2012-04-12 09:31:58
Του Θανου Π. Ντοκου*
http://news.kathimerini.gr/
Το ότι η νότια περιφέρεια της Ευρώπης χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ρευστότητα αποτελεί λίαν κοινότοπη διαπίστωση. Το ίδιο, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ισχύει και για ολόκληρο το διεθνές σύστημα. Παρόμοιες καταστάσεις αβεβαιότητας και ρευστότητας δεν είναι ιδιαίτερα επιθυμητές για χώρες που επιδιώκουν τη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης (status quo). Μέχρι πρότινος στην κατηγορία αυτή ανήκε και η Ελλάδα και αυτό εξακολουθεί να ισχύει για αρκετά ζητήματα που απασχολούν την εξωτερική μας πολιτική.
Ομως, με δεδομένη την προβληματική θέση μας στους ενδοευρωπαϊκούς και περιφερειακούς συσχετισμούς ισχύος και την έλλειψη διακριτού στρατηγικού ρόλου και ειδικού βάρους, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν η χώρα μας δεν έχει εκ των πραγμάτων μεταβληθεί -ή οφείλει να το πράξει- σε «καλοπροαίρετη» αναθεωρητική δύναμη. Τι νόημα έχει, άλλωστε, να επιδιώκουμε να διατηρήσουμε μια υφιστάμενη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αρνητική διεθνή εικόνα, αδυναμία προάσπισης των ζωτικών συμφερόντων, έλλειψη διπλωματικού κεφαλαίου και εξαιρετικά περιορισμένη περιφερειακή επιρροή;
Αν αποφασίσουμε -και εφόσον το εννοούμε σοβαρά- να βελτιώσουμε τη διεθνή θέση της χώρας, υπάρχει μια σειρά από πιθανές αλλαγές και εξελίξεις στο επόμενο διάστημα, που παρουσιάζει υψηλό ενδιαφέρον: οι γαλλικές εκλογές, οι εξελίξεις στη Συρία και οι αραβικές εξεγέρσεις γενικότερα, η νέα εποχή Πούτιν στη Ρωσία, η αβεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών αλλά και της αμερικανικής στρατηγικής στην ευρύτερη περιοχή μας, οι ενεργειακές εξελίξεις τόσο στη νοτιοανατολική Ευρώπη όσο και την ανατολική Μεσόγειο, η πολιτική ρευστότητα στην Αλβανία, η πιθανότητα ανάφλεξης στον Περσικό Κόλπο, το ενδεχόμενο νέων ισορροπιών εντός Ε.Ε. (εφόσον οι μεγάλες χώρες της Ενωσης διδαχθούν από τα πρόσφατα λάθη τους), η πιθανή διατάραξη των ενδοκομματικών ισορροπιών σε περίπτωσης μετάβασης του Ερντογάν στην προεδρία της Δημοκρατίας κ.ά. Ολες αυτές οι εξελίξεις εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχουν και δυνητικές ευκαιρίες βελτίωσης της διεθνούς θέσης της χώρας.
Αν επιθυμούμε πραγματικά να είμαστε υποκείμενο και όχι αντικείμενο της διεθνούς πολιτικής, υπάρχει μια σειρά από -σχεδόν αυτονόητες- προϋποθέσεις: ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της χώρας, ένα θεσμικό όργανο στρατηγικού σχεδιασμού και ένας μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής με ικανότητα ταχείας αντίδρασης και εκμετάλλευσης των εξελίξεων.
Η εξωτερική μας πολιτική θα πρέπει να απαλλαγεί από ιδεοληψίες, τριτοκοσμικές αντιλήψεις, έμμονες ιδέες καταδίωξης και συνωμοσίας, θεωρήσεις ανάδελφου έθνους ή ομφαλού της Γης, συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας, προσεγγίσεις μηδενικού αθροίσματος και αντιλήψεις περί (προ)αιώνιων εχθρών και εις το διηνεκές αδυναμίας επίλυσης των προβλημάτων. Επιπλέον δε, απαιτείται η ταχεία απομάκρυνση από τη λογική των «χρεωκοπίστας» (σύμφωνα με τον όρο του Βασίλη Παναγιωτόπουλου). Χρειαζόμαστε σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους, συστηματική εργασία σε βάθος χρόνου, αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας, καθώς και συμμαχίες βασισμένες σε κοινά συμφέροντα.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ. InfoGnomon
http://news.kathimerini.gr/
Το ότι η νότια περιφέρεια της Ευρώπης χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ρευστότητα αποτελεί λίαν κοινότοπη διαπίστωση. Το ίδιο, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ισχύει και για ολόκληρο το διεθνές σύστημα. Παρόμοιες καταστάσεις αβεβαιότητας και ρευστότητας δεν είναι ιδιαίτερα επιθυμητές για χώρες που επιδιώκουν τη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης (status quo). Μέχρι πρότινος στην κατηγορία αυτή ανήκε και η Ελλάδα και αυτό εξακολουθεί να ισχύει για αρκετά ζητήματα που απασχολούν την εξωτερική μας πολιτική.
