2012-04-20 12:23:04
Του ΜάνδαλουΠαναγιώτη.
Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε ασχοληθεί με τις εναλλακτικέςμορφές ενέργειας που μπορεί να ... χρησιμοποιηθούν από διάφορες βιοτεχνίες καικτηνοτροφικές μονάδες προς εξοικονόμηση ενέργειας και αποφυγή ρύπανσης τουπεριβάλλοντος. Συνεχίζοντας θα αναφερθούμε στις φτηνές και όπως θα λέγαμεδωρεάν ενεργειακές πηγές που η μητέρα φύση μας παρέχει αλλά δυστυχώς ηανθρώπινη αμέλεια παραβλέπει. Οι μορφές ενέργειας είναι η γεωθερμική, ηαιολική, η ηλιακή και φυσικά οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας όπως το φυσικόαέριο, το βιοαέριο και το βιοντίζελ.
Ας πάρουμε λοιπόν την γεωθερμία ως πρώτη και ας δούμε τιεννοούμε γεωθερμία.
Η γεωθερμία ή γεωθερμικό δυναμικό είναι η ενέργεια πουβρίσκεται σε υδρολογικούς και γεωλογικούς σχηματισμούς του εξωτερικού φλοιούτης γης με την μορφή θερμότητας όταν η θερμοκρασία τους υπερβαίνει τους 25οC. Οι θερμοκρασίες τωνγεωθερμικών στρωμάτων μπορεί να διαφέρει από 25- >350ο C.
Τα γεωθερμικά πεδία μπορούν να καταταγούν ως :
Α) Χαμηλής θερμοκρασίας ή ενθαλπίας από 25-80ο C γιαθέρμανση χώρων, αγροτικές εφαρμογές όπως θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες κλπ.
Β) Μέσης θερμοκρασίας ή μ. ενθαλπίας από 80-150ο C για θέρμανση για βιομηχανικές χρήσεις καθώς και αγροτικές όπωςκαι για την παραγωγή ηλεκτρισμού χαμηλής ισχύος.
Γ) Υψηλής θερμοκρασίας ή υψ. ενθαλπίας, με θερμοκρασίες άνωτων 150 ο C και έως >350 ο C, για βιομηχανικούς και ηλεκτροπαραγωγικούς σκοπούς.
Η πρώτη εφαρμογή με χρήση γεωθερμικής ενέργειας έγινε στο Lardarello (Λαρνταρέλο)της Ιταλίας που χρησιμοποιήθηκε για βιομηχανικούς σκοπούς και για θέρμανσηκατοικιών το 1904. Τα μεγαλύτερα γεωθερμικά πεδία και με την μεγαλύτερηεκμετάλλευση υπάρχουν στην Ισλανδία.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην βιομηχανική παραγωγή όπως ηβιομηχανία χάρτου (εφαρμόζεται στην Ν. Ζηλανδία).
Η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί στηνβιομηχανία όπως και στην γεωργία(θερμοκήπια, κλπ.) ή στην κτηνοτροφία αλλά καιακόμα και για τουριστικές επενδύσεις σε spa.
Στην γεωθερμία δόθηκε έμφαση στην Γαλλία στην περιοχή τουΠαρισιού(περιοχή χαμηλής ενθαλπίας) κατά την δεκαετία του '70. Το πρόβλημαπαρουσιάστηκε στην παροχή μετά, του θερμού νερού και στην περιεκτικότητα σεαλάτι(λόγω μεγάλου βάθους τα νερά πολλές φορές είναι πολύ σκληρά και περιέχουνπολλά ιχνοστοιχεία). Η όλη δυσκολία ξεπεράστηκε με την διάνοιξη δεύτερηςγεώτρησης παροχής του νερού μετά την χρήση του. Όταν η δεύτερη γεώτρηση είναιτου ιδίου βάθους και στον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα δεν έχουμε επιπτώσεις στονυδροφόρο ορίζοντα της περιοχής.
Αποτέλεσμα η θέρμανση 200.000 κατοίκων στα περίχωρα τουΠαρισιού.
