2014-03-31 10:48:03
Το ινστιτούτο από το οποίο απορρέουν κείμενα όπως αυτά που ακολουθούν δεν είναι τυχαίο. Όπως πολλά άλλα ανάλογα ινστιτούτα στις ΗΠΑ αναλύει τις προϋποθέσεις και τις παραμέτρους μιας πιθανής νέας αμερικανικής στρατηγικής που θα επαναθεωρήσει την παραδοσιακή στρατηγική της περιμέτρου της Ευρασίας (αυτά τα ζητήματα αναλύονται εμπεριστατωμένα στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου των Αρβανιτόπουλος, Ήφαιστος,Ευρωατλαντικές σχέσεις). Για την Ελλάδα οι στρατηγικές που αναλύονται είναι πολύ ενδιαφέρουσες γιατί αναφέρονται σε ένα πιθανό ρόλο και μια πιθανή θέση της Τουρκίας η οποία ενδέχεται να φέρει μελλοντικά την Ελλάδα σε μια πολύ δυσμενή στρατηγική κατάσταση. Η ανάλυση αναφέρεται, ουσιαστικά, σε ένα γεωπολιτικά αναβαθμισμένο νεοτουρκικό κράτος το οποίο, επιπλέον, θα μπορούσε υπό αυτές τις περιστάσεις να διαθέτει μεγαλύτερες δυνατότητες στρατηγικής αυτονομίας και στρατηγικής ευελιξίας:
Η ανάλυση αρχίζει με το να εξετάζει τις αδυναμίες Ρωσίας εσωτερικά και στον περίγυρό της. Εξηγεί επίσης κάτι που είναι πασίδηλο, ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι πιο λειτουργικό ούτε η εσωτερική συνοχή είναι διασφαλισμένη.
Μια αμερικανική στρατηγική αποτροπής και ανάσχεσης της Ρωσίας, υποστηρίζει ο αναλυτής, θα πρέπει να αναζητήσει ερείσματα και συμμαχίες σε μια ζώνη που αρχίζει από την Βόρεια Ευρώπη και φτάνει στην Μέση Ανατολή διαμέσου της Τουρκίας
Εδώ ο αναλυτής αναφέρεται σε μια μετατόπιση του κέντρου βάρους της αμερικανικής στρατηγικής από τη δυτική στην κεντρική Ευρώπη υπογραμμίζοντας ρητά ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να παρακάμψουν το ΝΑΤΟ. Πιο κάτω, όπου αναφέρεται στην ενεργειακή εξάρτηση τόσο της κεντρικής Ευρώπης όσο και των κρατών που βρίσκονται σε αυτή τη ζώνη, οδηγείται στο εύλογο συμπέρασμα ότι η διαχείριση στο βραχυχρόνιο επίπεδο δεν είναι εύκολη.
Σίγουρα, για κάθε γνώστη της αμερικανικής στρατηγικής τα ρεύματα σκέψης άλλοτε επικαλυπτόμενα και άλλοτε αντικρουόμενα είναι πάντα πολλά και τα εναλλακτικά σενάρια ελέγχου της κατανομής ισχύος διαρκή και ρευστά. Βλ. την ανάρτησή μας με επίκεντρο την ανάλυση του Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων με τίτλο «Η σύρραξη στη Συρία και ο ανελέητος ηγεμονικός ανταγωνισμός ως καθοριστικός παράγων των περιφερειακών διενέξεων».
Υπάρχουν εντούτοις κάποιες μεσοπρόθεσμες σταθερές που αφορούν το περιφερειακό «πελατειακό κράτος» της αμερικανικής στρατηγικής. Όπως γνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτό τον ρόλο διαδραμάτιζε η Τουρκία για τις ΗΠΑ αποτέλεσε και την κύρια αιτία πολλών δεινών της Ελλάδας μετά το 1945.
Η μετεξέλιξη της λανθάνουσας αντιπαράθεσης των ναυτικών με τις ηπειρωτικές δυνάμεις (αυτές οι έννοιες αναλύονται στο προαναφερθέν βιβλίο των Εκδόσεών μας Ευρωατλαντικές σχέσεις) είναι ζωτικό ζήτημα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Πολύ πιο σημαντικό και άμεσο, ενδέχεται να σχετίζεται άμεσα με τις εξελίξεις γύρω από το κυπριακό, τους ενεργειακούς πόρους και τους ενεργειακούς αγωγούς.
Όχι μόνο επειδή το αναφέρει ο αναλυτής αλλά επειδή αυτό συνεπάγεται ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων από καταβολής κόσμου, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών και κυρίως των τελευταίων μηνών καταμαρτυρούν πλέον σαφέστατα ότι βρισκόμαστε στην αφετηρία παιγνίων ισχύος όπου η κάθε δύναμη επιδιώκει τα μεγαλύτερα δυνατά ερείσματα στην επιδιωκόμενη νέα ισορροπία δυνάμεων. Η αλλαγή της κατανομής ισχύος, όμως, τα παίγνια αναζήτησης νέων ισορροπιών, οι ανελέητες στρατηγικές προσεγγίσεις των στρατηγικών δρώντων και οι συμπληγάδες που στήνονται στις περιφέρειες είναι εξελίξεις πολύ επικίνδυνες για μικρά, αδύναμα και απαθή κράτη. Η καθημερινή διεθνής πρακτική το καταμαρτυρεί.
