2014-07-30 11:36:54
ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΙΛΙΑΡΔΟΣ
Η υπερδύναμη διαχειρίζεται την Ασία (την Ευρώπη επίσης), όπως ένα κερδοσκοπικό κεφάλαιο το χαρτοφυλάκιο του – διασπείροντας το ρίσκο και κατασκευάζοντας μία συμμαχία κρατών υπό την προστασία της, για τον περιορισμό της Κίνας (ή της Ρωσίας).
Είναι δεδομένο πως οι Η.Π.Α. και η Κίνα έρχονται αντιμέτωπες όλο και πιο συχνά, σε όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη – ενώ ο ασιατικός γίγαντας είναι ο μεγαλύτερος διεκδικητής της παγκόσμιας ηγεμονίας της υπερδύναμης, παρά το ότι σήμερα βρίσκεται στην επικαιρότητα η αυτοκρατορία, η Ρωσία (ανάλυση).
Πόσο μάλλον όταν οι «επιθέσεις» της Κίνας, από οικονομικές μέχρι πρόσφατα, έχουν επεκταθεί και σε θέματα ασφαλείας – ενώ το κίτρινο νόμισμα διεκδικεί την αντικατάσταση του δολαρίου, ως παγκοσμίου αποθεματικού νομίσματος, εν μέρει με τη συνεργασία των BRICS (άρθρο).
Σε αντίθεση τώρα με τη Ρωσία, καμία από τις δύο χώρες δεν επιδιώκει την ανοιχτή σύγκρουση με την άλλη – επειδή είναι αλληλοεξαρτώμενες, σε ένα βαθμό που είναι πολύ δύσκολο να αγνοηθεί. Ειδικότερα (πηγή: WW) τα εξής:.
Η εξάρτηση των Η.Π.Α. από την Κίνα
Η αμερικανική οικονομία είναι η ισχυρότερη παγκοσμίως, από το 1872 και εντεύθεν – παρά το ότι το δολάριο αντικατέστησε τη στερλίνα πολύ αργότερα, μετά το 1925 (άρθρο). Η χώρα παράγει το 22,8% του παγκοσμίου ΑΕΠ (γράφημα), διαθέτει ένα πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μία δημιουργική βιομηχανία στον κλάδο των νέων τεχνολογιών, ενώ στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εσωτερική κατανάλωση των 315.000.000 περίπου Πολιτών της.
.
Το ονομαστικό ΑΕΠ των 20 μεγαλύτερων οικονομιών, ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Από το γράφημα γίνεται αντιληπτό, πως η μόνη δύναμη σε θέση να ανταγωνιστεί οικονομικά τις ΗΠΑ είναι η Κίνα, ενώ η Ρωσία δεν διαθέτει τα απαραίτητα «εργαλεία» για να αντιμετωπίσει μόνη της την υπερδύναμη. Οι ΗΠΑ και η Κίνα επωφελούνται αμοιβαία από τις εμπορικές τους σχέσεις (ο λόγος που δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα ανοικτή διαμάχη). Η Κίνα πάντως, στη προσπάθειά της να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΗΠΑ, συνεχίζει τις προσπάθειες διείσδυσης στην ευρωπαϊκή αγορά, επενδύοντας σε λιμάνια (Νάπολη, ΟΛΠ), ενώ προσπαθεί επίσης να αυξήσει την εσωτερική ζήτηση.
.
Για να εφοδιάζεται όμως η εσωτερική αγορά των Η.Π.Α. με προϊόντα, απαιτούνται τεράστιες εισαγωγές – οι οποίες προέρχονται κυρίως από την Κίνα. Ένεκα τούτου, το εμπορικό έλλειμμα (εισαγωγές πλην εξαγωγές) των Η.Π.Α. με την Κίνα αυξήθηκε το 2013 στα -318 δις $, από -315 δις $ το 2012. Προφανώς, εάν δεν υπήρχαν αυτές οι εισαγωγές, η κατανάλωση εκ μέρους των Πολιτών της υπερδύναμης θα μειωνόταν – εξ αυτής το ΑΕΠ, τα δημόσια έσοδα και οι θέσεις εργασίας.
Στα πλαίσια αυτά, οι δύο χώρες επωφελούνται αμοιβαία από τις σημερινές συνθήκες, αφού οι Κινέζοι αποτελούν τη «μηχανή τροφοδοσίας» καταναλωτικών κυρίως αγαθών των Αμερικανών - παράγοντας πολλά φθηνά προϊόντα, τα οποία επεξεργάζονται περαιτέρω εντός των Η.Π.Α. ή πωλούνται ως έχουν. Η συνεργασία λοιπόν εξασφαλίζει την ανάπτυξη, καθώς επίσης τις θέσεις εργασίας και στις δύο χώρες – όπου όμως η υπερδύναμη έχει περισσότερες εναλλακτικές δυνατότητες, συγκριτικά με την Κίνα.
