2014-04-03 15:43:27
Ομιλία Δρος Νίκου Ερρ. Ιωάννου στον Φιλoλογικό Σύλλογο ”Παρνασσός”
Αποτελεί ευτυχή συγκυρίαν η παρουσίαση της επανεκδόσεως των «Απομνημονευμάτων Αγώνος Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959» του Αρχηγού, Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή σήμερα, παραμονή της ημερομηνίας ενάρξεως του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνος της Κύπρου.
Η πρώτη έκδοση έγινε τον Σεπτέμβριο του 1961 και ακολούθησε επανέκδοση το 1984.
Το βιβλίο αποτελείται από 410 σελίδες μεγάλου μεγέθους μέσα στις οποίες περιέχονται πολλά έγγραφα τα οποία είναι τυπωμένα με μικρότερα στοιχεία.
Ακολουθεί παράρτημα με σημαντικά έγγραφα και πίνακα περιεχομένων, τα οποία εκτείνονται σε άλλες 72 σελίδες.
Πριν προχωρήσω στην παρουσίαση του περιεχομένου, επιθυμώ να κάνω μία επισήμανση ηθικού χαρακτήρος για το πόνημα του Διγενή. Το έργο του αφιερούται: Εις τα υπέροχα Ελληνικά Κυπριακά Νιάτα, τους αθανάτους νεκρούς της Ε.Ο.Κ.Α. και τους γενναίους αγωνιστές αυτής.
Ακολουθεί σύντομος πρόλογος, οι φωτογραφίες των Νεκρών του Κυπριακού Έπους και Πίνακας Πεσόντων-Απαγχονισθέντων και θυμάτων Νεκρών του Αγώνος, πριν αρχίσει η συγγραφή αναφέρονται οι Τομεάρχαι, οι Αρχηγοί Αντάρτικων Ομάδων και οι Αρχηγοί Συνδέσμων.
Εις την τελευταία σελίδα των Απομνημονευμάτων υπάρχει φωτογραφία με την εξής επεξήγησιν
Ο Μ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πρόεδρος της Επιτροπής Αυτοδιάθεσης της Κύπρου στεφανώνει τον Διγενή, κατά την άφιξίν του εις το αεροδρόμιον του Ελληνικού τιμών εν τω προσώπω αυτού τον Υπέροχον Ελληνικόν Κυπριακόν Λαόν.
Ενωτικό Δημοψήφισμα 1950
Και μόνο από την δομή όπως σας την εξέθεσα, αναδύεται η νοοτροπία του Αρχηγού που αποδίδει τα πάντα στους στρατιώτες τους. Ακόμα και τις προσωπικές τιμές τις ερμηνεύει, αυτός τούτος, σαν γενόμενες απλώς μέσω του, στον Λαό.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην άρτια γλωσσική δομή του βιβλίου και η άνεσις με την οποία ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την καθαρεύουσα στο αφηγηματικό μέρος, η οποία όμως διανθίζεται με έντονα λυρικά και δημοτικά στοιχεία, ειδικά όταν αναφέρεται στη θυσία των Ηρώων, παιδιών του.
Εις τα φυλλάδια τα οποία απευθύνονταν στο σύνολο του Λαού χρησιμοποιεί πιο απλή γλώσσα για να γίνεται διεισδυτικός και κατανοητός.
Η 1η Απριλίου 1955 δεν ήταν μία τυχαία εκδήλωση, ένα στιγμιαίο ξέσπασμα ή μία αποσπασματική εκδήλωση μεμονωμένων ατόμων, με όποιο πρόσημα ή χαρακτήρα δίνεται αναλόγως της εποχής.
Ήταν το ξεχείλισμα του καζανιού της αγανάκτησης ενός ολόκληρου Λαού, ήταν το ξέσπασμα με όλη τη δύναμη που συσσώρευσαν αιώνες καταπίεσης. Πάνω απ’ όλα όμως ήταν η συντονισμένη και καλά προετοιμασμένη διεκδίκηση των μύχιων πόθων της Ελληνικής Κύπρου.
Για να επιτευχθεί τούτο, εχρειάσθη η υπεύθυνη και συστηματική οργάνωση των υποδομών και κυρίως του ανθρώπινου δυναμικού με προεξάρχοντα τον Αρχηγό.
Στο μυαλό και την καρδιά του, η Ιδέα της Επαναστάσεως είχε φωλιάσει από χρόνια. Την καλλιεργούσε και την μελετούσε αναζητώντας συνεργάτες και εφόδια ήδη από το 1948.