Η γεωθερμική ενέργεια εκτός από κατοικίες μπορεί ναχρησιμοποιηθεί και σε περιοχές με έντονα τα προβλήματα υδροδότησης ή και γιααρδευτικούς σκοπούς δίνοντας ενέργεια(θερμότητα) στους αφαλατοτήρες και φυσικάκατεβάζοντας το υψηλό κόστος που απαιτείται σε ενέργεια, είτε ηλεκτρική είτε από πετρέλαιο για την παραγωγήνερού από την θάλασσα. Το νερό από τους αφαλατοτήρες είναι σχεδόν αποσταγμένονερό.
Τα νερά των γεωθερμικών πεδίων είναι πλούσια όπως είπαμε σεάλατα που είναι ενώσεις ιχνοστοιχείων,όπως καλίου, μαγνησίου σε μορφή θειικού καλίου και μαγνησίου που από τα ιζήματαμπορούμε να τα παράγουμε χωρίς υψηλό κόστος, αφού αποτελούν, όπως λέμε και τοπρόβλημα στις σωληνώσεις από τις επικαθίσεις. Στην Ελλάδα πολλές περιοχές, όπωςστη Νίσυρο, στη Μήλο υπάρχουν γεωθερμικά πεδία υψηλής ενθαλπίας(άνω των 350-400οc στα 1.000 μέτρα βάθος),που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή και γιατην αφαλάτωση του νερού. Μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν αυτά τα πεδία έγινεαλλά στο τέλος λόγω της δυσοσμίας που ανέδυαν, σταμάτησαν. Λόγω μεγάλου βάθους,υπήρχε ποσότητα υδρόθειου, λόγω αναερόβιων συνθηκών.
Στην περιοχή του δέλτα του Νέστου,στην Λίμνη Βιστονίδα (Πόρτο Λάγος), ΝέοΕράσμιο Ξάνθης, Χρυσούπολη, υπάρχει γεωθερμικό πεδίο , τα νερά είναι καλήςποιότητας, μέχρι και 70ο -80 ο και μπορεί ναχρησιμοποιηθούν για θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις,όπως και βιομηχανίες.
Στην περιοχή του Έβρου γεωθερμικόπεδίο υπάρχει στο Δέλτα του Έβρου και επεκτείνεται έως την περιοχή τηςΤραιανούπολης, το αεροδρόμιο Αλεξ/πόλης, την περιοχή της Δαδιάς. Είναι χαμηλήςενθαλπίας 50-70ο κατάλληλο για θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειεςπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και για ξενοδοχειακές μονάδες που θα έχουνελιγότερο κόστος και φυσικά καινούργιων επενδύσεων για τα ιαματικά λουτράΤραιανούπολης και την αξιοποίηση του δάσους της Δαδιάς. Επίσης στην βιομηχανίακατεβάζοντας το κόστος θέρμανσης ή όπου απαιτείται θερμότητα. Επίσης με μικρόκόστος μπορεί να παραχθεί θερμοηλεκτρική ενέργεια όπότε μπορεί να έχουμε διπλόόφελος από την συνδυασμένη εκμετάλλευση της γεωθερμίας.
Η Σαμοθράκη, σε όλο το νησίυπάρχει γεωθερμικό πεδίο και προσφέρεται για όλες τις χρήσεις, όπως αξιοποίησητων ιαματικών λουτρών του νησιού με ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και θερμοκήπια,ιχθυοκαλλιέργειες, βέβαια για αφαλάτωση δεν μιλάμε μιας και μαζί με την Θάσο είναιαπό τα πλουσιότερα σε νερό νησιά.
Επίσης στη Νότια περιοχή τηςΧίου(όπου παράγεται και η μαστίχα) υπάρχει πεδίο γεωθερμικό που θα μπορούσε ναχρησιμοποιηθεί και για αφαλάτωση του νερού και συλλογή σε υδροταμιευτήρεςλύνοντας το πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει το νησί με χαμηλό κόστοςπαραγωγής νερού.
Η περιοχή της Χαλκιδικής και τηςΘεσσαλονίκης υπάρχουν γεωθερμικά πεδία μέσης και χαμηλής ενθαλπίας, όπως καιστην Νιγρίτα Σερρών όπου ήδη λειτουργούνθερμοκήπια με γεωθερμική ενέργεια.