Για παράδειγμα, ενώ η Κίνα χρειάζεται απαραίτητα την αμερικανική αγορά, για τη διάθεση των προϊόντων της, οι Η.Π.Α. μπορούν να απευθυνθούν σε άλλες χώρες, οι οποίες παράγουν ακόμη φθηνότερα, για να καλύψουν την εσωτερική τους ζήτηση – όπως στο Βιετνάμ, το οποίο ευχαρίστως θα αναλάμβανε την τροφοδοσία της υπερδύναμης.
Η συχνή άσκηση δε κριτικής στα κινέζικα προϊόντα, εκ μέρους των Η.Π.Α., αναφορικά με τη χαμηλή τους ποιότητα, δημιουργεί ανασφάλεια στην Κίνα – στην οποία τυχόν μείωση των θέσεων εργασίας (ανεργία), θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες κοινωνικές αναταραχές και αιματηρές εξεγέρσεις.
Η εξάρτηση της Κίνας από τις Η.Π.Α.
Η ανάπτυξη της Κίνας είναι μοναδική στα ιστορικά χρονικά – αφού, εντός μόλις τριάντα ετών, μεταμορφώθηκε από μία χώρα του τρίτου κόσμου, στη δεύτερη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη. Ο βασικός μηχανισμός ανάπτυξης της ήταν και είναι τα τεράστια «αποθέματα» φθηνού εργατικού δυναμικού που διαθέτει – τα οποία, έναντι χαμηλών αμοιβών, παρήγαγαν αρχικά απλά προϊόντα (όπως τα παιδικά παιχνίδια) και στη συνέχεια πολυπλοκότερα (όπως τα πλυντήρια και τα κινητά τηλέφωνα).
Οι αγοραστές ήταν κυρίως αμερικανοί – οι οποίοι τροφοδοτούσαν την καταναλωτική τους μανία, αγοράζοντας φθηνά κινεζικά προϊόντα με δολάρια. Το γεγονός αυτό βοήθησε την Κίνα να δημιουργήσει πολύ μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα - καθώς επίσης να αυξήσει ραγδαία τα συναλλαγματικά της αποθέματα.
Η ισχυρή όμως εξάρτηση της Κίνας από τις εξαγωγές, της έχει δημιουργήσει ήδη πολύ μεγάλα προβλήματα – παραγωγικά πλεονάσματα, μόλυνση του περιβάλλοντος (πρόσφατα ένα ποτάμι της βάφτηκε κόκκινο), επισφαλή δάνεια, μεγάλες τραπεζικές αδυναμίες, φούσκες ακινήτων, καθώς επίσης μία «μονόπλευρη» βιομηχανία.
Εκτός αυτού, η κυβέρνηση χειραγωγεί τα στατιστικά στοιχεία (άρθρο), για να μην προκαλείται η αντίδραση των αγορών, όταν αυτά επιδεινώνονται – γεγονός που αργά ή γρήγορα θα φανεί, ενώ οι επενδυτές είναι πια πολύ επιφυλακτικοί απέναντι της (αν και την μιμούνται πλέον οι Η.Π.Α., καθώς επίσης πολλές ευρωπαϊκές χώρες, παραποιώντας ανάλογα τα στοιχεία τους).
Η κυβέρνηση της χώρας επιχειρεί πλέον να αλλάξει τη δομή της οικονομίας, ενισχύοντας την εσωτερική ζήτηση – έτσι ώστε να μειώσει την εξάρτηση της από τις εξαγωγές. Αυτό σημαίνει με τη σειρά του μείωση του ρυθμού ανάπτυξης (σε μία εποχή που ο πλανήτης διψάει για το αντίθετο), με «αντίτιμο» την κλιμάκωση των εισοδημάτων της πλειοψηφίας των Κινέζων – μέσω της αύξησης των μισθών τους, καθώς επίσης με τη συνδρομή των υψηλότερων τόκων για τις αποταμιεύσεις τους.
Όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, οι προϋποθέσεις υπάρχουν – αφού η εσωτερική κατανάλωση (μπλε), είναι σχετικά μικρή, συγκριτικά με τα υπόλοιπα επί μέρους μεγέθη του ΑΕΠ της (δημόσιες δαπάνες, ιδιωτικές επενδύσεις, εξαγωγές – εισαγωγές).
.
Κίνα – η εξέλιξη του ΑΕΠ της χώρας ανά τρίμηνο και τα μέρη που το απαρτίζουν. Τα μέρη στα οποία χωρίζεται το ΑΕΠ είναι η κατανάλωση (σκούρο μπλε), οι επενδύσεις (κόκκινο), οι διαφοροποιήσεις στα ιδιωτικά αποθέματα (πράσινο), οι εξαγωγές και οι εισαγωγές (μωβ και ανοικτό γαλάζιο αντίστοιχα) και οι δημόσιες δαπάνες (πορτοκαλί). Η εξέλιξη του ΑΕΠ τη σχετική περίοδο απεικονίζεται με τη μαύρη γραμμή.
.
Με βάση δε τα προγράμματα που προβλέπονται, τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, καθώς επίσης η μεσαία τάξη, θα ωφεληθούν περισσότερο από τις αλλαγές – ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης φαίνεται πως θα περιοριστεί στο 3-4%, μειώνοντας σημαντικά την εξάρτηση της Κίνας από τις Η.Π.Α..