Προκήρυξη Διγενή 1η Απριλίου 1955
Κομβικό σημείο για την δρομολόγηση του Αγώνα, ήταν η απόρριψη από τους Άγγλους του αιτήματος για Ένωση με την Μητέρα Ελλάδα, όπως εξεφράσθη με συντριπτικό ποσοστό στο Δημοψήφισμα του 1950.
Το πρώτο αναγνωριστικό ταξίδι στην Κύπρο έγινε το 1951. Ο Όρκος της οργάνωσης εδόθη στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1953. Αξίζει να αναφερθούν τα ονόματα των 12 πρώτων μελών που έδωσαν τον όρκο:
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’, Γεώργιος Γρίβας, Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Στράτος, Γεράσιμος Κονιδάρης, Αντώνιος Αυγίκος, Σάββας Λοϊζίδης, Σωκράτης Λοϊζίδης, Ηλίας Τσατσόμοιρος, Δ. Σταυρόπουλος, Δημήτριος Βεζανής, Ηλίας Αλεξόπουλος.
Η κάθοδος του Διγενή στην Κύπρο για να ηγηθεί του Αγώνος έγινε μετά από ένα μυθιστορηματικό και επικίνδυνο ταξίδι με το μικρό σκάφος «ΣΕΙΡΗΝ». Το ιστορικό καράβι εκτίθεται στο Μουσείο που υπάρχει στο Χλώρακα της Πάφου και αξίζει τον κόπο να δει κανείς, με τι μέσον έγινε η μεταφορά των όπλων και του ίδιου του Γεωργίου Γρίβα.
Για να εκτιμηθεί το μέγεθος της αποτελεσματικότητος της Οργανώσεως, αναφέρω ενδεικτικά τα πρώτα όπλα με τα οποία ο Αγώνας εσυντηρήθη για ένα περίπου έτος.
Δύο ιταλικά πολυβόλα, τρία οπλοπολυβόλα Μπρεν, τρία οπλοπολυβόλα ιταλικά Μπρέντα, τέσσερα αυτόματα Τόμιγκαν, δεκαεπτά αυτόματα Στεν και Σταγερ, σαράντα επτά τουφέκια διαφόρων τύπων, επτά περίστροφα καθώς και περιορισμένος αριθμός πυρομαχικών. Σημαντική ήταν εν προκειμένω η οικονομική συμβολή της Αρχιεπισκοπής.
Στο μεταξύ οι δυνάμεις καταστολής ελάμβαναν τεράστιες διαστάσεις. Η αστυνομική δύναμη που απαρτίζετο το 1954 από 1500 άτομα εξ’ ών το 60% Έλληνες και 37% Τούρκοι, το 1958 αριθμούσε περίπου πεντέμισι χιλιάδες, με μόλις 17% Έλληνες, 70% Τούρκους και 12% Βρετανούς.
Απάντηση του Ήρωα Κυριάκου Μάτση προς τον Άγγλο Κυβερνήτη όταν του εισηγήθηκε συνεργασία με αντάλλαγμα μυθώδη για την εποχή ποσό: «Εξοχώτατε, Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής»
Παράλληλα η δύναμις του στρατού έφτασε τις 37-40 χιλιάδες. Αναλογούσε δηλαδή ένας στρατιώτης για κάθε 10 (!) πολίτες της Κύπρου.
Παρά ταύτα, κάτω από τη μύτη όλων αυτών και παρά την συνεργασία προδοτών, ελειτούργησε ένα εκπληκτικό σύστημα επικοινωνίας, το οποίο εξασφάλιζε τον απόλυτο έλεγχο και την καθοριστική συμμετοχή του Αρχηγού, σε κάθε δραστηριότητα ή πρόβλημα.
Υπήρξαν περιπτώσεις, κυρίως λόγω προδοσίας, που συνελήφθησαν μεμονωμένα άτομα αλλά το σύστημα ποτέ δεν εξηρθρώθη. Είναι θαυμαστή η εχεμύθεια και αντοχή στα βασανιστήρια ανδρών, γυναικών, αλλά και εφήβων μαθητών και μαθητριών.
Η εξιστόρηση των δυναμικών στρατιωτικών ενεργειών της Ε.Ο.Κ.Α. εκτίθεται στα Απομνημονεύματα αναλυτικά, αλλά και σε συνδυασμό με τις πολιτικές εξελίξεις, την διεθνή διπλωματία καθώς και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις.
