2012-05-08 10:49:12
Του Γ. Παπανικολάου* και της Αγγελικής Παπαμιλτιάδου
Το αποτέλεσμα ήταν γι’ αυτούς μη αναμενόμενο. Η πληροφόρηση που είχαν τα κορυφαία στελέχη της Ε.Ε. και του ΔΝΤ από την Αθήνα, έως και την τελευταία στιγμή, ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία θα έπαιρναν υψηλότερα ποσοστά και πως στη Βουλή θα έμπαινε και το κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη. Στοιχεία δηλαδή που θα επέτρεπαν τη δημιουργία κυβέρνησης με τον συνασπισμό των τριών κομμάτων.
Σε καμία περίπτωση οι δανειστές μας δεν πίστευαν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ενδεικτικό του σοκ ήταν το σχόλιο που έκανε υψηλόβαθμο στέλεχος της Ε.Ε. ότι χθες η μηχανή αναζήτησης Google πήρε φωτιά και ότι τα διπλωματικά επιτελεία έψαχναν να βρουν πληροφορίες για τον Αλέξη Τσίπρα και παλαιές του ομιλίες ώστε να τον αποκωδικοποιήσουν.
Σύμφωνα με υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο της ευρωζώνης, «υπάρχει η αίσθηση ότι κυβέρνηση συνασπισμού ή ανοχής μπορεί να σχηματιστεί έστω και στη σύσκεψη υπό τον Κάρολο Παπούλια εάν δεν τελεσφορήσει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών».
Μέχρι τότε φαίνεται πως τα υψηλά ιστάμενα κλιμάκια θα κρατήσουν χαμηλούς τόνους και θα δείξουν διάθεση συνεργασίας και κάποιας περιορισμένης βοήθειας. Με αυτόν τον τρόπο εξαγοράζουν και οι ίδιοι χρόνο ώστε να καταλάβουν τις λεπτομέρειες της κάλπης.
Βεβαίως, το πρώτο θέμα στις κρυφές συνομιλίες που ξεκίνησαν χθες στις Βρυξέλλες δεν ήταν η Ελλάδα, αλλά η νίκη του Φρανσουά Ολάντ και η στάση που θα κρατήσει στη έκτακτη σύνοδο κορυφής στο τέλος Μαΐου, η οποία θα έχει αντικείμενο την ανάπτυξη.
Η πρεμούρα της Γερμανίδας Καγκελαρίου να φέρει τον Ολάντ με τα νερά της εξαγοράζει λίγο χρόνο για την Ελλάδα. Όπως επίσης και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης. Εάν χρησιμοποιηθεί σωστά από την όποια νέα κυβέρνηση, το μήνυμα «όχι άλλη λιτότητα» μπορεί να περάσει στους δανειστές, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τις ισορροπίες.
Ήδη το ΔΝΤ εδώ και έναν μήνα πρότεινε την επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής κατά δύο έτη καθώς η ανεπίσημη εκτίμηση ανεβάζει την ύφεση στο 6% φέτος. Κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον μέχρι και χθες η Κομισιόν εργαζόταν σιωπηρά προς την κατεύθυνση αυτή με τη σύμφωνη γνώμη του επιτρόπου.
Όμως, οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να φρενάρουν αυτήν τη διαδικασία, όπως ανέφερε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος καθώς "λόγω της σύγχυσης για την επόμενη μέρα μπορεί το ΔΝΤ να προτείνει την επιμήκυνση του χρόνου προσαρμογής, όμως είναι αμφίβολο εάν η Κομισιόν θα έχει διάθεση να έρθει αντιμέτωπη με την πολιτική ηγεσία της ευρωζώνης". Με άλλα λόγια, μια κακή διάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος από τις σκληροπυρηνικές χώρες μπορεί να φέρει τους τεχνοκράτες της Κομισιόν αντίθετους με το μισό eurogroup.
O Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είναι υπέρ της παράτασης, όμως εάν η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Αυστρία επιμείνουν στο σκληρό μήνυμα γιατί θα πιστέψουν ότι οι εκλογές έδειξαν ότι «οι Έλληνες δεν θέλουν τη διάσωση», τότε υπάρχει κίνδυνος ο πρόεδρος του eurogroup να μην καταφέρει να επιβάλει την άποψή του.