Κίνα, ο μεγαλύτερος δανειστής των Η.Π.Α.
Η υπερδύναμη είναι υπερχρεωμένη, τόσο σε απόλυτα, όσο και σε σχετικά μεγέθη – αφού την 1η Ιουλίου του 2014, το δημόσιο χρέος της ήταν 17,557 τρις $, ενώ υπολογίζεται να αυξηθεί στα 18,52 τρις $ στα τέλη του έτους. Αυτό σημαίνει ότι ξεπερνάει επίσημα το 105% του συνολικού ΑΕΠ της, με μεγαλύτερο δανειστή την Κίνα – στην οποία οφείλει 1,3 τρις $ (πίνακας).
.
Α/Α
Οι κυριότεροι εξωτερικοί δανειστές των Η.Π.Α.
Ποσόν σε $
1Κίνα
1,3 τρις
2Ιαπωνία
1,2 τρις
3Βέλγιο (πιθανολογείται η ΕΚΤ πίσω από τη χώρα)
362,4 δις
4Καραϊβική
310,8 δις
5Χώρες παραγωγής πετρελαίου (Ισημερινός, Βενεζουέλα, Ινδονησία,
Μέση Ανατολή, Αλγερία, Γκαμπόν, Λιβύη, Νιγηρία)
257,9 δις
6Βραζιλία
250,1 δις
7Μ. Βρετανία
179,8 δις
8Ταιβάν
174,4 δις
9Ελβετία
174,0 δις
10Χονγκ Κονγκ
155,8 δις
.
Στα πλαίσια αυτά, εάν η Κίνα σταματούσε να αγοράζει τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, με τα οποία χρηματοδοτεί τα ελλείμματα της η υπερδύναμη, τότε είτε θα έπρεπε να αυξήσει η Fed τις ήδη πολύ υψηλές αγορές της, με κίνδυνο την καταστροφή του νομίσματος (ανάλυση), είτε να απειληθεί με αδυναμία εξόφλησης των οφειλών της, απέναντι στους υπαλλήλους της, στο στρατό της, στους προμηθευτές της κοκ. – οπότε με τη χρεοκοπία της, εάν δεν λάμβανε αμέσως «μη συμβατικά» μέτρα (ανάλυση).
Τα αυξημένα επιτόκια δανεισμού, λόγω του περιορισμού της ζήτησης ομολόγων, θα επιδείνωναν περαιτέρω τα ελλείμματα και τα χρέη της υπερδύναμης - ενώ οι «παρεμβάσεις» της Fed θα επιβράδυναν μεν, αλλά δεν θα σταματούσαν τελικά τη διαδικασία κατάρρευσης της.
Οι κίνδυνοι για την Κίνα δεν θα ήταν μικρότεροι, αφού θα υποτιμούταν το δολάριο – επειδή αφενός μεν θα έχανε χρήματα, αφετέρου θα ανατιμούταν το δικό της νόμισμα, οπότε θα μειωνόταν η ανταγωνιστικότητα και θα περιοριζόταν οι εξαγωγές της.
Η αλληλεξάρτηση των δύο χωρών λοιπόν, όπως η αντίστοιχη της Ρωσίας με την Ευρώπη με κέντρο βάρους τον ενεργειακό τομέα (άρθρο) είναι τέτοια, ώστε τυχόν αλλαγές των μεταξύ τους σχέσεων, θα προκαλούσαν μεγάλες ζημίες και στις δύο.
Το δίλημμα της Κίνας
Επειδή τα προϊόντα, τα οποία εξάγονται στις Η.Π.Α. πληρώνονται με δολάρια, οι Κινέζοι «κάθονται» σήμερα επάνω στο μεγαλύτερο συναλλαγματικό βουνό στην παγκόσμια ιστορία – αφού από το ξεκίνημα της πορείας τους έχουν αποθηκεύσει χρήματα αξίας μεγαλύτερης από 3,8 τρις $.
Από τα χρήματα αυτά, η Κίνα έχει αγοράσει ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου αξίας 1,3 τρις $, ενώ έχει επενδύσει επίσης σε άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία των Η.Π.Α. - συμπεριλαμβανομένων των μετοχών μεγάλων κυρίως αμερικανικών επιχειρήσεων.
Περαιτέρω η Κίνα, αντιλαμβανόμενη το μέγεθος και τους κινδύνους των επενδύσεων της στις Η.Π.Α., καθώς επίσης την εξάρτηση της, επιχειρεί σταδιακά να διαφοροποιηθεί (διασπορά κινδύνων) – με αποτέλεσμα να έχει μειώσει το μερίδιο των αμερικανικών αξιόγραφων που έχει στην κατοχή της, από το 60% των αποθεμάτων της το 2003, κάτω από το 50% σήμερα.