Είναι εντυπωσιακό, που με τα περιορισμένα μέσα της εποχής, είχε τέτοια ενημερότητα που τον καθοδηγούσε και σε ανάλογες ενέργειες. Απτό παράδειγμα είναι η κίνηση αντιπερισπασμού εναντίον των Άγγλων κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων στο Σουέζ. Έγινε τότε δολιοφθορά στη βάση των Άγγλων και κατεστράφησαν 5 αεροπλάνα και το υπόστεγο με τα υλικά όπου εστάθμευαν. Την οργάνωση και διεύθυνση της επιχειρήσεως είχε 17χρονος μαθητής. Μία άλλη επιχείρηση από μαθητές Γυμνασίου της Γενέτειράς μου Κυρήνειας, έγινε τον Σεπτέμβριο του 1956 με εξίσου εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Αυτό που θα αποκομίσει κανείς διαβάζοντας τα Απομνημονεύματα είναι το γεγονός ότι ο Αρχηγός ήταν παρών και στην πρώτη γραμμή. Συνέπασχε, υπέφερε και κυρίως εξεπαίδευε, καθοδηγούσε και παραδειγμάτιζε τους αγωνιστές του.
Θα σταθώ σε δύο εκφάνσεις του Αγώνος, που ξεφεύγουν λίγο από την πολεμική δράση.
Σε όποιο σχολείο υψώνετο Ελληνική Σημαία, επεβάλλετο ως ποινή κλείσιμο του σχολείου, στρατιώτες κατέβαζαν τη Σημαία, οι οποίες όμως ανυψούντο την επομένη.
Με σημερινά κριτήρια, μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι αυτή η κίνηση ήταν πρόδρομος των σύγχρονων καταλήψεων. Είναι σαφές και ξεκάθαρο, ότι το κίνητρο δεν ήταν το χάσιμο μαθημάτων, αλλά η διατράνωση της Ελληνικής Πίστεως και της υποστηρίξεως του Απελευθερωτικού Αγώνα. Αψευδής απόδειξη είναι το γεγονός, ότι όσο ήταν κλειστά τα σχολεία, λειτουργούσε το δικό μας Κρυφό σχολείο, σε σπίτια μαθητών ή Δασκάλων και στις εκκλησίες. Ανάλογο Σχολείο ελειτουργούσε και στα Κρατητήρια όπου συναντώντο, στρατευμένοι στον ίδιο Αγώνα, Δάσκαλοι και Μαθητές, Μαχητές.
Απαγχονισθέντες Αγωνιστές
Η Παθητική Αντίσταση ήταν ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο του Αγώνος με πολλαπλές εκφάνσεις και μηνύματα. Εγένετο μποϋκοτάζ των Αγγλικών προϊόντων και επιλέγοντο Ελληνικά και Κυπριακά προϊόντα (παράδειγμα η περίφημη αλατζιά με την οποία εντύθηκαν όλοι, από παιδιά μέχρι γέροι). Παρέλυσαν δημοτικές υπηρεσίες, εμειώθηκαν δραστικά οι τελωνιακοί δασμοί από εισαγωγή αυτοκινήτων, αρωμάτων, οινοπνευματωδών, τσιγάρων και ρούχων (κασμίρ) καθώς και τα έσοδα των Άγγλων από τα ποδοσφαιρικά στοιχήματα (Pools).
Το κρατικό λαχείο εχρεωκόπησε και έκλεισε! Αφηρέθησαν οι αγγλικές επιγραφές από τα καταστήματα και τη θέση τους πήραν άλλες γραμμένες Ελληνικά. Οι αριθμοί που προέκυψαν είναι εντυπωσιακοί, όπως λίαν διδακτική είναι και η γνώση της αντίδρασης από κάποιους κύκλους που τους ενδιέφερε μόνο το προσωπικό κέρδος.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Παθητικής Αντίστασης ήταν η ενίσχυση και συνοχή της πειθαρχίας του Ελληνικού Κυπριακού Λαού που εμφανίζετο σαν αδιάσπαστο σύνολο με εμμονή στον Αγώνα, έναντι οιασδήποτε θυσίας.
Τα Απομνημονεύματα αποτελούν μία ολοκληρωμένη αποτίμηση των γεγονότων, προ και κατά την διάρκεια του Αγώνος, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχουν και σημαντικές παρατηρήσεις αναφορικά με τις μελλοντικές εξελίξεις.
Θέλω να τονίσω ότι σήμερα, παρουσιάζουμε έργο του 1961 και δεν επιτρέπεται λογοκρισία ή παραποίηση, διότι είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο που εγράφη με νωπές ακόμα τις αναμνήσεις. Είναι σε όλους γνωστές πρόσφατες παρεμβάσεις στα ιστορικά δεδομένα και άκομψες απόπειρες να αμφισβητηθεί η τεκμηριωμένα υπονομευτική και προδοτική δράση του ΑΚΕΛ και να αναγορευθούν σε ήρωες οι προδότες.