Βέβαια όπως είπαμε η γεωθερμίαέχει και τα προβλήματα της. Η διοχέτευση του νερού μπορεί να επηρεάσει τονυδροφόρο ορίζοντα καθώς η περιεκτικότητα σε άλατα και οι υψηλές θερμοκρασίεςείναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ανοίγεται μια άλληγεώτρηση ίδιου βάθους όπου διοχετεύεται το νερό. Οι γεωτρήσεις πρέπει να είναικαλά μονωμένες για την αποφυγή διαρροών που μπορεί να ρυπάνουν τα υπόγεια νερά.Αν η γεώτρηση είναι καλά μονωμένη η ρύπανση μπορεί να υπάρξει μόνο κατά τηνκατασκευή και πριν την στεγανοποίηση και είναι παροδική και μικρής έκτασης. Σεπολλές περιπτώσεις και με καταστροφικά αποτελέσματα έχει η διοχέτευση του νερούσε ποτάμια, χείμαρρους και λίμνες.
Ένα άλλο πρόβλημα και ιδίως σεαυτές μέσης και υψηλής ενθαλπίας είναι η ύπαρξη πολλές φορές υδρόθειου ενόςτοξικού και επικίνδυνου αερίου που δημιουργείται σε αναερόβιες συνθήκες καιδίνει την αποκρουστική οσμή του κλούβιου αυγού και του σάπιου. Η περιεκτικότητασε υδρόθειο (H2S) μπορεί να μειωθεί έως καισε 1ppb (1μg),με διάφορες τεχνικές.
Η ύπαρξη διοξειδίου του άνθρακα,ενός αερίου που είναι από τα αέρια του θερμοκηπίου, μπορεί να καταπολεμηθεί μετην διοχέτευση του σε θερμοκήποια μια και τα φυτά το χρησιμοποιούν κατά τηνφωτοσύνθεση τους παράγοντας οξυγόνο.
Ο κ. Παναγιώτης Μάνδαλος είναι Βιολόγος, ΥποψήφιοςΔιδάκτορας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Τμήμα Ιατρικήςτου Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εργάζεται στο Περιφερειακό ΕργαστήριοΔημόσιας Υγείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, (Π.Ε.Δ.Υ Α.Μ.Θ.).e-mail: [email protected]
Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε ασχοληθεί με τις εναλλακτικέςμορφές ενέργειας που μπορεί να ... χρησιμοποιηθούν από διάφορες βιοτεχνίες καικτηνοτροφικές μονάδες προς εξοικονόμηση ενέργειας και αποφυγή ρύπανσης τουπεριβάλλοντος. Συνεχίζοντας θα αναφερθούμε στις φτηνές και όπως θα λέγαμεδωρεάν ενεργειακές πηγές που η μητέρα φύση μας παρέχει αλλά δυστυχώς ηανθρώπινη αμέλεια παραβλέπει. Οι μορφές ενέργειας είναι η γεωθερμική, ηαιολική, η ηλιακή και φυσικά οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας όπως το φυσικόαέριο, το βιοαέριο και το βιοντίζελ.
Ας πάρουμε λοιπόν την γεωθερμία ως πρώτη και ας δούμε τιεννοούμε γεωθερμία.
Η γεωθερμία ή γεωθερμικό δυναμικό είναι η ενέργεια πουβρίσκεται σε υδρολογικούς και γεωλογικούς σχηματισμούς του εξωτερικού φλοιούτης γης με την μορφή θερμότητας όταν η θερμοκρασία τους υπερβαίνει τους 25οC. Οι θερμοκρασίες τωνγεωθερμικών στρωμάτων μπορεί να διαφέρει από 25- >350ο C.
Τα γεωθερμικά πεδία μπορούν να καταταγούν ως :
Α) Χαμηλής θερμοκρασίας ή ενθαλπίας από 25-80ο C γιαθέρμανση χώρων, αγροτικές εφαρμογές όπως θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες κλπ.
Β) Μέσης θερμοκρασίας ή μ. ενθαλπίας από 80-150ο C για θέρμανση για βιομηχανικές χρήσεις καθώς και αγροτικές όπωςκαι για την παραγωγή ηλεκτρισμού χαμηλής ισχύος.
Γ) Υψηλής θερμοκρασίας ή υψ. ενθαλπίας, με θερμοκρασίες άνωτων 150 ο C και έως >350 ο C, για βιομηχανικούς και ηλεκτροπαραγωγικούς σκοπούς.