Εν τούτοις, η Κίνα αντιμετωπίζει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα – αφού δεν υπάρχουν παγκοσμίως «πάγια περιουσιακά στοιχεία» (Assets), τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν τη ζήτηση της - εάν τυχόν εξαιρούταν οι Η.Π.Α.
Οι επιχειρήσεις της χώρας επένδυσαν στο εξωτερικό (Ευρώπη, Η.Π.Α., Αφρική, Αυστραλία και Λατινική Αμερική) το 2012 περί τα 90 δις $ – ενώ η Κίνα αγόρασε ομόλογα ευρωπαϊκών κρατών και ιδιαίτερα της Γερμανίας. Γνωρίζει όμως πως το ευρώ δεν αποτελεί ουσιαστικά μία εναλλακτική δυνατότητα, σε σχέση με το δολάριο – αφενός μεν λόγω της κρίσης της Ευρωζώνης, αφετέρου επειδή ελέγχεται πλήρως από τις Η.Π.Α. και τη Fed..
Η αμερικανική κοινή γνώμη
Στις επαρχίες των Η.Π.Α., ειδικά σε αυτές που μένουν σχετικά πολλοί κινέζοι μετανάστες, επικρατεί η δυσπιστία, η απόρριψη και η αδιαφορία απέναντι στην Κίνα – η οποία είναι γνωστή μόνο ως παραγωγός φτηνών ρούχων χαμηλής ποιότητας, από «δούλους» που ζουν κάτω από ένα κομμουνιστικό καθεστώς (πηγή).
Φυσικά οι Κινέζοι μετανάστες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη των Η.Π.Α., εάν ήθελαν – κάτι που όμως δεν συμβαίνει, επειδή παραδοσιακά οι μετανάστες από την Ασία δεν αναμιγνύονται καθόλου σε πολιτικά θέματα. Ο βασικός στόχος τους άλλωστε είναι ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους – γεγονός που διευκολύνει σημαντικά τη διαδικασία αφομοίωσης τους ενώ, συγκριτικά με άλλους λαούς, όπως για παράδειγμα με τους μετανάστες από την κεντρική Αμερική, καταφέρνουν να έχουν καλύτερο βιοτικό επίπεδο.
Ο τρόπος λειτουργίας των αμερικανικών κομμάτων όμως δεν αφομοιώνεται εύκολα από τους Κινέζους, επειδή έχουν μία εντελώς διαφορετική πολιτική κουλτούρα – ειδικά όσον αφορά τον κομματικό «τραμπουκισμό» που συναντάται στις Η.Π.Α., τον οποίο αντιπαθούν σε μεγάλο βαθμό.
Οι μετανάστες από την Ασία, γενικότερα, δεν συμφωνούν μεταξύ τους, όσον αφορά τις σχέσεις των δύο χωρών – με τους Κινέζους να επιθυμούν την καλυτέρευση των σχέσεων των Η.Π.Α. με την πατρίδα τους, επειδή οι οικογένειες τους μένουν εκεί.
Οι υπόλοιποι όμως Ασιάτες από την Κορέα, το Βιετνάμ ή τις γύρω περιοχές, εύχονται μία πιο «αυστηρή πολιτική» της υπερδύναμης, απέναντι στην Κίνα - λόγω των ηγετικών βλέψεων της, οι οποίες τους προβληματίζουν.
Η κινεζική κοινή γνώμη
Μόλις το 40% των Κινέζων έχουν θετική εικόνα για τις Η.Π.Α. – όταν το ποσοστό αυτό στις γειτονικές χώρες (Νότια Κορέα, Φιλιππίνες και Ιαπωνία) κυμαίνεται μεταξύ 78% και 88%. Η αιτία φαίνεται να είναι το ότι, οι Η.Π.Α. θεωρούνται ως ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής της Κίνας, στην πορεία της να αναδειχθεί στον ηγεμόνα του πλανήτη - υποθέτοντας ότι η υπερδύναμη θα κάνει τα αδύνατα δυνατά, για να το εμποδίσει.
Από την άλλη πλευρά βέβαια οι Κινέζοι αντιγράφουν τον αμερικανικό τρόπο ζωής, στο βαθμό που έχουν τη δυνατότητα να τον χρηματοδοτήσουν – με αποτέλεσμα να συναντάει κανείς στη σύγχρονη Κίνα ότι υπάρχει και στις Η.Π.Α.
Τέλος, η υπερδύναμη αποτελεί το πλέον αγαπητό προορισμό των πλούσιων κινέζων – εκ των οποίων το 64% σχεδιάζει να εγκαταλείψει την Κίνα, με πρώτη προτεραιότητα την εγκατάσταση του στις Η.Π.Α. (ακολουθεί ο Καναδάς, η Ευρώπη και η Αυστραλία).
.
Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr
Επισκεφθείτε το Blog του συγγραφέα. Πατήστε εδώ.
© Copyright 2014 — Analyst.gr. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση / αναπαραγωγή περιεχομένων του παρόντος website με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια των εκδοτών.
