Οι γεωστρατηγικές παράμετροι της σαουδαραβικής πετρελαϊκής πολιτικής

2014-12-23 12:45:24

Του Ζαχαρία Μίχα (Διευθυντή Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας)

Η είδηση για την άρνηση της Σαουδικής Αραβίας να περικόψει την παραγωγή πετρελαίου με σκοπό να ενισχύσει τη διεθνή τιμή του προϊόντος, είναι σε μια πρώτη οικονομική «ανάγνωση», ακατανόητη, υπό την έννοια της ανοχής απώλειας εσόδων. Η ερμηνεία, για μια ακόμη φορά θα πρέπει να αναζητηθεί στις παγκόσμιες γεωστρατηγικές ισορροπίες, όπου η ενέργεια είναι ένα από τα «όπλα».

Δεν μπορεί κανείς να μη θυμηθεί τη διάρρηξη των σχέσεων ανάμεσα στο πρίγκιπα Μπαντάρ της Σαουδικής Αραβίας (τότε επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών) και τον Ρώσο πρόεδρο Βαλαντιμίρ Πούτιν. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, ο Μπαντάρ είχε ζητήσει από τον Ρώσο πρόεδρο την απόσυρση της υποστήριξης από τον Μπασάρ Αλ Άσαντ και σε αντάλλαγμα θα πρόσφερε χρυσοφόρο εξοπλιστικό συμβόλαιο στη Μόσχα και μια σειρά άλλων κινήτρων.

Αυτό θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να λειτουργήσει ως κίνητρο για το Ριάντ να αναμιχθεί ενεργά, εξυπηρετώντας με την πολιτική του τις αμερικανικές στρατηγικές επιλογές.

Από τη στιγμή που η Ρωσία αρνήθηκε, οι σχέσεις «πήραν την κατηφόρα». Οι Σαουδάραβες πρόσφεραν 3 δισεκατομμύρια δολάρια για την αγορά οπλικών συστημάτων για τον λιβανέζικο Στρατό από τη γαλλική αμυντική βιομηχανία (όχι την αμερικανική καθότι τότε το Ριάντ και η Ουάσιγκτον διαφωνούσαν για το ζήτημα της στάσης απέναντι στο καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο).

Στη συνέχεια και αφού η Ουάσιγκτον είχε εισέλθει στην οδό της αποκατάστασης, μερικής έστω, των σχέσεων με το Κάιρο, ξεκίνησε η αποκλιμάκωση των διεθνών τιμών του «μαύρου χρυσού». Στόχος είναι η ρωσική οικονομία, η οποία εξαρτάται μονοσήμαντα από το εμπόριο υδρογονανθράκων, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, Μπάρακ Ομπάμα, χθες, λίγο πριν αναχωρήσει για τη Χαβάη για τις χριστουγεννιάτικες διακοπές του.

Η πρόθεση περαιτέρω αποκλιμάκωσης των τιμών για να πληγεί η οικονομία της Ρωσίας, αλλά και η εξωτερική πολιτική, καθώς οι τιμές που προβλέπονται στα συμβόλαια για την πώληση αερίου των Ρώσων με τους Κινέζους δεν θα είναι «ρεαλιστικές», οπότε αναπόφευκτα οι δυο χώρες θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθούν (εκτός κι αν προβλέπεται κάποια σύνδεση του συμβατικού τιμήματος με βάση τη διεθνή τιμή), θυμίζει έντονα την πρώτη πράξη του δράματος που οδήγησε στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.

Η ιστορία σπανίως επαναλαμβάνεται, παρόμοιες πρωτοβουλίες μπορεί να ληφθούν, ο τρόπος που θα εξελιχθούν οι επιπτώσεις τους όμως δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί, καθώς τη γνώση αυτού που λαμβάνει την πρωτοβουλία την έχει και η χώρα – στόχος και τα αντίμετρα που μπορεί να λάβει ποικίλλουν.

Η μόνη ασφαλής πρόβλεψη είναι η εκτεταμένη και επικίνδυνη αστάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένας βασικός κανόνας στη στρατηγική είναι το να μην αναμένει η μια πλευρά από τον αντίπαλο να προβεί σε «παράλογες» κινήσεις, εκτός κι αν αυτές είναι ενταγμένες σε ένα ευρύτερο στρατηγικό σχέδιο που εξυπηρετεί τον αντικειμενικό σκοπό, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης ως «παράλογης λογικής της στρατηγικής». Αυτό ισχύει εκατέρωθεν και για την Ουάσιγκτον και για τη Μόσχα.

Εάν δηλαδή υπάρξει πολιτική βούληση για να «παγώσει», καταρχήν, η κατάσταση και στη συνέχεια να ακολουθήσουν καλά σχεδιασμένα βήματα αποκλιμάκωσης, τότε η ισορροπία μπορεί να αποκατασταθεί. Διαφορετικά, τα αρνητικά σενάρια είναι πολλά, τα οποία και θα οδηγήσουν την υφήλιο σε σοβαρές περιπέτειες.

mignatiou.com

ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