Έτσι κι αλλιώς, η επιμήκυνση εξαρχής δεν επρόκειτο να αποφασιστεί πριν από το τέλος Ιουνίου, συνεπώς υπάρχει χρόνος. Από την άλλη, όμως, ο Ιούνιος φέρνει την Ελλάδα αντιμέτωπη όχι μόνο με τα μέτρα των 11,6 δισ. ευρώ. Υπάρχει η πιθανότητα νέων εκλογών και η μάχη θα δοθεί για την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου.
Την κατάσταση περιπλέκει η αποχώρηση του Ζ.Κλ. Γιούνκερ από την προεδρία του eurogroup. Η Ελλάδα θα χάσει τον σημαντικότερο σύμμαχό της (ίσως και τον μόνο που απέμεινε) στη χειρότερη στιγμή και θα χρειαστεί να διαπραγματεύεται πλέον με τη λογική του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Κρίσιμο για τις εξελίξεις θα είναι το eurogroup της επόμενης εβδομάδας. Σε αυτό πιθανότατα ο Φιλ. Σαχινίδης θα κληθεί να εξηγήσει στους εταίρους την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα και να συζητήσει φλέγοντα θέματα όπως αυτό της διαχείρισης του ομολόγου των 450 εκατ. ευρώ που δεν μετείχε στο PSI και λήγει στις 15 Μαΐου.
Παράγοντες στις Βρυξέλλες δεν έκρυβαν το γεγονός πως θα προτιμούσαν να είχαν ενημέρωση από τον Λουκά Παπαδήμο, ο οποίος χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης, αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
H μεγάλη ευκαιρία του Αλέξη Τσίπρα
Προεκλογικά, άκουσα με πολλή προσοχή την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην πλατεία Ομονοίας. Την έκκλησή του προς ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, ιδίως προς το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του '80 και του '90. Άκουσα τον ίδιο να μιλά για «το κόμμα του κ. Βενιζέλου», αλλά και να προσφέρει «όραμα», σε δόσεις που θύμισαν την καλή εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Η εκλογική του νίκη ήρθε να επιβραβεύσει μια ρητορική που βάζει στο επίκεντρο τους λαούς και όχι τις αγορές, τη λειτουργία του κράτους πρόνοιας, την αξιοπρέπεια του πολίτη - και πάνω απ' όλα την ανάπτυξη με κοινωνική δικαιοσύνη.
Η νίκη, όμως, κάθε άλλο παρά σαρωτική ήταν. Μεσούσης της κρίσης, το 35% του ελληνικού λαού δεν προσήλθε στην κάλπη. Δεν καλύφθηκε από κανέναν. Ούτε από τον κ. Τσίπρα.
Ο ίδιος διαθέτει το σφρίγος, τη φρεσκάδα, τον «τσαμπουκά», τη δυνατότητα προβολής ενός οράματος, πολύ περισσότερο από οιονδήποτε άλλον εν ενεργεία αρχηγό. Όλα πολύ χρήσιμα - και ικανά ίσως από μόνα τους να τον διατηρήσουν στη μείζονα αντιπολίτευση.
Τα παραπάνω στοιχεία, όμως, δεν αρκούν για την αποτελεσματική άσκηση κυβερνητικής εξουσίας. Δεν αρκεί το ποσοστό που πήρε στις εκλογές, ούτε η προσωπική του γοητεία και οι ρητορικές του ικανότητες.
Για να ασκήσει κάποια εξουσία χρειάζεται περαιτέρω διεύρυνση της εκλογικής βάσης και το κυριότερο χρειάζονται μηχανισμοί και προγράμματα. Χρειάζεται να πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει.
Όχι τους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το ευρύτερο ακροατήριο.
Τα πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση τα έκανε στο τέλος της προεκλογικής περιόδου, απευθυνόμενος ξεκάθαρα στους ψηφοφόρους κυρίως του ΠΑΣΟΚ.
Μου δημιούργησε μάλιστα την αίσθηση ότι το πράττει με πλήρη συνείδηση, αντιλαμβανόμενος ότι η διολίσθηση του ΠΑΣΟΚ προς τον φιλελευθερισμό, με την τραγική κατάληξη που είχε, άφησε ιδεολογικά «ορφανό» μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος.