InfoGnomon
Η υπερδύναμη διαχειρίζεται την Ασία (την Ευρώπη επίσης), όπως ένα κερδοσκοπικό κεφάλαιο το χαρτοφυλάκιο του – διασπείροντας το ρίσκο και κατασκευάζοντας μία συμμαχία κρατών υπό την προστασία της, για τον περιορισμό της Κίνας (ή της Ρωσίας).
Είναι δεδομένο πως οι Η.Π.Α. και η Κίνα έρχονται αντιμέτωπες όλο και πιο συχνά, σε όλο και περισσότερες περιοχές του πλανήτη – ενώ ο ασιατικός γίγαντας είναι ο μεγαλύτερος διεκδικητής της παγκόσμιας ηγεμονίας της υπερδύναμης, παρά το ότι σήμερα βρίσκεται στην επικαιρότητα η αυτοκρατορία, η Ρωσία (ανάλυση).
Πόσο μάλλον όταν οι «επιθέσεις» της Κίνας, από οικονομικές μέχρι πρόσφατα, έχουν επεκταθεί και σε θέματα ασφαλείας – ενώ το κίτρινο νόμισμα διεκδικεί την αντικατάσταση του δολαρίου, ως παγκοσμίου αποθεματικού νομίσματος, εν μέρει με τη συνεργασία των BRICS (άρθρο).
Σε αντίθεση τώρα με τη Ρωσία, καμία από τις δύο χώρες δεν επιδιώκει την ανοιχτή σύγκρουση με την άλλη – επειδή είναι αλληλοεξαρτώμενες, σε ένα βαθμό που είναι πολύ δύσκολο να αγνοηθεί. Ειδικότερα (πηγή: WW) τα εξής:.
Η εξάρτηση των Η.Π.Α. από την Κίνα
Η αμερικανική οικονομία είναι η ισχυρότερη παγκοσμίως, από το 1872 και εντεύθεν – παρά το ότι το δολάριο αντικατέστησε τη στερλίνα πολύ αργότερα, μετά το 1925 (άρθρο). Η χώρα παράγει το 22,8% του παγκοσμίου ΑΕΠ (γράφημα), διαθέτει ένα πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό σύστημα, μία δημιουργική βιομηχανία στον κλάδο των νέων τεχνολογιών, ενώ στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην εσωτερική κατανάλωση των 315.000.000 περίπου Πολιτών της.
.
Το ονομαστικό ΑΕΠ των 20 μεγαλύτερων οικονομιών, ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ. Από το γράφημα γίνεται αντιληπτό, πως η μόνη δύναμη σε θέση να ανταγωνιστεί οικονομικά τις ΗΠΑ είναι η Κίνα, ενώ η Ρωσία δεν διαθέτει τα απαραίτητα «εργαλεία» για να αντιμετωπίσει μόνη της την υπερδύναμη. Οι ΗΠΑ και η Κίνα επωφελούνται αμοιβαία από τις εμπορικές τους σχέσεις (ο λόγος που δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα ανοικτή διαμάχη). Η Κίνα πάντως, στη προσπάθειά της να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΗΠΑ, συνεχίζει τις προσπάθειες διείσδυσης στην ευρωπαϊκή αγορά, επενδύοντας σε λιμάνια (Νάπολη, ΟΛΠ), ενώ προσπαθεί επίσης να αυξήσει την εσωτερική ζήτηση.
.
Για να εφοδιάζεται όμως η εσωτερική αγορά των Η.Π.Α. με προϊόντα, απαιτούνται τεράστιες εισαγωγές – οι οποίες προέρχονται κυρίως από την Κίνα. Ένεκα τούτου, το εμπορικό έλλειμμα (εισαγωγές πλην εξαγωγές) των Η.Π.Α. με την Κίνα αυξήθηκε το 2013 στα -318 δις $, από -315 δις $ το 2012. Προφανώς, εάν δεν υπήρχαν αυτές οι εισαγωγές, η κατανάλωση εκ μέρους των Πολιτών της υπερδύναμης θα μειωνόταν – εξ αυτής το ΑΕΠ, τα δημόσια έσοδα και οι θέσεις εργασίας.
Στα πλαίσια αυτά, οι δύο χώρες επωφελούνται αμοιβαία από τις σημερινές συνθήκες, αφού οι Κινέζοι αποτελούν τη «μηχανή τροφοδοσίας» καταναλωτικών κυρίως αγαθών των Αμερικανών - παράγοντας πολλά φθηνά προϊόντα, τα οποία επεξεργάζονται περαιτέρω εντός των Η.Π.Α. ή πωλούνται ως έχουν. Η συνεργασία λοιπόν εξασφαλίζει την ανάπτυξη, καθώς επίσης τις θέσεις εργασίας και στις δύο χώρες – όπου όμως η υπερδύναμη έχει περισσότερες εναλλακτικές δυνατότητες, συγκριτικά με την Κίνα.
Για παράδειγμα, ενώ η Κίνα χρειάζεται απαραίτητα την αμερικανική αγορά, για τη διάθεση των προϊόντων της, οι Η.Π.Α. μπορούν να απευθυνθούν σε άλλες χώρες, οι οποίες παράγουν ακόμη φθηνότερα, για να καλύψουν την εσωτερική τους ζήτηση – όπως στο Βιετνάμ, το οποίο ευχαρίστως θα αναλάμβανε την τροφοδοσία της υπερδύναμης.