Φυλακισμένα Μνήματα
Πολλοί, αβασάνιστα, κατηγορούν τον Διγενή για έλλειψη πολιτικής κρίσεως. Θα σας διαβάσω δύο τοποθετήσεις.
- Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής: «Η Ένωσις θα ήτο αγαθή κυρίως δια την Ελλάδα, αλλά του αγαθού αυτού η Ελλάς, αναγκάζεται, εκτιμώσα τας περιστάσεις καθώς και τα γενικότερα συμφέροντα της εξωτερικής της πολιτικής, να παραιτηθεί. Δια τον Κυπριακόν Λαόν το μέγα αγαθόν είναι η Ανεξαρτησία και η αυτόνομος εις την διεθνή οικογένειαν υπόστασις …. Όσον αφορά την παρουσίαν εν Κύπρω Ελληνικών και Τουρκικών μονάδων, αυτή θα εκφράζει με το κοινόν Στρατηγείον, την συμμαχίαν των τριών Κρατών, Ελλάδος, Τουρκίας και Κύπρου και θα αποτελεί εγγύησιν εσωτερικής και εξωτερικής ασφαλείας».
Γεώργιος Γρίβας Διγενής: «Αι συμφωνίαι δεν έχουν βάσιν το δίκαιον, αλλά μίαν κακώς εννοούμενην σκοπιμότητα. Η βασική διάρθρωσις της Δημοκρατίας της Κύπρου είναι πολύπλοκη και θεωρώ αμφίβολον ότι είναι δυνατόν να λειτουργήσει ομαλώς η Κυπριακή Δημοκρατία.
- Το δικαίωμα επεμβάσεως των Κυβερνήσεων Μ. Βρεττανίας, Ελλάδος και Τουρκίας θα επιτείνει τας δυσχερείας. Το μέλλον δεν προοιωνίζεται λαμπρόν και άνευ κινδύνων εφόσον η δοθείσα λύσις, όχι μόνον δεν ικανοποιεί την πλειονότητα των κατοίκων της Κύπρου, τους Έλληνας, όχι μόνον είναι αντίθετος προς τους άγραφους και γραπτούς νόμους αλλά και πρακτικώς ανεφάρμοστος».
Η αναφορά σε καταγεγραμμένες διαφωνίες δε γίνεται με σκοπό την όξυνση ή το ξύσιμο πληγών αλλά τον παραδειγματισμό, την αναζωπύρωση της αισιοδοξίας από τις επιτυχίες και την δόξα που επέτυχαν οι Αρχηγοί του Αγώνος, όταν ήταν μονιασμένοι και πιστοί στις επιταγές της Ιστορίας.
Ήρωες της Ε.Ο.Κ.Α.
Απολογούμαι προκαταβολικά για την αδυναμία να προσεγγίσω επαρκώς και σε λίγα λεπτά, αφενός το έπος της Ε.Ο.Κ.Α. και αφετέρου το μνημειώδες έργο των Απομνημονευμάτων. Αποκαθιστώ λίγο το κενό, με την σύσταση να αποκτήσει, όποιος θέλει πραγματικά να μάθει για τον Αγώνα και να προβληματιστεί γόνιμα, τον τόμο αυτό και να τον έχει δίπλα του ανά πάσα στιγμή. Η μόνη διαφορά της ανατυπώσεως, είναι ότι έχει ένα πραγματικά καλαίσθητο εξώφυλλο και πιστή απόδοση του υπολοίπου έργου.
Όπως είναι τοις πάσι γνωστό, αφότου ετερματίσθη ο Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. διανύουμε μία διαρκή κρίση, η οποία έχει κορυφωθεί επί των ημερών μας και η Κύπρος αντιμετωπίζει θέμα υπάρξεως και επιβιώσεως του Ελληνικού της χαρακτήρος.
Ας είναι τα διδάγματα του Αγώνος χρήσιμα κυρίως στην αντίληψη ότι Ηγέτες δεν είναι κατ’ ανάγκην οι κατέχοντες τα αξιώματα, αλλά εκείνοι που είναι διατεθειμένοι ακόμα και να θυσιαστούν για την εκπλήρωση ενός Ανώτερου Σκοπού.
InfoGnomon
Αποτελεί ευτυχή συγκυρίαν η παρουσίαση της επανεκδόσεως των «Απομνημονευμάτων Αγώνος Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959» του Αρχηγού, Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή σήμερα, παραμονή της ημερομηνίας ενάρξεως του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνος της Κύπρου.