Το ερώτημα είναι αν θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση, διευρύνοντας ολοένα και περισσότερο τον πολιτικό του ορίζοντα, αλλά και την υποδομή του κόμματός του, ή θα εγκλωβιστεί σε εκείνα τα σημεία της ρητορικής του, που δύσκολα θα βρουν απήχηση σε μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.
Το σίγουρο είναι ότι ο ίδιος είναι ακόμη στην πολιτική του εφηβεία. Στην ωρίμανσή του, ίσως αποδειχθεί μικρή η απόσταση που τον χωρίζει από μια εξελιγμένη μορφή σοσιαλδημοκρατίας, που να υιοθετεί την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ιδιοκτησία ως κινητήρια δύναμη δημιουργίας, αλλά να θέτει όρια στην υπερβολική συσσώρευση πλούτου (και συνακόλουθα ισχύος).
Η μεταβολή συσχετισμών, που συντελείται σταδιακά σε διεθνές επίπεδο, είναι πολύ πιθανό ότι θα ευνοούσε μια τέτοια εξέλιξη. Η κρίση όμως που αντιμετωπίζει η χώρα δεν προσφέρει πολυτέλεια χρόνου. Όλα άλλωστε δείχνουν ότι οι επόμενες εκλογές δεν θα αργήσουν πολύ.
Η ευκαιρία του κ. Τσίπρα να εκφράσει μεγάλα στρώματα της παραδοσιακά αριστερόστροφης και προοδευτικής ελληνικής κοινωνίας έχει ενδεχομένως, ιστορικές διαστάσεις.
Αρκεί να την αδράξει έγκαιρα, επιδεικνύοντας πολιτικό ρεαλισμό.
* Ο Γ. Παπανικολάου είναι Διευθυντής του Euro2day.gr και οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
TheNewDailyMail
Το αποτέλεσμα ήταν γι’ αυτούς μη αναμενόμενο. Η πληροφόρηση που είχαν τα κορυφαία στελέχη της Ε.Ε. και του ΔΝΤ από την Αθήνα, έως και την τελευταία στιγμή, ήταν ότι το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία θα έπαιρναν υψηλότερα ποσοστά και πως στη Βουλή θα έμπαινε και το κόμμα της Ντόρας Μπακογιάννη. Στοιχεία δηλαδή που θα επέτρεπαν τη δημιουργία κυβέρνησης με τον συνασπισμό των τριών κομμάτων.
Σε καμία περίπτωση οι δανειστές μας δεν πίστευαν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ενδεικτικό του σοκ ήταν το σχόλιο που έκανε υψηλόβαθμο στέλεχος της Ε.Ε. ότι χθες η μηχανή αναζήτησης Google πήρε φωτιά και ότι τα διπλωματικά επιτελεία έψαχναν να βρουν πληροφορίες για τον Αλέξη Τσίπρα και παλαιές του ομιλίες ώστε να τον αποκωδικοποιήσουν.
Σύμφωνα με υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο της ευρωζώνης, «υπάρχει η αίσθηση ότι κυβέρνηση συνασπισμού ή ανοχής μπορεί να σχηματιστεί έστω και στη σύσκεψη υπό τον Κάρολο Παπούλια εάν δεν τελεσφορήσει η διαδικασία των διερευνητικών εντολών».
Μέχρι τότε φαίνεται πως τα υψηλά ιστάμενα κλιμάκια θα κρατήσουν χαμηλούς τόνους και θα δείξουν διάθεση συνεργασίας και κάποιας περιορισμένης βοήθειας. Με αυτόν τον τρόπο εξαγοράζουν και οι ίδιοι χρόνο ώστε να καταλάβουν τις λεπτομέρειες της κάλπης.
Βεβαίως, το πρώτο θέμα στις κρυφές συνομιλίες που ξεκίνησαν χθες στις Βρυξέλλες δεν ήταν η Ελλάδα, αλλά η νίκη του Φρανσουά Ολάντ και η στάση που θα κρατήσει στη έκτακτη σύνοδο κορυφής στο τέλος Μαΐου, η οποία θα έχει αντικείμενο την ανάπτυξη.