Η συχνή άσκηση δε κριτικής στα κινέζικα προϊόντα, εκ μέρους των Η.Π.Α., αναφορικά με τη χαμηλή τους ποιότητα, δημιουργεί ανασφάλεια στην Κίνα – στην οποία τυχόν μείωση των θέσεων εργασίας (ανεργία), θα μπορούσε να προκαλέσει τεράστιες κοινωνικές αναταραχές και αιματηρές εξεγέρσεις.
Η εξάρτηση της Κίνας από τις Η.Π.Α.
Η ανάπτυξη της Κίνας είναι μοναδική στα ιστορικά χρονικά – αφού, εντός μόλις τριάντα ετών, μεταμορφώθηκε από μία χώρα του τρίτου κόσμου, στη δεύτερη μεγαλύτερη Οικονομία του πλανήτη. Ο βασικός μηχανισμός ανάπτυξης της ήταν και είναι τα τεράστια «αποθέματα» φθηνού εργατικού δυναμικού που διαθέτει – τα οποία, έναντι χαμηλών αμοιβών, παρήγαγαν αρχικά απλά προϊόντα (όπως τα παιδικά παιχνίδια) και στη συνέχεια πολυπλοκότερα (όπως τα πλυντήρια και τα κινητά τηλέφωνα).
Οι αγοραστές ήταν κυρίως αμερικανοί – οι οποίοι τροφοδοτούσαν την καταναλωτική τους μανία, αγοράζοντας φθηνά κινεζικά προϊόντα με δολάρια. Το γεγονός αυτό βοήθησε την Κίνα να δημιουργήσει πολύ μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα - καθώς επίσης να αυξήσει ραγδαία τα συναλλαγματικά της αποθέματα.
Η ισχυρή όμως εξάρτηση της Κίνας από τις εξαγωγές, της έχει δημιουργήσει ήδη πολύ μεγάλα προβλήματα – παραγωγικά πλεονάσματα, μόλυνση του περιβάλλοντος (πρόσφατα ένα ποτάμι της βάφτηκε κόκκινο), επισφαλή δάνεια, μεγάλες τραπεζικές αδυναμίες, φούσκες ακινήτων, καθώς επίσης μία «μονόπλευρη» βιομηχανία.
Εκτός αυτού, η κυβέρνηση χειραγωγεί τα στατιστικά στοιχεία (άρθρο), για να μην προκαλείται η αντίδραση των αγορών, όταν αυτά επιδεινώνονται – γεγονός που αργά ή γρήγορα θα φανεί, ενώ οι επενδυτές είναι πια πολύ επιφυλακτικοί απέναντι της (αν και την μιμούνται πλέον οι Η.Π.Α., καθώς επίσης πολλές ευρωπαϊκές χώρες, παραποιώντας ανάλογα τα στοιχεία τους).
Η κυβέρνηση της χώρας επιχειρεί πλέον να αλλάξει τη δομή της οικονομίας, ενισχύοντας την εσωτερική ζήτηση – έτσι ώστε να μειώσει την εξάρτηση της από τις εξαγωγές. Αυτό σημαίνει με τη σειρά του μείωση του ρυθμού ανάπτυξης (σε μία εποχή που ο πλανήτης διψάει για το αντίθετο), με «αντίτιμο» την κλιμάκωση των εισοδημάτων της πλειοψηφίας των Κινέζων – μέσω της αύξησης των μισθών τους, καθώς επίσης με τη συνδρομή των υψηλότερων τόκων για τις αποταμιεύσεις τους.
Όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, οι προϋποθέσεις υπάρχουν – αφού η εσωτερική κατανάλωση (μπλε), είναι σχετικά μικρή, συγκριτικά με τα υπόλοιπα επί μέρους μεγέθη του ΑΕΠ της (δημόσιες δαπάνες, ιδιωτικές επενδύσεις, εξαγωγές – εισαγωγές).
.
Κίνα – η εξέλιξη του ΑΕΠ της χώρας ανά τρίμηνο και τα μέρη που το απαρτίζουν. Τα μέρη στα οποία χωρίζεται το ΑΕΠ είναι η κατανάλωση (σκούρο μπλε), οι επενδύσεις (κόκκινο), οι διαφοροποιήσεις στα ιδιωτικά αποθέματα (πράσινο), οι εξαγωγές και οι εισαγωγές (μωβ και ανοικτό γαλάζιο αντίστοιχα) και οι δημόσιες δαπάνες (πορτοκαλί). Η εξέλιξη του ΑΕΠ τη σχετική περίοδο απεικονίζεται με τη μαύρη γραμμή.
.
Με βάση δε τα προγράμματα που προβλέπονται, τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, καθώς επίσης η μεσαία τάξη, θα ωφεληθούν περισσότερο από τις αλλαγές – ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης φαίνεται πως θα περιοριστεί στο 3-4%, μειώνοντας σημαντικά την εξάρτηση της Κίνας από τις Η.Π.Α..