Η πρώτη έκδοση έγινε τον Σεπτέμβριο του 1961 και ακολούθησε επανέκδοση το 1984.
Το βιβλίο αποτελείται από 410 σελίδες μεγάλου μεγέθους μέσα στις οποίες περιέχονται πολλά έγγραφα τα οποία είναι τυπωμένα με μικρότερα στοιχεία.
Ακολουθεί παράρτημα με σημαντικά έγγραφα και πίνακα περιεχομένων, τα οποία εκτείνονται σε άλλες 72 σελίδες.
Πριν προχωρήσω στην παρουσίαση του περιεχομένου, επιθυμώ να κάνω μία επισήμανση ηθικού χαρακτήρος για το πόνημα του Διγενή. Το έργο του αφιερούται: Εις τα υπέροχα Ελληνικά Κυπριακά Νιάτα, τους αθανάτους νεκρούς της Ε.Ο.Κ.Α. και τους γενναίους αγωνιστές αυτής.
Ακολουθεί σύντομος πρόλογος, οι φωτογραφίες των Νεκρών του Κυπριακού Έπους και Πίνακας Πεσόντων-Απαγχονισθέντων και θυμάτων Νεκρών του Αγώνος, πριν αρχίσει η συγγραφή αναφέρονται οι Τομεάρχαι, οι Αρχηγοί Αντάρτικων Ομάδων και οι Αρχηγοί Συνδέσμων.
Εις την τελευταία σελίδα των Απομνημονευμάτων υπάρχει φωτογραφία με την εξής επεξήγησιν
Ο Μ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πρόεδρος της Επιτροπής Αυτοδιάθεσης της Κύπρου στεφανώνει τον Διγενή, κατά την άφιξίν του εις το αεροδρόμιον του Ελληνικού τιμών εν τω προσώπω αυτού τον Υπέροχον Ελληνικόν Κυπριακόν Λαόν.
Ενωτικό Δημοψήφισμα 1950
Και μόνο από την δομή όπως σας την εξέθεσα, αναδύεται η νοοτροπία του Αρχηγού που αποδίδει τα πάντα στους στρατιώτες τους. Ακόμα και τις προσωπικές τιμές τις ερμηνεύει, αυτός τούτος, σαν γενόμενες απλώς μέσω του, στον Λαό.
Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην άρτια γλωσσική δομή του βιβλίου και η άνεσις με την οποία ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την καθαρεύουσα στο αφηγηματικό μέρος, η οποία όμως διανθίζεται με έντονα λυρικά και δημοτικά στοιχεία, ειδικά όταν αναφέρεται στη θυσία των Ηρώων, παιδιών του.
Εις τα φυλλάδια τα οποία απευθύνονταν στο σύνολο του Λαού χρησιμοποιεί πιο απλή γλώσσα για να γίνεται διεισδυτικός και κατανοητός.
Η 1η Απριλίου 1955 δεν ήταν μία τυχαία εκδήλωση, ένα στιγμιαίο ξέσπασμα ή μία αποσπασματική εκδήλωση μεμονωμένων ατόμων, με όποιο πρόσημα ή χαρακτήρα δίνεται αναλόγως της εποχής.
Ήταν το ξεχείλισμα του καζανιού της αγανάκτησης ενός ολόκληρου Λαού, ήταν το ξέσπασμα με όλη τη δύναμη που συσσώρευσαν αιώνες καταπίεσης. Πάνω απ’ όλα όμως ήταν η συντονισμένη και καλά προετοιμασμένη διεκδίκηση των μύχιων πόθων της Ελληνικής Κύπρου.
Για να επιτευχθεί τούτο, εχρειάσθη η υπεύθυνη και συστηματική οργάνωση των υποδομών και κυρίως του ανθρώπινου δυναμικού με προεξάρχοντα τον Αρχηγό.
Στο μυαλό και την καρδιά του, η Ιδέα της Επαναστάσεως είχε φωλιάσει από χρόνια. Την καλλιεργούσε και την μελετούσε αναζητώντας συνεργάτες και εφόδια ήδη από το 1948.
Προκήρυξη Διγενή 1η Απριλίου 1955
Κομβικό σημείο για την δρομολόγηση του Αγώνα, ήταν η απόρριψη από τους Άγγλους του αιτήματος για Ένωση με την Μητέρα Ελλάδα, όπως εξεφράσθη με συντριπτικό ποσοστό στο Δημοψήφισμα του 1950.