Σε κομβικές ιστορικές στιγμές τα γεγονότα που προσδιορίζουν μια σταθεροποίηση νέων ισορροπιών είναι άλλοτε ορατά και άλλοτε αόρατα. Για να μπορέσει ένα κράτος να συμμετέχει στα δρώμενα, να συναλλάσσεται, να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του και να επιβιώνει απαιτεί ύπαρξη εθνικής στρατηγικής. Όλα δείχνουν πάντως ότι η Ελλάδα είναι ένας παθητικός θεατής των εξελίξεων τη στιγμή που όχι μόνο συντελούνται μεγάλες στρατηγικές ανακατατάξεις ερήμην μας, αλλά επιπλέον η Κύπρος όπου ζει το ένα δέκατο του ελληνισμού εισέρχεται σε ανεπίστροφη τροχιά αποδοχής ενός νέου σχεδίου Ανάν που όπως πολλοί υποστηρίζουν θέτουν το νησί υπό την τουρκική επικυριαρχία και καθιστούν την Άγκυρα προνομιακό διαπραγματευτή του γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων της Κύπρου και των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Στις αναρτήσεις μας θα βρείτε πολλές αναλύσεις για τη συντρέχουσα φάση του Κυπριακού. Αξίζει όμως να δει κανείς την ανάλυση της «Έκθεσης εμπειρογνωμόνων» που αναρτήσαμε πριν λίγες μέρες: «Πλαίσιο Αρχών για μια δίκαιη λύση και βιώσιμη λύση του Κυπριακού με γνώμονα το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο», από το Διεθνές Συμβούλιο Εμπειρογμωμόνων συκληθέν από την Πανελλήνια Επιτροπή για Ευρωπαϊκή Λύση του Κυπριακού. Είναι μια εξαιρετικά σημαντική μελέτη διακεκριμένων ακαδημαϊκών από όλο τον κόσμο για τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα σε συνάρτηση με τη βιωσιμότητα της λύσης και τις διάφορες προτάσεις που και τώρα κυκλοφορούν.
Τα βιβλία μας για τις ΗΠΑ που σχετίζονται άμεσα με αυτή την ανάλυση είναι τα εξής:
John Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων
Αρβανιτόπουλος Κ., Ήφαιστος Π., Ευρωατλαντικές σχέσεις
Παπασωτηρίου Χ., Αμερικανικό πολιτικό σύστημα και εξωτερική πολιτική, 1945-2002
Αρβανιτόπουλος Κ., Το θεσμικό πλαίσιο διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ
Αρβανιτόπoυλος Κ., Η αμερικανική εξωτερική πολιτική μετά τον Ψυχρό πόλεμο
Πηγή: Εκδόσεις Ποιότητα
InfoGnomon
Η ανάλυση αρχίζει με το να εξετάζει τις αδυναμίες Ρωσίας εσωτερικά και στον περίγυρό της. Εξηγεί επίσης κάτι που είναι πασίδηλο, ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι πιο λειτουργικό ούτε η εσωτερική συνοχή είναι διασφαλισμένη.
Μια αμερικανική στρατηγική αποτροπής και ανάσχεσης της Ρωσίας, υποστηρίζει ο αναλυτής, θα πρέπει να αναζητήσει ερείσματα και συμμαχίες σε μια ζώνη που αρχίζει από την Βόρεια Ευρώπη και φτάνει στην Μέση Ανατολή διαμέσου της Τουρκίας
Εδώ ο αναλυτής αναφέρεται σε μια μετατόπιση του κέντρου βάρους της αμερικανικής στρατηγικής από τη δυτική στην κεντρική Ευρώπη υπογραμμίζοντας ρητά ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να παρακάμψουν το ΝΑΤΟ. Πιο κάτω, όπου αναφέρεται στην ενεργειακή εξάρτηση τόσο της κεντρικής Ευρώπης όσο και των κρατών που βρίσκονται σε αυτή τη ζώνη, οδηγείται στο εύλογο συμπέρασμα ότι η διαχείριση στο βραχυχρόνιο επίπεδο δεν είναι εύκολη.
Σίγουρα, για κάθε γνώστη της αμερικανικής στρατηγικής τα ρεύματα σκέψης άλλοτε επικαλυπτόμενα και άλλοτε αντικρουόμενα είναι πάντα πολλά και τα εναλλακτικά σενάρια ελέγχου της κατανομής ισχύος διαρκή και ρευστά. Βλ. την ανάρτησή μας με επίκεντρο την ανάλυση του Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων με τίτλο «Η σύρραξη στη Συρία και ο ανελέητος ηγεμονικός ανταγωνισμός ως καθοριστικός παράγων των περιφερειακών διενέξεων».