Κίνα, ο μεγαλύτερος δανειστής των Η.Π.Α.
Η υπερδύναμη είναι υπερχρεωμένη, τόσο σε απόλυτα, όσο και σε σχετικά μεγέθη – αφού την 1η Ιουλίου του 2014, το δημόσιο χρέος της ήταν 17,557 τρις $, ενώ υπολογίζεται να αυξηθεί στα 18,52 τρις $ στα τέλη του έτους. Αυτό σημαίνει ότι ξεπερνάει επίσημα το 105% του συνολικού ΑΕΠ της, με μεγαλύτερο δανειστή την Κίνα – στην οποία οφείλει 1,3 τρις $ (πίνακας).
.
Α/Α
Οι κυριότεροι εξωτερικοί δανειστές των Η.Π.Α.
Ποσόν σε $
1Κίνα
1,3 τρις
2Ιαπωνία
1,2 τρις
3Βέλγιο (πιθανολογείται η ΕΚΤ πίσω από τη χώρα)
362,4 δις
4Καραϊβική
310,8 δις
5Χώρες παραγωγής πετρελαίου (Ισημερινός, Βενεζουέλα, Ινδονησία,
Μέση Ανατολή, Αλγερία, Γκαμπόν, Λιβύη, Νιγηρία)
257,9 δις
6Βραζιλία
250,1 δις
7Μ. Βρετανία
179,8 δις
8Ταιβάν
174,4 δις
9Ελβετία
174,0 δις
10Χονγκ Κονγκ
155,8 δις
.
Στα πλαίσια αυτά, εάν η Κίνα σταματούσε να αγοράζει τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, με τα οποία χρηματοδοτεί τα ελλείμματα της η υπερδύναμη, τότε είτε θα έπρεπε να αυξήσει η Fed τις ήδη πολύ υψηλές αγορές της, με κίνδυνο την καταστροφή του νομίσματος (ανάλυση), είτε να απειληθεί με αδυναμία εξόφλησης των οφειλών της, απέναντι στους υπαλλήλους της, στο στρατό της, στους προμηθευτές της κοκ. – οπότε με τη χρεοκοπία της, εάν δεν λάμβανε αμέσως «μη συμβατικά» μέτρα (ανάλυση).
Τα αυξημένα επιτόκια δανεισμού, λόγω του περιορισμού της ζήτησης ομολόγων, θα επιδείνωναν περαιτέρω τα ελλείμματα και τα χρέη της υπερδύναμης - ενώ οι «παρεμβάσεις» της Fed θα επιβράδυναν μεν, αλλά δεν θα σταματούσαν τελικά τη διαδικασία κατάρρευσης της.
Οι κίνδυνοι για την Κίνα δεν θα ήταν μικρότεροι, αφού θα υποτιμούταν το δολάριο – επειδή αφενός μεν θα έχανε χρήματα, αφετέρου θα ανατιμούταν το δικό της νόμισμα, οπότε θα μειωνόταν η ανταγωνιστικότητα και θα περιοριζόταν οι εξαγωγές της.
Η αλληλεξάρτηση των δύο χωρών λοιπόν, όπως η αντίστοιχη της Ρωσίας με την Ευρώπη με κέντρο βάρους τον ενεργειακό τομέα (άρθρο) είναι τέτοια, ώστε τυχόν αλλαγές των μεταξύ τους σχέσεων, θα προκαλούσαν μεγάλες ζημίες και στις δύο.
Το δίλημμα της Κίνας
Επειδή τα προϊόντα, τα οποία εξάγονται στις Η.Π.Α. πληρώνονται με δολάρια, οι Κινέζοι «κάθονται» σήμερα επάνω στο μεγαλύτερο συναλλαγματικό βουνό στην παγκόσμια ιστορία – αφού από το ξεκίνημα της πορείας τους έχουν αποθηκεύσει χρήματα αξίας μεγαλύτερης από 3,8 τρις $.
Από τα χρήματα αυτά, η Κίνα έχει αγοράσει ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου αξίας 1,3 τρις $, ενώ έχει επενδύσει επίσης σε άλλα πάγια περιουσιακά στοιχεία των Η.Π.Α. - συμπεριλαμβανομένων των μετοχών μεγάλων κυρίως αμερικανικών επιχειρήσεων.
Περαιτέρω η Κίνα, αντιλαμβανόμενη το μέγεθος και τους κινδύνους των επενδύσεων της στις Η.Π.Α., καθώς επίσης την εξάρτηση της, επιχειρεί σταδιακά να διαφοροποιηθεί (διασπορά κινδύνων) – με αποτέλεσμα να έχει μειώσει το μερίδιο των αμερικανικών αξιόγραφων που έχει στην κατοχή της, από το 60% των αποθεμάτων της το 2003, κάτω από το 50% σήμερα.