Το πρώτο αναγνωριστικό ταξίδι στην Κύπρο έγινε το 1951. Ο Όρκος της οργάνωσης εδόθη στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1953. Αξίζει να αναφερθούν τα ονόματα των 12 πρώτων μελών που έδωσαν τον όρκο:
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’, Γεώργιος Γρίβας, Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Στράτος, Γεράσιμος Κονιδάρης, Αντώνιος Αυγίκος, Σάββας Λοϊζίδης, Σωκράτης Λοϊζίδης, Ηλίας Τσατσόμοιρος, Δ. Σταυρόπουλος, Δημήτριος Βεζανής, Ηλίας Αλεξόπουλος.
Η κάθοδος του Διγενή στην Κύπρο για να ηγηθεί του Αγώνος έγινε μετά από ένα μυθιστορηματικό και επικίνδυνο ταξίδι με το μικρό σκάφος «ΣΕΙΡΗΝ». Το ιστορικό καράβι εκτίθεται στο Μουσείο που υπάρχει στο Χλώρακα της Πάφου και αξίζει τον κόπο να δει κανείς, με τι μέσον έγινε η μεταφορά των όπλων και του ίδιου του Γεωργίου Γρίβα.
Για να εκτιμηθεί το μέγεθος της αποτελεσματικότητος της Οργανώσεως, αναφέρω ενδεικτικά τα πρώτα όπλα με τα οποία ο Αγώνας εσυντηρήθη για ένα περίπου έτος.
Δύο ιταλικά πολυβόλα, τρία οπλοπολυβόλα Μπρεν, τρία οπλοπολυβόλα ιταλικά Μπρέντα, τέσσερα αυτόματα Τόμιγκαν, δεκαεπτά αυτόματα Στεν και Σταγερ, σαράντα επτά τουφέκια διαφόρων τύπων, επτά περίστροφα καθώς και περιορισμένος αριθμός πυρομαχικών. Σημαντική ήταν εν προκειμένω η οικονομική συμβολή της Αρχιεπισκοπής.
Στο μεταξύ οι δυνάμεις καταστολής ελάμβαναν τεράστιες διαστάσεις. Η αστυνομική δύναμη που απαρτίζετο το 1954 από 1500 άτομα εξ’ ών το 60% Έλληνες και 37% Τούρκοι, το 1958 αριθμούσε περίπου πεντέμισι χιλιάδες, με μόλις 17% Έλληνες, 70% Τούρκους και 12% Βρετανούς.
Απάντηση του Ήρωα Κυριάκου Μάτση προς τον Άγγλο Κυβερνήτη όταν του εισηγήθηκε συνεργασία με αντάλλαγμα μυθώδη για την εποχή ποσό: «Εξοχώτατε, Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής»
Παράλληλα η δύναμις του στρατού έφτασε τις 37-40 χιλιάδες. Αναλογούσε δηλαδή ένας στρατιώτης για κάθε 10 (!) πολίτες της Κύπρου.
Παρά ταύτα, κάτω από τη μύτη όλων αυτών και παρά την συνεργασία προδοτών, ελειτούργησε ένα εκπληκτικό σύστημα επικοινωνίας, το οποίο εξασφάλιζε τον απόλυτο έλεγχο και την καθοριστική συμμετοχή του Αρχηγού, σε κάθε δραστηριότητα ή πρόβλημα.
Υπήρξαν περιπτώσεις, κυρίως λόγω προδοσίας, που συνελήφθησαν μεμονωμένα άτομα αλλά το σύστημα ποτέ δεν εξηρθρώθη. Είναι θαυμαστή η εχεμύθεια και αντοχή στα βασανιστήρια ανδρών, γυναικών, αλλά και εφήβων μαθητών και μαθητριών.
Η εξιστόρηση των δυναμικών στρατιωτικών ενεργειών της Ε.Ο.Κ.Α. εκτίθεται στα Απομνημονεύματα αναλυτικά, αλλά και σε συνδυασμό με τις πολιτικές εξελίξεις, την διεθνή διπλωματία καθώς και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις.