Ομως, με δεδομένη την προβληματική θέση μας στους ενδοευρωπαϊκούς και περιφερειακούς συσχετισμούς ισχύος και την έλλειψη διακριτού στρατηγικού ρόλου και ειδικού βάρους, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν η χώρα μας δεν έχει εκ των πραγμάτων μεταβληθεί -ή οφείλει να το πράξει- σε «καλοπροαίρετη» αναθεωρητική δύναμη. Τι νόημα έχει, άλλωστε, να επιδιώκουμε να διατηρήσουμε μια υφιστάμενη κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αρνητική διεθνή εικόνα, αδυναμία προάσπισης των ζωτικών συμφερόντων, έλλειψη διπλωματικού κεφαλαίου και εξαιρετικά περιορισμένη περιφερειακή επιρροή;
Αν αποφασίσουμε -και εφόσον το εννοούμε σοβαρά- να βελτιώσουμε τη διεθνή θέση της χώρας, υπάρχει μια σειρά από πιθανές αλλαγές και εξελίξεις στο επόμενο διάστημα, που παρουσιάζει υψηλό ενδιαφέρον: οι γαλλικές εκλογές, οι εξελίξεις στη Συρία και οι αραβικές εξεγέρσεις γενικότερα, η νέα εποχή Πούτιν στη Ρωσία, η αβεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών αλλά και της αμερικανικής στρατηγικής στην ευρύτερη περιοχή μας, οι ενεργειακές εξελίξεις τόσο στη νοτιοανατολική Ευρώπη όσο και την ανατολική Μεσόγειο, η πολιτική ρευστότητα στην Αλβανία, η πιθανότητα ανάφλεξης στον Περσικό Κόλπο, το ενδεχόμενο νέων ισορροπιών εντός Ε.Ε. (εφόσον οι μεγάλες χώρες της Ενωσης διδαχθούν από τα πρόσφατα λάθη τους), η πιθανή διατάραξη των ενδοκομματικών ισορροπιών σε περίπτωσης μετάβασης του Ερντογάν στην προεδρία της Δημοκρατίας κ.ά. Ολες αυτές οι εξελίξεις εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους, αλλά ταυτόχρονα εμπεριέχουν και δυνητικές ευκαιρίες βελτίωσης της διεθνούς θέσης της χώρας.
Αν επιθυμούμε πραγματικά να είμαστε υποκείμενο και όχι αντικείμενο της διεθνούς πολιτικής, υπάρχει μια σειρά από -σχεδόν αυτονόητες- προϋποθέσεις: ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της χώρας, ένα θεσμικό όργανο στρατηγικού σχεδιασμού και ένας μηχανισμός εξωτερικής πολιτικής με ικανότητα ταχείας αντίδρασης και εκμετάλλευσης των εξελίξεων.
Η εξωτερική μας πολιτική θα πρέπει να απαλλαγεί από ιδεοληψίες, τριτοκοσμικές αντιλήψεις, έμμονες ιδέες καταδίωξης και συνωμοσίας, θεωρήσεις ανάδελφου έθνους ή ομφαλού της Γης, συμπλέγματα ανωτερότητας ή κατωτερότητας, προσεγγίσεις μηδενικού αθροίσματος και αντιλήψεις περί (προ)αιώνιων εχθρών και εις το διηνεκές αδυναμίας επίλυσης των προβλημάτων. Επιπλέον δε, απαιτείται η ταχεία απομάκρυνση από τη λογική των «χρεωκοπίστας» (σύμφωνα με τον όρο του Βασίλη Παναγιωτόπουλου). Χρειαζόμαστε σαφείς και ρεαλιστικούς στόχους, συστηματική εργασία σε βάθος χρόνου, αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού και της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας, καθώς και συμμαχίες βασισμένες σε κοινά συμφέροντα.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής ΕΛΙΑΜΕΠ. InfoGnomon
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Νέα παράταση για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Μεγάλη Πέμπτη: Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