Η πρεμούρα της Γερμανίδας Καγκελαρίου να φέρει τον Ολάντ με τα νερά της εξαγοράζει λίγο χρόνο για την Ελλάδα. Όπως επίσης και η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματικής αντιπολίτευσης. Εάν χρησιμοποιηθεί σωστά από την όποια νέα κυβέρνηση, το μήνυμα «όχι άλλη λιτότητα» μπορεί να περάσει στους δανειστές, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν τις ισορροπίες.
Ήδη το ΔΝΤ εδώ και έναν μήνα πρότεινε την επιμήκυνση του χρόνου δημοσιονομικής προσαρμογής κατά δύο έτη καθώς η ανεπίσημη εκτίμηση ανεβάζει την ύφεση στο 6% φέτος. Κατά τη διάρκεια της συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον μέχρι και χθες η Κομισιόν εργαζόταν σιωπηρά προς την κατεύθυνση αυτή με τη σύμφωνη γνώμη του επιτρόπου.
Όμως, οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να φρενάρουν αυτήν τη διαδικασία, όπως ανέφερε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος καθώς "λόγω της σύγχυσης για την επόμενη μέρα μπορεί το ΔΝΤ να προτείνει την επιμήκυνση του χρόνου προσαρμογής, όμως είναι αμφίβολο εάν η Κομισιόν θα έχει διάθεση να έρθει αντιμέτωπη με την πολιτική ηγεσία της ευρωζώνης". Με άλλα λόγια, μια κακή διάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος από τις σκληροπυρηνικές χώρες μπορεί να φέρει τους τεχνοκράτες της Κομισιόν αντίθετους με το μισό eurogroup.
O Ζαν Κλοντ Γιούνκερ είναι υπέρ της παράτασης, όμως εάν η Γερμανία, η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Αυστρία επιμείνουν στο σκληρό μήνυμα γιατί θα πιστέψουν ότι οι εκλογές έδειξαν ότι «οι Έλληνες δεν θέλουν τη διάσωση», τότε υπάρχει κίνδυνος ο πρόεδρος του eurogroup να μην καταφέρει να επιβάλει την άποψή του.
Έτσι κι αλλιώς, η επιμήκυνση εξαρχής δεν επρόκειτο να αποφασιστεί πριν από το τέλος Ιουνίου, συνεπώς υπάρχει χρόνος. Από την άλλη, όμως, ο Ιούνιος φέρνει την Ελλάδα αντιμέτωπη όχι μόνο με τα μέτρα των 11,6 δισ. ευρώ. Υπάρχει η πιθανότητα νέων εκλογών και η μάχη θα δοθεί για την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου.
Την κατάσταση περιπλέκει η αποχώρηση του Ζ.Κλ. Γιούνκερ από την προεδρία του eurogroup. Η Ελλάδα θα χάσει τον σημαντικότερο σύμμαχό της (ίσως και τον μόνο που απέμεινε) στη χειρότερη στιγμή και θα χρειαστεί να διαπραγματεύεται πλέον με τη λογική του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Κρίσιμο για τις εξελίξεις θα είναι το eurogroup της επόμενης εβδομάδας. Σε αυτό πιθανότατα ο Φιλ. Σαχινίδης θα κληθεί να εξηγήσει στους εταίρους την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα και να συζητήσει φλέγοντα θέματα όπως αυτό της διαχείρισης του ομολόγου των 450 εκατ. ευρώ που δεν μετείχε στο PSI και λήγει στις 15 Μαΐου.
Παράγοντες στις Βρυξέλλες δεν έκρυβαν το γεγονός πως θα προτιμούσαν να είχαν ενημέρωση από τον Λουκά Παπαδήμο, ο οποίος χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης, αναφορικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα.
H μεγάλη ευκαιρία του Αλέξη Τσίπρα
Προεκλογικά, άκουσα με πολλή προσοχή την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στην πλατεία Ομονοίας. Την έκκλησή του προς ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, ιδίως προς το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του '80 και του '90. Άκουσα τον ίδιο να μιλά για «το κόμμα του κ. Βενιζέλου», αλλά και να προσφέρει «όραμα», σε δόσεις που θύμισαν την καλή εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου.