Εν τούτοις, η Κίνα αντιμετωπίζει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα – αφού δεν υπάρχουν παγκοσμίως «πάγια περιουσιακά στοιχεία» (Assets), τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν τη ζήτηση της - εάν τυχόν εξαιρούταν οι Η.Π.Α.
Οι επιχειρήσεις της χώρας επένδυσαν στο εξωτερικό (Ευρώπη, Η.Π.Α., Αφρική, Αυστραλία και Λατινική Αμερική) το 2012 περί τα 90 δις $ – ενώ η Κίνα αγόρασε ομόλογα ευρωπαϊκών κρατών και ιδιαίτερα της Γερμανίας. Γνωρίζει όμως πως το ευρώ δεν αποτελεί ουσιαστικά μία εναλλακτική δυνατότητα, σε σχέση με το δολάριο – αφενός μεν λόγω της κρίσης της Ευρωζώνης, αφετέρου επειδή ελέγχεται πλήρως από τις Η.Π.Α. και τη Fed..
Η αμερικανική κοινή γνώμη
Στις επαρχίες των Η.Π.Α., ειδικά σε αυτές που μένουν σχετικά πολλοί κινέζοι μετανάστες, επικρατεί η δυσπιστία, η απόρριψη και η αδιαφορία απέναντι στην Κίνα – η οποία είναι γνωστή μόνο ως παραγωγός φτηνών ρούχων χαμηλής ποιότητας, από «δούλους» που ζουν κάτω από ένα κομμουνιστικό καθεστώς (πηγή).
Φυσικά οι Κινέζοι μετανάστες θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη των Η.Π.Α., εάν ήθελαν – κάτι που όμως δεν συμβαίνει, επειδή παραδοσιακά οι μετανάστες από την Ασία δεν αναμιγνύονται καθόλου σε πολιτικά θέματα. Ο βασικός στόχος τους άλλωστε είναι ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους – γεγονός που διευκολύνει σημαντικά τη διαδικασία αφομοίωσης τους ενώ, συγκριτικά με άλλους λαούς, όπως για παράδειγμα με τους μετανάστες από την κεντρική Αμερική, καταφέρνουν να έχουν καλύτερο βιοτικό επίπεδο.
Ο τρόπος λειτουργίας των αμερικανικών κομμάτων όμως δεν αφομοιώνεται εύκολα από τους Κινέζους, επειδή έχουν μία εντελώς διαφορετική πολιτική κουλτούρα – ειδικά όσον αφορά τον κομματικό «τραμπουκισμό» που συναντάται στις Η.Π.Α., τον οποίο αντιπαθούν σε μεγάλο βαθμό.
Οι μετανάστες από την Ασία, γενικότερα, δεν συμφωνούν μεταξύ τους, όσον αφορά τις σχέσεις των δύο χωρών – με τους Κινέζους να επιθυμούν την καλυτέρευση των σχέσεων των Η.Π.Α. με την πατρίδα τους, επειδή οι οικογένειες τους μένουν εκεί.
Οι υπόλοιποι όμως Ασιάτες από την Κορέα, το Βιετνάμ ή τις γύρω περιοχές, εύχονται μία πιο «αυστηρή πολιτική» της υπερδύναμης, απέναντι στην Κίνα - λόγω των ηγετικών βλέψεων της, οι οποίες τους προβληματίζουν.
Η κινεζική κοινή γνώμη
Μόλις το 40% των Κινέζων έχουν θετική εικόνα για τις Η.Π.Α. – όταν το ποσοστό αυτό στις γειτονικές χώρες (Νότια Κορέα, Φιλιππίνες και Ιαπωνία) κυμαίνεται μεταξύ 78% και 88%. Η αιτία φαίνεται να είναι το ότι, οι Η.Π.Α. θεωρούνται ως ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής της Κίνας, στην πορεία της να αναδειχθεί στον ηγεμόνα του πλανήτη - υποθέτοντας ότι η υπερδύναμη θα κάνει τα αδύνατα δυνατά, για να το εμποδίσει.
Από την άλλη πλευρά βέβαια οι Κινέζοι αντιγράφουν τον αμερικανικό τρόπο ζωής, στο βαθμό που έχουν τη δυνατότητα να τον χρηματοδοτήσουν – με αποτέλεσμα να συναντάει κανείς στη σύγχρονη Κίνα ότι υπάρχει και στις Η.Π.Α.
Τέλος, η υπερδύναμη αποτελεί το πλέον αγαπητό προορισμό των πλούσιων κινέζων – εκ των οποίων το 64% σχεδιάζει να εγκαταλείψει την Κίνα, με πρώτη προτεραιότητα την εγκατάσταση του στις Η.Π.Α. (ακολουθεί ο Καναδάς, η Ευρώπη και η Αυστραλία).
.
Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr
Επισκεφθείτε το Blog του συγγραφέα. Πατήστε εδώ.
© Copyright 2014 — Analyst.gr. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναδημοσίευση / αναπαραγωγή περιεχομένων του παρόντος website με οποιοδήποτε τρόπο χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια των εκδοτών.
InfoGnomon
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ ΤΟΥ ΙΜΠΑΓΑΣΑ...
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
