2014-05-15 08:47:06
Η οικοδόμηση της ενωμένης Ευρώπης προσφέρει απλές λύσεις σε εθνικά προβλήματα που έμοιαζαν δυσεπίλυτα. Η διεύρυνση προς τα ανατολικά και προς τη Μεσόγειο, το 2004, έμοιαζε με το οριστικό βάλσαμο για τα εθνικιστικά κινήματα μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Λόγω και της οικονομικής κρίσης, όμως, το μέτωπο αυτό άνοιξε εκ νέου.
Η Σκοτία θα κάνει τον Σεπτέμβριο ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Θα ακολουθήσει η Καταλονία, ακόμη και χωρίς την έγκριση της Μαδρίτης. Σε κίνδυνο βρίσκεται και το Βέλγιο, που έμεινε 589 ημέρες χωρίς κυβέρνηση. Όπως λέει στην El Pais ο Χοσέ Ενρίκε Ρουίθ-Ντομένεκ, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, «η Ιστορία έχει επιστρέψει στην Ευρώπη και, μαζί μ' αυτήν, η εθνική ιδέα».
Ο Μανουέλ Μεδίνα, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, πρώην ευρωβουλευτής και συγγραφέας του βιβλίου «Το δικαίωμα της απόσχισης στην ΕΕ», παρατηρεί ένα νέο φαινόμενο, στο πλαίσιο του οποίου κινήματα, ομάδες ή τμήματα περιοχών διεκδικούν το δικαίωμα της απόσχισης προκειμένου να συγκροτήσουν νέα, ανεξάρτητα κράτη.
Από τότε που υπεγράφη η Συνθήκη της Ρώμης, το 1957, η ΕΕ δεν είχε ποτέ ως τώρα βρεθεί αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο απόσχισης στο εσωτερικό ενός κράτους-μέλους της. Το θέμα αυτό θεωρούνταν πάντοτε εσωτερικό ζήτημα του κάθε κράτους, παρόλο που όλοι γνωρίζουν ότι θα έχει επιπτώσεις και στην υπόλοιπη Ένωση. Θα επηρεαστεί το ευρώ; Η συνθήκη Σένγκεν; Η πολιτική αστάθεια θα πλήξει τις προσπάθειες ανάκαμψης;
Στα ερωτήματα αυτά δεν υπάρχουν προφανείς απαντήσεις. Σε περίπτωση απόσχισης, όλοι συμφωνούν ότι η νέα χώρα θα αποχωρήσει από την ΕΕ και ότι αυτό θα έχει συνέπειες για τις συνθήκες. Μια μελέτη του European Policy Center που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα: «Τι πολιτική έχει η ΕΕ απέναντι στα αυτονομιστικά κινήματα;» Αλλά ο ίδιος ο συντάκτης της έρευνας, ο Ουαλλός Γκρέιαμ Άβερι που έχει περάσει 40 χρόνια στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αδυνατεί να απαντήσει. Το μόνο που γνωρίζει είναι ότι «τα περισσότερα μέλη αντιστέκονται στον διαμελισμό άλλων μελών». Η ΕΕ δεν έχει καμιά πολιτική για το ζήτημα αυτό, παρόλο που υπάρχει φόβος για ένα φαινόμενο ντόμινο στην περίπτωση που κερδίσει το «ναι» στη Σκοτία.
Στον πυρήνα της ιδέας της ΕΕ βρίσκεται η πολιτική και οικονομική ένωση κρατών, κατά συνέπεια οι αποσχίσεις είναι κάτι που βρίσκεται εκτός αυτού του πλαισίου. «Η Ευρώπη γεννήθηκε με την ιδέα της εξαφάνισης των συνόρων», λέει ο Ρουίθ-Ντομένεκ. «Η κεντρική ιδέα είναι η εξαφάνιση του εθνικού ζητήματος. Καταστάσεις όπως εκείνες της Ουκρανίας ή της Γιουγκοσλαβίας είναι αδιανόητες».
Η Ευρώπη είναι το προϊόν δύο παγκοσμίων πολέμων και συνιστά ένα λαβύρινθο συνόρων και λαών που οικοδομήθηκε πάνω σε διάφορες αυτοκρατορίες. Οι εθνικισμοί της είναι πολύ σύνθετοι και είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο αριθμός των χωρών που μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Επιπλέον, δεν αποσκοπούν όλα τα αυτονομιστικά κινήματα στην αποχώρηση από μια χώρα. Στη Γηραιά Ήπειρο, τα πράγματα είναι πάντα πιο πολύπλοκα.
Ο αναλυτής Αντρές Ορτέγκα έχει μελετήσει τις τρεις αλλαγές στα εσωτερικά σύνορα που έχουν επιτελεστεί από τότε που υπάρχει η ΕΕ. Η ανεξαρτησία της Αλγερίας, το 1962, προκάλεσε την άμεση αποχώρησή της από την ΕΟΚ. Η Γροιλανδία αποχώρησε από την ΕΟΚ το 1985 με δημοψήφισμα παρόλο που εξακολουθεί να ανήκει στη Δανία (η οποία είναι μέλος της ΕΕ). Και η γερμανική ενοποίηση κατέστησε αναγκαίες ορισμένες νομικές διευθετήσεις. Οι ειδικοί πάντως συμφωνούν: άπαξ και μια χώρα αποχωρήσει από την ΕΕ, η επιστροφή της δεν είναι εγγυημένη και θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
newpost.gr
Η Σκοτία θα κάνει τον Σεπτέμβριο ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της. Θα ακολουθήσει η Καταλονία, ακόμη και χωρίς την έγκριση της Μαδρίτης. Σε κίνδυνο βρίσκεται και το Βέλγιο, που έμεινε 589 ημέρες χωρίς κυβέρνηση. Όπως λέει στην El Pais ο Χοσέ Ενρίκε Ρουίθ-Ντομένεκ, καθηγητής Μεσαιωνικής Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, «η Ιστορία έχει επιστρέψει στην Ευρώπη και, μαζί μ' αυτήν, η εθνική ιδέα».