Η εκλογική του νίκη ήρθε να επιβραβεύσει μια ρητορική που βάζει στο επίκεντρο τους λαούς και όχι τις αγορές, τη λειτουργία του κράτους πρόνοιας, την αξιοπρέπεια του πολίτη - και πάνω απ' όλα την ανάπτυξη με κοινωνική δικαιοσύνη.
Η νίκη, όμως, κάθε άλλο παρά σαρωτική ήταν. Μεσούσης της κρίσης, το 35% του ελληνικού λαού δεν προσήλθε στην κάλπη. Δεν καλύφθηκε από κανέναν. Ούτε από τον κ. Τσίπρα.
Ο ίδιος διαθέτει το σφρίγος, τη φρεσκάδα, τον «τσαμπουκά», τη δυνατότητα προβολής ενός οράματος, πολύ περισσότερο από οιονδήποτε άλλον εν ενεργεία αρχηγό. Όλα πολύ χρήσιμα - και ικανά ίσως από μόνα τους να τον διατηρήσουν στη μείζονα αντιπολίτευση.
Τα παραπάνω στοιχεία, όμως, δεν αρκούν για την αποτελεσματική άσκηση κυβερνητικής εξουσίας. Δεν αρκεί το ποσοστό που πήρε στις εκλογές, ούτε η προσωπική του γοητεία και οι ρητορικές του ικανότητες.
Για να ασκήσει κάποια εξουσία χρειάζεται περαιτέρω διεύρυνση της εκλογικής βάσης και το κυριότερο χρειάζονται μηχανισμοί και προγράμματα. Χρειάζεται να πείσει ότι μπορεί να κυβερνήσει.
Όχι τους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το ευρύτερο ακροατήριο.
Τα πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση τα έκανε στο τέλος της προεκλογικής περιόδου, απευθυνόμενος ξεκάθαρα στους ψηφοφόρους κυρίως του ΠΑΣΟΚ.
Μου δημιούργησε μάλιστα την αίσθηση ότι το πράττει με πλήρη συνείδηση, αντιλαμβανόμενος ότι η διολίσθηση του ΠΑΣΟΚ προς τον φιλελευθερισμό, με την τραγική κατάληξη που είχε, άφησε ιδεολογικά «ορφανό» μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος.
Το ερώτημα είναι αν θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση, διευρύνοντας ολοένα και περισσότερο τον πολιτικό του ορίζοντα, αλλά και την υποδομή του κόμματός του, ή θα εγκλωβιστεί σε εκείνα τα σημεία της ρητορικής του, που δύσκολα θα βρουν απήχηση σε μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας.
Το σίγουρο είναι ότι ο ίδιος είναι ακόμη στην πολιτική του εφηβεία. Στην ωρίμανσή του, ίσως αποδειχθεί μικρή η απόσταση που τον χωρίζει από μια εξελιγμένη μορφή σοσιαλδημοκρατίας, που να υιοθετεί την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ιδιοκτησία ως κινητήρια δύναμη δημιουργίας, αλλά να θέτει όρια στην υπερβολική συσσώρευση πλούτου (και συνακόλουθα ισχύος).
Η μεταβολή συσχετισμών, που συντελείται σταδιακά σε διεθνές επίπεδο, είναι πολύ πιθανό ότι θα ευνοούσε μια τέτοια εξέλιξη. Η κρίση όμως που αντιμετωπίζει η χώρα δεν προσφέρει πολυτέλεια χρόνου. Όλα άλλωστε δείχνουν ότι οι επόμενες εκλογές δεν θα αργήσουν πολύ.
Η ευκαιρία του κ. Τσίπρα να εκφράσει μεγάλα στρώματα της παραδοσιακά αριστερόστροφης και προοδευτικής ελληνικής κοινωνίας έχει ενδεχομένως, ιστορικές διαστάσεις.
Αρκεί να την αδράξει έγκαιρα, επιδεικνύοντας πολιτικό ρεαλισμό.
* Ο Γ. Παπανικολάου είναι Διευθυντής του Euro2day.gr και οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές.
TheNewDailyMail
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αυτός είπε το "εγέρθητι" στους δημοσιογράφους
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