Είναι εντυπωσιακό, που με τα περιορισμένα μέσα της εποχής, είχε τέτοια ενημερότητα που τον καθοδηγούσε και σε ανάλογες ενέργειες. Απτό παράδειγμα είναι η κίνηση αντιπερισπασμού εναντίον των Άγγλων κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων στο Σουέζ. Έγινε τότε δολιοφθορά στη βάση των Άγγλων και κατεστράφησαν 5 αεροπλάνα και το υπόστεγο με τα υλικά όπου εστάθμευαν. Την οργάνωση και διεύθυνση της επιχειρήσεως είχε 17χρονος μαθητής. Μία άλλη επιχείρηση από μαθητές Γυμνασίου της Γενέτειράς μου Κυρήνειας, έγινε τον Σεπτέμβριο του 1956 με εξίσου εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Αυτό που θα αποκομίσει κανείς διαβάζοντας τα Απομνημονεύματα είναι το γεγονός ότι ο Αρχηγός ήταν παρών και στην πρώτη γραμμή. Συνέπασχε, υπέφερε και κυρίως εξεπαίδευε, καθοδηγούσε και παραδειγμάτιζε τους αγωνιστές του.
Θα σταθώ σε δύο εκφάνσεις του Αγώνος, που ξεφεύγουν λίγο από την πολεμική δράση.
Σε όποιο σχολείο υψώνετο Ελληνική Σημαία, επεβάλλετο ως ποινή κλείσιμο του σχολείου, στρατιώτες κατέβαζαν τη Σημαία, οι οποίες όμως ανυψούντο την επομένη.
Με σημερινά κριτήρια, μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι αυτή η κίνηση ήταν πρόδρομος των σύγχρονων καταλήψεων. Είναι σαφές και ξεκάθαρο, ότι το κίνητρο δεν ήταν το χάσιμο μαθημάτων, αλλά η διατράνωση της Ελληνικής Πίστεως και της υποστηρίξεως του Απελευθερωτικού Αγώνα. Αψευδής απόδειξη είναι το γεγονός, ότι όσο ήταν κλειστά τα σχολεία, λειτουργούσε το δικό μας Κρυφό σχολείο, σε σπίτια μαθητών ή Δασκάλων και στις εκκλησίες. Ανάλογο Σχολείο ελειτουργούσε και στα Κρατητήρια όπου συναντώντο, στρατευμένοι στον ίδιο Αγώνα, Δάσκαλοι και Μαθητές, Μαχητές.
Απαγχονισθέντες Αγωνιστές
Η Παθητική Αντίσταση ήταν ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο του Αγώνος με πολλαπλές εκφάνσεις και μηνύματα. Εγένετο μποϋκοτάζ των Αγγλικών προϊόντων και επιλέγοντο Ελληνικά και Κυπριακά προϊόντα (παράδειγμα η περίφημη αλατζιά με την οποία εντύθηκαν όλοι, από παιδιά μέχρι γέροι). Παρέλυσαν δημοτικές υπηρεσίες, εμειώθηκαν δραστικά οι τελωνιακοί δασμοί από εισαγωγή αυτοκινήτων, αρωμάτων, οινοπνευματωδών, τσιγάρων και ρούχων (κασμίρ) καθώς και τα έσοδα των Άγγλων από τα ποδοσφαιρικά στοιχήματα (Pools).
Το κρατικό λαχείο εχρεωκόπησε και έκλεισε! Αφηρέθησαν οι αγγλικές επιγραφές από τα καταστήματα και τη θέση τους πήραν άλλες γραμμένες Ελληνικά. Οι αριθμοί που προέκυψαν είναι εντυπωσιακοί, όπως λίαν διδακτική είναι και η γνώση της αντίδρασης από κάποιους κύκλους που τους ενδιέφερε μόνο το προσωπικό κέρδος.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα της Παθητικής Αντίστασης ήταν η ενίσχυση και συνοχή της πειθαρχίας του Ελληνικού Κυπριακού Λαού που εμφανίζετο σαν αδιάσπαστο σύνολο με εμμονή στον Αγώνα, έναντι οιασδήποτε θυσίας.
Τα Απομνημονεύματα αποτελούν μία ολοκληρωμένη αποτίμηση των γεγονότων, προ και κατά την διάρκεια του Αγώνος, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχουν και σημαντικές παρατηρήσεις αναφορικά με τις μελλοντικές εξελίξεις.
Θέλω να τονίσω ότι σήμερα, παρουσιάζουμε έργο του 1961 και δεν επιτρέπεται λογοκρισία ή παραποίηση, διότι είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο που εγράφη με νωπές ακόμα τις αναμνήσεις. Είναι σε όλους γνωστές πρόσφατες παρεμβάσεις στα ιστορικά δεδομένα και άκομψες απόπειρες να αμφισβητηθεί η τεκμηριωμένα υπονομευτική και προδοτική δράση του ΑΚΕΛ και να αναγορευθούν σε ήρωες οι προδότες.