Υπάρχουν εντούτοις κάποιες μεσοπρόθεσμες σταθερές που αφορούν το περιφερειακό «πελατειακό κράτος» της αμερικανικής στρατηγικής. Όπως γνωρίζουμε το γεγονός ότι αυτό τον ρόλο διαδραμάτιζε η Τουρκία για τις ΗΠΑ αποτέλεσε και την κύρια αιτία πολλών δεινών της Ελλάδας μετά το 1945.
Η μετεξέλιξη της λανθάνουσας αντιπαράθεσης των ναυτικών με τις ηπειρωτικές δυνάμεις (αυτές οι έννοιες αναλύονται στο προαναφερθέν βιβλίο των Εκδόσεών μας Ευρωατλαντικές σχέσεις) είναι ζωτικό ζήτημα για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Πολύ πιο σημαντικό και άμεσο, ενδέχεται να σχετίζεται άμεσα με τις εξελίξεις γύρω από το κυπριακό, τους ενεργειακούς πόρους και τους ενεργειακούς αγωγούς.
Όχι μόνο επειδή το αναφέρει ο αναλυτής αλλά επειδή αυτό συνεπάγεται ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων από καταβολής κόσμου, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών και κυρίως των τελευταίων μηνών καταμαρτυρούν πλέον σαφέστατα ότι βρισκόμαστε στην αφετηρία παιγνίων ισχύος όπου η κάθε δύναμη επιδιώκει τα μεγαλύτερα δυνατά ερείσματα στην επιδιωκόμενη νέα ισορροπία δυνάμεων. Η αλλαγή της κατανομής ισχύος, όμως, τα παίγνια αναζήτησης νέων ισορροπιών, οι ανελέητες στρατηγικές προσεγγίσεις των στρατηγικών δρώντων και οι συμπληγάδες που στήνονται στις περιφέρειες είναι εξελίξεις πολύ επικίνδυνες για μικρά, αδύναμα και απαθή κράτη. Η καθημερινή διεθνής πρακτική το καταμαρτυρεί.
Σε κομβικές ιστορικές στιγμές τα γεγονότα που προσδιορίζουν μια σταθεροποίηση νέων ισορροπιών είναι άλλοτε ορατά και άλλοτε αόρατα. Για να μπορέσει ένα κράτος να συμμετέχει στα δρώμενα, να συναλλάσσεται, να εξυπηρετεί τα συμφέροντά του και να επιβιώνει απαιτεί ύπαρξη εθνικής στρατηγικής. Όλα δείχνουν πάντως ότι η Ελλάδα είναι ένας παθητικός θεατής των εξελίξεων τη στιγμή που όχι μόνο συντελούνται μεγάλες στρατηγικές ανακατατάξεις ερήμην μας, αλλά επιπλέον η Κύπρος όπου ζει το ένα δέκατο του ελληνισμού εισέρχεται σε ανεπίστροφη τροχιά αποδοχής ενός νέου σχεδίου Ανάν που όπως πολλοί υποστηρίζουν θέτουν το νησί υπό την τουρκική επικυριαρχία και καθιστούν την Άγκυρα προνομιακό διαπραγματευτή του γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων της Κύπρου και των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Στις αναρτήσεις μας θα βρείτε πολλές αναλύσεις για τη συντρέχουσα φάση του Κυπριακού. Αξίζει όμως να δει κανείς την ανάλυση της «Έκθεσης εμπειρογνωμόνων» που αναρτήσαμε πριν λίγες μέρες: «Πλαίσιο Αρχών για μια δίκαιη λύση και βιώσιμη λύση του Κυπριακού με γνώμονα το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο», από το Διεθνές Συμβούλιο Εμπειρογμωμόνων συκληθέν από την Πανελλήνια Επιτροπή για Ευρωπαϊκή Λύση του Κυπριακού. Είναι μια εξαιρετικά σημαντική μελέτη διακεκριμένων ακαδημαϊκών από όλο τον κόσμο για τη διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα σε συνάρτηση με τη βιωσιμότητα της λύσης και τις διάφορες προτάσεις που και τώρα κυκλοφορούν.
Τα βιβλία μας για τις ΗΠΑ που σχετίζονται άμεσα με αυτή την ανάλυση είναι τα εξής:
John Mearsheimer, Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων
Αρβανιτόπουλος Κ., Ήφαιστος Π., Ευρωατλαντικές σχέσεις
Παπασωτηρίου Χ., Αμερικανικό πολιτικό σύστημα και εξωτερική πολιτική, 1945-2002
Αρβανιτόπουλος Κ., Το θεσμικό πλαίσιο διαμόρφωσης της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ
Αρβανιτόπoυλος Κ., Η αμερικανική εξωτερική πολιτική μετά τον Ψυχρό πόλεμο
Πηγή: Εκδόσεις Ποιότητα
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Απίστευτο! Έστειλαν έλεγχο ΙΚΑ σε φαρμακείο ασφαλείας στην Αθήνα!
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
