίο εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου (κακώς, κάκιστα, χωρίς την ύπαρξη Ευρωπαϊκής Άμυνας και Ευρωπαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων. Άλλα δυστυχώς η Ευρωβουλή και το Ευρωπαϊκό «κράτος» δεν είναι καλύτερα από τα Ελληνικά από ότι φαίνεται).
Ακόμα και στις ΗΠΑ, την ψυχή της ελεύθερης αγοράς που ακόμα και η αμυντική βιομηχανία είναι ιδιωτική, συναντάμε το «Buy American Act» που προκρίνει μόνο την αγορά υλικού που παράγεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του εντός ΗΠΑ. Βλέπουμε επίσης ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ είναι αυτές που ορίζουν τα χαρακτηριστικά και καλύπτουν το κόστος της έρευνας για όλα σχεδόν τα προγράμματα.
Επιπροσθέτως, κατά κανόνα ο κύριος αγοραστής της αμυντικής βιομηχανίας μιας χώρας είναι οι ένοπλες δυνάμεις της. Αυτό ισχύει ακόμα και για τις τρεις μεγαλύτερες ιδιωτικές εταιρείες παγκοσμίως που είναι αμερικανικές.
Συμπέρασμα πρώτο. Παντού και πάντα η άμυνα δεν είναι το ίδιο με τα προϊόντα που αγοράζεις στο σούπερ μάρκετ για να την αντιμετωπίσεις με τους ίδιους όρους και κανόνες.
Συμπέρασμα δεύτερο. Για να έχεις μια βιώσιμη αμυντική βιομηχανία σαν χώρα, πρέπει πρώτα από όλα να έχεις και σημαντικό αμυντικό προϋπολογισμό. Χωρίς επένδυση στην άμυνα και σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα, κάθε κουβέντα για βιώσιμη αμυντική βιομηχανία είναι άνευ ουσίας και δείχνει άγνοια του χώρου.
Για την περίπτωση μας είναι προφανές ότι με την ανυπαρξία εξοπλιστικών προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια (και καμιά πρόβλεψη για τα επόμενα) η αμυντική βιομηχανία δεν μπορεί να είναι βιώσιμη και μια μη βιώσιμη βιομηχανία δεν είναι επίσης και εμπορεύσιμη έτσι ώστε να ιδιωτικοποιηθεί.
Προκρίνεται λοιπόν λογικά η άποψη του να κλείσουν οι αμυντικές βιομηχανίες, και για τους οπαδούς της ψυχρής λογιστικής θα ήταν δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κάποιος ενάντια σε αυτό υπό τις παρούσες συνθήκες. Είναι όμως τόσο απλό το όλο θέμα;
Καλώς ή κακώς δεν είναι και δεν νοείται μια χώρα με την θέση της Ελλάδας, στις σημερινές γεωπολιτικές συγκυρίες, να μην διαθέτει αμυντική βιομηχανία. Άσχετα με το αν είναι βιώσιμη ή δημιουργεί τεράστια ελλείμματα, είναι απαραίτητη και δεν θα έπρεπε καν να συζητάμε το κλείσιμο.
Μόνο για το πώς θα μπορέσουμε να τη συντηρήσουμε θα έπρεπε να κουβεντιάζουμε. Κι αν θέλουμε να είμαστε και οραματιστές εκτός από ρεαλιστές, για το πώς θα μπορούσαμε να την χρησιμοποιήσουμε στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδιασμού για την άμυνα σαν μοχλό ανάπτυξης για την Ελλάδα.
Η άμυνα, όπως και η παιδεία ή η υγεία, υπάρχουν όχι για να είναι κερδοφόρες, ούτε καν για να είναι οικονομικά βιώσιμες. Υπάρχουν για να εξυπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς που είναι απαραίτητοι για την καλή και εύρυθμη λειτουργία της χώρας και της κοινωνίας.
Όταν κάποιος βάζει πόρτες και παράθυρα στο σπίτι του τα κριτήρια επιλογής είναι η προστασία από τον καιρό, η θερμομόνωση, η ηχομόνωση και η ασφάλεια. Το κόστος ορίζεται από αυτά, δεν τα ορίζει, γιατί αν πας να πάρεις πόρτες με στόχο να ξοδέψεις 100 ευρώ τότε θα γυρίσεις με μια «έξυπνη» σίτα και ένα ρολόι δώρο σαν αντισταθμιστικό.
Ο πρώτος στόχος λοιπόν και της παιδείας και της υγείας και της άμυνας είναι να παράγουν ένα έργο, όχι να έχουν ένα συγκεκριμένο κόστος. Αυτό έπεται του βασικού τους ρόλου και είναι θέμα μελέτης και σχεδιασμού. Και με καλό σχεδιασμό είναι εύκολο να είναι και βιώσιμες αλλά ακόμα και κερδοφόρες.
Ο δρόμος λοιπόν που θα πρέπει να εξετάζουμε όχι μόνο για την αμυντική βιομηχανία αλλά και για την άμυνα μας γενικότερα είναι το πώς η Ελλάδα θα μπορούσε αντί να τα αντιμετωπίζει σαν πρόβλημα να επενδύσει σε αυτά.
Αν θέλεις να έχεις άμυνα και αμυντική βιομηχανία πρέπει να αυξήσεις τις δαπάνες για την άμυνα και να εκπονήσεις ένα μεγάλο και καλά μελετημένο εξοπλιστικό πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια με έναν παράλληλο σχεδιασμό για την αμυντική βιομηχανία σε βάθος 5ετίας, 10ετίας και 20ετίας. Το οποίο βέβαια πρέπει και να τηρήσεις (έχοντας αναπτύξει τους κατάλληλους μηχανισμούς υλοποίησης και παρακολούθησης των συμβάσεων), φροντίζοντας παράλληλα με στρατηγικές συνεργασίες να αυξάνεις συνεχώς την τεχνογνωσία της βιομηχανίας αυτής.
Ακούγεται εξωφρενικό στις μέρες μας κάτι τέτοιο, αλλά σε επόμενες αναλύσεις θα δούμε ότι όχι μόνο υπάρχουν λύσεις αν θελήσουμε να τις βρούμε, αλλά αυτές οι λύσεις θα μπορούσαν να μετατρέψουμε γενικότερα την άμυνα σε έναν πολύ ισχυρό μοχλό ανάπτυξης για την χώρα αλλά ακόμα και όλη την Ευρώπη.
Το πρόβλημα μας δεν είναι η έλλειψη πόρων, αλλά η έλλειψη επινοητικότητας.
Ή όπως πολύ σωστά λένε και οι Αγγλοσάξονες σε μια φράση που χαρακτηρίζει γενικότερα τον χώρο της άμυνας, αλλά και της μηχανικής από την οποία προέρχεται ο γράφων: Ιt’s not about resources, it’s about resourcefulness.
defence-point.gr
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Η Λέρος θρηνεί τον θάνατο 20χρονης - Βρέθηκε απαγχονισμένη στο σπίτι της
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