Ο Μανουέλ Μεδίνα, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, πρώην ευρωβουλευτής και συγγραφέας του βιβλίου «Το δικαίωμα της απόσχισης στην ΕΕ», παρατηρεί ένα νέο φαινόμενο, στο πλαίσιο του οποίου κινήματα, ομάδες ή τμήματα περιοχών διεκδικούν το δικαίωμα της απόσχισης προκειμένου να συγκροτήσουν νέα, ανεξάρτητα κράτη.
Από τότε που υπεγράφη η Συνθήκη της Ρώμης, το 1957, η ΕΕ δεν είχε ποτέ ως τώρα βρεθεί αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο απόσχισης στο εσωτερικό ενός κράτους-μέλους της. Το θέμα αυτό θεωρούνταν πάντοτε εσωτερικό ζήτημα του κάθε κράτους, παρόλο που όλοι γνωρίζουν ότι θα έχει επιπτώσεις και στην υπόλοιπη Ένωση. Θα επηρεαστεί το ευρώ; Η συνθήκη Σένγκεν; Η πολιτική αστάθεια θα πλήξει τις προσπάθειες ανάκαμψης;
Στα ερωτήματα αυτά δεν υπάρχουν προφανείς απαντήσεις. Σε περίπτωση απόσχισης, όλοι συμφωνούν ότι η νέα χώρα θα αποχωρήσει από την ΕΕ και ότι αυτό θα έχει συνέπειες για τις συνθήκες. Μια μελέτη του European Policy Center που δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα: «Τι πολιτική έχει η ΕΕ απέναντι στα αυτονομιστικά κινήματα;» Αλλά ο ίδιος ο συντάκτης της έρευνας, ο Ουαλλός Γκρέιαμ Άβερι που έχει περάσει 40 χρόνια στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αδυνατεί να απαντήσει. Το μόνο που γνωρίζει είναι ότι «τα περισσότερα μέλη αντιστέκονται στον διαμελισμό άλλων μελών». Η ΕΕ δεν έχει καμιά πολιτική για το ζήτημα αυτό, παρόλο που υπάρχει φόβος για ένα φαινόμενο ντόμινο στην περίπτωση που κερδίσει το «ναι» στη Σκοτία.
Στον πυρήνα της ιδέας της ΕΕ βρίσκεται η πολιτική και οικονομική ένωση κρατών, κατά συνέπεια οι αποσχίσεις είναι κάτι που βρίσκεται εκτός αυτού του πλαισίου. «Η Ευρώπη γεννήθηκε με την ιδέα της εξαφάνισης των συνόρων», λέει ο Ρουίθ-Ντομένεκ. «Η κεντρική ιδέα είναι η εξαφάνιση του εθνικού ζητήματος. Καταστάσεις όπως εκείνες της Ουκρανίας ή της Γιουγκοσλαβίας είναι αδιανόητες».
Η Ευρώπη είναι το προϊόν δύο παγκοσμίων πολέμων και συνιστά ένα λαβύρινθο συνόρων και λαών που οικοδομήθηκε πάνω σε διάφορες αυτοκρατορίες. Οι εθνικισμοί της είναι πολύ σύνθετοι και είναι δύσκολο να υπολογιστεί ο αριθμός των χωρών που μπορούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Επιπλέον, δεν αποσκοπούν όλα τα αυτονομιστικά κινήματα στην αποχώρηση από μια χώρα. Στη Γηραιά Ήπειρο, τα πράγματα είναι πάντα πιο πολύπλοκα.
Ο αναλυτής Αντρές Ορτέγκα έχει μελετήσει τις τρεις αλλαγές στα εσωτερικά σύνορα που έχουν επιτελεστεί από τότε που υπάρχει η ΕΕ. Η ανεξαρτησία της Αλγερίας, το 1962, προκάλεσε την άμεση αποχώρησή της από την ΕΟΚ. Η Γροιλανδία αποχώρησε από την ΕΟΚ το 1985 με δημοψήφισμα παρόλο που εξακολουθεί να ανήκει στη Δανία (η οποία είναι μέλος της ΕΕ). Και η γερμανική ενοποίηση κατέστησε αναγκαίες ορισμένες νομικές διευθετήσεις. Οι ειδικοί πάντως συμφωνούν: άπαξ και μια χώρα αποχωρήσει από την ΕΕ, η επιστροφή της δεν είναι εγγυημένη και θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
newpost.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
![Παρακολουθήστε την συνέντευξη της Υπ. Ευρωβουλευτή με τη Ν.Δ. Ιωάννας Καλαντζάκου - Τσατσαρώνη χθες [video]](https://images.newsnowgreece.com/67/670092/parakolouthiste-tin-synentefxi-tis-yp-evrovoulefti-me-ti-nd-ioannas-kalantzakou---tsatsaroni-xthes-video-1-124x78.jpg)
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