Η πρώτη εφαρμογή με χρήση γεωθερμικής ενέργειας έγινε στο Lardarello (Λαρνταρέλο)της Ιταλίας που χρησιμοποιήθηκε για βιομηχανικούς σκοπούς και για θέρμανσηκατοικιών το 1904. Τα μεγαλύτερα γεωθερμικά πεδία και με την μεγαλύτερηεκμετάλλευση υπάρχουν στην Ισλανδία.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην βιομηχανική παραγωγή όπως ηβιομηχανία χάρτου (εφαρμόζεται στην Ν. Ζηλανδία).
Η γεωθερμική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί στηνβιομηχανία όπως και στην γεωργία(θερμοκήπια, κλπ.) ή στην κτηνοτροφία αλλά καιακόμα και για τουριστικές επενδύσεις σε spa.
Στην γεωθερμία δόθηκε έμφαση στην Γαλλία στην περιοχή τουΠαρισιού(περιοχή χαμηλής ενθαλπίας) κατά την δεκαετία του '70. Το πρόβλημαπαρουσιάστηκε στην παροχή μετά, του θερμού νερού και στην περιεκτικότητα σεαλάτι(λόγω μεγάλου βάθους τα νερά πολλές φορές είναι πολύ σκληρά και περιέχουνπολλά ιχνοστοιχεία). Η όλη δυσκολία ξεπεράστηκε με την διάνοιξη δεύτερηςγεώτρησης παροχής του νερού μετά την χρήση του. Όταν η δεύτερη γεώτρηση είναιτου ιδίου βάθους και στον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα δεν έχουμε επιπτώσεις στονυδροφόρο ορίζοντα της περιοχής.
Αποτέλεσμα η θέρμανση 200.000 κατοίκων στα περίχωρα τουΠαρισιού.
Η γεωθερμική ενέργεια εκτός από κατοικίες μπορεί ναχρησιμοποιηθεί και σε περιοχές με έντονα τα προβλήματα υδροδότησης ή και γιααρδευτικούς σκοπούς δίνοντας ενέργεια(θερμότητα) στους αφαλατοτήρες και φυσικάκατεβάζοντας το υψηλό κόστος που απαιτείται σε ενέργεια, είτε ηλεκτρική είτε από πετρέλαιο για την παραγωγήνερού από την θάλασσα. Το νερό από τους αφαλατοτήρες είναι σχεδόν αποσταγμένονερό.
Τα νερά των γεωθερμικών πεδίων είναι πλούσια όπως είπαμε σεάλατα που είναι ενώσεις ιχνοστοιχείων,όπως καλίου, μαγνησίου σε μορφή θειικού καλίου και μαγνησίου που από τα ιζήματαμπορούμε να τα παράγουμε χωρίς υψηλό κόστος, αφού αποτελούν, όπως λέμε και τοπρόβλημα στις σωληνώσεις από τις επικαθίσεις. Στην Ελλάδα πολλές περιοχές, όπωςστη Νίσυρο, στη Μήλο υπάρχουν γεωθερμικά πεδία υψηλής ενθαλπίας(άνω των 350-400οc στα 1.000 μέτρα βάθος),που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή και γιατην αφαλάτωση του νερού. Μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν αυτά τα πεδία έγινεαλλά στο τέλος λόγω της δυσοσμίας που ανέδυαν, σταμάτησαν. Λόγω μεγάλου βάθους,υπήρχε ποσότητα υδρόθειου, λόγω αναερόβιων συνθηκών.
Στην περιοχή του δέλτα του Νέστου,στην Λίμνη Βιστονίδα (Πόρτο Λάγος), ΝέοΕράσμιο Ξάνθης, Χρυσούπολη, υπάρχει γεωθερμικό πεδίο , τα νερά είναι καλήςποιότητας, μέχρι και 70ο -80 ο και μπορεί ναχρησιμοποιηθούν για θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις,όπως και βιομηχανίες.