Φυλακισμένα Μνήματα
Πολλοί, αβασάνιστα, κατηγορούν τον Διγενή για έλλειψη πολιτικής κρίσεως. Θα σας διαβάσω δύο τοποθετήσεις.
- Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής: «Η Ένωσις θα ήτο αγαθή κυρίως δια την Ελλάδα, αλλά του αγαθού αυτού η Ελλάς, αναγκάζεται, εκτιμώσα τας περιστάσεις καθώς και τα γενικότερα συμφέροντα της εξωτερικής της πολιτικής, να παραιτηθεί. Δια τον Κυπριακόν Λαόν το μέγα αγαθόν είναι η Ανεξαρτησία και η αυτόνομος εις την διεθνή οικογένειαν υπόστασις …. Όσον αφορά την παρουσίαν εν Κύπρω Ελληνικών και Τουρκικών μονάδων, αυτή θα εκφράζει με το κοινόν Στρατηγείον, την συμμαχίαν των τριών Κρατών, Ελλάδος, Τουρκίας και Κύπρου και θα αποτελεί εγγύησιν εσωτερικής και εξωτερικής ασφαλείας».
Γεώργιος Γρίβας Διγενής: «Αι συμφωνίαι δεν έχουν βάσιν το δίκαιον, αλλά μίαν κακώς εννοούμενην σκοπιμότητα. Η βασική διάρθρωσις της Δημοκρατίας της Κύπρου είναι πολύπλοκη και θεωρώ αμφίβολον ότι είναι δυνατόν να λειτουργήσει ομαλώς η Κυπριακή Δημοκρατία.
- Το δικαίωμα επεμβάσεως των Κυβερνήσεων Μ. Βρεττανίας, Ελλάδος και Τουρκίας θα επιτείνει τας δυσχερείας. Το μέλλον δεν προοιωνίζεται λαμπρόν και άνευ κινδύνων εφόσον η δοθείσα λύσις, όχι μόνον δεν ικανοποιεί την πλειονότητα των κατοίκων της Κύπρου, τους Έλληνας, όχι μόνον είναι αντίθετος προς τους άγραφους και γραπτούς νόμους αλλά και πρακτικώς ανεφάρμοστος».
Η αναφορά σε καταγεγραμμένες διαφωνίες δε γίνεται με σκοπό την όξυνση ή το ξύσιμο πληγών αλλά τον παραδειγματισμό, την αναζωπύρωση της αισιοδοξίας από τις επιτυχίες και την δόξα που επέτυχαν οι Αρχηγοί του Αγώνος, όταν ήταν μονιασμένοι και πιστοί στις επιταγές της Ιστορίας.
Ήρωες της Ε.Ο.Κ.Α.
Απολογούμαι προκαταβολικά για την αδυναμία να προσεγγίσω επαρκώς και σε λίγα λεπτά, αφενός το έπος της Ε.Ο.Κ.Α. και αφετέρου το μνημειώδες έργο των Απομνημονευμάτων. Αποκαθιστώ λίγο το κενό, με την σύσταση να αποκτήσει, όποιος θέλει πραγματικά να μάθει για τον Αγώνα και να προβληματιστεί γόνιμα, τον τόμο αυτό και να τον έχει δίπλα του ανά πάσα στιγμή. Η μόνη διαφορά της ανατυπώσεως, είναι ότι έχει ένα πραγματικά καλαίσθητο εξώφυλλο και πιστή απόδοση του υπολοίπου έργου.
Όπως είναι τοις πάσι γνωστό, αφότου ετερματίσθη ο Αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α. διανύουμε μία διαρκή κρίση, η οποία έχει κορυφωθεί επί των ημερών μας και η Κύπρος αντιμετωπίζει θέμα υπάρξεως και επιβιώσεως του Ελληνικού της χαρακτήρος.
Ας είναι τα διδάγματα του Αγώνος χρήσιμα κυρίως στην αντίληψη ότι Ηγέτες δεν είναι κατ’ ανάγκην οι κατέχοντες τα αξιώματα, αλλά εκείνοι που είναι διατεθειμένοι ακόμα και να θυσιαστούν για την εκπλήρωση ενός Ανώτερου Σκοπού.
InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΔΙΠΛΟ ΡΕΚΟΡ ΑΠΟ ΡΟΝΑΛΝΤΟ!
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Έτσι θα έρθει η Ανάπτυξη; Με κατασχέσεις ;
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Δείτε πως μολύνεται ο αέρας στις καμπίνες των αεροπλάνων [Video]](https://images.newsnowgreece.com/64/646535/deite-pos-molynetai-o-aeras-stis-kampines-ton-aeroplanon-Video-1-124x78.jpg)