Στην περιοχή του Έβρου γεωθερμικόπεδίο υπάρχει στο Δέλτα του Έβρου και επεκτείνεται έως την περιοχή τηςΤραιανούπολης, το αεροδρόμιο Αλεξ/πόλης, την περιοχή της Δαδιάς. Είναι χαμηλήςενθαλπίας 50-70ο κατάλληλο για θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειεςπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και για ξενοδοχειακές μονάδες που θα έχουνελιγότερο κόστος και φυσικά καινούργιων επενδύσεων για τα ιαματικά λουτράΤραιανούπολης και την αξιοποίηση του δάσους της Δαδιάς. Επίσης στην βιομηχανίακατεβάζοντας το κόστος θέρμανσης ή όπου απαιτείται θερμότητα. Επίσης με μικρόκόστος μπορεί να παραχθεί θερμοηλεκτρική ενέργεια όπότε μπορεί να έχουμε διπλόόφελος από την συνδυασμένη εκμετάλλευση της γεωθερμίας.
Η Σαμοθράκη, σε όλο το νησίυπάρχει γεωθερμικό πεδίο και προσφέρεται για όλες τις χρήσεις, όπως αξιοποίησητων ιαματικών λουτρών του νησιού με ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και θερμοκήπια,ιχθυοκαλλιέργειες, βέβαια για αφαλάτωση δεν μιλάμε μιας και μαζί με την Θάσο είναιαπό τα πλουσιότερα σε νερό νησιά.
Επίσης στη Νότια περιοχή τηςΧίου(όπου παράγεται και η μαστίχα) υπάρχει πεδίο γεωθερμικό που θα μπορούσε ναχρησιμοποιηθεί και για αφαλάτωση του νερού και συλλογή σε υδροταμιευτήρεςλύνοντας το πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει το νησί με χαμηλό κόστοςπαραγωγής νερού.
Η περιοχή της Χαλκιδικής και τηςΘεσσαλονίκης υπάρχουν γεωθερμικά πεδία μέσης και χαμηλής ενθαλπίας, όπως καιστην Νιγρίτα Σερρών όπου ήδη λειτουργούνθερμοκήπια με γεωθερμική ενέργεια.
Βέβαια όπως είπαμε η γεωθερμίαέχει και τα προβλήματα της. Η διοχέτευση του νερού μπορεί να επηρεάσει τονυδροφόρο ορίζοντα καθώς η περιεκτικότητα σε άλατα και οι υψηλές θερμοκρασίεςείναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις ανοίγεται μια άλληγεώτρηση ίδιου βάθους όπου διοχετεύεται το νερό. Οι γεωτρήσεις πρέπει να είναικαλά μονωμένες για την αποφυγή διαρροών που μπορεί να ρυπάνουν τα υπόγεια νερά.Αν η γεώτρηση είναι καλά μονωμένη η ρύπανση μπορεί να υπάρξει μόνο κατά τηνκατασκευή και πριν την στεγανοποίηση και είναι παροδική και μικρής έκτασης. Σεπολλές περιπτώσεις και με καταστροφικά αποτελέσματα έχει η διοχέτευση του νερούσε ποτάμια, χείμαρρους και λίμνες.
Ένα άλλο πρόβλημα και ιδίως σεαυτές μέσης και υψηλής ενθαλπίας είναι η ύπαρξη πολλές φορές υδρόθειου ενόςτοξικού και επικίνδυνου αερίου που δημιουργείται σε αναερόβιες συνθήκες καιδίνει την αποκρουστική οσμή του κλούβιου αυγού και του σάπιου. Η περιεκτικότητασε υδρόθειο (H2S) μπορεί να μειωθεί έως καισε 1ppb (1μg),με διάφορες τεχνικές.
Η ύπαρξη διοξειδίου του άνθρακα,ενός αερίου που είναι από τα αέρια του θερμοκηπίου, μπορεί να καταπολεμηθεί μετην διοχέτευση του σε θερμοκήποια μια και τα φυτά το χρησιμοποιούν κατά τηνφωτοσύνθεση τους παράγοντας οξυγόνο.
Ο κ. Παναγιώτης Μάνδαλος είναι Βιολόγος, ΥποψήφιοςΔιδάκτορας του Εργαστηρίου Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος στο Τμήμα Ιατρικήςτου Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και εργάζεται στο Περιφερειακό ΕργαστήριοΔημόσιας Υγείας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, (Π.Ε.Δ.Υ Α.Μ.Θ.).e-mail: [email protected]
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Ιράν: «Δεν έχουμε σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου προς την Ελλάδα»
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Scythe Katana 4: δροσιά στους σύγχρονους επεξεργαστές
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
